Feitelijke gegevens over het boek Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: 6 januari 2010
Aantal bladzijden: 352 blz. Uitgegeven door: Karakter Uitgeverij Beschrijving van de cover Op de cover staat de afbeelding van een vrouw liggende vrouw boven wie een vogelkooi is te zien. De dode vogel ligt voor haar. Het is een afbeelding van Manon die in het verhaal aangeeft dat ze vroeger een vervelend leven heeft geleid en het verschrikkelijk vond dat haar vogel doodging. Dat vertelt ze op blz. 284 tegen Michael wanneer ze hem in een mensonterende toestand heeft gebracht. Ze zegt dat ze vroeger niet heeft willen inzien dat de vogel dood was en dat ze wekenlang naast hem heeft geslapen. Toen ze besefte dat de vogel dood was, raakte ze buiten zinnen. !! Waarschuwing vooraf!! Een samenvatting van een thriller is iets anders dan een recensie, waarin de afloop van een roman meestal niet wordt onthuld. In dit boekverslag gebeurt dit wel. Dat betekent dat je eerst het boek moet lezen voordat je van deze samenvatting gebruik maakt. Anders is de spanning tijdens het lezen weg. Een boekverslag heeft de bedoeling dat een leerling/scholier/student die het boek gelezen heeft zelf niet het vervelende werk van een verslag moet maken. Daarom nogmaals hier op deze plek het dringende advies om eerst het boek te lezen.
Opdracht Het boek heeft een opdracht: ‘Voor Willy die aan zee is…..” Genreaanduiding van het boek “Wisselgeld “ is een literaire thriller. Van dit genre heeft Loes den Hollander er binnen vier jaar nu zeven geproduceerd, wat op zich al een knappe prestatie is. Je zou haar boeken ook als psychologische thrillers kunnen omschrijven, want het gaat vaak meer om de menselijke psyche dan om de misdaad zelf. Ook in deze thriller is dat het geval. Het gaat hier meer om de
gevoelens van Michael en Lenie nadat hun dochter Roos vermoord is aangetroffen. In het verleden is Michael vreemd geweest en dat heeft gevolgen voor het heden. Het genre dat Loes den Hollander beoefent, is heel erg populair in Nederland. Andere bekende literaire thrillers schrijfsters zijn momenteel: Saskia Noort, Esther Verhoef, Annet de Jong, Simone van der Vlugt en Marion Pauw. De flaptekst Het lijkt een redelijk gelukkig huwelijk. Maar als de jongste dochter van Lenie en Michael vermoord wordt aangetroffen in een hotel, lukt het hen niet om dit drama samen te verwerken. Hun relatie komt op scherp te staan en gebeurtenissen van jaren geleden eisen hun tol. Er sluipt een onbehaaglijke onzekerheid hun leven binnen. Lenie probeert als eerste de situatie weer te normaliseren. Maar dan wordt de bodem opnieuw onder hun voeten weggeslagen en komt Michael er achter dat hij zijn verantwoordelijkheid voor een misstap in het verleden te licht heeft ingeschat. Samenvatting van de inhoud In de proloog is er een confrontatie tussen een jonge vrouw en een man die haar zwanger heeft gemaakt. De man is getrouwd en zegt dat hij met haar seks gehad heeft om de seks en er was geen sprake van liefde. Ze moet maar zien wat er van zijn kind terecht komt. Dan begint het eigenlijke verhaal. Lenie(49 jaar) en Michael(56 jaar) zijn al jaren getrouwd. Ze hebben drie kinderen: Juul van 30, Peter- Paul (militair in Afghanistan) van 29 en Roos van 21. De laatste studeert in Maastricht samen met de dochter van haar vriendin Bella, Myrthe. Lenie staat op en heeft een vervelend voorgevoel. Ze heeft wel meer last van het PMS-syndroom (een ongelooflijke behoefte aan chocolade) maar deze keer is het veel vreemder. Haar dochter Roos heeft gezegd dat ze in het a.s. weekend zal langs komen om iets te vertellen en Michael denkt dat ze komt vertellen dat ze lesbisch is. Hij vindt dat minder erg dan Lenie. Maar het vreemde voorgevoel komt uit. Uit Maastricht komt namelijk het bericht dat Roos vermoord is aangetroffen in een hotel: ze is vastgebonden. Lenie is uiteraard meteen wezenloos en van slag. Ze wil even niets met haar man Michael te maken hebben. Die laatste ontvangt een mail van een vroegere vriendin Jolanda Mendels , die hem cynisch feliciteert met de dood van zijn dochter. Is zij de wraakgodin van de proloog, zal de lezer denken. Bij de condoleance voor Roos ontmoet Michael een jonge, blonde vrouw, Manon. Ze vertelt dat ze de vriendin van Roos is geweest en dat Roos lesbische gevoelens voor haar koesterde. Manon wilde echter geen lesbische relatie. Via een flashback van Michael dat hij vreemd ging met Jolanda toen zijn vrouw in verwachting was van Peter-Paul. Jolanda kwam bij hen over de vloer en ze wilde graag een kind. Er komen steeds meer mails van haar en ze wil hem te spreken krijgen. Eerst reageert Michael niet. Hij zoekt Manon op in haar huis in Almere en vertelt haar over de vervelende mails. Hij zegt daarna meteen iets over zijn vroegere relatie met Jolanda (dat is 29 jaar geleden) Hij begint verliefd te worden op Manon, maar dat komt ook omdat Lenie niets meer van hem wil weten. Manon is 26 jaar en er is dus 30 jaar leeftijdsverschil.. Lenie krijgt van de hospita in Maastricht te horen dat Roos inderdaad lesbisch was. Bij het ophalen van haar spullen vindt Juul een gouden kettinkje met de letter P. eraan. Ook Peter-Paul is natuurlijk teruggekomen uit Uruzgan. De mail vans Jolanda blijven komen en ze wil hem spreken. Dat zal gebeuren in De Bijenkorf, maar als Michael daar komt, ziet hij alleen Lenie en Bella. De afspraak kan dus niet doorgaan en Jolanda is woedend. Ook Lenie denkt nu terug aan het verleden waarin Jolanda zwanger is geraakt van Michael. Hun huwelijk gaat nu steeds slechter. Lenie huilt uit bij de bedrijfsarts en Michael lucht zijn hart bij zijn broer. Die wil de pc van Lenie zien en hij komt er zo achter dat de mails van hetzelfde IP-adres komen als dat van Michael. Het zijn dus mails van Lenie. Michael wordt woedend op haar. Hij dwingt haar met hem te praten en dan vertelt Lenie dat Jolanda een jongetje heeft gekregen van Michael. Ze heeft het kind gezien toen het in de kinderwagen lag. Michael schier uit zijn slot en pakt zijn koffers. Hij vertrekt naar Manon die net weer terug is van een weekje Mexico. Ze hebben voor het eerst seks en Manon laat Michael voelen dat hij ene jonge god is. Dan belt Lenie hem mobiel om te vertellen dat Peter-Paul al een week weg is. Michel, Juul, Oscar en Lenie gaan naar de flat van de jongen. Maar hij is er niet. Lenie ziet een auto wegrijden van het parkeerterrein. Daarin zit een hoerig type en dat is wel vreemd. Juul heeft een keer gezegd dat Peter-Paul de weg kwijt is door zijn diensttijd in Afghanistan en de dood van Roos. Ze moeten nu aangifte doen bij de politie. Michael wil weer het liefst naar Manon, al bekruipt hem de gedachte dat Roosen Manon in hetzelfde bed seks hebben bedreven; wanneer dat zo is, zou hij het niet meer kunnen. Zijn broer Oscar vindt hem een lafaard doordat hij steeds de werkelijkheid wil ontvluchten. Toch gaat hij naar Manon en die ontkent dat ze ooit seks heeft gehad met Roos. Dan gaat hij weer terug naar Lenie. Hij vindt het tot zijn taak behoren om samen Peter-Paul op te sporen. Bij Lenie thuis worden achtereenvolgens de autosleutels en de portefeuille van Peter-Paul bezorgd. De politie wordt opnieuw in de zaak gemengd. Onverwacht krijgt Michael een sms’je vanaf de mobiele telefoon van Peter-Paul. Hij wil met hem praten en hij kan contact zoeken met Manon. Die weet ervan. Michael rijdt meteen midden in de nacht naar Manon die in het huis van een notaris woont in Rheden. Met hem gaat ze ook naar bed. De volgende morgen om 10 uur is de afspraak met Peter-Paul. Hij wordt bedwelmd en geboeid en wanneer hij weer bijkomt ziet hij dat het Manon is. Dat blijkt dus de dochter van Jolanda te zijn. Ze heet eigenlijk Patty van Mierlo. Jolanda Mendels heette eigenlijk Ria van Mierlo. Zou hij dan met zijn eigen dochter in bed hebben gelegen en incest hebben gepleegd? Manon vertelt hem dat ze uit wraak voor het leed van haar jeugd zijn drie kinderen zal doden. Met Roos en Peter-Paul is dat al gelukt. Die hebben immers de jeugd gekregen die Patty zou hebben verdiend. Ze vertelt alles over haar moeder(die ook de hoer uithing) en haar eigen jeugd. Daarna heeft ze de hoer gespeeld voor Roos en Peter-Paul. Haar moeder heeft op een bepaald moment zelfmoord gepleegd door zich voor een trein te werpen. Ze vertelt vrijwel alles at haar in haar leven heeft dwars gezeten aan Michael. Intussen zit de politie niet stil. Ze is achter de ware naam van Manon gekomen. Edwin Bocht en zijn partner rijden naar Rheden naar het huis van de notaris. Ze komen net op tijd om Michael te bevrijden, die met een ontbloot onderlijf gevangen wordt gehouden.. Lenie krijgt ook een sms’je van Peter-Paul. Ze heeft niet door dat het een smoes is van Manonom haar weg te lokken. Wanneer ze daar wel achter komt, rijdt ze terug naar haar huis Ze is net op tijd om te zien dat Manon nu ook Juul probeert te doden. Lenie vecht voor haar leven en dat van haar dochter. Gelukkig is er ook ineens politie. Die is net terug van de bevrijdingsactie van Michael in Rheden. Manon wordt gearresteerd. Lenie en Michael wonen weer in hetzelfde huis: er zijn twee kinderen vermoord door Manon. Edwin Bocht komt hun het hele verhaal vertellen. Patty is inderdaad de dochter van Jolanda maar niet de dochter van Michael. (DNA-ondezoek) Dat kind is kort na de geboorte overleden en Jolanda had een andere man weer zover gekregen om haar zwanger te maken. Daaruit was Patty geboren. Patty heeft van haar moeder steeds een ander verhaal gehoord: zij zou de dochter van Michael zijn en zij zou de jeugd moeten hebben die de andere drie kinderen hadden gekregen. Dat schreeuwde om wraak en Manon was van dat idee bezeten geraakt. Ze had het kind van Michael willen zijn en over alles kunnen beschikken waar zijn kinderen van mogen genieten. Maar ze had begrepen dat dit niet mogelijk was. (zie hieronder de titelverklaring op blz. 308) Ze had toen een plan opgezet om wraak te nemen op de kinderen van Lenie en Michael. Michael hoort alles ontzet aan. Ze zijn dan wel weer bij elkaar, slapen bij elkaar op dezelfde kamer, maar hebben elkaar nog niet aangeraakt. Lenie doet enige tijd later het voorstel (december ) om een tijdje tot zichzelf te komen. Ze gaat eerst naar parijs, boekt dan ineens naar Stockholm, waar ze een Russische vrouw ontmoet die verbitterd en eenzaam is door de dood van haar twee kinderen die bij een ongeluk zijn omgekomen. Dan vertrekt Lenie weer ineens naar Nice, waar ze een verliefd stel op een terras ziet. Ze wordt erdoor geroerd en gaat met Michael bellen. Michael zegt dat hij eraan komt. (Het huwelijk lijkt gered) Structuur en/of verhaalopbouw Het verhaal begint met een proloog waarin een jonge vrouw te keer gaat tegen een

getrouwde man van wie ze een kind verwacht. Hij zegt dat ze het beiden alleen om de seks hebben gedaan en dat ze verder niet moet zeuren. Daarna wordt het verhaal verteld in maar liefst 94 korte hoofdstukken. De hoofdstukken zijn gemiddeld 4 bladzijden. Er zijn twee personale vertellers (Michael en Lenie) en in enkele hoofdstukken wordt verteld wat er in het verleden (een kleine 30 jaar terug) is gebeurd. Dat gebeurt meestal maar in één hoofdstukje, waardoor het je als lezer niet echt opvalt. Het gevoel ontstaat alsof er dus sprake is van een chronologisch verhaal. Gebruikt perspectief Er is een meervoudig personaal perspectief. Er zijn twee personale vertellers. Michael (56 jaar) en Lenie (49 jaar) we kunnen als lezer te weten komen hoe zij denken en voelen. Door de afwisseling in perspectief kun je goed zien hoe de beide echtgenoten over elkaar denken, zowel in het heden als het verleden. De tijd van het verhaal Er worden zoals gewoonlijk bij Loes den Hollander geen data en jaartallen genoemd. Wel staat er in het begin van de thriller dat het lente is. (waarschijnlijk maart of april, want er staat dat Roos later op 1 mei aan een nieuwe baan zal beginnen. Aan het einde van het verhaal is er sprake van de maand december (Sinterklaas etc.) Maar er wordt verder geen enkele jaartal genoemd. Wel kun je uit de gegeven afleiden dat er sprake is van een actueel verhaal (mobiele telefoons, internet, sms’jes) De plaats van handeling Michael en Lenie wonen in Amsterdam. De moord op Roos wordt gepleegd in een hotelkamer in Maastricht. Juul woont in Barcelona maar ze komt over voor de begrafenis van Roos. Manon (Patty) woont in Almere, maar ze neemt ook haar intrek in het huis van een notaris in Rheden. In deze drie plaatsen (Amsterdam, Almere en Rheden) speelt het grootste deel van het verhaal. Titelverklaring De titel “Wisselgeld” wordt op pagina 308 verklaard. Manon (Patty) geeft aan hoe dat begrip moet worden opgevat. Ze heeft Michael gevangen genomen en vertelt hem: “” Het gaat mij er al lang niet meer om dat ik jouw kind wil zijn . Het gaat om mijn gemoedsrust. Om af te rekenen met het verleden. Om starten met een nieuwe lei. Jouw kinderen zijn daarvoor het wisselgeld. Weet je hoe dat in de Dikke van Dale wordt uitgelegd?”Ze gaat rechtop staan en kijkt op hem neer. “Kleine concessie om een plan als geheel aanvaard te krijgen”, zegt ze bijna plechtig. “dat zijn jouw kinderen voor mij., Michael. Een kleine concessie.” Thematiek en interpretatie “Wisselgeld” is een thriller over wraak en vergelding. Het is duidelijk dat Manon (de dochter van een ex-vriendin van Michael) zo door de verhalen van haar moeder wordt opgestookt dat ze van plan is wraak te nemen. Ze heeft een minderwaardigheidscomplex opgelopen omdat haar moeder haar altijd heeft verteld dat zij de dochter van Michael is. Als haar moeder dan zelfmoord pleegt, maakt ze haar plannen. Wraak is daarin het sleutelwoord. Ze vermoordt eerst Roos en daarna Peter-Paul. Pervers is natuurlijk ook dat ze Michael in haar bed lokt en seks met hem heeft. Hij weet op dat moment niet dat het zijn dochter is en het latere besef dat ze dat wel zou kunnen zijn, is verschrikkelijk voor Michael. Hij neemt zich op dat moment al voor niet meer in haar macht te komen, maar het is in feite al te laat. Gelukkig komt alles op tijd uit en wordt Michael zelf gered en ook Juul weet een moordpoging te overleven. In de uitwerking van het verhaal wordt eigenlijk ook wel duidelijk dat ze het slachtoffer is van de verhalen van haar moeder. Ze wordt opgenomen in een kliniek en zal wellicht tbs krijgen. Een tweede belangrijk motief is de liefdesrelatie tussen Lenie en Michael. In het verleden (bijna 30 jaar geleden) is Michael vreemd gegaan en hij heeft een kind bij Jolanda (= Ria) verwekt. Die was ook bevriend met Lenie. Toen die had gezien dat het een jongetje was, had ze het contact verbroken. Natuurlijk ook om haar eigen relatie met Michael te beschermen. Het gaat redelijk goed in hun relatie, totdat Roos wordt vermoord. Ineens kan ze Michael niet meer uitstaan, ze wil hem niet meer in haar nabijheid en ze wil zeker geen seks met hem. Is het de naderende overgang die haar parten speelt? Ze drijft hem op die manier wel in d e handen van de gretige jonge vrouw Manon, die een gemakkelijke prooi in haar schoot (letterlijk) geworpen krijgt. Ze maakt hem wijs dat hij een jonge god in bed is en streelt op die manier zijn ego. De verdwijning van zijn zoon Peter-Paul brengt Michael weer terug in Amsterdam, maar hij wordt er weer weggelokt door Manon die een echte “femme fatale” voor hem wordt. Al snel wordt dan aan de lezer duidelijk gemaakt wat ze wil. Na de mislukte poging om Juul te doden gaan Lenie en Michael weer bij elkaar wonen, maar er is nog geen sprake van een herstelde relatie. Lenie moet bijkomen en ze reist alleen achtereenvolgens naar Parijs, Stockholm en Nice om tot het inzicht te komen dat liefde belangrijker is dan verbittering. Na het zien van een verliefd stel op een terras belt ze Michael op en die belooft dat hij eraan komt. Happy end wat de relatie betreft.
Beoordeling scholieren.com “Wisselgeld “is de zevende thriller van Loes den Hollander. In zekere zin is het natuurlijk een “whodunit.”maar een oplettende lezer kan in hoofdstuk 20 min of meer concluderen dat er iets vreemd is met Manon (ze zou het kind uit de proloog kunnen zijn) Je denkt dan al snel dat hij op zijn eigen dochter verliefd kan raken. En dat gevoel komt nog uit ook. De whydunit is ook niet zo spannend, omdat in de proloog al wordt aangegeven dat de vrouw die zwanger is gemaakt door de man wraak op hem zal nemen. Het is geen verrassing dat dit proloogstel Jolanda en Michael is. Op deze manier is het niet verstandig een proloog als vermeld te schrijven. Dan zou er wat de structuur betreft een andere oplossing (verleden oproepen door flashbacks) voor meer spanning hebben kunnen zorgen. Aangezien er in het gehele verhaal geen enkele andere kandidaat om een moord te plegen opduikt, ontstaat er deze keer geen spannend spel tussen lezer en schrijfster. Wel wordt er steeds meer aandacht besteed aan de relatie tussen Lenie en Michael. Het is gek dat zij in naam van Jolanda de mails aan haar eigen man richt, maar vooruit. Het verhaal si dan ook veel meer een psychologische thriller dan een literaire thriller, maar zoals gezegd de echte spanning ontbreekt. Is het een toeval dat deze zevende thriller verschijnt nadat Loes den Hollander twee verhalenbundels (Loslaten en Vreemde liefde) heeft geschreven over menselijke relaties. “Wisselgeld” is geen echte thriller maar ook geen echte psychologische roman. En wie op twee gedachten hinkt, gaat mank lopen. Het spijt me te moeten zeggen voor de fanatieke Hollander-fans (zie het gastenboek van de schrijfster) maar “Wisselgeld”is één van haar zwakste thriller tot nu toe. 94 korte hoofdstukken lezen natuurlijk erg eenvoudig, maar een echte pageturner wordt een boek als het zindert van de spanning, niet omdat de hoofdstukindeling zo lekker ligt.. Het afgeraffelde einde met een tot zichzelf komende Lenie is ook al een bewijs van een mindere kwaliteit. Misschien staat de schrijfster op een keerpunt in haar schrijverscarrière.. Natuurlijk is het niet niks wanneer je zeven thrillers binnen drie jaar produceert. Daarnaast kwamen er nog twee bundels met verhalen. Maar bezinning over de grote productie van thrillers is op zich niet onverstandig. Natuurlijk zullen scholieren het wel een aardig boek vinden voor hun literatuurlijst, maar de betere thrillers van Loes den Hollander zijn m.i. toch “Broeinest” , “Dwaalspoor” en “Driftleven.” He boek telt wel ruim 350 blz. en dat houdt in dat de waardering op de lijst wel 2 punten kan zijn. Recensies Op dit moment zijn er nog geen recensies beschikbaar. Het boek ligt nog maar net in de winkel. Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk Bron: website auteur
Loes den Hollander schrijft al vanaf het moment dat ze kon lezen. Aanvankelijk poëzie, later columns, daarna verhalen en ten slotte haar eerste boek. Toch kwam het nooit in haar op om van schrijven haar beroep te maken, omdat ze zich helemaal richtte op haar carrière in de gezondheidszorg. Dat veranderde toen ze in 2001 een verhalenwedstrijd won. Vanaf dat moment ging er voor haar gevoel een luik in haar hoofd open waar een onstuitbare lading teksten achter zit die zich allemaal verdringen om te worden opgeschreven. Toen ze in 2006 haar carrière als directeur van een gezondheidszorginstelling beëindigde, vond ze vrijwel tegelijk een uitgever voor Vrijdag, haar eerste literaire thriller. Daarna volgde al snel het zinderende Zwanenzang en sindsdien is schrijven haar voornaamste bezigheid. Loes den Hollander schreef al eerder columns en verhalen voor bekende vrouwenbladen. Zij was van 2002 tot 2009 hoofdredacteur van Denkbeeld, een vakblad voor de gezondheidszorg en is nu nog als gastredacteur aan het blad verbonden. De thrillers van haar: - Vrijdag (2006) - Zwanenzang (2006) - Broeinest (2007) - Naaktportret (2007) - Dwaalspoor (2008) - Driftleven (2009) - Wisselgeld (2010) Verhalenbundels: - Loslaten (2008) - Vreemde liefde (2009)