A Auteur Uwe Timm
Titel Die Entdeckung der Currywurst
Ondertitel - Verschenen in 1993
Aantal blz. 221
Leestijd Weet niet meer
Uitgelezen op 28 augustus 2003-08-30 B Secundaire literatuur Een artikel uit een krant van 5 september (gekregen van mijn docent, zonder bronvermelding) en www.scholieren.com C Waarom heb ik dit boek gekozen? Ik heb dit boek gekozen, omdat het me wel grappig leek, de titel. De ontdekking van de Curryworst.Dat is weer eens wat anders dan al die saaie dikke boeken over liefdesverhalen enzo. D Verwachting vooraf Ik denk dat het boek over het levensverhaal van een vrouw uit Duitsland gaat, die een soldaat verstopt. En natuurlijk over de Curryworst. Wat daarvan klopte

Het ging meer over de oorlog dan over de Curryworst, die kwam eigenlijk pas in het laatste hoofdstuk in het verhaal. Dat was wel jammer. Niet dat het daarom geen goed boek was, want ik vond het wel een goed verhaal. E Korte samenvatting van de Inhoud Het boek begint bij de verteller, die in Hamburg een Curryworst gaat eten, iets wat hij al heel lang niet gedaan heeft. Hij herinnert zich allemaal dingen uit zijn kindertijd, zoals bijvoorbeeld de keer dat hij bij zijn tante in de keuken zat. Zijn tante woonde onder mevrouw Brücker, de uitvindster van de Curryworst. Hij begint te denken en dan ineens herinnert hij zich dat zij had gezegd dat ze de Curryworst had uitgevonden. Hij wordt nieuwsgierig naar het verhaal erachter, en gaat naar haar opzoek. Ze blijkt in het bejaardentehuis te zitten, en ze is blind. Hierna verteld mevrouw Brücker in zeven bezoeken aan de verteller haar levensverhaal, en hoe ze tot de ontdekking van de Curryworst komt. F Indeling Er zijn zeven hoofdstukken in het boek, en van elk hoofdstuk zal ik even een korte beschrijving geven. Hoofdstuk 1: De verteller gaat op zoek naar mevrouw Brücker. Die wil hem haar verhaal vertellen maar vraagt hem elke week taart mee te nemen. Haar verhaal begint op 29 april 1945. Hoofdstuk 2: Lena kookt voor Bremer, en Lammers (de luchtaanvalwacht) komt langs. Bremer is doodsbang omdat hij deserteert en de doodstraf kan krijgen. Als Lammers hem zou vinden wordt hij aangegeven bij de SS. Hoofdstuk 3: Bremer verveelt zich en gaat door het huis opzoek naar het leven van Lena. Hij vindt de oude kleren van haar man, en trekt ze aan. Ook leggen ze het matras op de vloer in de keuken, omdat ze anders ’s nachts teveel lawaai maken. Hoofdstuk 4: De oorlog is over maar Lena verteld dat niet aan Bremer.Ze is bang dat hij weggaat. Bremer blijft dus bang. Hoofdstuk 5: Lena moet voor de Engelse officieren eten koken, en krijgt vaak iets van eten of iets extra’s mee. Bremer weet nog steeds niet dat de oorlog over is. Hij verliest zijn smaak. Hoofdstuk 6: Lena leest in de krant over de Jodenkampen en ziet foto’s. Ze wordt woedend en in een ruzie vertelt ze aan Bremer dat de oorlog over is. Hij loopt weg en ze ziet hem niet meer terug. Hoofdstuk 7: Hier verteld Lena Brücker eindelijk het verhaal van de Curryworst. Het is niets anders dan toeval. G Tijd Het verhaal speelt zich af aan het einde van de tweede wereldoorlog. Het verhaal begint op 29 april 1945. Er zitten twee tijdslijnen in het boek, namelijk het verhaal dat mevrouw Brücker verteld, en het verhaal van nu. (de verteller die het aanhoord) Allebei lopen ze chronologisch. Er is een echte grote versnelling, een sprong eigenlijk, in het verhaal van mevrouw Brücker, en dat is tussen het 6e en het 7e hoofdstuk. Ook in het verhaal van de verteller zit een sprong, namelijk in het 7e hoofdstuk, nadat hij bij mevrouw Brücker is weggegaan voor het laatste deel van het verhaal, en dat hij een half jaar later terugkomt, en zij al dood blijkt te zijn. H Ruimte Het verhaal speelt zich af in Duitsland, in Hamburg om precies te zijn. In het begin van het verhaal is het nog koud, en liggen Lena en Bremer dicht tegen elkaar in het grote tweepersoonsbed, maar later word het warmer want dan kunnen ze zelfs naakt op bed blijven liggen. Het deel van de verteller speelt zich af in een bejaardentehuis, ook te Hamburg. I Wijze van vertellen. Je leest het verhaal van twee kanten. Als de verteller aan het woord is, is het een ik-perspectief. Als mevrouw Brücker aan woord is, is het een hij/zij-perspectief. Af en toe is wel moeilijk uit elkaar te halen waar de twee verhalen elkaar overlappen. J Spanning Ik denk dat iedereen die het boek leest wel wil weten wat het nou eigenlijk allemaal met de Curryworst te maken heeft. Dit komt pas aan het einde van het boek, dus je bent min of meer gedwongen om te blijven lezen. De meeste spanning bouwt zich trouwens op naar de climax, op het punt dat Lena woedend tegen Bremer schreeuwt dat de oorlog voorbij is.
K Thema en Motieven. Ik denk dat het thema eenzaamheid is. Lena is namelijk eenzaam, en daarom wil ze niet dat Bremer weggaat. De motieven hiervoor zijn: Eenzaamheid van Bremer (hij is eenzaam in het huis als Lena er niet is) Eenzaamheid van Lena (haar man en kinderen hebben haar verlaten) L Verklaring titel, ondertitel, motto De verklaring van de titel is makkelijk. De verteller wil van mevrouw Brücker weten hoe ze ertoe kwam om de Curryworst uit te vinden, en daar gaat het hele verhaal naartoe. Er is geen ondertitel, en ook geen motto. Maar het is wel opgedragen aan Hans Timm, de vader van Uwe. M De Personages Frau Brücker
Mevrouw Brücker is de hoofdpersoon in dit verhaal. Zij leeft tijdens de tweede wereldoorlog en verstopt Bremer in haar huis. Ze is heel bang dat Bremer haar verlaat, ze is dus eenzaam. Ze wordt wel steeds wijzer aan het einde van het verhaal, ze leidt haar kraampje vrolijk en met geluk. De verteller
Er wordt tijdens het vertaal niet verteld hoe de verteller heet. Hij wordt naar het einde van het verhaal een beetje geprikkeld geloof ik omdat hij mevrouw Brücker er steeds op moet wijzen dat hij naar het verhaal van de Curryworst vroeg. Herman Bremer
Hij is een marinier, een kaartlezer voor allerlei marineschepen. Hij wordt verstopt door mevrouw Brücker, en word steeds chagrijniger en wil steeds grager terug naar zijn vrouw en kinderen. Herr Lammers
Hij is luchtaanvalwacht, en heeft een sleutel van het huis van mevrouw Brücker.Hij heulde met de SS, en heeft een aantal keer gedreigd om mevrouw Brücker aan te geven. Hugo

Verpleger in het tehuis, hij brengt elke keer roze pillen voor mevrouw Brücker. Edith en Jurgen
De kinderen van mevrouw Brücker. Spelen verder niet echt een rol. N Context Timm, Uwe,wurde 1940 in Hamburg geboren. Er machte zunächst eine Kürschnerlehre, später studierte er Philosophie und Germanistik in München und Paris. 1971 promovierte er über Camus. Er war Mitherausgeber der Autoren Edition. Von 1981 - 1983 lebte er in Rom, es folgten längere Aufenthalte in Lateinamerika, Afrika und in New York. Heute lebt Uwe Timm mit seiner Familie in Herrsching am Ammersee. Für sein schriftstellerisches Werk wurde er mehrfach ausgezeichnet. 1989 erschien sein berühmtestes Kinderbuch ›Rennschwein Rudi Rüssel‹ das den Deutschen Jugendliteraturpreis erhielt und auch verfilmt wurde. Die Hauptfigur ist Rudi Rüssel, ein Ferkel, das als Hauptpreis einer Tombola in eine Familie mit drei Kindern gerät und dort als Haustier den Alltag aller Beteiligten durcheinander bringt. Uwe Timm erfindet souverän die lustigsten Situationen, die sich zwanglos zu einer Familiengeschichte verbinden ohne falsche Harmonisierungen. Er hat für jedes seiner Kinder ein Buch geschrieben: für Tobias ›Die Zugmaus‹, für Bettina ›Die Piratenamsel‹ für Zuppi ›Das Rennschwein Rudi Rüssel‹ und für Katharina ›Der Schatz auf Pagensand‹ . Nach eigenen Aussagen hat er damit sein Programm als Jugendbuchautor endgültig abgeschlossen. Als Belletristik-Autor ist er allerdings weiterhin tätig.Uwe Timm über sein Schreiben: »Ich schreibe immer so, dass ich den Schluss nicht weiß, das erhält die Spannung. Denn Erzählen heißt für mich auf Entdeckungsreise gehen, bei der sich alles, auch ich selbst, verändern kann.« O Persoonlijke beoordeling Het onderwerp
Ik vond het een interessant onderwerp, zo zie je de oorlog eens vanuit een ander perspectief. Ik denk niet dat het onderwerp erg herkenbaar is in deze tijd, alleen dan het gevoel van eenzaamheid en de angst om iemand van wie je houdt kwijt te raken is nog wel reëel. Ik had nog niet echt over het onderwerp nagedacht, maar ben wel door het onderwerp aan het denken gezet: Hoe ver mag je gaan voor liefde?” Ik vond dat mevrouw Brücker eigenlijk eerder aan Bremer had moeten vertellen dat de oorlog was afgelopen, maar ik kan haar standpunt ook wel heel goed begrijpen.Ik vond het onderwerp zeker niet oppervlakkig behandeld, alleen het onderwerp van de Curryworst viel mij nogal tegen. Daar werd net iets te weinig over verteld denk ik, in verhouding met de rest van het boek. De Gebeurtenissen
De gevoelens en gedachten van de personen waren belangrijker dan de gebeurtenissen. Ze stonden niet los van elkaar, de gebeurtenissen hadden wel een hele grote invloed op de gedachten en emoties van de hoofdpersonen. De verhouding tussen gebeurtenissen en emoties was gewoon goed. De gebeurtenissen waren niet spannend of opwindend of zo,eerder een beetje saai. De gebeurtenissen waren wel heel geloofwaardig, omdat het natuurlijk gebaseerd is op iets wat echt is gebeurd. Alleen het feit dat Bremer met Lena naar bed gaat vind ik wat minder geloofwaardig, Lena had namelijk zijn moeder kunnen zijn… De personen
Ik vond de personen wel levensecht overkomen eigenlijk, ik kon me heel goed inleven in Lena, vooral de angst om iemand kwijt te raken kan ik me goed voorstellen. Ik kon verder niet echt bepaalde personen herkennen in mijn eigen leefwereld, en ben ook niet echt door het gedrag van de hoofdpersoon beïnvloed. Ik vond het alleen wel eigenlijk een negatieve eigenschap dat Lena Bremer zo laat pas vertelde dat de oorlog was afgelopen,maar dat had ik al gezegd… De opbouw

Ik kon het verhaal vrij vlot lezen, al was het soms moeilijk om te kijken wanneer de verteller nou aan het woord was en wanneer mevrouw Brücker. Ik vond het deel dat Lena woedend werd en Bremer de waarheid vertelde wel erg goed, dat kwam ook precies op het goede moment. Maar ik was niet tevreden over het einde, dat was erg flauw, en erg voorspelbaar ook. Het taalgebruik
Ik vond het taalgebruik wel makkelijk, het boek was heel goed te lezen, alleen vertelde mevrouw Brücker geloof ik met een soort van dialect. Niet dat het lezen daardoor moeilijker werd maar dat viel wel op. De gebeurtenissen werden duidelijk verteld ik kon me er wel wat bij voorstellen. Er kwamen wel veel dialogen in voor, maar die waren moeilijk te lezen. Ze werden namelijk niet weergeven als dialoog, met “ hier dan het gesprokene” Het wordt weergeven als een gewone zin en daardoor is het moeilijk om te lezen. Er waren niet echt zinnen of woorden die ik zou willen onthouden … helaas voor de schrijver. P Uittreksel Hoofdstuk 1 De verteller heeft al 12 jaar geen Currywurst meer gegeten bij de Imbissbude (hapjeskraam) op de markt in Hamburg op de Grossneumarkt. Daar waren de beste Currywursten van heel Duitsland te krijgen en volgens verteller waren ze daar ook uitgevonden door Frau Brücker. Hij wilde dat zo graag weten dat hij op zoek gaat naar Frau Brücker om erachter te komen of zij écht zelf de Currywurst heeft uitgevonden. Hij vindt haar in een bejaardenflatje, ze zit bij raam te stricken (breien), alhoewel ze blind is. Frau Brücker woonde boven in het huis waar ook de tante van verteller woonde in de Brüderstrasse, waar hij na de oorlog van zijn ouders niet mocht komen, misschien omdat daar de zwarte handel plaatsvond. Frau Brücker wil wel aan hem vertellen over de Currywurst, maar dan moet verteller vaker komen en Torte (taart) meebrengen, want het is een lang verhaal. Het worden 7 bezoeken in 2 weken tijd aan haar voordat hij het hele verhaal hoort en dat gaat minder over Currywurst, maar meer over haar na-de-oorlog-belevenissen. Steeds wisselt in het boek de verteltrant af tussen verteller en Frau Brücker die weer aan hem vertelt. Het is dus in hij-vorm en ik-vorm doorelkaar geschreven en dan ook nog in spreektaal door haar, bijvoorbeeld n in plaats van ein. Terwijl ze vertelt breit ze een trui. In die trui zit een dennenboom, een zon en een wolk verwerkt. Knap als je blind bent, daar twijfelde de verteller ook even aan, maar het was echt waar. Ze eet afwisselend een stukje taart en een stukje Oude Goudse Kaas. Haar verhaal begint op 29 april 1945, zondag. De dag dat Hitler met Eva Braun trouwt en de Engelsen de Elbe oversteken om Duitsland te pakken te krijgen. Lena Brücker ontmoet bij een bioscoop (Kino) Hermann Bremer, een marineman (ein Bootsmann). Hij is 24 jaar oud. Lena is 43 jaar oud. Lena’s man die ze zelf Gary Cooper noemt, omdat hij op de filmster lijkt (donker haar, lang, blauwe ogen) was Kapitän einer Barkasse. Dit is een klein schip dat mensen over de Elbe bracht. Hij bleek te smokkelen en moest daar later een jaar voor zitten. Daarna werd hij chauffeur in het leger. Ze heeft hem al 6 jaar niet meer gezien. Hij heeft in Tilsit een andere vrouw leren kennen en zij heeft niets meer van hem gehoord. Ze hebben twee kinderen, een jongen van 16 die in het Ruhrgebiet zit en een dochter Edith van 20 die een opleiding huisartsassistente heeft gevolgd, maar niet meer thuiswoont. Als ze kennismaken en naast elkaar in de bioscoop zitten gaat het luchtalarm af en moeten ze vluchten naar een schuilkelder. Daar slaat dichtbij een bom in. Wanneer het veilig is neemt Lena Hermann mee naar haar flat. Ze geeft hem te eten en ze praten. Hij blijft daar slapen, maar moet de volgende dag om 5 uur zich melden om i.p.v. naar de haven en zijn boot te gaan mee te vechten aan het front om Hamburg nog tegen de engelsen vast te houden. Lena wordt verliefd op de jonge Hermann en de volgende ochtend besluit Hermann niet naar het front te gaan. Ze delen i.p.daarvan het bed. Hermann is doodangstig. Hij deserteert en daar staat de kogel op. (Ist Fahnenflüchtig), maar aan het front heeft hij ook een goede kans dood te gaan. Hij verzwijgt voor Lena dat hij getrouwd is en een kind van 20 maanden oud heeft. Hij vertelt wel erg trots over zijn Reitersabzeichen. Een zilveren medaille voor paardrijden, wel bijzonder voor een Bootsmann. Hij heeft de medaille ook opgespeld. Hoofdstuk 2 Hermanns verlof thuis voordat hij bij Lena kwam viel tegen. Zijn kind kreeg alle aandacht en brulde dag en nacht door. Het was een verademing bij Lena, maar hij vond zichzelf ook laf. Hij was bang. Lena vertelt dat zij sinds 6 jaar maar 1 keer met een man geslapen heeft van haar werk en daar had ze meteen spijt van. De man had asthma. Lena is tewerkgesteld in een kantine voor leger-officieren. Ze organiseert en bestelt het eten. Zo weet ze altijd wel een aardappel of zo iets mee naar huis te nemen en maakt daar nog een smakelijk iets van ook. Verder is er bijna geen eten, geen melk, geen vlees, geen eieren, niets. Aardappelen en een soort namaakbrood. Ze probeert door wat verse kruiden van alles namaak (falsch) eten te maken. Eichelkaffee (eikeltjeskoffie) b.v. Ze neemt ook sigaretten voor Bremer mee. Bremer zit in haar flat en verveelt zich. Zij moet overdag werken en hij poetst haar hele huis steeds glanzend schoon, ’s middags maakt hij kruiswoordraadsels in de oude tijdschriften die er liggen. Opeens wordt er aangebeld. Ze schrikken en ruimen snel alles op. Hij sluit zich op in een kamer. Er wordt steeds harder geklopt: AUFMACHEN. Bremer is doodsbenauwd en bekijkt de situatie door het sleutelgat. Het is Herr LAMMERS, die ook het het flat woont en Blockwart én Luftschutzwart is. Hij houdt dus de luchtaanvallen in de gaten, maar ook de bewoners die hij eventueel verlinkt bij de Gestapo/SS. Hij komt zogenaamd de verduisteringsgordijnen controleren, maar ruikt dat er iemand in huis is. Hij ruikt sigarettengeur, soldatengeur, loopt alles af te zoeken, maar gaat onverrichterzake weer terug, wél met de waarschuwing dat als ze iemand verbergt hij haar aan zal geven. Er is nl. ook ’s nachts geschreeuw vanuit haar flat gehoord (= liefdesgeluiden). Lena verklaart dat omdat zij ’s nachts wel eens huilt omdat zij bang is. Lammers heeft ook een sleutel. Hoofdstuk 3 Hermann verveelt zich en doorzoekt overdag het huis. Hij wil radio horen, maar die is stuk. Hij vindt foto’s van Lena, van haar man en van haar kinderen, en een stapeltje brieven. Hij leest er één van. Het is een liefdesbrief van een knopenverkoper Klaus Meyer. Hij weet niet wie dat is. Ook vindt hij prachtige kleren van de man van Lena. Hij past ze aan. Ze zijn wat te groot. Hoe kwam die man aan zoveel geld met zo’n simpel baantje? (= smokkel). Opeens hoort hij de sleutel in de deur. Hij ruimt alles snel op. Lammerts komt binnen en doorzoekt de keuken, kamer, probeert zijn kamer open te krijgen en gaat naar de kleine wasruimte. Bremer is doodsbenauwd. Wanneer Lammerts weg is, mist hij zijn scheerspullen, maar gelukkig blijkt Lena die weg te hebben gelegd. ’s Avonds neemt ze rijst mee. Bremer verlangt naar rijst met Curry, zoals hij op een reis gegeten heeft. Hij zegt dat daar je humeur goed van wordt. Curry was er natuurlijk niet. De buurvrouw zegt tegen Lena dat ze geluiden hoort in haar flat. Het lijkt of er iemand loopt. Bremer moet voortaan op sokken lopen. Ook verhuizen ze de matrassen naar de keuken, omdat ze ’s nachts teveel lawaai maken en er tegen de vloer gebonkt wordt door de buren. De matrassen in de warme keuken lijken net een Floss (vlot) zegt Bremer. Elke nacht bedrijven ze de liefde. Hoofdstuk 4 Op 1 mei 1945 meldt de radio dat Hitler dood is. De ene opvolger wil de oorlog opgeven, de andere doorgaan. Er ontstaat verwarring. Toch willen ze Hamburg nog proberen te houden. Het vuren over de rivier de Elbe gaat door. Op 2 mei wordt verteld op Lena’s werk via de radio dat de oorlog over is en dat iedereen naar huis moet gaan en af moet wachten. Lena is blij, gaat naar huis, maar vertelt het niet aan Bremer. Ze is bang dat hij meteen weggaat. Ze liegt niet, denkt ze, ze verzwijgt alleen, net zoals hij deed over zijn vrouw en kind. De volgende dag vraagt ze Blockwart Lammerts de sleutel terug. Lammerts is verslagen. Snapt niet dat er niet doorgevochten wordt. Iedere dag vraagt Bremer om kranten. Lena verzint steeds een list, zegt dat er geen papier is voor kranten, de papierfabriek is verbrand door de SS. Ze wil niet dat Bremer weggaat. Bremer vraagt om een radio, of onderdeel. Ook dat doet ze niet. Lena vertelt Bremer over haar man. Hoe hij aan die mooie kleren kwam. Ze liggen veel op de matrassen in de keuken, omdat het zo warm is, naakt. Lammerts hangt zich in het flat op. Ook dat vertelt ze niet aan Bremer. Hij blijft dus bang, voor de oorlog, voor het deserteren en voor het insluipen van Lammerts. Hoofdstuk 5 De verteller neemt Frau Brücker mee naar buiten. Ze wil gedenktekens ‘zien’; hij moet ze haar beschrijven. Het regent en dat vindt ze fijn. Verder met het verhaal………….. De Engelsen waren nu in de stad. Lena verzweeg het nog steeds voor Bremer. In de kantine moest ze nu voor het eten van de Engelse officieren zorgen. Ze kreeg meer en meer eten mee naar huis en ook sigaretten voor Bremer. Zelf rookte ze ook weer, maar niet veel. Steeds nam ze voor aan Bremer te vertellen dat de oorlog afgelopen was, maar toch deed ze het niet, ze wilde hem niet missen. Ze vond dat ze niet loog, maar verzweeg, in haar ogen een verschil. De verteller gaat naar oude oorlogsarchieven en komt erachter dat Lammerts een flatbewoner niet verlinkt heeft, maar dat dat de onderbuurvrouw van Lena is geweest. Lammerts is daar altijd van beschuldigd door de buurt, ook al ontkende hij. De benedenbuurvrouw van Lena deed opeens heel erg aardig. Lena begreep dit niet, omdat ze altijd erg nieuwsgierig waren en klaagden over lawaai. (zie boven schuingedrukt waarom). Bremer raakt zijn smaak kwijt. Hij proeft helemaal niets meer. Geen verschil tussen zout en zoet. Hij wijt dat aan het namaak-eten. (zie eind boek) Hij kijkt veel op straat en snapt niet dat er zoveel zwarthandelaren zijn die spullen (uit het leger) aanbieden. Zelfs in uniform bieden ze dingen aan om te ruilen. Een schande voor het leger, denkt hij, niet wetende dat de oorlog afgelopen is. Hij had (na 17 dagen na oorlog was afgelopen) nog steeds geen krant gezien, of radio gehoord en werd razend. Vernielde alles en vocht met Lena om de sleutel, waarmee ze hem opsloot. Uiteindelijk liet hij zich weer ompraten en aten ze samen, zonder smaak. Op haar werk kookte ze voor de Engelse captain Friedländer, die haar vaak iets van eten toestopte. Hoofdstuk 6 De volgende dag las ze in de krant over de jodenkampen en vernietigingen. Ze zag foto’s en kon het haast niet geloven. Ze werd vreselijk kwaad. Toen ze thuiskwam vertelde ze Bremer wat ze had ‘gehoord’ (kon natuurlijk niets over kranten zeggen). Toen Bremer haar niet geloofde werd ze nog kwader en riep ze dat de oorlog allang verloren was en voorbij. Hij keek haar dommig aan. Lena pakte haar jas en liep naar buiten. Toen ze weer thuiskwam was Bremer verdwenen met een pak van haar man. Zijn uniform hing er nog. Na enige tijd, haar zoon Jürgen is ook thuis, komt haar man zomaar binnen. Hij heeft in een russisch kamp gezeten en zag er goed uit. Hij werd vrachtwagenchauffeur. Werkte hard, maar bezoop zich elk weekend. Slapen wilde ze niet meer met hem. Op een gegeven moment vindt ze een damesslipje tussen zijn was en roept ze dat de voordeurbel gaat. Haar man Gary gaat kijken en ze slaat de deur achter hem dicht en ondanks gebonk, geschreeuw e.d. laat ze hem er niet meer in. Ze ziet hem weglopen; komt nooit meer terug. Hoofdstuk 7 De verteller heeft alle hoofdstukken doorgevraagd naar de ontdekking van de Currywurst. Iedere keer zei Frau Brücker dat dat nog wel kwam. In dit hoofdstuk komt het dan eindelijk. De verteller neemt haar mee naar de oude Brüderstrasse en naar het plein waar haar Bude stond. Er staat nu een grote glimmende hapjeswagen. Ze kopen een Currywurst, maar het lijkt nergens op. Hierna vertelt ze haar verhaal over de Currywurst. Ze moest voor haar kinderen en kleinkind (kind van Edith, waarvan de man verdwenen was) zorgen en had een Bude op het oog van een oude man. Geld was er niet, alles werd geruild. Ze maakte van het uniform van Bremer een net pakje om aan te trekken en ging op pad naar een fabriekje om worst te kopen. Dat ruilde ze tegen whisky, want de eigenares bleek een alcoholiste zijn. Ze had geen whisky, maar ruilde Bremers zilveren Reiterabzeichen (een medaille) tegen een partij hout, deze partij hout weer tegen chloroform en de chloroform weer tegen een stel bontlappen (300 Fehfelle). Ze wilde voor haar Bude nl. Ketchup, Öl, vlees en aardappelpoeder (Kartoffelpuffer) hebben én whisky om aan het vlees te komen. Ze vond via, via een Engelse Panzeroberst (Tankcommandant) met een mooie vrouw, die graag een bontjas voor zijn vrouw wilde hebben. De ruil was rond. De vader van de verteller maakte de bontvellen aan elkaar tot een jas tegen beloning (dat was de eerste keer; de verteller herinnerde zich dat nog). Het beroerde was alleen dat de Engelse vrouw geen Pflanzenöl had, maar wel spek of een kilo Curry. Lena ging voor de Curry maar had daar al snel spijt van. Wat moest ze er in godsnaam mee doen? Ze liet bij thuiskomst de doos vallen. De ketchup kwam door de Curry en net toen ze het hele zootje in de afvalbak wilde gooien proefde ze een vinger van de combinatie, en die was heerlijk. Ze maakte ketchup en curry in de koekenpan aan, nog een paar kruiden erbij en het vlees erbij. DIE CURRYWURST WAR ENTDECKT. (titelverklaring). Haar currywurst was een succes. Op een gegeven moment stond er een vreemde man aan de Bude, het was Bremer. Ze zag hem wel. Hij kocht een currywurst. Ze hebben niet meer met elkaar gepraat. Hij had het pak van haar man nog aan. Door de currywurst kreeg hij eindelijk zijn smaak weer terug. De verteller gaat naar huis. Tevreden over de ontdekking. Een half jaar later gaat hij terug. Frau Brücker blijkt overleden. Ze heeft een pakket voor hem achtergelaten. De trui die ze tijdens het verhaal aan het breien was en het recept van de Currywurst in een tijdschrift gepakt met een ingevulde kruiswoordraadsel door Bremer met 5 goed te lezen woorden, en één woord dat wat verfrommeld was “auch wenn es mir niemand glauben wird – Novelle”.