Titel: Joe Speedboot
Auteur: Tommy Wieringga
Uitgeverij: De Bezige Bij
Jaar van uitgave: 2005 - 2006

Algemene vragen.
Ik hoorde van iedereen om me heen dat het een goed boek was. Dus ben ik het ook gaan lezen. Ik wist nog niet waar het boek over ging en heb ik in de boekenwinkel de flaptekst gelezen, deze sprak me meteen aan. Toen heb ik het boek op luister-cd gekocht omdat ik het nogal moeilijk vind om zelf te lezen en dan door te gaan. Wat me meteen opviel was dat de schrijver het zelf voorlas, erg leuk. Trouwens ik heb nog nooit iets van hem gelezen, eerlijk gezegd had ik ook nog niet van hem gehoord tot dit moment. Als ik een goed boek aan het lezen ben, zit ik in een soort film en dan ‘beleef’ ik het als toeschouwer, dit had ik bij dit boek ook! Geen een keer heb ik gedacht “ja schiet nou maar op dit is saai”. Ik heb het boek adembenemend geluisterd van begin tot eind!
De gebeurtenissen in het boek zijn best grappig, ze komen echt over, behalve dat vliegtuig dan. Zelf kom ik uit de ‘gehandicaptenwereld’. Daar heb je ook personen met een dikke gespiede arm. Maar of die aan armpjesdrukken doen betwijfel ik.

Joe speed boot is naar mijn mening echt een tijdloos avonturen verhaal. Er komen interessante personages in voor, die afwijken van de standaard. Het verhaal van Joe in zijn jeugd heeft iets sprookjesachtigs. Hij is echt een personage uit een jongensdroom. De situatie van Fransje vind ik goed beschreven, hij is samen met Joe degene waarmee je, je gaat identificeren. Je kan in sommige stukken zo goed voelen wat Fransje voelt, dat je soms een brok in je keel krijgt. Het verhaal was af en toe lastig om te volgen, maar na minuut had ik de draad weer te pakken, dit was vooral in het begin. Het verhaal had duidelijk een spanningsboog, dit hield me ook ‘lezende’. Krijgt hij PJ, of niet? Dat is een vraag die mij boeide tot ik wist dat PJ met hem naar bed ging. Nog zo’n vraag haalt Joe het naar de volgende finish in de Dakar rally? Die vragen staan natuurlijk niet in het boek maar als je aan het lezen ben vraag je, je dat wel af. Dit boek had vond ik een gesloten eind, dit vind (ligt aan het boek) erg fijn. Dan is het verhaal tenminste afgesloten en hoef je niet ‘s nachts er nog over te dromen.

Samenvatting:
Fransje Hermans (14) ontwaakt uit een coma van 220 dagen. Hij is, op zijn rechter arm na, helemaal verlamd en kan nauwelijks meer praten. Later in het boek wordt duidelijk wat voor ongeluk hij heeft gehad: hij is overreden door een trekker omdat hij in het gras lag toen ze gingen maaien. Tijdens zijn coma is er een nieuwe jongen in het dorp gekomen genaamd Joe Speedboot. Deze Joe heeft al voor veel onrust gezorgd door bommen te maken en een groot ongeluk te veroorzaken met de auto van zijn vader. Fransje krijgt ondanks zijn handicap een groepje vrienden waaronder Christof, Engel en Joe. Joe is het grote voorbeeld van Fransje en doet alles wat Joe van hem vraagt.
Als dan nog een nieuw gezin in het kleine dorpje komt wonen wordt Fransje, samen met Christof verliefd op het nieuwe meisje. Ze heet Picolien Jane (PJ) en komt uit Zuid-Afrika. Ze zal later in het verhaal voor veel opschudding zorgen.
Ondertussen heeft Joe bedacht dat hij een vliegtuig wil bouwen, omdat hij de moeder van PJ, waarvan iedereen zegt dat ze nudist is, wil begluren. De anderen besluiten hem te helpen en Fransje mag ook meedoen. In de winter vliegt het vliegtuig eindelijk. Tijdens het bouwen komen de jongens vaak in de bar en Fransje ontwikkelt zo een drankverslaving.
Die zomer halen alle vrienden en PJ hun eindexamen vwo. De anderen besluiten allemaal te gaan studeren en zo wordt het dan opeens heel stil en alleen voor Fransje. Voor hem is het namelijk onmogelijk te gaan studeren. Hij begint briketten te persen voor zijn vader en ontwikkeld daar zijn rechterarm mee. Na een tijdje komt Joe terug en zodra die de arm van Fransje ziet probeert hij van hem een armworstelaar te maken. Eerst wil Fransje nog niet, maar later stemt hij in . Na een intensieve training gaan ze op weg om aan verschillende toernooien mee te doen. Tijdens de eerste twee toernooien wint hij met gemak, en het geld stroomt binnen. Bij het derde toernooi gaat PJ ook mee, en op dat toernooi komt Fransje zijn grootste tegenstander tegen, de wereldkampioen. In de finale staan ze tegenover elkaar. Op het beslissende moment voelt Fransje iets knappen. Zijn onderarm blijkt gebroken en zijn carrière is voorbij. Ondertussen hebben Joe en PJ een relatie en is Fransje dus helemaal alleen. Als Joe dan besluit aan de race Parijs-Dakar mee te doen verklaren Fransje en PJ hem voor gek. Uiteindelijk heeft Joe een heftruck omgebouwd en is op weg naar Parijs. PJ begint Fransje te verleiden en ze krijgen een seksuele relatie. Als Joe terugkomt is hij verbitterd, omdat PJ ondertussen een relatie is begonnen met Christof. Joe en Christof weten echter allebei niets van de relatie die PJ en Fransje nog steeds onderhouden.
Als dan blijkt dat PJ zwanger is besluiten ze te trouwen. Joe is verbitterd en vliegt tijdens de huwelijksplechtigheid met een sleep achter zijn vliegtuig boven de gasten langs, waarop staat “Hoer van de eeuw”.

Literaire analyse:
Dit verhaal is volgens mij een fabel, er zit af en toe wel een flashback in maar ook op een soort chronologische wijze.de beginsituatie is wanneer Fransje in coma ligt en zijn ouders en broer hoort praten, dit is wel het begin van het verhaal. Ik had het einde niet zo verwacht. De ontknoping van het verhaal werd pas duidelijk op het einde, subliem! Ik had eerder verwacht dat Fransje en PJ zouden trouwen. Verteller/ wijze van vertellen:
Ik-perspectief van Fransje.


Tijd:
Het boek is chronologisch, er zijn wel flashbacks maar het verhaal loopt verder normaal achter elkaar door. De vertelde tijd is heel lang. De eerste 2 delen omvatten ongeveer 10 jaar, maar het laatste deel springt over naar vele jaren later. De roman speelt in de laatste jaren van de vorige eeuw. Er wordt op blz. 50 verteld dat PJ in januari 1993 naar Nederland is gekomen.
Het boek begint met Fransje die in coma ligt en eindigt met het feit dat ze nog steeds ergens in een klein dorpje wonen dat niemand kent en niet met de tijd meegaat.
De verteltijd is 316 bladzijdes.

Ruimte:
Het boek speelt zich bijna constant af in het dorpje Lomark in Westerveld, Nederland. Fransje, Joe en PJ gaan voor armworstelwedstrijden wel naar plaatsen in Duitsland en België. Ook gaat Joe voor de Paris-Dakar naar de woestijn in o.a. Egypte, waar zijn moeder ook op vakantie is geweest, die toen Mahfouz Husseini heeft leren kennen.

Personen:
In dit boek zijn er 3 belangrijke personen; Fransje, Joe en PJ. Daarna zijn Engel, Christof en papa Afrika erg belangrijk.

Fransje
Fransje is een intelligente jongen die een grote fascinatie heeft voor de samoerais, dit wordt hem echter noodlottig, wanneer hij het lichaam van de rots oefent, samoerai techniek, liggend in een grasveld komt er een tractorgrasmaaier langs, die zijn borstkas verbrijzeld en hem daarmee voorgoed tot een rolstoel veroordeeld. Hij kan alleen zijn rechterarm bewegen, voor de rest is hij zwaar spastisch, praten kan hij ook niet. Toch gaat hij terug naar school, waar hij ondanks zijn handicaps toch zijn examen met een 7.8 gemiddeld weet te halen. Op school sluit hij vriendschap met Joe, wie hij in het geheim al lange tijd bewondert. Eerst is deze alleen bevriend met Christof, waardoor Fransje, Christof enorm benijd, en altijd achter de twee aanrijdt om ze te bestuderen. In zijn rolstoel rijdt hij een beetje rond in het dorp, en zo ziet hij nog eens wat. Alle gebeurtenissen in zijn leven schrijft hij op in dagboeken, hij denkt er later misschien geld mee te kunnen verdienen als hij mensen precies kan vertellen wat er die en die dag is gebeurd in Lomark.
Na zijn eindexamen weet zijn vader iets om hem bezig te houden: het persen van Briketten, als brandhout. Frans is blij wat om handen te hebben en stort zich hierop. Wanneer Joe Fransje vertelt dat hij moet gaan armworstelen, wil hij dit eerst niet.

‘ziedaar wat er gebeurt wanneer er op een dag iemand langskomt die je aanbiedt om je wereld een keer of tienduizend te vergroten; paniek. Joe bood mij competitie aan. Ik, de man van buiten mededinging die zichzelf ongeschikt had geacht voor deelname aan de strijd, die zichzelf buiten de ring had geplaatst als waarnemer en commentator, werd gevraagd armpje te drukken. Ze zouden naar me kijken, me beoordelen en uitjouwen of aanmoedigen. Wat Joe deed was niet minder dan mij een plaats in de wereld aanbieden, een bewegingsvrijheid die ik niet kon overzien. Het was verschrikkelijk. Dus ik zei nee. Ik zei niet zozeer nee, ik klapte volkomen dicht. Alles moest blijven zoals het was, want zoals het was, was het goed. Als het niet goed was zou het wel anders zijn. Opeens verdedigde ik met bittere kracht de waarde van een verbouwd tuinhuis, een briketteninstallatie en een paar honderd vierkante meter bewegingsruimte.’
Nadat Fransje erachter komt dat zijn briketten helemaal niet verkocht worden, en zijn vader hem al die tijd heeft voorgelogen, zoekt hij een andere bestemming voor zijn leven, na het schrijven van dagboeken en het persen is hij bereid zich samen met Joe op het armworstelen te storten.
Ook al is Fransje zo afhankelijk van hulp, hij verlangt toch naar onafhankelijkheid, dit blijkt uit zijn wens om op zijn vijftiende in het tuinhuisje te willen wonen. Hij is het waarschijnlijk zat om zo hulpbehoevend te zijn, en voelt misschien dat hij zijn moeder tot last is.

Joe
Joe is een typische jongen, onvoorspelbaar, avontuurlijk en een beetje gek. Hij heeft iets exotisch, Fransje vindt hem op een nomadische stepperuiter lijkt, met een beetje scheve ogen. Hij geeft niet veel om de meiden maar om de fysica. Hij komt Lomark binnen door met een auto Christof’s huis binnen te rijden, op twaalfjarige leeftijd. Hij maakt bommen, hier raakt hij zelfs een deel van zijn hand kwijt. Later begint hij aan de bouw van een vliegtuig, waarmee hij zijn drang tot technische experimenten bevredigt.
Joe Speedboot is natuurlijk niet zijn echte naam, in werkelijkheid heet hij Achiel Stehpaan Ratzinger, maar zijn zelfverzonnen naam geeft hem iets onoverwinnelijks.
Fransje heeft enorm veel vertrouwen in Joe, in het boek komen stukken voor waaruit de bewondering voor hem blijkt:
‘Hij was niet zozeer een buitengewone jongen, hij was een kracht die vrijkwam. Je had verwachtingsvolle tintelingen in zijn buurt – er was een energie die vorm aannam in zijn handen, in een los verband toverde hij bommen, racebrommers en vliegtuigen te voorschijn en jongleerde ermee als een lichtzinnige tovenaar. Ik had nooit eerder iemand ontmoet bij wie het idee zo vanzelfsprekend leidde tot uitvoering, op wie angst en conventies zo weinig greep hadden. Hij durfde het onmogelijke te denken …’

PJ
PJ komt met haar ouders naar Nederland vanuit Zuid-Afrika, haar vader is tandarts. Ze heet eigenlijk Picolien Jane, maar niemand noemt haar zo. Ze heeft een breed, bleek gezicht, met een enorme bos goudblond krullend haar, blauwe ogen die schuin in haar gezicht staan. Ze spreekt wanneer ze pas bij de jongens in de derde klas is gekomen Afrikaans, wat iedereen prachtig vind. Sowieso is iedereen weg van haar, de jongens zijn allemaal verliefd op haar, Fransje ook. Ze is knap en slim, ze slaagt met een 8.4 gemiddeld. Na de middelbare school gaat ze Letterkunde studeren in Amsterdam, waar ze de schrijver Arthur Metz ontmoet. Ze begint een relatie met hem, met wie ze ‘ontroerende zachtheid combineerde met pornografische seksuele overgave’. Seks was in hun relatie de vervanging voor intimiteit. Maar die seks bedreef ze niet alleen met hem, maar ook nog eens met verscheidene andere mannen.

Verder kom je in het boek niet zoveel over PJ te weten, tot het boek over haar verschijnt, geschreven door haar vriendje Arthur Metz. Hij beschrijft haar karakter heel uitgebreid, en ze komt hierdoor in een heel ander daglicht te staan. Ze blijkt in Zuid- Afrika dik te zijn geweest. En daaraan een trauma te hebben overgehouden, ze leidt aan Boulimia nervosa. Ze viel eerst vele kilo’s af, zodat ze een nieuwe start kon maken in Nederland. In Nederland aangekomen werd ze meteen door iedereen aantrekkelijk gevonden. Dit was voor haar een compleet nieuwe gewaarwording. Maar door de boulimia had ze een extreem laag zelfbeeld. Hierdoor kon ze niet echt voelen, maar kopieerde ze gewoon het gedrag wat ze anderen zag, waardoor ze een normaal meisje leek, met een normale ontwikkeling. Ze is de perfecte dochter, de perfecte vriendin, de perfecte studente:
‘Ze reflecteerde feilloos wat in iedere sociale situatie van haar werd verlangd. Haar mimesis was volmaakt op één ding na; Eén levensgebied was ontoegankelijk voor haar omdat ze het niet kende en begreep: intimiteit. Die kon ze niet imiteren’

Bijpersonen:
Engel:
Engel is goede en slimme jongen. Joe en hij delen samen de fascinatie voor techniek. Engel was op de school Fransjes pismaatje aangezien hij dat zelf niet meer kon. Engel was een jongen die je eerst niet zo opviel, maar dan uiteindelijk geweldig vindt. Hij was later ook erg geliefd bij de meisjes.Hij sterft uiteindelijk in een tragisch ongeluk.

Christof:
Hij is de jeugdvriend van Joe Speedboot uit Lomark. Christof is eigenlijk een beetje een lafaard. Fransje zag hem als een concurrent op Joe’s vriendschap. Hij lijkt volgens Fransje op Heimrich Himmler.

Papa Afrika (Mahfouz Husseini):
Mahfouz werkte in de toerisme in een stadje in Egypte. Hij verkocht souveniers, totdat hij Regina (moeder van Joe) en haar vriendinnen tegen kwam. Ze waren op slag verliefd en later vloog hij over naar Nederland om samen te wonen met Regina. Zijn vader maakte authentieke Egyptische bootjes. In Lomark bouwde hij er zelf ook één en bij het ter water laten is hij nooit meer terug gezien.

Motieven:
- Handicap: Fransje heeft een handicap en gaat daar behoorlijk goed mee om.

- Liefde: Bijna alle jongens (o.a. Fransje) uit Lomark zijn verliefd op PJ. En veel meiden op Engel.
- Seks: PJ heeft met alle vrienden (behalve Engel) seks.
- Kracht: Fransje heeft heel veel kracht in zijn arm, daarom is hij zo goed met armworstelen. Hij heeft ook innerlijke kracht om te genieten van zijn leven, ook al is hij zo gehandicapt.

Motto:
Het boek heeft een motto, gehoord op de eerste CD, en komt ook steeds terug in het verhaal.
Er wordt gezegd dat de samoerai
Een tweevoudige Weg heeft,
Van het penseel en het zwaard

Miyamoto Musashi
Dit is eigenlijk het motto van Frans, wat terugkomt in de indeling van het boek, eerst komt het deel het penseel, waarin Fransje alles wat hij ziet opschrijft. Daarna komt ‘het zwaard’ waar de arm van Frans de vervanging is voor het zwaard. Nadat de weg van het penseel niet gewerkt heeft, besluit Frans na de desillusie van de briketten dat het tijd is voor de weg van het zwaard, en zodoende besluit hij toch te gaan armworstelen.

Structuur:
Het boek is ingedeeld in 32 ongenummerde, ongetitelde hoofdstukken, en in drie delen: Penseel, Zwaard, En toen.