Boris door Jaap ter Haar

Technische gegevens; Uitgever: Van Holkema & Warendorf, Houten
Uitgavejaar: 1966
Titel: Boris
Schrijver: Jaap ter Haar
Aantal pagina’s: 158 De samenvatting; Boris is een jongen die leeft in 1942. In de tijd dat de Duitsers Rusland aanvielen. Boris woont in de grote stad Leningrad. Zijn vader is dood gegaan toen hij voedsel over een bevroren meer naar Leningrad bracht. Ze noemen het de dodenritten omdat er altijd veel mensen doodgaan doordat het ijs niet sterk genoeg is. Boris heeft vaak dromen over een waterdier dat onder her ijs zwemt waar zijn vader rijdt en grote tanden en vinnen heeft. Hij droomt ook vaak dat hij bij zijn vader in de vrachtwagen zit en dat ze over het te zwakke ijs rijden en ze beschoten worden door de Duitsers, hij probeert zijn vader de goede weg te wijzen maar het loopt steeds hetzelfde af omdat zijn vader niet naar hem luistert. Zijn moeder leeft nog maar is stervende. Boris heeft ook een vriendin. Die Nadja heette. Nadja heeft alleen haar moeder nog. Haar broer is gestorven aan voedsel tekort. Net als haar vader. Boris en Nadja lopen vaak samen naar de gaarkeukens. Nadat ze eten hebben gehaald, klinkt er een luchtalarm. Toen Boris thuiskwam zat Boris zijn oom bij Boris moeder zijn oom was een grote en vriendelijke man die elk kind in heel Leningrad wilde redden. Toen zei Boris dat hij weg ging met Nadja. Hij haalde Nadja op en gingen naar Niemandsland omdat daar volgens Nadja aardappels lagen en hij wilde toch wat te eten hebben. Ze liepen daar naartoe maar toen ze er bijna waren stortte Nadja in elkaar van uitputting en ondervoeding. Toen Boris bij haar ging zitten kwamen er Duitsers aan. Boris dacht dat ze nu wel gevangen werden genomen of doodgeschoten werden. Maar de Duitsers waren vriendelijk en gaven hun te eten en ze. Toen werden Boris en Nadja door de Duitsers naar de Russische stellingen gedragen. Toen ze vlakbij de stellingen kwamen ging een groep Russische soldaten om hen heen staan. En sommige wilden op de Duitsers schieten ook toen ze wisten dat ze Boris en Nadja hadden geholpen. Maar Boris wist hen tegen te houden. De Duitsers gaven Boris en Nadja nog wat te eten mee naar huis en vertrokken toen weer naar hun eigen front. Toen Boris thuis kwam zat zijn oom met zijn moeder te praten, zijn moeder wilde dat Boris ging evacueren, maar Boris wilde dat zelf niet omdat hij bij zijn moeder wilde blijven. Later toen Nadja aan voedsel tekort gestorven was, was er een toneel waar Boris ook naartoe moest van zijn moeder. Een paar dagen later aan het einde van de oorlog werden een paar Duitsers de stad in gevoerd en afgebeuld. Dat kon Boris niet aanzien en gaf een manke soldaat een stuk chocolade. Beschrijving van de karakters; Hoofdpersoon: Boris Boris is een 12 jarige jongen in 1942 hij woont samen met zijn moeder in Leningrad

Zijn vader is omgekomen bij een voedseltransport. Boris is: -aardig -dapper -zorgzaam -angstig -behulpzaam -nadenkend -opvliegend Bijpersoon: Boris zijn moeder ligt op sterven, heeft bruine ogen en een uitgehold gezicht op haar wangen en lippen heeft ze zweertjes van onder voeding. ze is: -zorgzaam -verdrietig -houdt zichzelf groot - wil het beste voor Boris Bijpersoon: Nadja Nadja, vriendin van Boris. Heeft een groot doorzettingsvermogen en sleept wat dat betreft Boris door de oorlog heen. Ze is als een zus voor hem, en Boris ziet het zonder haar niet zitten. Nadja is: -bang, bang voor de oorlog -slim -handig -zorgzaam -kan goed naar Boris luisteren. De titelverklaring; Boris is de naam van de hoofdpersoon van het boek. Thema vermelding; In dit boek gaat het voornamelijk over overleven in de oorlog. Ook is er een groeiende verhouding tussen moeder en kind. Tijd; Het verhaal is chronologisch verteld, maar er zijn wel terugblikken. (flash backs) Dit komt door bepaalde gebeurtenissen. Zoals de dood van Boris’ vader. Voorbeelden: Blz. 113
Die dag waren ze samen naar de gaarkeuken gelopen, bedacht Boris. Daarna hadden ze samen de lange, lange tocht naar het niemandsland gemaakt. Blz. 145 “We zullen de stad weer opbouwen”, had de kapitein gezegd. De plaatsen waar het verhaal zich afspeelt; Op straat in Rusland in de stad Leningrad. In het huis waar moeder en Boris wonen. Leningrad wordt voor een deel plat gebombardeerd.
Het perspectief; Hij-perspectief alles wordt vertelt vanuit de ogen van Boris Recensie; Jaap ter Haar werd in 1922 in Hilversum geboren. Hij groeide op in een hecht gezin met vijf kinderen. Zijn moeder bracht haar kinderen de liefde voor het boek bij. Ze las hun veel voor, zelfs uit haar eigen dagboeken. Ter Haar was geen ster op school, hij speelde liever buiten en sportte graag. Desondanks behaalde hij zijn hbs-diploma in 1940. Niet lang daarna dook hij onder. Hij vluchtte naar Frankrijk en raakte daar enige tijd bij het verzet betrokken. Na de oorlog meldde hij zich aan bij de mariniers om het Verre Oosten te bevrijden. In Amerika werd hij opgeleid tot oorlogscorrespondent en in die functie werkte hij bij de mariniers in Schotland, Amerika, Malakka en Indonesië. Daar reed hij op een mijn. Als gevolg hiervan moest hij een nieroperatie ondergaan en werd hij afgekeurd. Terug in Nederland kreeg Ter Haar een baan bij de Wereldomroep: hij werd hoofd van de transcriptiedienst. Hij was inmiddels getrouwd met Ruutje Schurink en had in korte tijd vier kinderen gekregen. In zijn vrije tijd schreef hij korte verhalen die soms in Vrij Nederland of de Wereldkroniek verschenen. Bij de Wereldomroep verdiende Ter Haar niet veel en op aanraden van zijn baas stuurde hij een hoorspelletje voor kinderen naar de NCRV. Het ging over zijn eigen tweeling Saskia en Jeroen. Tot zijn schrik vroeg de NCRV meteen of hij voor een jaar wekelijkse afleveringen wilde schrijven. In 1953 werd de eerste aflevering uitgezonden. Hij had nooit voorzien dat de serie zo’n succes zou worden: er kwamen uiteindelijk 120 afleveringen. De echte Saskia en Jeroen werden nu overal herkend en hun schoolleven en vriendschappen begonnen eronder te lijden. Daarom stopte Ter Haar de serie, die het begin was van zijn carrière als ‘broodschrijver‘, zoals hij dat zelf noemde. Wel publiceerde hij de verhalen in boekvorm en ook hiervan verschenen vele deeltjes. Toen ook de verkoop van de Saskia en Jeroen-boekjes als een trein liep, waagde Ter Haar de sprong in het ongewisse te maken. Hij gaf zijn baan bij de Wereldomroep op en begon nu volledig van de pen te leven. Op de radio volgde de avonturen van Ernstjan en Snabbeltje die van Saskia en Jeroen op. De zoon van de hoorspelregisseur Wim Pauw en zijn eend stonden hiervoor model. Ook deze verhalen verschenen in boekvorm. Toen Ernstjan naar school ging, maakte Ter Haar een einde aan deze afleveringen en schreef hij de hoorspelserie Tuffy, over een klein radio- en televisiemannetje. Tuffy is nooit zo populair geworden als de twee voorgaande series. Eelke was de opvolger van Tuffy en werd weer heel geliefd bij de luisteraars. Eelkes vader is de boswachter en Eelke beleeft in dat bos allerlei avonturen, die in negen delen verschenen (1963-1965). Lotje woont in de dierentuin; haar verhalen komen op de radio na die van Eelke. Van Lotje komen twaalf deeltjes uit (1966-1968). Er werden een miljoen Lotje-boeken verkocht! De voorgaande series waren allemaal voor jonge kinderen bestemd. Op het moment dat zijn kinderen wat ouder werden, schreef Ter Haar ook twee series voor oudere kinderen: Tom Boerhave (1957) en De zes Falken (1960-1963). In 1957 verscheen Noodweer op de Weishorn!, het eerste jeugdboek waaraan geen hoorspel ten grondslag lag. In deze periode vroeg Ter Haars uitgever Kees van Dishoeck hem de geschiedenis van Amerika te schrijven. Ter Haar zag er aanvankelijk niets in; hij wist er immers niets van af. Toch verdiepte hij zich in het onderwerp en nam zich voor één hoofdstuk te schrijven om aan Van Dishoeck te bewijzen dat hij het niet kon. Dat pakte anders uit, het onderwerp kreeg hem te pakken. In 1959 verscheen De geschiedenis van Noord-Amerika. Ter Haar kreeg hiervoor een Amerikaanse reisbeurs en de Deutscher Jugendbuchpreis. Bovendien was dit boek het eerste van een serie historisch jeugdboeken: De geschiedenis van de Franse Revolutie (1961), De geschiedenis van het Romeinse keizerrijk (1961, samen met K.Sprey), De geschiedenis van Koning Arthur en de ridders van de Ronde tafel (1962), De geschiedenis van Napoleon (1963) en De geschiedenis van Rusland (1965). Voor de eerste vier delen van deze serie kreeg Ter Haar in 1964 de Koekenmarktprijs van de Bijenkorf. In 1965 werd Ter Haar uitgenodigd voor een schrijverscongres in Rusland, omdat hij de De geschiedenis van Rusland had geschreven. Daar ontmoette hij de Russische schrijver Boris Makarenko, die hem rondleidde op de begraafplaats van Peskaryowskoye. Daar liggen de stoffelijke resten van bijna 700.000 mannen, vrouwen en kinderen, die omgekomen waren bij het beleg van Leningrad. Zijn Russische collega vertelde hem aangrijpende verhalen over dit beleg. Zijn relaas inspireerde Ter Haar tot het schrijven van Boris (1966). Boris brengt op een aangrijpende manier de ervaringen van kinderen in oorlogstijd erg dichtbij. In 1967 kreeg het net niet de bekroning ‘Kinderboek van het Jaar’ van het CPNB. De jury kwam niet tot overeenstemming; ze kon niet kiezen tussen Kinderverhalen van Paul Biegel, De zevensprong van Tonke Dragt en Boris. Een groepje recensenten vond dit te gek voor woorden en kwam bij elkaar om zelf het beste kinderboek van het jaar aan te wijzen. Volgens dit groepje was dit Boris. De Rotterdamse kinderjury kwam tot dezelfde conclusie. Na het schrijven van Boris werkte Ter Haar bijna vijf jaar lang dag en nacht aan Geschiedenis der Lage Landen, dat in vier delen verscheen (1970-1971). Hij kreeg er de Nienke van Hichtumprijs voor. Dit boek was hem het dierbaarst, maar zorgde er uiteindelijk voor dat hij de pen neerlegde. Wat hij hierin geschreven had, kon hij naar zijn eigen idee nooit meer evenaren. Voor Het wereldje van Beer Ligthart (1973), een boek over een visueel gehandicapte jongen, kreeg hij een Gouden Griffel. Daarna stopt Ter Haar definitief met schrijven: hij wisselde de pen in voor het penseel. Vanaf dit moment schilderde hij alleen nog maar. In de jaren dat Ter Haar schreef, drukte hij een duidelijk stempel op de jeugdliteratuur. Hij was een van de auteurs die meewerkten aan de emancipatie van het kinderboek. Hij zorgde ervoor dat kinderboeken serieus genomen werden. De verhalen van Saskia en Jeroen behoorden tot de eerste verhalen waarin dagelijkse belevenissen van gewone kinderen centraal stonden – voor die tijd verschenen er alleen verhaaltjes over kabouters, beren en prinsesjes! Bovendien gaf Ter Haar de historische jeugdroman een ander aanzien. Bron; http://www.unieboek.nl/index.php?start=/auteurs/show.php%3Fid%3D12%26cat_id%3D13 Mijn eigen mening; Ik vond het een redelijk spannend boek mede omdat het oorlog is maar ook om de manier van vertellen. Het boek heeft ook iets van gezelligheid overzich, de manier hoe de mensen met elkaar omgaan e.d. behalve op het eind als de russen een paar Duitsers gaan knevelen. Als je dit boek vergelijkt met andere boeken zie je één heel groot verschil er sterft een hoofdpersoon.