Het wederzijds huwelijksbedrog Pieter Langendijk, Het wederzijds huwelijksbedrog, Uitgeverij Taal en Teken, Leeuwarden, Eerste druk 1997, origineel in 1714 Motivatie Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hem even snel uit de mediatheek moest halen. Het was een dun boekje en er stonden er nog veel van. Het maakte mij verder ook niet veel uit wat voor boekje ik zou gaan lezen. Samenvatting Lodewijk, een arme edelman, gaat samen met Jan, een verlopen soldaat, terug naar zijn geboortestad Utrecht om zijn familie terug te vinden. Eenmaan in Utrecht heeft hij een meisje op de Maliebaan gezien, waar hij erg verliefd op is geworden. Om indruk op dat meisje te maken wil Lodewijk zich voordoen als een rijke graaf en hij wil dat Jan zich voordoet als een baron. Dat meisje, Charlotte, is eigenlijk ook maar arm, maar doet zich wel voor als rijke dame. Lodewijk en Jan overnachten in een herberg tegenover het huis van Charlotte en haar familie. De familie van Charlotte krijgt plotseling een brief waarin staat dat haar broer snel naar huis zou komen om zijn vrouw aan iedereen voor te stellen. Charlotte ziet Lodewijk eigenlijk ook wel zitten. Ze willen dus wel met elkaar trouwen, maar weten niet van elkaar dat ze alletwee arm zijn. Ook de dienstmeid van Charlotte, Klaar, en de baron, Jan, zien elkaar zitten en willen met elkaar trouwen. Dan komt Karel, de broer van Charlotte, thuis. De moeder van Charlotte, Karel en Konstancen gaan dan Karels vrouw, Sofie, ophalen en Charlotte en Klaar blijven alleen in het huis achter. Jan is in de tussentijd ook langs gekomen en als iedereen dan weer terugkomt, meent Karel Jan te herkennen. Hij zou een paard van Karel hebben gestolen en een niet goede soldaat zijn geweest. Karel zorgt ervoor dat Jan wordt opgesloten en hierdoor moet Lodewijk later ook alles bekennen. Ze komen erachter dat lodewijk de broer is van Sofie en alles komt goed. Ook wordt duidelijk dat Charlotte helemaal niet zo rijk is. Lodewijk kan nu alsnog met Charlotte trouwen, want Karel kan r wel voor zorgen dat hij een officiersplaats krijgt in het leger. Jan wordt ook vrijgelaten door Karel. Het verhaal eindigt met dat Karel de herberg zou gaan betalen met Lodewijks geld, maar dat hij dit niet doet en er vandoor gaat met het geld. Eerste persoonlijke reactie Ik vond dit net als het boek dat ik voor leesverslag 5 moest lezen een makkelijk, oppervlakkig en eenvoudig verhaal. Het was weliswaar iets ingewikkelder doordat het bedrog van beide kanten kwam, maar dat was niet zo erg moeilijk om te begrijpen. Het is ook een makkelijk verhaaltje om zo even te bedenken, vind ik.
Uitgewerkte persoonlijke reactie • Onderwerp Het onderwerp van de tekst is bedrog. Bij dit verhaal van beide kanten. Ik vond het wel een boeiend verhaal. Je bent benieuwd naar hoe het af zou lopen. Ik had verwacht dat het zou gaan over twee mensen die met elkaar getrouwd zijn en dan er alletwee affaires op na hielden. Het onderwerp ligt nu totaal niet in mijn belevingswereld. Ik heb nog nooit iemand gezien wie zich heel erg rijk voordeed terwijl hij/zij arm is. Of omgekeerd. Het onderwerp is nogal oppervlakkig. Het wordt op zich wel goed uitgewerkt, het is duidelijk waarom mensen elkaar in die tijd bedrogen. • Gebeurtenissen De belangrijkste gebeurtenis is de ontknoping. Het moment dat alles duidelijk wordt en dat Lodewijk en Charlotte van elkaar te weten komen dat ze alletwee arm zijn. Die gebeurtenis is wel goed beschreven, maar ook een beetje vaag omdat er verschillende dingen duidelijk worden. Ook Karel heeft tegen zijn vrouw gelogen en dit geeft hij ook toe. Ik vind dat de gebeurtenissen de belangrijkste rol spelen, je komt niet heel erg veel te weten over de gevoelens van de personen. Het blijkt meer uit de gebeurtenissen, waar het verhaal om gaat. De gebeurtenissen vloeien logisch uit erlkaar voort. De gebeurtenissen zijn absoluut niet spannend, maar wel humoristisch. Dit komt doordat het zo’n oppervlakkig verhaaltje is, en dat Charlotte en Lodewijk ook niet van elkaar weten dat ze elkaar bedriegen. Geen enkele gebeurtenis heeft me echt aan het denken gezet in dit boek, je hoefde absoluut niet te worstelen om verder te komen, want het verhaaltje is zo humoristisch dat je graag wilt weten hoe het afloopt. Alles wordt goed verteld, je hoeft dus zelf geen verbanden te leggen tussen sommige gebeurtenissen. Ik ken verder geen enkel boek met hetzelfde soort verhaal. • Personages Lodewijk is absoluut geen held, hij liegt en bedriegt, alleen maar om te krijgen wat hij wilt hebben. De karaktereigenschappen van Lodewijk zijn niet erg duidelijk beschreven. Hij is wel standvastig, als hij Charlotte eenmaal heeft gezien, zal het zijn vrouw worden ook. Hij zou er alles voor doen, zelfs deze persoon bedriegen. Ik vind het in een verhaaltje als dit niet erg belangrijk dat de karaktereigenschappen van de hoofdpersoon uitvoerig worden beschreven. Dit is maar een toneelstuk uit de 18e eeuw. Bij boeken die in mijn tijd worden geschreven, meestal dikke pillen, is het voor mij wel belangrijk dat je de hoofdpersoon goed leert kennen, anders blijft het boek mij absoluut niet boeien. De personages in dit boek vind ik niet erg herkenbaar, ook niet erg levensecht. Dat komt waarschijnlijk doordat dit verhaal uit de 18e eeuw komt en het nu ook nooit in het echt gebeurd. Ik vind het fijn als ik me kan verplaatsen in een personage, dan kan ik me het verhaal ook beter inbeelden. Ik kon me verplaatsen in Lodewijk, dit kwam omdat het de hoofdpersoon was, en ik me daarin altijd het best kan verplaatsen. Ik vind all personages uit dit boek sympathiek. Jan, Lodewijk, Charlotte, Klaar en Karel zijn de meest voorkomende personages en die vind ik allen sympathiek. Ik keur het bedriegen wel af en aangezien alle personages behalve Karel hieraan meewerkten, is dat weer een minpunt. Ik snap waarom er mensen bedrogen worden in dit verhaal, zodat iedereen kan profiteren van iedereens zogenaamde rijkdom, wat ik onaanvaardbaar vind. Op den duur komt iemand er toch wel achter dat je arm bent, dus waarom zou je je anders voordoen? Ik zou anders handelen dan Lodewijk deed, ik zou me niet rijk voordoen als ik dat niet was. Als dit dan de enige manier zou zijn dat Charlotte mij leuk zou vinden, zou ik niet eens meer willen dat ze met me wil trouwen. Ik vind niet dat de personages voorspelbaar reageren, als dit wel zo was, zou ik het ook niet prettig vinden als lezer. • Opbouw Het verhaal is niet ingewikkeld, de gebeurtenissen gebeuren in juiste volgorde, geen terug- of vooruitblikken. Het is niet zozeer een spannend verhaal, het maakt meer nieuwsgierig, maar er gebeuren niet heel erg onvoorspelbare dingen. Het is een simpel verhaaltje, dus hoort daar ook een makkelijke, juiste volgorde bij. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van meerdere personages, dit vind ik wel prettig, zo krijg je niet een verkeerd beeld van het verhaal. Er zijn geen onduidelijkheden aan het eind. Het beok begon me te boeien op het moment dat Lodewijk begon met liegen. • Taalgebruik Het taalgebruik is normaal Nederlands met af en toe een raar woordje uit de 18e eeuw. Maar dan staat ernaast een vertaling ervan, dus het is allemaal goed te begrijpen. Het is een toneelstuk, dus er wordt eigenlijk alleen maar gepraat. De tekst past ergg oed bij de personages, ook als Jan bijvoorbeeld een sjieke heer na aan het doen is, gebruikt hij een Frans accent. Dat is wel grappig.
Bronnen • Piet Calis, Onze literatuur tot 1916, eerste druk 1992 • Annette Portegies, Nederlandse literatuur in een notendop, eerste druk 1998