De schaamte voorbij door Anja Meulenbelt

Tijd en ruimte De tijd waarin dit verhaal zich afspeelt is niet heel precies aan te geven. Maar dmv wat rekenwerk kan je erachter komen dat het verhaal ongeveer begint in de eind jaren 50 – begin jaren 60 en dat eindigt in 1975. Een heel deel van haar leven beschrijft Anja Meulenbelt dus in haar boek. De verhaallijn verloopt niet-chronologisch; het verhaal begint in ’75, en blikt dan steeds terug naar vroeger, zo nu en dan is er een hoofdstuk wat zich afspeelt in ’75, maar dan vervolgt ze haar verhaal tot aan ’75. Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af, voornamelijk in Amsterdam want daar heeft ze grotendeels gewoond. Maar ook een camping in Frankrijk is belangrijk want daar was ze op vakantie toen ze het boek heeft geschreven. Inhoud Haar verhaal begint bij haar te vroege huwelijk met de Oostenrijkse Toni. Ze zijn niet uit liefde getrouwd, maar omdat ze zwanger was van hem en dat kon in die tijd niet. Eenmaal getrouwd merkt Anja al snel dat ze een heel ander beeld had van trouwen en van Toni zelf. In werkelijkheid is hij een nietsnut, die gokt en drinkt. Daar komt nog eens bij dat hij Anja en hun zoon Armin mishandelt. Na 3 jaar scheidden ze dan ook, ze gaat terug naar huis en volgt de sociale academie. Dan begint ze een nieuwe relatie met Jonas, een voormalig schoolvriendje. Hij is heel lief en aardig voor zowel Anja als Armin, maar stelt verder niet zoveel voor. Op een gegeven moment maakt ze het ook uit met hem, ze heeft het gevoel dat ze elkaar niet meer begrijpen. Na Jonas volgt een eindeloze reeks relaties met mannen, relaties voor een wat langere tijd, maar ook relaties die van korte duur zijn, maar allemaal even heftig. Ondertussen interesseert Anja zich steeds meer voor de politiek en wordt ze links. Ze sluit zich aan bij de black panthers en maakt zich druk voor de jeugdbond van de KEN. Op een gegeven moment na de zoveelste mislukte relatie heeft ze het gevoel dat mannen haar nooit zo goed begrijpen en dat het hen meer om de seks en de lust gaat. Ze komt erachter dat ze naast haar hele serie ex-lovers eigenlijk helemaal geen vrienden heeft, alleen haar buurvrouw Bahasj. Met haar heeft ze altijd het gevoel gehad dat ze elkaar begrepen. Anja besluit om samen met een paar vrouwen die ze kent van de werk of andere dingen een keer per week te gaan praten. Gewoon over dingen over het leven, vooral relaties en hun rol in de samenleving. Dit blijkt een groot succes te zijn. Het eerst zo kleine vrouwenclubje groeit uit tot een ware vrouwenbeweging. Ze beschrijft hoe het is om samen te zijn met gelijkgezinde vrouwen, hoe het eraan toe gaat in de praatgroepen, op de congressen en in de kampen. In die tijd krijgt ze een relatie met Ton, maar Ton is net zoals de meeste van zijn voorgangers een getrouwd man, die niet wil kiezen tussen Anja en zijn vrouw. Anna, zijn vrouw wil Anja ontmoeten. Dit gebeurt en tegen hun verwachtingen in blijkt het te klikken tussen hen. Anna gaat ook bij de vrouwenbeweging. Er ontstaat een hechte band tussen ze, zo hecht dat ze verliefd worden op elkaar. Zo ontstaat er een driehoeksverhouding tussen Anja, Anna en Ton. Maar na verloop van tijd is Ton eigenlijk een beetje de buitenstaander. Anna heeft een geweldige tijd met Anja, maar vindt dat ze er ook moet zijn voor haar kinderen en voor Ton, ze kan zich niet steeds opdelen, dus besluit ze definitief te breken met Anja en gaat ze terug naar Ton. Dit tot groot verdriet van Anja die zich verraden voelt, omdat ze had verwacht dat alleen mannen zoiets flikten, maar niet vrouwen en zeker niet Anna. Terwijl Anja deze roman schrijft zit ze op een camping in Frankrijk samen met haar huidige vriend Hans en haar zoon Armin. Haar levensverhaal wordt regelmatig onderbroken door haar belevenissen daar. Zo beschrijft ze de problemen met Hans, die in feite de traditionele vrouwenrol op zich neemt terwijl Anja druk aan het schrijven is.
Verwerkingsopdrachten Eigen recensie Onlangs heb ik het boek ‘De schaamte voorbij’ van Anja Meulenbelt gelezen. Op de voorkant stond vermeld: “Een feministische klassieker”. Nog in het begin niet zo heel erg enthousiast begon ik aarzelend aan het boek, vol nieuwsgierigheid van wat mij te wachten stond. Al snel kwam ik erachter dat ik bij het begrip feminisme een ander boek dan deze had verwacht. Oké het is wel degelijk een feministisch boek, geschreven door een echte feminist, maar het was totaal niet zo dat je gedwongen werd om zo te gaan denken of handelen. Het boek heeft me enigszins aan het denken gezet over het een en ander, niet zo zeer het feminisme, maar om iets bereiken in je leven, je eigen idealen na te streven en vooral lol te hebben. Het is altijd moeilijk om op een autobiografie commentaar te leveren, het is namelijk een persoonlijk verhaal. De schrijfster heeft de dingen die ze heeft meegemaakt op haar manier ervaren, en dus zo opgeschreven. Over de inhoud mag je dus naar mijn mening geen kwalijk woord schrijven. Maar over de opbouw is wel het een en ander te zeggen. Ik vind dat ze het leuk heeft gedaan, door steeds terug te gaan in de tijd. Je merkt dan een ontwikkeling in haar persoonlijkheid, ze weet wat beter wie ze is, hoewel ze nog wel dezelfde fouten kan maken, maar ze laat zich niet meer zo kwetsen. Het was overzichtelijk en makkelijk te volgen. Kortom een boek voor mensen die zich interesseren voor politiek, feminisme en wilskracht. Het is een aanrader, het is immers niet voor niets een feministische klassieker. Opdracht 37 Verzin een passende ondertitel bij het gelezen werk. ‘Van onafhankelijk huisvrouwtje naar krachtige, zelfstandige vrouw’ Opdracht 42 Zoek een interview met de auteur en vertel na het lezen hiervan wat je van haar opvattingen terug vindt in het gelezen werk. In de 'Schaamte voorbij' beschrijft Anja Meulenbelt haar eigen leven. Ze legt de nadruk op de verandering van afhankelijk huisvrouwtje naar zelfstandige, krachtige vrouw, een van de belangrijkste vrouwen voor de vrouwenbeweging. Zelf zegt ze over de 'Schaamte voorbij': Ik heb met 'De schaamte voorbij' absoluut geen verantwoording over mijn privé-leven willen afleggen. Mijn meest bewuste motief indertijd was het feit dat we in de vrouwenbeweging theorieën hadden, die mijlenver van de praktijk afstonden. Mijn leven heb ik als een soort illustratiemateriaal gebruikt, want de werkelijkheid is nu eenmaal chaotischer en moeilijker dan de theorie. In 'De schaamte voorbij' heb ik mijn eigen leven erg politiek geduid en verklaard vanuit het bestaande machtsverschil tussen mannen en vrouwen. Tien jaar later denk ik dat mijn problemen indertijd ook met socialisatieverschillen, gegroeide persoonlijkheidsverschillen en met mijn individuele karakter te maken hadden. Vroeger had ik de neiging om me zodanig in een liefde te verliezen dat ik zelf niet meer wist waar ik was. Daar kwam bij dat ik me bij voorkeur verloor in mannen, die me in feite slecht behandelden. Natuurlijk zit je dan als vrouw behoorlijk scheef en was het heel belangrijk voor me om een flinke tijd voor wat betreft de heren abstinent te zijn. Gelukkig kwamen daar toen dames voor in de plaats, dus was het niet echt zielig. Maar ik denk dat mijn identiteit onderhand zo stevig is geworden dat ik me niet meer zo dreig te verliezen in iemand en ik hoef me ook niet meer zo schrap te zetten in relaties. Als je wel bang moet zijn voor identiteitsverlies kun je de liefde natuurlijk wel vergeten, als is er een bepaalde mate van vertrouwen en overgave nodig, anders is er niks aan. Maar vroeger was ik in hoge mate verslaafd aan piekerervaringen. Als het te rustig werd dacht ik dat er niks meer gebeurde. Ik was bang om mijn vrijheid te verliezen, dus koos ik altijd mannen waarmee het per definitie onmogelijk was. Ze waren getrouwd dan wel buitenlands, dus stonden op het punt om op te stappen. Dat gaf mij grote emoties terwijl ik niet bang hoefde te zijn voor mijn vrijheid. Aan dat soort combinaties kun je op een bepaalde manier verslaafd raken. Ik vond het een hele ontdekking toen ik merkte dat je tevreden en gelukkig in een relatie kunt zijn zonder voortdurend op de rand van het drama te leven." Het schrijven van 'De schaamte voorbij' heeft haar geholpen dit dilemma op te lossen. Anja zegt hier zelf over: " 'De schaamte voorbij' heeft een groot stuk van chaos voor mezelf geordend. Ik kon ophouden met almaar te blijven cirkelen om de dingen die ik had meegemaakt. Als ik iets opgeschreven heb kan ik het van mij afzetten. Je kunt letterlijk een boek in de kast zetten en weten dat je dat niet meer op hoeft terug te komen. De enige manier waarop ik met conflicten in mijn leven kan omgaan is ze proberen te begrijpen. Het is een stuk minder pijnlijk en in ieder geval beter hanteerbaar als je begrijpt wat er aan de hand is en dat je het kunt benoemen. Met denken kom ik een heel eind, heb ik gemerkt, maar ik moet schrijven om er werkelijk greep op te krijgen." Dit citaat van Anja Meulenbelt wat ik gevonden heb sluit heel goed aan bij het boek. Eigenlijk komt alles wel met elkaar overeen. Wat ze gezegd heeft is eigenlijk een verklaring voor het schrijven van het boek. En ik denk dat wat ze zegt, dat dat ook wel klopt. Dat je moet schrijven om er werkelijk greep op te krijgen.