Feitelijke gegevens over het boek
Verschijningsdatum 1e druk: 2007
Gebruikte druk: 46e
Aantal bladzijden: 331
Vertaling door Monique Eggermont en Kitty Pouwels
Uitgeverij: Artemis & Co

Verfilming van het boek
Op 28 oktober 2010 gaat de film over het boek in première. De Engelse actrice Kristin Scott Thomas speelt als journaliste Julia Jarmond de hoofdrol in de verfilming van Haar naam was Sarah. Een aangrijpende film over een inktzwarte bladzijde uit de Franse geschiedenis. De speciale uitvoering van Haar naam was Sarah – de filmeditie is vanaf 13 oktober te koop.
Het boek is in Nederland erg populair. Er zijn bijna 1 miljoen exemplaren van verkocht.


Genre
“Haar naam was Sarah”is een psychologische roman over de verwerking van de oorlog. Dit boek beschrijft een publieke kant van de kwestie: de rol van de Franse overheid bij de deportatie van joden in 1942 en een particuliere kant: de rol die de familie Tézac daarna heeft gespeeld.

In het Voorwoord stelt Tatiana dat de personen in het verhaal fictief zijn, maar dat de historische gebeurtenis van de Franse razzia in 1942 wel degelijk heeft plaatsgevonden. Het is geen historische roman geworden, maar wel de beschrijving van een eerbetoon aan de kinderen die bij de razzia zijn opgepakt.

De flaptekst
De tienjarige Sarah wordt in de nacht van 16 juli 1942 samen met haar ouders opgepakt en naar het Vélodrome d’Hiver in Parijs gebracht, waar duizenden joden worden verzameld voor deportatie. Niemand heeft echter gezien dat Sarah haar kleine broertje Michel in een kast opsloot, net voordat de politie het appartement binnendrong.
Zestig jaar later krijgt Julia Jarmond, een Amerikaanse journaliste in Parijs, de opdracht een artikel te schrijven over deze razzia. Ze gaat op zoek in archieven en via het dossier van Sarah ontdekt ze een goed verborgen geheim van haar schoonfamilie. Haar echtgenoot probeert haar ervan te weerhouden zich met deze geschiedenis te bemoeien, maar Julia besluit desondanks het spoor van Sarah te volgen.

Structuur van de roman
Het verdient wel enige aandacht aan de structuur van de roman te besteden.
Er zijn in de eerste 194 bladzijden twee verhaallijnen. De eerste lijn is die van de zomer van 1942, wanneer in Frankrijk heel veel Joodse gezinnen door de Franse politie op aandringen van de nazi’s worden opgepakt. Daarom begint het eerste hoofdstuk met de aankondiging dat het juli 1942 (Parijs) is. Dit hoofdstuk wordt gecursiveerd gedrukt. De vertelster is daarin de tienjarige Sarah Starzinski. Er wordt verteld in de zij-vorm (personale vertelster) Sarah wordt dan steeds aangeduid als het meisje.

Het tweede hoofdstuk geeft daarna aan dat we inmiddels 60 jaar later zitten: het is Parijs, mei 2002. De ik-vertelster is een 45-jarige Amerikaanse journaliste Julia die een appartement in Parijs wil betrekken met haar man. De grootmoeder van de man is de vorige bewoonster.

Het derde hoofdstuk voert ons dan weer terug naar 1942. Het vierde weer naar 2002. Zo verschuift het perspectief hoofdstuk na hoofdstuk. Er zijn in taal 20 gecursiveerde hoofdstukken die het verleden van 1942 vertellen. Op blz. 194 is de inhoud van de twee verhaallijnen heel dicht bij elkaar gekomen. Daarna wordt er vanaf blz. 194 tot aan blz. 305 in 30 hoofdstukken aan de afronding van de tweede verhaallijn gewerkt. Hoe gaat de familie Tézac om met de nieuwe kennis over de vorige bewoners?
Dan komt er nog een derde deel. Dat speelt zich geheel af in New York 2005. Dit deel heeft min of meer de verteltechnische functie van een epiloog. Er wordt aan de lezer meegedeeld hoe het met Julia en William afloopt.

De vertelstructuur van de roman is van groot belang voor de spanningsopbouw en is dus erg functioneel. De lezer wordt bij onmiddellijk de kraag gepakt en hij moet steeds switchen van de ene tijdlaag naar de andere. Daardoor wordt de spanning steeds groter. Bovendien gaat de lezer zelf de lijnen trekken van de ene naar de andere tijdlaag. De schrijfster weet de twee tijdlagen na bijna 200 bladzijden perfect op elkaar aan te sluiten.
Sarah gaat in de eerste tijdlaag terug naar het huis in Parijs om haar broertje uit de kast te halen. In de tweede tijdlaag doet Eduard verslag van die dramatische gebeurtenis. Daarna lezen we alleen via Julia’s queeste hoe het na de oorlog met Sarah is verlopen.

Perspectief
Uit het bovenstaande valt ook het perspectief af te leiden.
Er zijn twee vertelsters.
De ene vertelt in de zij-vorm. Zij wordt steeds aangeduid met “het meisje.” Pas later vernemen we dat ze Sarah heet. Ze is tien jaar oud, als het verhaallijntje begint. Eerst wordt ze namelijk Sirka genoemd, wat ze later zelf een kindernaam vindt. Deze personale vertelster schept dus enige afstand naar de lezer. Ze vertelt in de o.v.t.

De tweede vertelster vertelt in de ikvorm. Het is de 45-jarige Amerikaanse journaliste Julia Jarmond die getrouwd is met een Fransman, Bertrand Tézac . Zij moet een artikel schrijven over de beruchte Franse razzia in 1942. Ook Julia vertelt in de o.v.t.

Julia is ook de vertelster van het derde deel.


Samenvatting van de inhoud
In het boek worden de eerste 40 hoofdstukken steeds afgewisseld. Een hoofdstuk gecursiveerd uit 1942 en een hoofdstuk (gewoon gedrukt ) uit 2002.
Ik heb ervoor gekozen om een groot deel van de samenvatting in die twee verhaallijnen te presenteren. Maar ik voeg wel steeds enkele hoofdstukken samen. Ik geef de tijdlaag steeds boven het gedeelte van de samenleving aan.

1942
De tienjarige Sirka woont in juli 1942 in een appartement aan de rue de Saintonge. Ze heeft een 4-jarig broertje Michel . Haar vader is bang voor een razzia. Die komt er ook. Maar in tegenstelling tot wat verwacht werd, nl. dat alleen de mannen worden opgepakt, gaat het in juli 1942 om hele gezinnen die door de Franse politie worden opgepakt. Sirka is een slim meisje en ze probeert bij de razzia haar broertje Michel te redden door hem in de geheime kast van hun appartement op te sluiten, de koperen sleutel om te draaien en hem te beloven dat ze zal terugkomen om hem te redden. Hij heeft brood en water voor enkele dagen.
Ze verwacht dat de politie hen later wel weer zal vrij laten. Ze steekt de sleutel van de kast bij zich. Wanneer ze worden weggevoerd, blijkt de vrouwelijke conciërge van het appartement niet een geheel zuivere rol te spelen. Ze worden naar het sportpaleis gebracht (het Velodrome d’Hiver): er zijn heel veel kinderen onder de opgepakte Joden. Het zijn bizarre omstandigheden: het is heel warm, er zijn veel te veel mensen op een te kleine plek en er is nauwelijks eten voor de gevangenen. Ook zijn er geen sanitaire voorzieningen, zodat meteen ziektes uitbreken. De vader van Sirka wordt al snel van zijn gezin gescheiden.

2002
De 45-jarige Amerikaanse journaliste Julia Jarmond woont in Parijs door haar huwelijk met de architect Betrand Tézac. Ze bekijken een appartement dat Bertrands grootmoeder Mamé heeft achtergelaten, nadat ze in een verpleegtehuis is opgenomen. Er moet wel veel worden verbouwd en dat zal enige tijd in beslag gaan nemen. Julia heeft een 11-jarige dochter Zoë die bijdehand overkomt. Bertrand heeft enige arrogante trekjes, die al bij de eerste kennismaking met de lezer duidelijk worden. Zo komt hij altijd te laat en hij kan geen slecht woord over Frankrijk horen. Het huwelijk lijkt aardig, maar al snel blijkt uit het verhaal van Julia dat er ene Amélie in het spel is geweest. Wat er precies met haar is gebeurd, wordt nog niet door haar verteld. Het is 60 jaar na een zwarte bladzijde in de Franse geschiedenis en Frankrijk wil in 2002 aandacht besteden aan de razzia van 1942. Daarom krijgt Julia van haar hoofdredacteur de opdracht daaraan een artikel te wijden voor het tijdschrift Seine scenes. Ze moet er voor op zoek naar informatie en ze krijgt wel wat te horen van twee Franse homoseksuele vrienden die haar vertellen wat er is gebeurd. Ook via Google komt ze het een en ander te weten. Bertrand ziet het niet zo zitten met die homovrienden en ook is hij niet geïnteresseerd in de informatie die over juli 1942 wordt verstrekt. Hij staat daarmee symbool voor de Franse gemeenschap die het liefst de hele affaire rond de razzia in de doofpot wil stoppen.

1942
Nadat de mannen zijn weggevoerd worden de kinderen en de vrouwen per trein afgevoerd. Wanneer ze in een soort doorgangskamp komen, worden ook de kinderen van hun moeder gescheiden. Er wordt hun beloofd dat ze later met hun moeders worden herenigd, maar dat geloven de meeste kinderen zoals Sirka en een schoolvriendinnetje Rachel niet. Het zijn hartverscheurende taferelen en de gillende vrouwen worden in het dorp dat naast het kamp ligt (Beane -la-Rolande) gehoord. Niemand schiet hen echter te hulp. De kinderen worden daarna kaal geschoren. Rachel geeft Sirka al snel aan dat ze zal ontsnappen uit het kamp. Een schooljongen die ze kenden, was al eerder in de chaos ontsnapt. Het is nu het moment erover. Je weet niet of je later nog een kans krijgt

2002
Julia Jarmond komt erachter dat de grootouders van haar man Bertrand in de oorlog een appartement hebben betrokken, waarin daarvoor Joden hadden gewoond. Ze doet onderzoek naar de razzia en ontmoet enkele personen uit dat verleden die bereid zijn over de razzia te praten. Betrand weet dat niet en hij wil ook niet met het verleden worden geconfronteerd. Ook de familie Tézac vindt de zoektocht niet zo leuk. Met de vader van Bertrand, Edouard, heeft ze ook geen geweldige band.

1942
Rachel en Sirka ontsnappen uit het kamp: ze worden echter betrapt bij hun vluchtpoging door een Franse politieagent die Sirka uit haar eigen woonomgeving kende. Ze smeekt hem hen te laten ontsnappen en hij strijkt de hand over zijn hart, omdat hij zich schaamt voor wat er gebeurd is. Hij geeft Sirka zelfs een bundel bankbiljetten mee. Sirka heeft nog steeds één doel voor ogen: haar opgesloten broertje uit de kast te bevrijden. Wanneer ze buiten het kamp komen, verkeren ze in de bosachtige omgeving van het dorp Beane-la- Rolande. Eerst verwijderen ze de gele jodenster van hun kleding en daarna proberen ze zich in het bos te verstoppen. Ze zwemmen naakt in een bosmeertje. Ze snappen wel dat ze hulp van de boeren moeten hebben, maar bij de eerste boerderij vangen ze bot. Daarna lukt het wel om binnen te komen bij twee, wat oudere Franse mensen: Jules en Geneviève Daufure. Maar Rachel wordt al snel ziek en de oude mensen moeten er een dokter bij halen. Het is echter een dokter uit een naburig dorp die ze niet kennen en die niet te vertrouwen is. Sirka wordt daarom in de kelder verstopt en de verwachting van Jules en Geneviève wordt bewaarheid. De dokter verraadt het adres aan de nazi’s en die komen Rachel ophalen. Sirka weet te ontsnappen door de boerenslimheid van Jules. De oude mensen zijn verbijsterd en voelen zich schuldig aan de arrestatie van Rachel. Dan zegt Sirka dat ze eigenlijk Sarah heet. Ze wil absoluut terug naar Parijs (ze zit nu in de omgeving van Orléans) en wil haar broertje uit de kast bevrijden. Ze heeft nog steeds de koperen sleutel van de kast in haar bezit

2002

Julia is verder gegaan op haar zoektocht. Met hulp van een Franse jood Lévy die veel documentatiemateriaal over de razzia heeft, komt ze erachter dat in het appartement dat ze nu aan het verbouwen zijn, de familie Starzinski heeft gewoond en dat vader en moeder in het concentratiekamp overleden zijn. Er is ook een meisje opgepakt, dat Sarah Starzinski heet, maar van haar is niet bekend of zij ook omgekomen is. Julia gaat als journaliste verder met haar onderzoek naar de gebeurtenissen in 1942. Ze bezoekt het voormalige kamp waarin nu een wooncomplex is gehuisvest. De bewoners weten niet eens wat er gebeurd is in het verleden. Wel leest ze enkele gedenkplaten die zijn aangebracht ter herinnering. Daarop staan de namen van de ouders van Sarah. Op de gedenkplaten wordt min of meer gesuggereerd dat het de nazi’s waren die het allemaal hadden gedaan.

Op privégebied is er ook het een en ander aan de hand. Julia blijkt zwanger te zijn. Ze heeft enkele miskramen achter de rug. In het verleden wilde Betrand namelijk graag een tweede kind, vooral een zoon. Nu is ze op 45-jarige leeftijd zwanger: ze is erg blij en maakt een romantische afspraak in een restaurant om het Bertrand te vertellen. Natuurlijk is hij te laat en zijn reactie verbijstert Julia. Hij wil dat ze het kind laat weghalen. Als ze dat niet doet, zal hij haar verlaten: hij kan een kind nu helemaal niet meer gebruiken in zijn leven: hij is bijna 50.
Julia komt daarmee onder grote druk te staan.
Intussen is er nog een derde aspect van belang. Edouard komt haar iets vertellen. Hij heeft een groot geheim zestig jaar met zich meegedragen en zijn kinderen weten van niets. Hij was nog maar een jochie, toen Sarah Starzinski was teruggekomen en dat was een dramatische gebeurtenis geweest.

1942
Sarah Starzinski is ondanks de negatieve adviezen van Jules en Geneviève stevig van plan om naar Parijs te gaan. Wanneer ze klaar staat om te vertrekken, zeggen Jules en Geneviève dat ze met haar meegaan. Dat levert wel problemen op, want er is geen ID-kaart voor Sarah. Onderweg is er in de trein een kaartcontrole, maar de Fransman laat zich omkopen met het geld dat Sarah heeft gekregen van de politieagent. Dan komen ze aan in het appartement. De situatie wordt bijna simultaan verteld met het verhaal van Edouard aan Julia in het heden. Sarah heeft de koperen sleutel van de kast maar wanneer ze die gebruikt , komt haar een sterke verrottingsgeur tegemoet. In de kast ligt het kadaver van Michel. Hij is omgekomen van de honger. Het is meteen het laatste hoofdstuk van Sarah

2002
Edouard vertelt aan Julia wat er gebeurd is. Hij was thuis toen Sarah met de sleutel de kast opende, maar zijn moeder Mamé niet. Hij denkt dat zijn vader het voorval altijd voor haar verborgen heeft gehouden. André heeft zorg gedragen voor de begrafenis. Voor zijn dood heeft André een envelop met inhoud gegeven aan Edouard, maar die heeft hij nauwelijks ingekeken. Julia is verbijsterd over wat ze hoort. Bovendien heeft ze problemen met Betrand die nog steeds wil dat ze een abortus ondergaat. Ze doet het uiteindelijk om haar huwelijk te redden, maar haar zus in Amerika Charla vindt dat een stom idee. Julia krijgt van Edouard de envelop uit de kluis en ziet dat er twaalf brieven van Jules Dufaure aan André Tézac in zitten. Die beschrijven hoe het met Sarah gaat. André stuurt namelijk geld aan Jules om Sarah te onderhouden. In 1952 houdt de briefwisseling op. Sarah weet niets van het toegezonden geld.
Op 16 juli 2002 (precies 60 jaar na de razzia) houdt Frankrijk een herdenking over het Vel ‘d Hiver. Maar het is ook precies de dag dat Julia naar een kliniek gaat om een abortus te ondergaan. Bertrand heeft het te druk met zichzelf om mee te gaan. Op het allerlaatste moment laat Julia het afweten en besluit ze geen abortus te doen. Ze belt haar zus op die trots op haar is.
Julia woont daarna de herdenking van de 16e juli bij. De Franse premier houdt een toespraak waarin hij spijt betuigt over de Franse houding tijdens het Vel d’Hiver 1942.
Bertrand komt woedend thuis. Hij zegt dat ze weet dat hij nu van haar afgaat. Dat kan Julia echter niets meer schelen. Ze denkt dat hij trouwens nog steeds een verhouding heeft met Amélie, zijn vroegere vriendin. Hij wil dat ze apart gaan wonen, maar hij komt er meteen ook achter wat er zich in de oorlog heeft afgespeeld. Hij is boos dat ze hem niets heeft verteld. Julia zegt dat hij dat met zijn vader moet bespreken, want die had het haar gevraagd hem niets te vertellen.


Ze gaat nu helemaal op in de affaire van de razzia. Het artikel is klaar en wordt gepubliceerd. Haar chef is tevreden over het resultaat. Ze heeft intussen via -via contact met de kleinkinderen van Jules Daufure, Gaspard en Nicolaas. Die weten dat Sarah in 1952 naar Amerika is vertrokken en daar in 1955 is getrouwd met ene Richard Rainsferd. Julia wil meteen naar de Verenigde Staten, haar dochter Zoë is er ook al: ze logeert bij haar zus die vrij snel het adres van Rainsferd weet op te sporen. Gaspard heeft gevraagd of ze Sarah wil laten weten dat hij en zijn broer nog steeds van haar houden. Julia gaat de oude, maar zieke man Rainsferd opzoeken, maar die is al lang met een andere vrouw getrouwd, omdat Sarah op veertigjarige leeftijd gestorven is aan de gevolgen van een auto-ongeluk. Ze had intussen wel een zoon gebaard: William, maar die woont nu al jaren in Italië. Meteen wil ze haar queeste voortzetten naar Italië en ze neemt haar dochter Zoë mee. Ze krijgt een voorschot van haar hoofdredacteur Jules.
In de buurt van Florence woont William op een zomeradres, maar de ontmoeting loopt op een fiasco uit. William wordt boos en wil er niets van weten dat zijn moeder eigenlijk van Pools-Joodse afkomst is. Hij wil geen contact meer met haar . Julia is van slag en krijgt een bloeding. Wanneer ze bijkomt in het ziekenhuis, zit Zoë naast haar bed. Ze moet nu vertellen dat ze zwanger is en dat Bertrand het kind niet wilde. Zoë heeft hem echter wel laten overkomen om haar op te halen. Hij rept met geen woord over de baby. Ze gaan samen terug naar Parijs. Bertrand wil dat ze in februari als ze baby komt in het nieuwe appartement aan de rue de Saintonge gaat wonen. Maar zover is het nog niet. In november 2002 krijgt Mamé een beroerte en de hele familie wordt geroepen. Bertrand is niet te vinden en Julia weet dat hij bij zijn minnares is.
Dan meldt zich ineens ook William bij de familie Tézac. Hij heeft een boekje met aantekeningen van Sarah gevonden en een envelop waarin een koperen sleutel zit. Uit de aantekeningen blijkt dat Sarah zelfmoord heeft gepleegd: het was dus een opzettelijk auto-ongeluk. Hij wil nu het verleden wel te weten komen en de Daufures bezoeken. Julia vraagt of ze mee zal gaan, maar dat wil hij niet.

De familie is nu verdeeld in twee kampen. Edouard en nog een dochter staan achter Julia. Bertrand en een zus niet; die zijn woedend op Julia vanwege de onthullingen. Daarna vertelt Zoë dat haar overgrootmoeder Mamé altijd heeft geweten wat er in 1942 was gebeurd. Dat had ze namelijk tegen Zoë verteld. Julia blijft toch achter met de bezwarende gedachte of ze er goed aan heeft gedaan om de beide families (Tézac en Rainsferd/Daufure) met elkaar in contact te brengen.

New York 2005.
Julia is naar de VS geëmigreerd met Zoë. Bertrand had namelijk voor zijn minnares Amélie gekozen en Julia wilde niet met haar dochter in het appartement wonen waarin Sarah had gewoond. Ze heeft een tweede dochter. Vrijwel direct na kerst 2002 was dit meisje te vroeg ter wereld gekomen. Zoë doet het heel goed: ze is lief voor haar zusje. Julia heeft een vriend Neil , maar echte liefde koestert ze niet voor hem. Ze weet dat William Rainsferd ook in New York woont en op een dag neemt hij contact met haar op: via Google is hij haar adres te weten gekomen. Ze ontmoeten elkaar in een restaurant. William is op zoek naar het verleden gegaan, maar hij vindt het achteraf geen geslaagd idee dat hij dat alleen heeft gedaan. Zijn Italiaanse vrouw wilde er niet over praten en dat had een verwijdering teweeg gebracht.
Dan onthult Julia de naam van haar tweede dochtertje: ”Sarah.” ( “Haar naam is Sarah.”) Er was geen andere naam mogelijk. William is ook gescheiden, heeft nu ook een vriendin, maar het is niet onmogelijk dat Julia en hij verder met elkaar zullen gaan.
De slotregels van de roman luiden: “Zo zaten we een hele poos, totdat de mensen om ons heen vertrokken, tot de zon onderging en het licht veranderde. Totdat we het gevoel hadden dat we elkaar weer konden aankijken, zonder tranen. “ Een open einde wat betreft de relatie tussen Julia en William, maar een gesloten einde met betrekking tot het geheim.

Titelverklaring
De Nederlandse titel van de roman is “Haar naam was Sarah.” Dat verwijst vrijwel letterlijk naar de bekendmaking van de naam van Julia’s tweede dochtertje als ze met William in New York in gesprek is. Op zich is dat wel een mooie titel.

De Engelse titel is echter “Sarah’s Key.” Die verwijst naar het leidmotief van de koperen sleutel die een grote rol speelt in het leven van Sarah. Ze sluit er haar broertje Michel mee op in de kast en neemt de sleutel mee. Na de terugkeer komt ze tot de ontdekking dat haar broertje gestorven is. De sleutel neemt ze haar hele leven mee en haar zoon William ontdekt hem bij haar laatste aantekeningen. Persoonlijk vind ik de Engelse titel beter.


Motto
Er zijn twee motto’s:
Het eerste luidt:
Mijn god! Wat doet dit land me aan?
Laten we het, omdat het me heeft verstoten,
koelbloedig aanschouwen, laten we toekijken
hoe het zijn eer en zijn leven verliest.

Het is uit het boek van Irène Némirowsky afkomstig (Storm in juni)
De regels slaan uiteraard op Frankrijk dat lang een arrogante houding ten aanzien van deze affaire heeft gehad. Veel Fransen deden net alsof er niets gebeurd was en schoven de schuld het liefst in de schoenen van de nazi’s.

Het tweede motto luidt:
Tijger, tijger, vlammenpracht
In de wouden van de nacht;
Wat was de hand, het eeuwig oog
Dat jouw gevreesde strepen boog?

Het zijn dichtregels van William Blake.

Opdracht
Tatiana de Rosnay draagt het boek op aan drie personen:
Voor Stella, mijn moeder

Voor mijn prachtige rebelse Charlotte

Ter nagedachtenis van Natacha, mijn grootmoeder (1914-2005)

De tijdlagen van het verhaal
De drie tijdlagen zijn uitvoerig in de samenvatting beschreven
1. Juli 1942 : de Franse razzia in parijs

2. Mei-november 2002: Julia’s queeste naar de waarheid
3. 2005: De afronding van de geschiedenis

Het decor van de handeling
Ook de decors zijn uitvoerig in de samenvatting aan de orde geweest.
Een aantal plaatsen speelt een belangrijke rol:
- Het appartement aan de rue de Saintonge, waar Sarah heeft gewoond en waarin later de familie Tézac heeft gewoond.
- Het doorgangskamp in Beaune-la- Rolande: waar Sarah gevangen heeft gezeten
- De boerderij in de buurt van Orléans, waar Sarah is opgegroeid
- De Verenigde Staten waar Sarah verder heeft geleefd door haar huwelijk met Rainsferd (Connecticut)
- De Italiaanse verblijfplaats van William in Lucca
- New York waarheen zowel Julia als Sarah zijn verhuisd

Uitgewerkte thematiek
Er zijn enkele grote thema’s in deze roman.
Het draait natuurlijk allemaal om de beschrijving van de zwarte bladzijde in de geschiedenis van Frankrijk. De nazi’s hadden de Franse overheid opgedragen voor een aantal Joden ter deportatie te regelen en omdat veel Joodse mannen dat verwacht hadden , kwamen er te weinig slachtoffers. Daarom werden hele gezinnen en vooral kinderen opgepakt. Waarom de Franse politiemensen e.d. zo gretig meewerkten is een raadsel gebleven, maar het is een schandvlek in de Franse geschiedenis gebleven. De Fransen wilden er niet graag aan herinnerd worden en de Franse doofpotten zijn groot. Pas in 2002 werd bij de zestigjarige herdenking een soort spijtbetuiging door de Franse premier Raffarin gedaan. Die woorden zijn in de roman opgenomen.

Het tweede thema is het familiegeheim dat met de razzia verbonden is. Veel Fransen hebben geprofiteerd van de situatie waarin de Joden uit hun huis werden verdreven en daarin nooit meer zijn teruggekeerd. Natuurlijk was er woningnood, maar velen deden alsof hun neus bloedde toen ze een woning kregen aangeboden die aan Joden had toebehoort. De familie Tézac verzweeg het geheim van de dood van Michel voor haar nazaten. Bertrand (die een typische Fransman is) wil er eigenlijk helmaal niets over weten. Hij doet alles het liefst graag stiekem, ook zijn verhouding met zijn jeugdliefde Amélie.


Het derde thema is de zoektocht van Julia Jarmond naar de gebeurtenissen van 1942. Omdat ze journaliste is, wordt de zoektocht logisch verklaard. Ze moet immers een artikel over de affaire schrijven en merkt dat er veel in de Franse doofpot is gegaan. Er zijn maar weinig mensen die de sleutel van de waarheid in handen hebben. Ze moet ervoor o.a. naar de plaatsen Beane-la- Rollande, Amerika, Het Italiaanse Lucca. Zo is er sprake van een echte queeste.

Het vierde thema is de liefdesrelatie tussen Bertrand en Julia. Ze is op hem gevallen, terwijl hij toch een aantal irritante katereigenschappen had. Julia’s zus Charla is niet van hem gecharmeerd en in het boek maakt hij ook een weinig sympathie indruk. Hij is arrogant en hij heeft een verhouding met Amélie. Wanneer Julia in verwachting is, dringt hij op een abortus aan en hij stelt een scheiding in het vooruitzicht wanneer ze daar niet op wil ingaan. Zo’n man verlaat je natuurlijk meteen, maar misschien is Julia bang voor de grote eenzaamheid in het vreemde land. Ze gaat natuurlijk later niet voor niets terug naar haar geboorteland.

In dit verhaal kun je bovendien het verschil tussen een literair historisch motief en een verhaalmotief in engere zin goed duidelijk maken.

Literair-historische motieven zijn in deze roman:
- De Tweede Wereldoorlog en de verschrikkelijke gebeurtenissen
- De Jodenvervolging
- De nawerking van de oorlog op mensen
- Het familiegeheim
- De geheime brieven
- Het nationale schuldgevoel
- corruptie
- Schuld (bij Sarah die haar broertje dood terugvindt)
- Zelfmoord als gevolg van een schuldgevoel
- De queeste
- Het verraad (Judasmotief: de dokter, de huisconciërge, Bertrand)
- De liefdesrelatie tussen Bertrand en Julia
- Het overspel
- Het ongewenste kind en de abortus

Het belangrijkste verhaalmotief in engere zin is in deze roman Sarah’s sleutel. Dit voorwerp speelt het hele verhaal door een belangrijke rol. Sarah sluit haar broertje op in de kast met het doel hem later te redden. Ze neemt de sleutel mee, waardoor niemand hem kan redden. Wanneer ze zelf vrij is, wil ze hem uit de kast halen maar het is natuurlijk te laat. De koperen sleutel neemt ze mee naar Amerika en later krijgt William die in handen tegelijkertijd met de aantekeningen waarin ze haar zelfmoord aankondigt. Een voorwerp dat in het gehele verhaal een leidende rol speelt, heet ook wel een Leitmotiv. Daarom vind ik de titel “Sarah’s key”ook beter dan de Nederlandse titel.

Beoordeling scholieren.com
De eerste Engelstalige roman van Tatiana de Rosnay is een sterke, ontroerende roman over een schandalige oorlogsgebeurtenis in Frankrijk. Maar de schrijfster weet het publieke karakter van de zaak een individuele lading te geven. Daardoor wordt de roman heel aantrekkelijk om te lezen en te ontroeren. Het verhaal leeft nu veel meer en ik kan me voorstellen dat er menige traan wordt weggepinkt bij het lezen van de gebeurtenissen.

Dat is meer het geval dan de beschrijving van het Vel d’Hiver in een non-fictiewerk. Ik raad alle scholieren van havo en vwo aan om de roman te lezen voor hun Engelse literatuurlijst. Bovendien komt binnenkort de film in omloop, wat het lezen ook weer zal kunnen stimuleren.
Wanneer je het voor je schoollijst niet mag lezen, moet je het boek toch gewoon een keer ter hand nemen. Je zult er zeker geen spijt van hebben.

Over de schrijfster
Bron: website uitgever
Tatiana de Rosnay is geboren op 28 september 1961 in een buitenwijk van Parijs. Zij is van Engelse, Franse en Russische afkomst. Haar vader is de Franse wetenschapper Joël de Rosnay en haar grootvader de schilder Gaëtan de Rosnay. Tatiana’s overgrootoma is de Russische actrice Natalia Rachewskïa, directeur van het Leningrad Pushkin Theater van 1925 – 1949. Tatiana’s moeder is Engelse: haar naam is Stella Jebb en ze is dochter van de diplomaat Gladwyn Jebb. Tatiana is opgegroeid in Parijs en daarna in Boston. In het begin van de jaren tachtig verhuist zij naar Engeland waar zij haar bachelor in Engelse literatuur behaalt.
In 1984 keert Tatiana terug naar Parijs waar zij voor veilinghuis Christie’s gaat werken. Daarna wordt ze vanuit Parijs redacteur voor het tijdschrift Vanity Fair tot 1993. Tatiana de Rosnay heeft acht romans gepubliceerd in Frankrijk.
Haar naam was Sarah is de eerste roman die Tatiana in haar moedertaal Engels schreef. Deze roman is een groot succes en is in meer dan 33 landen verschenen. De verfilming van haar naam was Sarah met Kristin Scott Thomas in de hoofdrol wordt op 28 oktober 2010 in de bioscoop verwacht. De twee andere romans van Tatiana de Rosnay die in Nederland zijn verschenen zijn Die laatste zomer en Kwetsbaar. De Rosnay woont met haar gezin in Parijs.

Bijlage
Interview met de schrijfster over de film op www.nu.nl

De boekverfilming, met Kristin Scott Thomas in de hoofdrol, ging op 14 oktober in het Amsterdamse Tuschinski in première en opende hiermee de negende editie van het Joods Film Festival.
Tatiana de Rosnay (1961) is de Frans/Britse auteur van de bestseller ‘Haar naam was Sarah’. Wereldwijd werden er zo’n 4,5 miljoen exemplaren verkocht, waarvan bijna 1 miljoen in Nederland.

‘Haar naam was Sarah’ gaat over de 10-jarige Sarah die in de nacht van 16 juli 1942 samen met haar ouders wordt opgepakt, door de Franse politie. Ze worden naar het Vélodrome d'Hiver in Parijs gebracht, waar duizenden joden worden verzameld voor deportatie.


Sleutel
Voor vertrek verstopte Sarah haar broertje in de kast en nam de sleutel mee, ervan uitgaande dat ze hem later kan bevrijden. Sarah weet het doorgangskamp te ontvluchten, maar komt te laat. Haar broertje is in de kast overleden.
Zestig jaar later krijgt Julia Jarmond, een Amerikaanse journaliste in Parijs, de opdracht een artikel te schrijven over de razzia van het ‘Vel d’Hiv’. Na archiefonderzoek ontdekt ze dat de geschiedenis van Sarah nauw verweven is met die van haar Franse schoonfamilie, maar dat dit altijd is verzwegen.

Heeft u genoten van de première in Amsterdam?
“Ik had gehoord dat Tuschinski een mooi filmtheater was, maar ik had niet zo’n prachtige bioscoopzaal verwacht. Ik zag de film donderdag voor de vijfde keer, en ik was opnieuw tot tranen toe geroerd. Ik vind dat Gilles Paquet-Brenner een fantastische film heeft gemaakt. Aanvankelijk was ik bezorgd dat hij misschien de structuur zou veranderen of elementen zou toevoegen.
Hij heeft natuurlijk wel enkele aanpassingen gedaan om mijn boek naar het filmdoek te kunnen vertalen, maar ik vind dat Paquet-Brenner het geweldig heeft verfilmd. Hij heeft mijn boek gerespecteerd en dat was voor mij erg belangrijk.”

In hoeverre bent u bij de filmproductie betrokken geweest?
“Van tevoren heb ik natuurlijk het script gelezen. Verder heb ik de set meerdere keren bezocht en speel ik zelf een rolletje: ik figureer in de scène waarin Julia haar echtgenoot Bertrand verteld dat ze zwanger is. Ik zit aan de tafel achter Julia. Mijn zoon en dochter zijn ook drie dagen op de set geweest, ze spelen mee in de scène in het wielerstadium.
Het was emotioneel om ze met geschminkte wallen in vieze kleding met een Jodenster op hun borst te zien. Mijn dochter heeft na de laatste opname zeker een uur gehuild. Ondanks dat Sarah al zoveel jaren onderdeel van ons gezin is, kon ze zich toen pas werkelijk indenken hoe afschuwelijk die dagen in Vel d’Hiv moeten zijn geweest.”

Bent u tevreden met hoe Kristin Scott Thomas Julia Jarmond heeft neergezet?
“Ik vind dat Kristen de rol van Julia prachtig heeft neergezet. Haar spel voelt heel natuurlijk, alsof ze Julia werkelijk ís. Kristin heeft me verteld dat de rol van Julia haar op het lijf was geschreven, omdat het zo dicht bij haar eigen leven staat: Kristin is Engels, getrouwd met een Fransman en woont ook al jaren in Frankrijk. Het enige verschil is dat ze een Amerikaans accent moest opzetten, iets wat ze overtuigend doet.”


Hoe was het voor Mélusine Mayance, die de jonge Sarah vertolkt, om zo’n zware rol te spelen?
“Mélusine is een groot talent en wordt ongetwijfeld een filmster. Voor zover ze dat al niet is: tijdens de première in Parijs kreeg Mélusine van alle auteurs het grootste applaus en op het filmfestival in San Sebastian riepen mensen na afloop enthousiast haar naam. Ik hoop dat ze hier klaar voor is, want ze is nog maar elf jaar.
Op de set waren overigens psychologen aanwezig die de geestelijke conditie van de kinderen in de gaten hielden. Er zitten immers heftige scènes bij. Ik denk echter dat het voor Mélusine vooral een mooie ervaring was en ze de ‘zwarte geschiedenis’ over een paar jaar pas volledig begrijpt.”

Wat vindt u ervan dat Bertrand in de film minder arrogant wordt neergezet dan in het boek?
“In mijn boek is hij absoluut een arrogante playboy. Ik heb hem gemodelleerd naar een van mijn ex-vriendjes, die ook echt Bertrand heet maar zich nooit in deze rol zal herkennen. Ik vind het een verstandige keuze van Paquet-Brenner dat hij Bertrand een warmer karakter heeft gegeven.
Het werkt beter voor film: het maakt Julia minder geïsoleerd en daarmee haar besluit om de baby te houden sterker.”

Bent u blij met de muziekkeuze van Max Richter?
“De muziek is prachtig! Ik heb de soundtrack vorige week direct op mijn iPhone gezet en er in de Thalys aan een stuk door naar geluisterd. Zelfs mijn zoon, een boomlange, stoere soundingenieur, hield het niet droog bij de muziek.”

Het appartement aan de Rue de Saintonge verbindt het verleden met het heden. Hoe heeft Paquet-Brenner dit appartement gevonden?
“Het appartementencomplex stond op de lijst om gesloopt te worden, het was een lelijk vervallen gebouw uit het interbellum. Het lag ook niet in de joodse wijk Le Marais, maar in een buitenwijk van Parijs.
Toen ik naar de set ging kijken, was ik er ook van overtuigd dat ik voor het verkeerde pand stond. Ik kon niet geloven dat achter de gebarricadeerde voordeur en ingeslagen ramen een appartement uit de jaren dertig schuilging, maar eenmaal over de drempel stapte ik het jaar 1942 binnen. Elk detail klopte! De decormakers hebben ongelooflijk knap werk verricht.”


Wat wilt u tegen uw lezers zeggen?
“Het boek en de film hebben elk hun eigen identiteit, maar ze dragen hetzelfde DNA. Het zijn zussen.
Ondanks de kleine verschillen ben ik ervan overtuigd dat mijn lezers zich niet verraden zullen voelen als ze de film zien. Als ze het boek mooi vonden, dan vinden ze de film ook ontroerend. En hoor wie het zegt, want als auteur ben ik hoogstwaarschijnlijk de meest kritische kijker van iedereen.”

Worden uw andere boeken ook verfilmd?
“De rechten van ‘Kwetsbaar’ zijn verkocht aan een jonge Franse regisseur en over de verfilming van ‘Die laatste zomer’ heb ik deze week een afspraak in Parijs. Ik verheug me erop, maar ik denk niet dat die verfilmingen dezelfde impact zullen hebben. ‘Haar naam was Sarah’ is one of a kind.”