Verwachtingen en wat daarvan klopte of niet

Ik had verwacht dat dit een leuk spannend boek zou zijn, dat kwam best wel uit. Ik vond het een leuk boek om te lezen. Vooral omdat ik boeken van oorlog best wel interessant vind.

Samenvatting

Proloog

 Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Anton Steenwijk in Haarlem. Aan de kade lagen vier huizen: in “Welgelegen” woonden de Beumers, in “Buitenrust” Anton met zijn ouders en broer Peter, in “Nooitgedacht” meneer Korteweg en zijn dochter Karin, in “Rusterburg” het echtpaar Aarts, met wie men weinig contact had.

Eerste episode, 1945

Het is januari 1945 en de oorlog is bijna teneinde. Het is avond. Vader, moeder, Peter en Anton Steenwijk zitten in de huiskamer. Er klinken een paar schoten. Op de stoep voor het huis van de buren wordt een aanslag gepleegd op een NSB’er, Fake Ploeg. De buren leggen het lijk voor de deur van het huis van de familie Steenwijk. Zijn broer Peter probeert het lijk terug te leggen, maar hij is te laat en moet vluchten, want de Duitsers komen eraan.

De Duitsers onderzoeken het huis van de familie Steenwijk en steken het daarna in brand. Anton komt in de cel terecht en ziet zijn ouders en Peter niet weer. In de cel ontmoet hij een gewonde vrouw. Hij ziet haar gezicht niet in de donkere cel. Hij praat met haar over de Duitsers en het leven.

De volgende dag wordt hij uit de cel gehaald en naar zijn oom en tante in Amsterdam gebracht. Daar blijft hij wonen.

Tweede episode, 1952

Anton wordt door zijn oom en tante opgevoed. De oom van Anton hoort kort na de bevrijding in Haarlem dat Antons ouders op de rampavond zijn doodgeschoten, tegelijk met negenentwintig gijzelaars. In juni komt het bericht dat ook Peter die avond is doodgeschoten. Anton doet het gymnasium en gaat medicijnen studeren. Hij krijgt een uitnodiging van een medestudent voor een feestje in Haarlem. Het is de eerste keer na de oorlog dat hij weer in Haarlem is. Hij gaat naar zijn ex-buren (niet degenen die het lijk hadden verlegd, maar de buren van de andere kant) en haalt wat herinneringen op. Zo krijgt hij te horen dat er een monument is gebouwd in zijn straat voor de slachtoffers in Haarlem. Zijn ouders staan er ook op. De andere buren blijken verhuisd te zijn.

Derde episode, 1956

Na zijn doctoraal examen besluit hij zich in anesthesie te specialiseren.

Anton gaat op kamers en wordt coassistent in het ziekenhuis.

Tijdens rellen voor het hoofdkwartier van de communistische partij komt Anton Fake Ploeg jr. tegen. In zijn kamer heeft Anton een discussie met Fake over wie de schuldig is aan de dood van Antons familie en van Fake’s vader.

Vierde episode, 1966

In 1959 doet hij artsexamen en krijgt een assistentschap in de anesthesie. In 1960 ontmoet hij in Londen zijn eerste vrouw: Saskia. Een jaar later trouwen ze en krijgen ze een dochter: Sandra. Tijdens de begrafenis van een vriend van Saskia’s vader ontmoet Anton bij toeval de oud-verzetsleider en moordenaar van Fake Ploeg: Cor Takes. Hij praat met hem over de oorlog en komt erachter dat de vrouw die hij in de cel had ontmoet, Takes had geholpen bij de aanslag. Haar naam was Truus Coster. Ze bleek in 1945, de dag nadat Anton haar gezien had, in de duinen te zijn terechtgesteld.

Laatste episode, 1981

Anton is in 1967 gescheiden van Saskia en in 1968 hertrouwd met Liesbeth, die kunstgeschiedenis studeert. In 1969 wordt hun zoon Peter geboren.

 In 1981 komt hij bij een grote opstand in Amsterdam zijn ex-buurmeisje Karin Korteweg tegen, die samen met haar vader het lijk van Fake Ploeg had verplaatst. Ze vertelt dat haar vader bang was voor een wraakactie van Anton en dat ze na de bevrijding geëmigreerd waren naar Nieuw-Zeeland. Daar heeft haar vader zelfmoord gepleegd. Het blijkt dat hij een grote liefde had voor hagedissen, en vele terraria op zolder had. Hij had het lijk verplaatst omdat hij niet wilde dat de hagedissen zouden verbranden. Hij wist niet dat de bewoners terechtgesteld zouden worden. Toen bleek dat dat toch gebeurd was, heeft hij de beesten zelf doodgetrapt. Hij had toen het lijk niet bij de andere buren neergelegd, omdat hij wist dat daar joden ondergedoken zaten. Nu weet Anton alles. Hij laat Karin alleen en wordt opgenomen in de groep demonstranten.

Nu, 36 jaar later, kan Anton de oorlog eindelijk verwerken.

Genre

psychologische oorlogsroman

Indeling van het boek

Het boek wordt verteld in hoofstukken, niet een bijzonder indeling.

Wijze van vertellen

Het verhaal is personaal geschreven, uit het personaal perspectief dus. Het perspectief vanuit Anton. Je leest het verhaal dus vanuit de ogen van Anton.

Spanning

Hij creëert spoanni9jng door vragen te vragen, waardoor je  niet weet wat er gaat gebeuren. Hij springt ook vaak van tijd tot tijd. Ook de manier van schrijven maakt spanning. Hoe vrediger hij schrijft hoe groter de dreiging van gevaar.

Tijd

Het speelt zich af in de periode van 1945 tot ongeveer 1981. Het verhaal wordt ook chronologisch verteld.

Thema en verhaalmotieven

Het thema is de tweede wereld oorlog.

De motieven zijn Coming of Age: je ziet de hoofdpersoon steeds verder opgroeien en ontwikkelen, het ander motief is haat. Anton heeft veel met haat te maken

Verklaar titel en ondertitel

De aanslag is de titel, het vind plaats in het verhaal. De aanslag op Fake Ploeg een NSB’er.

Motto

Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht.

Ruimte

Het speelt zich af in de tweede wereldoorlog, begin 1945. In Haarlem waar Anton 12 jaar is. Het speelt zich ook af in Amsterdam in 1952. Daarna is er ook een gedeelte in 1956, waar Anton een studerenden tiener is. In 1966 is Anton rond de 20 en is getrouwd, levend in Amsterdam. Op het laatst woont Anton in Italië en Nederland hij is dan rond de 40.In het derde deel van het boek is het 1956 in Amsterdam: