“Het gouden ei”, Bert Bakker, Amsterdam, 1991, 98 blz. , (eerste druk 1984) Novelle Mijn eerste reactie Ik heb dit boek gekozen, op aanraden van een vriendin. Zij vertelde mij dat als ik een spannend boek zocht, ik deze moest lezen. Toen ik de titel van het boek voor het eerst las dacht ik ‘yeah right’, het klonk erg saai. Maar direct nadat ik was begonnen met lezen vond ik het spannend en was ik geboeid. Het einde van het boek is huiveringwekkend en prachtig tegelijk. Verdieping
Samenvatting: Het is de zomer van 1975 als Rex Hofman en Saskia Ehlvest op de Autoroute du Soleil rijden. Het zal nog ongeveer een half uur duren voordat ze hun bestemming, Dijon, bereikt hebben. Rex besluit om bij een benzinestation te gaan tanken. Als dit gedaan is, rusten ze wat uit. Ze krijgen ruzie, maar als teken van hun liefde begraven ze twee muntjes. Dan belooft Saskia om te rijden na eerst iets te drinken te hebben gehaald uit het winkeltje. Als Saskia wel erg lang weg blijft, wordt Rex ongerust. Rex voelt zich alleen en verlaten. Hij maakt een foto van het tankstation en denkt aan de nachtmerrie die Saskia eens had. Ze droomde dat ze in een gouden ei opgesloten zat en daarmee door de ruimte vloog. Ze kon alleen maar uit het ei ontsnappen door tegen een ander ei aan te botsen. Rex denkt dat Saskia is ontvoerd en verkracht en vraagt aan iedereen of iemand zijn vriendin heeft gezien. Rex blijft de hele nacht in zijn auto zitten. Hij voelt de kracht en de eenzaamheid van het gouden ei en het lijkt alsof hij nu in gedachten bij Saskia is. Acht jaar later brengt Rex zijn vakantie door in Marine di Camerota met zijn nieuwe vriendin Lieneke. Op een middag liggen ex en Lieneke op het strand, terwijl er achter hen twee Franse mannen badminton aan het spelen zijn. Het meisje dat er bij staat, speelt voor scheidsrechter. Rex stelt voor om een wedstrijdje te spelen; hij en Lieneke tegen de Fransen. Tijdens dit wedstrijdje bedenkt Rex dat hij Lieneke ten huwelijk zal vragen als ze deze wedstrijd winnen. Ze winnen. Lieneke scheen hetzelfde idee te hebben gehad, maar als ze een onvermijdelijke ruzie beginnen over Saskia, blijkt zij nog steeds tussen hen in te staan. Rex kan namelijk nog steeds niet verdragen, dat hij niet weet wat er met Saskia gebeurd is. Het is weer 1975. De Fransman Raymond Lemorne is vader van twee kinderen, echtgenoot en scheikundeleraar. Toen hij eens een meisje van verdrinkingsdood had gered, bedacht hij zich hoe makkelijk het zou zijn een misdaad te plegen. Hij kon die gedachte niet loslaten en dus kocht hij een pistool en een fles chloroform. Ooit heeft hij eens van een familielid een oud en vervallen zomerhuisje geërfd en hij zegt tegen zijn familie dat hij deze gaat opknappen. In werkelijkheid maakt hij het vakantiehuisje gereed om zijn slachtoffer er in te ‘ontvangen’. Hij verzint een plan en besluit zijn slachtoffer vanaf een benzinestation mee te lokken. Hij zal doen alsof hij gewond is aan zijn arm en een vrouw vragen of zij hem wil helpen een aanhangwagen aan zijn auto te koppelen. De aanhangwagen staat aan het eind van de parkeerplaats en dus zal hij de vrouw aanbieden om dat kleine eindje mee te rijden in zijn auto. Zijn eerste pogingen mislukken, omdat niemand in zijn auto durft te stappen. Uiteindelijk lukt het hem een meisje mee te lokken. Hij bedwelmt haar met de chloroform en neemt haar mee. Na zijn vakantie start Rex een opsporingscampagne. Hij roept in grote advertenties mensen, die Saskia toentertijd gezien hebben, op om zich te melden. Hij krijgt verschillende reacties, maar geen enkele blijkt bruikbaar. De relatie tussen hem en Lieneke loopt niet zo goed en dus schrijft hij haar een brief. Als Rex de brief heeft gepost, stapt er een Fransman op hem af. Rex herkent de man: hij was de man met de mitella bij het tankstation, acht jaar geleden. De man is Raymond Lemorne. Lemorne wil hem vertellen wat er met Saskia is gebeurd, maar dat kan alleen als Rex hetzelfde ondergaat. Rex stemt toe, wetend dat hij zal sterven. Lemorne neemt hem mee naar het tankstation in Frankrijk en laat Rex een slaapmiddel innemen. Dan vertelt hij wat er acht jaar geleden met Saskia is gebeurd. Als Rex wakker wordt ligt hij op een matras in een doodskist. Levend begraven. Lienke gaat op zoek naar Rex, maar van hem en Saskia is nooit meer iets vernomen.
Verhaaltechniek
De ruimte: Het verhaal speelt zich op meerdere plaatsen af en dus ook in
verschillende tijden. Hoofdstuk 1 : Speelt zich af in het jaar 1975, in Frankrijk, vlakbij Dijon. De sfeer is eerst ontspannen (vakantiestemming), maar nadat Saskia verdwenen is, wordt de sfeer beangstigend. Hoofdstuk 2: Speelt zich af in het jaar 1983, ook weer in Frankrijk. Ook nu weer lijkt de sfeer op het eerste gezicht ontspannen, maar dat vermindert langzamerhand. Tussen de hoofdpersonen groeit een soort spanning, dat wordt niet letterlijk gezegd, maar dat merk je aan de schrijfstijl, die verandert. Hoofdstuk 3: Ook dit hoofdstuk speelt zich af in Frankrijk, maar er wordt van hoofdpersoon gewisseld. In dit hoofdstuk worden in het kort het leven van de moordenaar, zijn motieven voor de moord en de voorbereidingen op de moord beschreven. Een echte sfeer wordt niet beschreven in dit hoofdstuk. Hoofdstuk 4: Dit hoofdstuk is een vervolg op hoofdstuk 1, als Rex weer terug is van zijn vakantie. De sfeer is nogal deprimerend, niet voor niks want aan het eind van dit hoofdstuk gaat de hoofdpersoon dood. Hoofdstuk 5: Dit hoofdstuk bestaat maar uit 1 bladzijde, en is een vervolg op hoofdstuk 4. De hoofdpersoon is Lieneke en het verhaal speelt zich dan ook bij haar thuis af. Omdat het maar een klein hoofdstukje is, komt er niet echt een bepaalde sfeer naar voren. De tijd: In dit boek wordt gewerkt met flashbacks en flashforwards. Dit
is noodzakelijk om de verdwijning, de motieven van de moordenaar
en de reactie van Rex uit te leggen. De verhaalfiguren: In het verhaal komen 4 belangrijke personen voor, ze worden niet
allemaal uitvoerig besproken, daarom zal de ene beschrijving langer zijn dan de andere. Rex Hofman : Is medewerker bij een populair tijdschrift en heeft een goede relatie met zijn vriendin. Zijn latere relatie met Lieneke loopt stuk. Hij is een rustige man en legt zichzelf constant situaties voor en bedenkt dan voor zichzelf wat hij in die bepaalde situatie zou doen. Raymond Lemorne: Op het eerste gezicht een keurige man. Hij is getrouwd, heeft twee kinderen en is scheikunde leraar. Maar hij is geobsedeerd door het plegen van een perfecte moord, hij is volkomen gewetenloos. Saskia Ehlvest: is een nog jonge, vlotte, ijdele vrouw en heeft een uitstekende relatie met Rex Hofman. Ze heeft last van claustrofobie en is snel bang. Lieneke: is de toekomstige vrouw/nieuwe vriendin van Rex. Ze komt over als een serieuze, rustige en verstandige vrouw. Haar rol in het verhaal is niet erg groot en veel informatie over haar wordt dan ook niet gegeven. De situaties: De eerste belangrijke gebeurtenis is natuurlijk de verdwijning van Saskia. Er wordt nog niet direct vastgesteld dat ze werkelijk weg is en de spanning wordt dus langzaam opgebouwd. Een tweede belangrijke scène is vreemd genoeg wéér de verdwijning van Saskia, maar nu direct meegemaakt. Er wordt

verteld wat er werkelijk gebeurd is en nu weet je dus zeker dat
ze ontvoerd is. Wat er verder met haar gebeurd is, kom je pas in
hoofdstuk 4 te weten. De derde belangrijke gebeurtenis is de moord op Rex, de
hoofdpersoon. Rex en jij (de lezer) komen nu te weten wat
er precies met Saskia gebeurd is. Rex moet dit met de dood bekopen. De vertelwijze: De vertelwijze is auctoriaal. De schrijver weet al wat er gaat gebeuren. Dit blijkt onder andere uit de volgende fragmenten: “Het is veel leuker de couleur locale langzaam te zien veranderen,” had Saskia gezegd. “In 1950 was Raymond Lemorne zestien jaar.” De thematiek Het verhaal gaat vooral over de angst voor onwetendheid. De hoofdpersoon kan het niet verdragen dat hij niet weet wat er met zijn vriendin gebeurd is. Dit is het best te merken in hoofdstuk vier, wanneer hij bereid is te sterven in ruil voor de informatie. De titel heeft op het eerste gezicht eigenlijk niet direct iets te maken met het thema. De titel slaat op de claustrofobie van de vriendin van de hoofdpersoon. Saskia droomt namelijk dat ze, opgesloten in een gouden ei, door de ruimte zweeft en alleen uit het ei kan ontsnappen (en dus sterven) door tegen een ander ei aan te botsen. Dat is dus eigenlijk hetzelfde als de keuze waar Rex voor komt te staan. Hij kan alleen achter de gruwelijke waarheid komen door zelf iets op te geven, namelijk zijn leven. Plaats in de literatuurgeschiedenis Het eerste boek van Tim Krabbé de roman “De werkelijke moord op Kitty Duisenberg” verscheen in 1967. Na nog 6 andere boeken verscheen in 1984 de roman “Het gouden ei”. In totaal zijn er 14 boeken van Tim Krabbé verschenen, waarvan er 6 zijn verfilmd. Ook “Het gouden ei” is verfilmd en kreeg als film de naam “Spoorloos”. Het verhaal is niet op waarheid gebaseerd, maar het zou wel echt gebeurd kúnnen zijn. Het is een modern verhaal, dat zich afspeelt in ongeveer dezelfde tijd als dat het geschreven is. Beoordeling De gebeurtenis die me het meest heeft aangegrepen is vreemd genoeg niet veel meer dan een detail, het heeft weinig te maken met de hoofdlijn van het verhaal. In hoofdstuk vier, dat gaat over het leven van Raymond Lemorne (de moordenaar) en over de verdwijning van Saskia, wordt in een paar regels verteld over twee eerdere moorden die Lemorne heeft gepleegd. Toen hij op een middag bij zijn vakantiehuisje aankwam, stond er in het bos een tentje, met daarbij twee jonge kampeerders. Lemorne bedenkt zich niet en schiet zonder pardon en zonder enige schuldgevoelens de twee jongens dood. Dit fragment heeft me waarschijnlijk zo aangegrepen omdat het aangeeft hóe ongevoelig en gewetenloos de moordenaar is. Ik kan me eenvoudig weg niet voorstellen hoe iemand tot zoiets instaat kan zijn. Dit boek verschilt zo van andere boeken, dat ik het met geen enkel ander boek kan vergelijken. Ook voor mijzelf is de situatie niet herkenbaar. De hoofdpersoon lijkt niet op mij en ik had dan ook ander keuzes gemaakt. Tóch spreekt het verhaal me erg aan en heb ik het boek met plezier gelezen. Het boek is mooi geschreven en het taalgebruik is niet al te moeilijk. Ook vind ik het leuk dat bepaalde gebeurtenissen vanuit verschillende ogen worden beschreven. Ik zou het boek zeker aanbeleven aan medeleerlingen. Veel leerlingen zien er tegen op om een boek te lezen. Dit boek is echter zo spannend dat ik denk dat dit bij veel mensen in de smaak zal vallen en dat zelfs de mensen die niet zo graag lezen, geboeid zullen zijn door het meeslepende verhaal.