Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

De hormoonfabriek door Saskia Goldschmidt

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover De hormoonfabriek
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 26 november 2012
Zeker Weten Goed

Boekcover De hormoonfabriek
Shadow
De hormoonfabriek door Saskia Goldschmidt
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2012
  • 288 pagina's
  • Uitgeverij: Cossee

Flaptekst

Liefde en venijn tussen twee broers, tegenstrijdige belangen tussen commercie en wetenschap, met bronsthormoon volgestopte fabrieksmeisjes en door testosteron voortgedreven kerels – De hormoonfabriek is een bloedstollend verhaal geïnspireerd op historische feiten, waarin het zicht op goed en kwaad soms wordt vertroebeld door de roes van de vooruitgang.

De succesvolle ondernemer Mordechai de Paauw, Motke voor vrienden, kijkt terug op zijn leven terwijl hij in een bed ligt met een ijzeren rand, dat lijkt op de kooien waarin de proefdieren van zijn laboratorium werden opgesloten. Hij realiseert zich dat het hem niet gelukt is fatsoenlijk te leven.

In de jaren twintig van de vorige eeuw stonden hij en zijn tweelingbroer Aron aan het begin van een adembenemend project. Samen met de beroemde hoogleraar en farmacoloog Rafaël Levine richtten ze een bedrijf op, waarin het slachtafval van Motkes vleesfabriek gebruikt werd voor het ontwikkelen van hormoonpreparaten.

De omstandigheden aan het begin van de onderneming zijn niet gunstig. Armoede en criminaliteit in de katholieke provinciestad, de klassenjustitie die in het interbellum gemeengoed is en het opkomend antisemitisme vormen een giftig mengsel. Maar Motke zet door, geen prijs lijkt te hoog. Als na de Tweede Wereldoorlog de balans wordt opgemaakt, blijkt dat niemand ongeschonden uit de strijd is gekomen.

Eerste zin

Iedere dag zak ik weg in de somberheid die veel van mijn geleefde tijd gekenmerkt heeft... Ik ken ze goed, de dagen dat je met je poten in een stroperige, smerige smurrie staat en iedere beweging teveel energie kost.

Samenvatting

In het eerste hoofdstuk deelt de ik-verteller Mordechai de Paauwe (koosnaam: Motke) aan de lezer mee dat hij al heel oud is en dat hij flink aan het aftakelen is. Hij is 97 jaar en hij vertelt over de geschiedenis van de medicijnfabriek Farmacon. Motke vertelt meteen dat hij de oude fabriek (vleesfabriek) van zijn vader na diens dood heeft overgenomen en dat hij de leiding moest delen met zijn tweelingbroer Aron. Waar Motke de macho uithangt en veel vrouwen versiert, is Aron een heel rustige man die geen vrouwen heeft en zich moreel negatief uitlaat over de levenswijze van zijn broer, die zijn vrouw Rivka Salomons aan de lopende band bedriegt. Motke vertelt dat hij deze Rivka op een Amsterdams feestje waar veel joden bijeen waren, had versierd; hij was met haar naar een plek langs de Amstel gevaren en had haar daar verleid. Acht weken later blijkt ze zwanger te zijn en hoewel Motke helemaal niets voor een huwelijk voelt (de gevangenis) wordt hij moreel gedwongen een huwelijk aan te gaan. Zoiets kan natuurlijk niet goed gaan met een man die zijn seksuele driften niet kan beheersen. Hij is een contract aangegaan met de Duitse (en joodse) wetenschapper Rafaël Levine die grote hoeveelheden insuline weet te produceren, maar ook veel geld van de directie van de vleesfabriek nodig heeft om zijn experimenten in het laboratorium in Amsterdam te kunnen uitvoeren. Intussen heeft Motke te maken met de pastoor uit het dorp waar de fabriek staat. Deze man vreest voor het seksueel welzijn van de fabrieksmeisjes. Daar heeft hij alle reden toe, want vooral Motke weet wel raad met zijn eigen seksuele behoeften.

Het wordt helemaal feest, wanneer Levine een patent verwerft voor een bronsthormoon, dat gemaakt wordt uit grote hoeveelheden paardenpis. Motke zorgt ervoor dat meisjes uit de fabriek het hormoon toegediend krijgen. Het moet hen vruchtbaar en geil maken. Enkele meisjes die daarna niet zwanger kunnen worden, probeert hij zelf een kind te geven. Het rode lichtje op zijn kantoor brandt menigmaal. Hij dreigt de fabrieksmeisjes te ontslaan (met hun familieleden) wanneer ze uit de school klappen. Zijn broer keurt het gedrag van Motke sterk af, scheldt op zijn overspel en Motke wil daarna zijn leven beteren. Het duurt slechts twee weken en daarna besluit hij om zijn lichamelijke behoeften in de toekomst niets meer in de weg te leggen. Hij roept meteen de geilste en stevigste vrouw van de fabriek en gaat lekker met deze Bertha te keer. Hij geeft haar wel een dot centen als een soort zwijggeld mee.

Het derde hormoon van de fabriek wordt een mannelijk hormoon dat uit stierenballen wordt gefabriceerd. Het moet mannen die gecastreerd zijn weer tot leven wekken en andere mannen gewoon aan de gang krijgen op seksgebied. Het hormoon heet testosteron en hiervan is Rafaël Levine zelfs de ontdekker, wat natuurlijk een veel betere financiële situatie voor Farmacon is. Omdat zijn broer Aron zo sloom overkomt, nooit initiatieven toont en geen vrouw aanraakt, zorgt Motke ervoor dat hij onder doktersbegeleiding  het nieuwe hormoon krijgt toegediend. Aanvankelijk gebeurt er niets, maar als hij met een arts overeenkomt om de dosis te verhogen, randt Aron een fabrieksmeisje Roosje aan op een zeer gewelddadige manier. Men is op de fabriek wel een beetje in rep en roer. Roosje gaat op aandringen van Bertha (de grote, wulpse vrouw) aangifte doen en Motke moet er alles aan doen om zelf buiten schot te blijven. Aron wordt tijdelijk platgespoten en wanneer Motke thuiskomt en hij Rivka alles vertelt, hebben ze weer eens seks met elkaar. Later wordt het duidelijk dat in die nacht zijn zoon Ezra is verwekt. Maar er wordt toch aangifte gedaan en men kan er niet onderuit om Aron op te pakken. Die schande moet het concern bespaard blijven en Motke wil zijn broer zelf gaan brengen. Die beseft dat hij het slachtoffer is geworden van een medisch experiment (teveel testosteron) en verklaart dat zijn broer zijn broer niet meer is. Hij zal later 2 ½ jaar moeten verblijven in de gevangenis. Rivka gaat naar de rechtszaak in Amsterdam, maar blijft lang weg. Ze belt op naar Motke en zegt dat ze Roosje heeft gesproken. Die blijkt al enige tijd zwanger te zijn en ze weet ook van wie.

In oktober 1938 baart Roosje een meisje dat ze Chana noemt (wat in het Hebreeuws 'genade' betekent). Twee maanden later komt Ezra ter wereld, de wettige zoon van Motke. Hij is erg trots op het feit dat hij nu een zoon heeft. De vreugde slaat om in bezorgdheid, wanneer blijkt dat de crisis in Europa leidt tot de opkomst van het antisemitisme en nazisme. Als Hitler Nederland binnenvalt, wil Motke weg. Hij bezoekt ook nog Aron in de gevangenis, maar die wil niet weg uit Nederland. Het gezin De Paauw kan door connecties die Motke in de wereld van de diplomaten heeft opgebouwd via Portugal naar Engeland. Rafaël Levine blijft in Amsterdam en blijkt later met allerlei slinkse wegen er in te slagen in leven te blijven (de joden waren in de WO II natuurlijk opgejaagd wild).

Tijdens de oorlog werkt Motke de Paauw heel hard om de belangen van zijn bedrijf in tact te houden. Hij wil na de oorlog direct een flinke doorstart maken. Wanneer hij na de oorlog terugkeert naar het dorp waar de fabriek staat, ontvouwt hij zijn grootse plannen. Hij reist naar Amsterdam om Rafaël te ontmoeten. Die is levend de oorlog doorgekomen en daar zullen enkele malafide praktijken aan ten grondslag hebben gelegen, vindt Motke  Hij wil bovendien geen Duitser in zijn bedrijf hebben. Rafaël is woedend, wil niet uit het bedrijf en beschouwt Motke als een Judas. Hij dreigt met een rechtszaak, maar voor het zover komt, sterft hij aan een hartaanval, als hij tijdens een vakantie bij een ongeval wil assisteren. Zijn vrouw krijgt aandelen in de zaak, maar beschouwt  Motke als een verrader. Op de begrafenis is hij persona non grata.

Het bedrijf wordt na de oorlog een wereldconcern. Het krijgt de licentie om DDT te produceren en ook ontwikkelt het de anticonceptiepil, waarmee ze dus heel veel geld kunnen verdienen. Van Rivka is Motke gescheiden en zijn dochters willen eigenlijk niet veel meer met hem te maken hebben. Hij trekt wel op met Ezra die de hormoonfabriek van zijn vader in zijn genen heeft, ook veel seks heeft en een studie economie op Nijenrode afmaakt.

Motke heeft nog steeds veel sex appeal en hij krijgt veel (jonge) vrouwen in zijn bed. Hij ontmoet in de Verenigde Staten zijn vrouwelijke evenknie Diana Drabble, die eveneens ongebonden wil zijn, maar een beest in bed blijkt. In 1958 verblijft hij in het Waldorf Hotel in New York als hij een brief krijgt van Diana. Ze is ongeneeslijk ziek en heeft besloten een zelfmoordpil in te nemen. Ze dankt hem ervoor dat hij haar altijd vrij gelaten heeft en dat ze een lekker ruig leven hebben gedeeld. Hij moet ter ere van haar iets gaan drinken in een club waar ze vroeger kwamen. Maar Motke wil niet alleen en in een achteraf cafeetje probeert hij een jonge bardame zo ver te krijgen dat ze met hem meegaat. Deze Hanna heeft roots in Nederland en de  oplettende lezer heeft al door dat ze zijn eigen bastaarddochter (Chana = Hanna) is. Ze hebben seks in een armzalig hotelletje. Hij morst sperma en dat heeft natuurlijk gevolgen. Later hoort hij na de dood van Rivka dat Roos haar heeft verteld dat haar dochter Chana hetzelfde overkomen is als Roosje zelf. Ze is één keer door een man verkracht en meteen zwanger (die man moet Motke zijn geweest). Rivka heeft intussen kanker gekregen en bij de begrafenis is hij opnieuw niet welkom.

In het laatste hoofdstuk komt Motke de Paauw terug op de arrestatie van zijn zoon Ezra. Die is er volgens hem ingeluisd door een kamermeisje. Hij zou haar hebben verkracht en hij wordt in Amerika opgepakt, een dag voordat hij zij veto zou uitspreken over de beursgang van Farmacon. Er is sprake van een complot, niet alleen van de zakenlui, maar ook van drie generaties vrouwen die hun rekening van Motke betaald zetten. Hij kijkt naar een televisiejournaal waarin het meisje haar beklag doet. Motke krijgt het benauwd en hij snakt naar adem. Het heeft er alle schijn van dat hij dood gaat. 

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Personages

Mordechai de Paauwe

Ook wel Motke genoemd. Hij kijkt als 97-jarige terug op zijn leven en de geschiedenis van zijn 'hormoonfabriek' Farmacon. Motke komt over als een egoïstische man die alles doet waar hij zin in heeft (letterlijk). Zo neemt hij zich op een dag voor om zijn lichamelijke behoeften in de toekomst niets meer in de weg te leggen. Hij brengt in zijn leven veel schade toe aan anderen (zoals zijn vrouw, zijn broer en zijn medewerkers), maar lijkt zich daar niet echt druk om te maken.

Rivka

De vrouw van Motke, tot hij echt te ver gaat en ze van hem scheidt. Hij is dan al meermaals vreemd gegaan. Hij mag later ook niet op haar begrafenis komen.

Roosje

Het meisje dat door Aron aangerand wordt, omdat hij door zijn broer extra testosteron toegediend krijgt. Ze is waarschijnlijk ook ooit verkracht door Motke. Later vertelt ze aan Rivka wat er gebeurd is. Haar dochter, Chana, heeft later seks met Motke. Dat is dus incest, zonder dat ze het zelf weten.

Aron

Aron is de broer van Motke, en in veel opzichten zijn tegenpool. Hij is erg rustig en moet niks hebben van de vuile zaakjes van Motke. Het is dan ook extra schrijnend dat juist híj in de gevangenis terecht komt, door toedoen van Motke.

Quotes

"Toch groeide er een zekere mate van vertrouwdheid in ons contact en een paar keer per jaar bespraken we, in de beslotenheid van mijn kantoor, de problemen van het werkvolk en de discussies die in de katholieke gemeente gevoerd werden. Zo gaf hij me elk gesprek een inkijkje in de wijze waarop er binnen de kerk tegen onze preparaten werd aangekeken. " Bladzijde 75
"Ik realiseerde me dat ik niet de juiste persoon was om mijn broer van mijn diagnose op de hoogte te stellen, daarvoor was iemand nodig die bij hem met een wetenschappelijke methode zijn gebrek aan geslachtshormoon zou kunnen vaststellen en hem vervolgens tot een therapie zou weten te verleiden." Bladzijde 116
"Ik liep snel weer naar beneden en keek omhoog. Een blonde vrouw met getoupeerd haar dat als een trotse hanenkam op haar hoofd prijkte, leunde uit het raam. Ze had een gebloemde jasschort aan en ze hing nonchalant over de vensterbank met een stofdoek in haar hand. 'Ik ben op zoek naar meneer en mevrouw Salomons, zijn die thuis?' vroeg ik haar. 'Geen idee,' antwoordde de vrouw stuurs, 'dan mot je bij hun kijken. Hier wonen ze niet.' 'Maar ze wonen hier wel,' riep ik naar boven. 'Zou ik even binnen kunnen komen?' 'Ik zou niet weten waarom,' blèrde het mens terug, 'wij wonen hier al twee jaar en met die Salomonsen van u hebben we niks van doen. Ze zijn vertrokken en nu is het zaakje van ons. Dag meneer.' Ze duwde met kracht het raam dicht." Bladzijde 225

Thematiek

Beroepsproblemen

Motke en Aron runnen een 'hormoonfabriek', maar Motke houdt er een hoop foute methodes op na. Zo 'test' hij medicijnen zonder dat ze het weten op zijn medewerkers, en zorgt hij ervoor dat zijn broer, ook door een medicijn, in de gevangenis terecht komt.

Motieven

Verkrachting/seksualiteit

Motke heeft een enorm hoog libido, en heeft daardoor veel seks met vrouwen. Soms is dat met toestemming van de vrouw, maar vaak ook niet (de meisjes in de fabriek). Hij pleegt ook diverse malen overspel.

Incest

Zonder het te weten pleegt Motke incest wanneer hij seks heeft met Hanna, die eigenlijk zijn dochter Chana is.

Judasmotief

Als Mothe na de oorlog niet meer wil samenwerken met Rafaël, wordt die woedend, en beschouwt hem als een Judas: een verrader.

Motto

Het Engelstalige motto is van de schrijver Dylan Thomas.

Do not go  gentle into that good night.

Old age should burn and rave at close of day

Rage, rage against the dying of the light.

Vrij vertaald: "Ga niet op een zachtmoedige manier die goede nacht (de dood in) maar aan het eind van je leven moet je branden en tekeergaan tegen het sluiten van de markt. Verzet je, vecht tegen het doven van het licht."

Het motto van deze roman is daarom uitstekend van toepassing op Mordechai de Paauw, de stokoude man die terugkijkt op zijn leven en nog steeds geen zachtmoedige blik op de wereld heeft.

Trivia

Saskia Goldschmidt is opgeleid als theaterdocent.

Het boek is gebaseerd op historische feiten.

Titelverklaring

De titel hoeft nauwelijks verdere uitleg. In de fabriek die De Paauw heeft opgericht, worden hormonen gefabriceerd (insuline, bronsthormoon en testosteron). Dat heeft nogal wat gevolgen voor de medewerkers van de fabriek. Op blz. 43 wordt de term “hormoonfabriek” ook letterlijk genoemd.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt door een ik-verteller in 50 hoofdstukken verteld. De hoofdstukken worden wel genummerd, maar dragen geen titel. Het verhaal begint met de 97-jarige Motke, die in een verpleegtehuis ligt en op zijn leven terugkijkt. Zijn zoon Ezra is die dag opgepakt wegens verkrachting. De volgende hoofdstukken zijn steeds flashbacks naar het verleden. Motke vertelt hoe de ontwikkeling van de hormoonfabriek tot stand is gekomen. Ook deelt hij mee hoe hij zijn broer verraden heeft, hoe hij de fabrieksmeisjes heeft verkracht en welke dingen hij nog meer heeft uitgevreten in zijn leven. Steeds keert hij even terug voor een korte onderbreking naar het heden. De structuur is eigenlijk heel eenvoudig (niet-chronologisch), en past bij een man die terugkijkt op zijn leven als hij stervende is. Die stukjes heden zijn dan ook in de o.t.t. verteld, maar alle hoofdstukken die het verleden betreffen, worden verteld in de o.v.t.

Decor

De hoofdfiguur zegt dat hij wanneer hij de handeling vertelt 97 jaar is. In 1923 is hij 27 jaar wanneer hij de fabriek Farmacon start. Dat betekent dat hij in 1896 geboren is en dat de handeling van het heden dus in 1993 plaatsvindt. De verteller vertelt steeds vanuit het heden over het verleden, waardoor de roman een niet-chronologische structuur heeft.

 Het decor is een niet bij name genoemd stadje  in de provincie Brabant (niet zo gek als je weet dat het bedrijf van Organon in Oss model heeft gestaan voor de fabriek in de roman). De RK-kerk heeft daar in de persoon van een pastoor nog vrij veel invloed. Tegenover het dorp staat de wereld van de wetenschap die in Amsterdam zetelt. Het zijn voornamelijk joodse onderzoekers  die aan het ontwikkelen van medicijnen (hormoonpreparaten) werken.

Na de oorlog wordt de wereld het decor voor Motke. Het bedrijf heeft een internationale uitstraling gekregen. Hij zit vaak in Amerika en ontmoet daar zijn vrouwelijke evenknie Diana Drabble. In New York heeft hij seks met zijn dochter Hanna.

Stijl

Goed geschreven in heldere stijl. De harde, cynische stijl van de oude fabrieksdirecteur komt goed over, maar brengt af en toe de lezer tot afgrijzen, bijvoorbeeld de manier waarop hij over welwillende meisjes en vrouwen praat. Daarin herken je soms letterlijk de gedachten en opvattingen  van de recentelijk  berucht geworden Franse seksistische politicus Dominique Strauss-Kahn, die ook om de Verenigde Staten werd opgepakt wegens het verkrachten van een kamermeisje. Hierbij werd ook gezinspeeld op het eventuele complot dat erachter zou steken. Opvallend vond ik ook de originele taalvondsten met betrekking tot uitdrukkingen en gezegden. Een aantal ervan had ik nog niet eerder aangetroffen in romans.

Slotzin

Ik krijg geen lucht meer, ik grijp met mijn armen naar mijn keel en hoor een merkwaardig piepend geluid uit mijn mond komen. Het jonge ding slaat op mijn rug alsof ze daarmee het leven weer in me wil pompen. Ik hoor een rochel en dan hangt mijn lichaam slap in haar armen. Ze legt me behoedzaam terug op de matras. Dan loopt ze de kamer uit, om Mizie te wekken.

Beoordeling

"De hormoonfabriek” is een fascinerende roman over de opkomst van een fabriek die het niet zo nauw neemt met de normen en waarden. Dat is een dankbaar onderwerp om over te schrijven. Hoewel de schrijfster in de archieven van Organon uit Oss heeft mogen spitten, is de roman pure fictie. Maar het is wel een spannend verhaal geworden, dat je inderdaad achter elkaar wilt uitlezen. Ook voor jonge lezers is het best een aantrekkelijk verhaal, niet in de laatste plaats vanwege het seksueel misbruik door de directeur tegenover zijn werkneemsters.

Het thema over de macht van iemand in de zakenwereld komt natuurlijk vaker voor in de Nederlandse literatuur. Het klassieke werk daarover is van Willem Elsschot met “Lijmen - Het Been.” Ik denk echter ook aan de roman van Conny Braam ”De Handelsreiziger van de Nederlandse cocaïnefabriek” dat de bedenkelijke rol van de Nederlandse industrie in de Eerste Wereldoorlog beschrijft. Deze drie boeken zouden een mooi (jongens)thema op de literatuurlijst vwo kunnen vormen. De literaire waardering is m.i drie punten. Amusementswaarde voor scholieren: goed.

Recensies

"Wie wil, kan De hormoonfabriek lezen als één grote aanklacht tegen de meedogenloze kapitalist die tegenwoordig onder de noemer ‘neoliberaal’ door het leven gaat. Wie niet op een boodschap zit te wachten, kan zich laven aan het verhaal van een schurk die niemand in zijn hart zal sluiten, maar aan wiens lippen je blijft hangen tot zelfs hem de dood genadig is." http://recensieweb.nl/rec...onmagnaat/
"oldschmidt heeft een boeiend verhaal geschreven waarbij ze de lezer verleidt met prachtige volzinnen en meeneemt in de wereld van Motke en een tijd waarin veel gebeurde en niemand ongeschonden uit de strijd kwam." http://www.literairnederl...ldschmidt/

Bronnen

Website van de schrijfster.
http://www.saskiagoldschmidt.nl/
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.443 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "De hormoonfabriek door Saskia Goldschmidt"

Ook geschreven door Cees