Tekstbeleving. Het onderwerp (thema) Het thema van het boek is de slechte afloop van een liefde tussen twee vrouwen. Dit komt heel duidelijk in het boek naar voren. Laura, de ik-persoon, is op weg naar haar moeder die overleden in maar onderweg denkt ze bijna de hele tijd aan Sylvia. Daardoor merk je dat Sylvia heel erg belangrijk was voor haar. Aan het einde van het boek gebeurt iets heel tragisch en dan is hun relatie afgelopen. Hieruit is duidelijk het thema af te leiden. Dit thema (onderwerp) ligt volkomen buiten mijn belevingswereld. Ik heb eigenlijk nog nooit te maken gehad met een relatie tussen twee vrouwen in mijn omgeving. Ook denk ik eigenlijk nooit over dit onderwerp na. Daarom vind ik het erg origineel. Vaak gaan boeken wel over liefde maar meestal tussen een man en een vrouw. Dit is eens een keer wat anders. Ik heb nog nooit eerder zo'n boek gelezen. De gebeurtenissen (intrige, plot) In dit boek komen heel wat gebeurtenissen voor. Ik vind dan ook dat de nadruk ligt op de gebeurtenissen Alles wordt nauwkeurig beschreven. Deze gebeurtenissen zijn niet boeiend met elkaar verbonden. Dit komt doordat alle gebeurtenissen flash-backs zijn. De ene keer is Laura op weg naar Nice en even later is ze met Sylvia uit eten. Toch is het niet vervelend lezen omdat duidelijk te merken is wanneer het verhaal over iets anders gaat door de witte pagina's en alle gebeurtenissen hebben allemaal wat met elkaar te maken. Ook hebben de flash-backs wel een bepaalde volgorde. De herinneringen aan Sylvia hebben een logische volgorde. De eerste is wanneer ze elkaar ontmoeten en de laatste is wanneer Sylvia is vermoord. Spanning zit in sommige gebeurtenissen zeker. Vooral aan het einde van het boek als Sylvia is vermoord maar er zijn nog meer gebeurtenissen die ik spannend vond. (Ook spannend op de manier van nieuwsgierig) Wat mij erg verbaasde was dat Sylvia wat kreeg met Alfred. Dat had ik totaal niet verwacht. Sylvia begon wat met Alfred om een kind van hem te krijgen voor Laura. Dit is erg ongeloofwaardig want je begint toch niet met iemand een relatie omdat je kind wil. Sylvia wil een kind omdat Laura dat graag wilde. Omdat Alfred de ex-man van Laura is zou dat kind indirect van Laura zijn. Dit is natuurlijk onzin en ongeloofwaardig. Ik had verwacht dat het boek heel anders zou aflopen. Het boek loopt slecht af, iets wat ik niet had verwacht. Laura krijgt gewoon twee keer een klap te verwerken (als Sylvia bij haar weggaat en als ze is vermoord). De afloop was wel naar mijn zin. Ik vind het leuk als je iets heel anders verwacht. De bouw (compositie, structuur, samenhang) Het verhaal begint op het moment dat Laura hoort dat haar moeder is overleden en met enkele jeugdherinneringen. Door alle flash-backs is het verhaal soms behoorlijk ingewikkeld. Maar als je goed je gedachten bij het lezen hebt is alles goed te begrijpen, de stukken los gezien waren niet lastig. De taal die gebruikt wordt is namelijk heel duidelijk en makkelijk. Saaie stukken waren er wel, ik vond de stukken wanneer Laura onderweg is naar Nice erg saai. Er gebeurt dan gewoon helemaal niets, deze stukken zijn natuurlijk wel nodig voor het geheel maar leuk vond ik ze niet. Door de flash-backs wordt naar het einde van het verhaal gewerkt. De tijd loopt dus niet zoals in werkelijkheid. Er wordt van alles door elkaar verteld. De flash-backs sluiten wel op elkaar aan. Personen. Van Laura krijg je een heel goed beeld. Dit komt doordat je alles te weten komt over haar. Je weet precies wat ze denkt en hoe ze zich voelt. Van de andere personages krijg je eigenlijk alleen maar een beschrijving van hoe Laura ze ziet. Ik kon me goed inleven in Laura. Ik had af en toe met haar te doen. Dit komt waarschijnlijk doordat Laura de ik-persoon in het boek is en dat je daardoor precies weet hoe Laura zich voelt en wat ze denkt. Ze verliest Sylvia eigenlijk twee keer (ook al is die eerste keer achteraf toch geen verlies). Dat is natuurlijk hartstikke zielig. Wat ik erg sympathiek van Laura vond was dat ze vond dat Sylvia met Alfred moest praten. Alfred had Sylvia van Laura afgepakt (dat dacht hij tenminste) maar toch vond ze het zielig voor Alfred dat hij Sylvia verloor. Wat mij verschikkelijk verbaasde was dat Alfred Sylvia vermoordde. Eerst kwam hij als een hele sympathieke man over, deze moord was voor mij totaal onverwachts. Maar Sylvia ging ook niet helemaal vrijuit. Zij had Alfred gebruikt om een kind te krijgen. Dit is misschien minder erg dan een moord maar wel slecht. Het taalgebruik. Dit boek was niet moeilijk te lezen. Alles is geschreven in duidelijke taal. Wel zijn er veel achterliggende bedoelingen. Dat maakt het boek een stuk ingewikkelder. In het boek kom je eigenlijk alleen de gedachten van Laura te weten. Ik kon mij ook goed inleven door de nauwkeurige beschrijvingen van alles. Er komen erg veel dialogen in het boek voor. Door die dialogen kan ik mij veel beter in een boek inleven, ik kan me een voorstelling van de gebeurtenissen vormen. Analyse en interpretatie. Titel, ondertitel en motto. De titel van het boek is Twee vrouwen. Het is wel duidelijk waar deze titel op slaat. Laura en Sylvia, twee vrouwen, hebben een relatie. Het motto van het boek is: ...weer doorsidderde mijn hart Eros, zoals de wind op de bergen in eiken valt. Sappho. Dit is een citaat van de Griekse dichteres van het eiland Sappho. Eros betekent liefdesgod. Uitleg: Opnieuw wordt mijn hart gebroken, zoals de wind steeds weer in de eiken op de bergen valt. Genre. Dit verhaal is een psychologische liefdesroman. Dit is duidelijk uit het verhaal op te maken. De liefde tussen Laura en Sylvia speelt een grote rol. Het boek is ook een psychologische roman omdat Laura door alle gebeurtenissen (verlies Sylvia, ook verlies moeder) helemaal in de war is. Ze is onderweg naar Nice, naar haar moeder, maar daar komt ze nooit aan. Ze blijft steken bij een vrouw doordat ze helemaal; stuk is. Thema, motief, idee en wereldbeeld. Het thema van het boek is de problematische lesbische relatie tussen Laura en Sylvia. Dit is het centrale probleem in het boek. De eerste keer dat een relatie afgelopen is, blijkt de relatie toch niet afgelopen te zijn, maar de tweede keer is het voor goed afgelopen....iemand overlijdt. In dit boek komen veel motieven voor: -relatie tussen Laura en Sylvia. -reis naar Zuid Frankrijk. -het kind-motief -schuldmotief -zwart-wit -Orpheus motief -tijd
Het magisch-mythische idee staat centraal in boeken van Mulisch. Mulisch' poëtica is dat alles met elkaar samenhangt. Verhalen hebben vaak een mythisch karakter waarin hij het doen en laten van een mens probeert te verklaren. Het wereldbeeld dat Harry Mulisch heeft is dat er rechtvaardigheid is. Symbolen, beelden en verhaallagen. Het Orpheus motief heeft een symbolische betekenis: Laura symboliseert Orpheus, Sylvia staat voor Eurydike. De Orpheus mythe: Eurydike gaat dood door een slangebeet. Orpheus wil Eurydike terug. Hij gaat naar de onderwereld en zorgt dat hij haar terugkrijgt, met een voorwaarde dat hij tijdens de terugtocht niet achterom kijkt. Orpheus kijkt toch achterom... Dit verhaal komt op hetzelfde neer: Sylvia gaat er vandoor met Alfred. Ze doet dit alleen om een kind van hem te krijgen. Als ze zwanger is gaat ze terug naar Laura (ze komt terug uit de onderwereld). Laura wil dat Sylvia met Alfred gaat praten en Alfred vermoordt Sylvia. (Laura maakt een fout door Sylvia met Alfred te laten praten en daardoor gaat Sylvia bij haar weg) Ook heeft tijd een betekenis. In de Orpheus mythe is volgend De Rover sprake van een poging de tijd te overwinnen, het verleden (een dode) terug te willen brengen naar het heden (de levenden). Laura staat voor het streven de tijd te beheersen om de dood te overwinnen. Sylvia staat voor de tijd. Hoe weinig vat Laura op de tijd heeft, zo weinig vat heeft Laura ook op Sylvia. In dit boek van Harry Mulisch komen zijn 4 verhaallagen aanwezig. Gebeurtenissenlaag: de lesbische liefdesrelatie. De thematische laag: het Electra-complex. De symbolische laag: De Griekse mythe Orpheus en Eurydice. De poëticale laag: Het schrijven zelf, dat alles met elkaar te maken heeft. Opbouw, structuur en spanning. Dit boek is niet chronologisch geschreven. Het verhaal begint op het moment dat de moeder van Laura overlijdt. Er volgen wat jeugdherinneringen en dan komt Sylvia in beeld. Tijdens deze liefdesrelatie die verteld wordt, zijn enkele onderbrekingen over stukken tekst wanneer Laura in de auto zit onderweg naar Nice. Vaak worden er ook jeugdherinneringen verteld over de vader. Het laatste deel speelt zich af in Avignon waar Laura blijft steken. Hier is dit boek geschreven. Hieruit blijkt duidelijk dat het boek niet chronologisch wordt verteld, dit boek krijgt een fragmentarisch karakter. Het verhaal is onderverdeeld in 32 korte, ongenummerde fragmenten. Deze fragmenten zijn gescheiden door wit, elk fragment begint op een nieuwe regel. Er wordt veel gebruik gemaakt van dialogen. Alles in het boek hangt met elkaar samen. De motieven wijzen op de een of andere manier naar het thema. Alles gaat over de problematische lesbische liefdesrelatie tussen Laura en Sylvia. Een motief is dat Laura en Sylvia geen kinderen hebben en Laura dat graag wil om van haar moeder los te komen. Dit zorgt voor iets problematisch in hun relatie. Nog een motief is het schuldmotief: doordat Laura wil dat Sylvia met Alfred gaat praten gaat Sylvia dood. Deze gebeurtenis lijdt tot een problematische relatie. Laura voelt zich schuldig. Waarom het Orpheus-motief wat met het thema te maken heeft is te lezen bij het stukje: symbolen. Zo zijn alle motieven in verband te brengen met het thema. Twee verhaallagen zijn duidelijk te herkennen in het boek, namelijk: - de gebeurtenissen met Sylvia -de reis naar Frankrijk. Deze verhaallijnen zijn niet gelijkwaardig, de gebeurtenissen met Sylvia worden duidelijk benadrukt. Dit boek is soms behoorlijk spannend. De spanning neemt na een lange aanloop opeens snel toe, maar daalt dan ook weer sterk. Ik zal enkele gebeurtenissen noemen die het boek spannend maken: wanneer Sylvia vertrekt en de moord op Sylvia. Het boek wordt extra spannend door alle onderbrekingen. Je moet verder lezen maar je moet wel even geduld hebben. Het verhaal begint aan het einde van de handeling. Laura stapt in de auto om vervolgens naar Nice te rijden. Alle gebeurtenissen die gebeuren kom je te weten door gedachten en herinneringen. Dit wordt ook wel in medias res genoemd. Het motorisch moment is datt moment dat Laura en Sylvia elkaar ontmoeten en hun relatie begint. Het boek heeft een open einde. Je weet wel dat Sylvia dood is maar je weet niet hoe het met Laura afloopt. Misschien pleegt ze wel zelfmoord... Dit weet niemand, dus daarom is het een open einde. Personen. Personen die in het boek een grote rol spelen zijn: Laura Tinkhuizen, Sylvia Nithart en Alfred Boeken. Laura Tinkhuizen: Laura is de hoofdpersoon in het boek. Zij is een round character. Laura is een vrouw van 35 jaar oud. Ze is gescheiden. Ze houdt veel van kunst en weet daar ook veel vanaf. Laura werkt ook in een museum. Laura is een goed mens. Een voorbeeld hiervan is dat ze medelijden heeft met Alfred terwijl hij eerst Sylvia van haar afpakt. Wel laat ze al haar vrienden vallen wanneer ze iets met Sylvia krijgt. Laura heeft met haar moeder een slechte band (gehad) want haar moeder bemoeide zich veel met Laura. Ze heeft wel een hechte band met haar vader gehad. Er worden namelijk alleen maar positieve fragmenten over haar vader verteld. Ze verlangt naar haar vader. Aan het einde van het boek is Laura helemaal kapot door alles wat er is gebeurd en wil ze sterven. Sylvia Nithart: Sylvia is een bijpersoon in het boek. Ze is een flat character. Sylvia is 20 jaar en ze is kapster. Veel van haar gevoelens en gedachten kom je niet te weten. Dit komt doordat Laura alles vertelt hoe zij het ziet. Wel kom je te weten dat Sylvia heel zwijgzaam en op zich zelf is. Ook gebeurt alles zoals zij het wil. Ze wil bijvoorbeeld dat haar moeder niets te weten komt en, dat gebeurt ook niet. Ze wil Laura haar moeder zien, dat gebeurt. Ze wil zwanger raken, en ze raakt zwanger. Sylvia is heel anders dan je op het eerste moment denkt. Ze laat Laura bijvoorbeeld een foto maken van een jongen en haar zodat ze die foto aan haar moeder kan laten zien. Daar had ik nooit bij stilgestaan toen ze die foto maakten. Alfred Boeken. Alfred boeken is de ex-man van Laura. Ook hij is een flat character. Hij is een man waar je amper wat over te weten komt maar toch is hij een belangrijk persoon in het verhaal omdat hij Sylvia zwanger maakt en hij haar vermoordt. Alfred is een goede man. Hij is getrouwd en heeft kinderen. Sylvia zorgt ervoor dat hij bij zijn vrouw weggaat en dat hij een tijdje met haar in een hotel woont. Ze wordt zwanger en gaat weer bij hem weg. Ik denk dat hij zich zo gebruikt voelde dat hij daardoor haar vermoord heeft. Het was gewoon uit woede. Tijd. De periode waarin dit verhaal zich afspeelt is nogal vaag. Ik denk dat het wel rond deze tijd afspeelt, er zijn bijvoorbeeld al geweren. De vertelde tijd is ongeveer een half jaar. Het boek begint wanneer Sylvia en Laura elkaar ontmoeten in februari, en eindigt bij de vrouw waar Laura is onderweg naar Nice, dit was in augustus. (enkele korte fragmenten zijn jeugdherinneringen, dit zijn uitzonderingen) De verteltijd is 149 bladzijden. De verteltijd is korter dan de vertelde tijd. De verteltijd is immers 149 bladzijden en hierin wordt een half jaar verteld. Dit verhaal is niet chronologisch, het zijn allemaal flash-backs, met uitzondering dat het einde. Eigenlijk zijn het driedubbele terugblikken, namelijk over de reis naar Frankrijk, over Sylvia en over haar jeugd. De verteller kent de afloop al. Dit heet vision par derrière. Perspectief en vertelsituatie. Dit verhaal wordt in de ik-vorm door Laura vertelt. Je ziet alles op de manier hoe Laura het ziet, en leeft helemaal met Laura mee. Ruimte. Het verhaal speelt zich op vele plaatsen af. De jeugdherinneringen spelen zich in Leiden af. Laura woont in Amsterdam als ze Sylvia ontmoet, hier spelen dus ook vele gebeurtenissen zich af. Laura woont in een huis op een boven etage. Dit weet ik doordat de voordeur beneden de woonkamer is. Ook speelt zich een gebeurtenis af in de schouwburg. De laatste plaats is Avignon, de plek waar Laura blijft steken in een kamertje van een vrouw met onder het raam een put. Taalgebruik en stijl. Het verhaal is op een eenvoudige manier geschreven. Ook wordt er veel beschreven in het verhaal. Zo wordt bijvoorbeeld Sylvia uitvoerig beschreven, maar ook wordt de omgeving beschreven. Het verhaal wordt niet afstandelijk vertelt. Dit komt door het ik-perspectief. In het boek komen ontzettend veel dialogen voor. Daardoor is het spreektaalachtig. Dit maakt het lezen makkelijker. Alles in het boek is modern, er komt niets ouderwets in voor. De zinslengte is zeer afwisselend, de ene keer wordt een hele lange zin gebruikt, de andere keer een hele korte. Er worden bijzinnen en bijvoegelijke naamwoorden gebruikt, maar deze zijn niet opvallend. Ze worden niet overdreven veel gebruikt. Tekstbeleving. Het onderwerp (thema) Het thema van het boek is de slechte afloop van een liefde tussen twee vrouwen. Dit komt heel duidelijk in het boek naar voren. Laura, de ik-persoon, is op weg naar haar moeder die overleden in maar onderweg denkt ze bijna de hele tijd aan Sylvia. Daardoor merk je dat Sylvia heel erg belangrijk was voor haar. Aan het einde van het boek gebeurt iets heel tragisch en dan is hun relatie afgelopen. Hieruit is duidelijk het thema af te leiden. Dit thema (onderwerp) ligt volkomen buiten mijn belevingswereld. Ik heb eigenlijk nog nooit te maken gehad met een relatie tussen twee vrouwen in mijn omgeving. Ook denk ik eigenlijk nooit over dit onderwerp na. Daarom vind ik het erg origineel. Vaak gaan boeken wel over liefde maar meestal tussen een man en een vrouw. Dit is eens een keer wat anders. Ik heb nog nooit eerder zo'n boek gelezen. De gebeurtenissen (intrige, plot) In dit boek komen heel wat gebeurtenissen voor. Ik vind dan ook dat de nadruk ligt op de gebeurtenissen

Alles wordt nauwkeurig beschreven. Deze gebeurtenissen zijn niet boeiend met elkaar verbonden. Dit komt doordat alle gebeurtenissen flash-backs zijn. De ene keer is Laura op weg naar Nice en even later is ze met Sylvia uit eten. Toch is het niet vervelend lezen omdat duidelijk te merken is wanneer het verhaal over iets anders gaat door de witte pagina's en alle gebeurtenissen hebben allemaal wat met elkaar te maken. Ook hebben de flash-backs wel een bepaalde volgorde. De herinneringen aan Sylvia hebben een logische volgorde. De eerste is wanneer ze elkaar ontmoeten en de laatste is wanneer Sylvia is vermoord. Spanning zit in sommige gebeurtenissen zeker. Vooral aan het einde van het boek als Sylvia is vermoord maar er zijn nog meer gebeurtenissen die ik spannend vond. (Ook spannend op de manier van nieuwsgierig) Wat mij erg verbaasde was dat Sylvia wat kreeg met Alfred. Dat had ik totaal niet verwacht. Sylvia begon wat met Alfred om een kind van hem te krijgen voor Laura. Dit is erg ongeloofwaardig want je begint toch niet met iemand een relatie omdat je kind wil. Sylvia wil een kind omdat Laura dat graag wilde. Omdat Alfred de ex-man van Laura is zou dat kind indirect van Laura zijn. Dit is natuurlijk onzin en ongeloofwaardig. Ik had verwacht dat het boek heel anders zou aflopen. Het boek loopt slecht af, iets wat ik niet had verwacht. Laura krijgt gewoon twee keer een klap te verwerken (als Sylvia bij haar weggaat en als ze is vermoord). De afloop was wel naar mijn zin. Ik vind het leuk als je iets heel anders verwacht. De bouw (compositie, structuur, samenhang) Het verhaal begint op het moment dat Laura hoort dat haar moeder is overleden en met enkele jeugdherinneringen. Door alle flash-backs is het verhaal soms behoorlijk ingewikkeld. Maar als je goed je gedachten bij het lezen hebt is alles goed te begrijpen, de stukken los gezien waren niet lastig. De taal die gebruikt wordt is namelijk heel duidelijk en makkelijk. Saaie stukken waren er wel, ik vond de stukken wanneer Laura onderweg is naar Nice erg saai. Er gebeurt dan gewoon helemaal niets, deze stukken zijn natuurlijk wel nodig voor het geheel maar leuk vond ik ze niet. Door de flash-backs wordt naar het einde van het verhaal gewerkt. De tijd loopt dus niet zoals in werkelijkheid. Er wordt van alles door elkaar verteld. De flash-backs sluiten wel op elkaar aan. Personen. Van Laura krijg je een heel goed beeld. Dit komt doordat je alles te weten komt over haar. Je weet precies wat ze denkt en hoe ze zich voelt. Van de andere personages krijg je eigenlijk alleen maar een beschrijving van hoe Laura ze ziet. Ik kon me goed inleven in Laura. Ik had af en toe met haar te doen. Dit komt waarschijnlijk doordat Laura de ik-persoon in het boek is en dat je daardoor precies weet hoe Laura zich voelt en wat ze denkt. Ze verliest Sylvia eigenlijk twee keer (ook al is die eerste keer achteraf toch geen verlies). Dat is natuurlijk hartstikke zielig. Wat ik erg sympathiek van Laura vond was dat ze vond dat Sylvia met Alfred moest praten. Alfred had Sylvia van Laura afgepakt (dat dacht hij tenminste) maar toch vond ze het zielig voor Alfred dat hij Sylvia verloor. Wat mij verschikkelijk verbaasde was dat Alfred Sylvia vermoordde. Eerst kwam hij als een hele sympathieke man over, deze moord was voor mij totaal onverwachts. Maar Sylvia ging ook niet helemaal vrijuit. Zij had Alfred gebruikt om een kind te krijgen. Dit is misschien minder erg dan een moord maar wel slecht. Het taalgebruik. Dit boek was niet moeilijk te lezen. Alles is geschreven in duidelijke taal. Wel zijn er veel achterliggende bedoelingen. Dat maakt het boek een stuk ingewikkelder. In het boek kom je eigenlijk alleen de gedachten van Laura te weten. Ik kon mij ook goed inleven door de nauwkeurige beschrijvingen van alles. Er komen erg veel dialogen in het boek voor. Door die dialogen kan ik mij veel beter in een boek inleven, ik kan me een voorstelling van de gebeurtenissen vormen.