Feitelijke gegevens
- 1e druk, 2010
- 370 pagina's
- Uitgeverij: De Bezige Bij, Amsterdam
Flaptekst
Nooit kwam Sara Silverstein in aanraking met geweld – of het moest het met geheimen omgeven verleden van haar vader zijn. Tot ze op een herfstdag in het bos oog in oog komt te staan met een verkrachter. Niet lang daarna worden zij en haar familie ’s nachts op gewelddadige wijze overvallen in hun huis. Dan doet Sara een gruwelijke ontdekking. Alles wat ze heeft geleerd over goed en kwaad lijkt niet meer te gelden. Er blijft voor Sara niets anders over dan het nemen van een dodelijk besluit.
Eerste zin
Als ik aan ons denk, ook nu nog, zie ik steeds dezelfde avond voor me.Samenvatting
Epiloog
Het verhaal begint met een soort proloog, waarin Sara Silverstein denkt aan de dag dat haar zoon in de familie een afscheidsmaal krijgt aangeboden. Hij gaat naar de universiteit van Berkeley filmkunde studeren en ook voetballen. Sara’s vader Herman maakt zijn befaamde koolrolletjes met kummel. Het geeft Sara de gelegenheid haar ouders te beschrijven. Izebel was lerares Frans en streng, maar niet als moeder. Ook Tara (haar drie jaar oudere maar vrijgezelle zus) is er. Maar er valt het een en ander in de keuken en alleen Mich mag van zijn opa binnenkomen. Vol trots brengt opa Herman zijn met liefde klaar gemaakte gerecht binnen. Het zal de laatste keer zijn dat de voltallige familie Silverstein bij elkaar zal eten.
Hoofdstuk 1-160
Sara Silverstein werd in haar jeugd samen met haar zus Tara overdreven door haar vader Herman beschermd. Hij was later hoogleraar geschiedenis en hield zich bezig met de Tweede Wereldoorlog. Zijn vrouw heet Izebel. Herman heeft de Tweede wereldoorlog als puber overleefd. In 1946 is hij sterk vermagerd uit het concentratiekamp gekomen, maar zijn vader en zijn moeder heeft hij nooit meer teruggezien. Op zijn 15e zag hij die voor het laatst. Als 80-jarige heeft hij een val gemaakt in zijn tuin en in het ziekenhuis is hij daarna besmet met een bacterie waaraan hij vrij snel daarna overleed.
Sara is getrouwd met de tv-maker Jacob Edelman die enkele jaren geleden veel succes heeft gehad met een televisieprogramma en daarna heeft hij zelfs een Oscar gekregen voor een film met een oorlogsthema. Maar het succes is niet gebleven en Jacob maakt niet zo’n prettige indruk op de lezer. Even overweegt Sara zelfs om te scheiden van hem, maar de gebeurtenissen verderop in het verhaal 'verhinderen' dat. Sarah en Jacob hebben twee kinderen: de 19-jarige Mich die naar de Berkeley University is vertrokken en de 13-jarige Tess. Het meisje lijkt erg op haar overgrootmoeder Zewa. Daarom kon ze zo goed opschieten met opa Herman.
Sara gaat met haar moeder Izebel en zus Tara naar Baden-Baden, omdat Herman postuum het ereburgerschap van de stad krijgt uitgereikt. Tara kan het allemaal niet verwerken, zeker niet omdat ze een hekel heeft aan het Duits dat ze om zich heen hoort. Ze vertrekt eerder. Tijdens het diner hoort Sara van haar tafelheer dat moeder Zewa een aantal brieven aan Herman heeft geschreven. Sara wil die brieven graag hebben, omdat ze een boek over haar grootmoeder die ze niet gekend heeft, wil schrijven. Sara loopt tijdens haar verblijf ook hard. Dat is een fanatieke liefhebberij van haar.
Wanneer ze na thuiskomst in Overveen ook gaat hardlopen, slaat het noodlot keihard toe. Ze wordt bijna aangereden door een snel op haar afrijdende auto en wanneer ze met een paar gebaren haar afkeer ten opzichte van de chauffeur laat merken, keert de man terug en randt haar aan. Hij gaat met zijn vingers bij haar naar binnen en hij weet tot haar verbijstering zelfs haar naam te noemen. Ze wordt gered door een voorbijkomende fietser, maar die handelt toch weer een beetje knullig, waardoor de aanrander kan ontkomen. De automobilist vlucht weg zonder dat het nummer van zijn kenteken kan worden gezien.
Op dat moment komt de angst in het leven van Sara, een gevoel dat ze daarvoor nooit had gekend. Immers, haar vader Herman had haar altijd beschermd tegen onheil. Omdat ze zich fel tegen de man heeft verzet, heeft ze haar enkelbanden gescheurd. Er komt voor haar nog meer onheil, want Mich heeft vanuit Amerika gebeld en tegen zijn vader gezegd dat hij eindelijk weet wat hij wil. Hij wil namelijk dienst nemen als vrijwilliger in het Amerikaanse leger om naar Afghanistan te worden uitgezonden. Jacob vindt het goed, omdat het Michs eigen keuze is, maar Sara vindt het bedreigend. Jacob had het voor haar geheim willen houden, omdat hij haar reactie kon voorspellen. Ze boekt meteen een vlucht naar Amerika en gaat hem opzoeken op zijn kamer in Berkeley. Ze wil Mich voor het grote onheil behoeden, net zoals haar vader bij haar heeft gedaan. Maar die jongen laat zich niet ompraten. Ze belt mobiel met Jacob, maar die is op dat moment al in Amerika. Hij heeft een smoes verzonnen om naar Amerika te kunnen afreizen. Samen reizen ze weer terug: Mich blijft bij zijn eerder genomen besluit.
Wanneer ze weer in Nederland is, doorzoekt ze de bureauladen van haar vader. Ze ziet drie paspoorten (van Hermans vader en moeder en van een vriend). Het hele kamertje ademt het verleden van de Tweede Wereldoorlog uit.
In februari gaat ze met het hele gezin weer naar Amerika. Mich gaat in dienst en het gezin gaat afscheid van hem nemen, voordat hij in het opleidingskamp gaat. Mich wil niet teveel afhankelijkheid tonen. Wel maakt hij grappen met zijn zusje Tess dat hem erg zal missen. Na een paar weken belt Mich een keer naar haar op om te zeggen dat de opleiding heel zwaar is en dat hij flink moet afzien. Sara hoopt dat hij terugkeert. Wanneer ze zijn kamer doorzoekt, vindt Sara twee brieven van haar grootmoeder Zewa, maar door het handschrift in Duitse gotische letters kan ze de brief niet lezen. Ze maakt een kopie en stuurt die naar een grafoloog. Ze heeft niet begrepen waarom Mich deze brieven in zijn bezit heeft. Door haar zorgen om haar zoon vergeet ze tijdelijk de eigen situatie met de verkrachter. Ze heeft hem 'het beest' genoemd.
Niet lang daarna krijgt ze de brieven vertaald retour en ze leest ze samen door met Izebel. De eerste heeft nog een positieve inhoud, maar uit de tweede blijkt dat Zewa binnenkort op transport zal worden gezet. De relatie die ze met ene Federmann heeft, wordt haar nu juist fataal. Er is nu nog maar één brief zoek. Wanneer het bureau van haar vader wordt verplaatst, valt er een pistool uit. Dat was het voorwerp waarover haar vader vlak voor zijn dood met haar had gesproken en dat hij Wagner had genoemd. Haar moeder vraagt het pistool weg te gooien of naar de politie te brengen en hoewel Sara dat belooft, doet ze het niet. Het is teveel verbonden met haar verleden.
Diezelfde nacht wordt er in het huis in Overveen ingebroken. Tess staat ’s nachts voor hun bed en er zijn twee mannen met bivakmutsen in het huis die geld en passen willen zien. Jacob wil zich verweren, maar wordt meteen neergeschoten en Tess moet met een man mee naar boven. Ook Sara moet mee, maar ze verliest het bewustzijn en wordt wakker gemaakt door Tess die vertelt dat de mannen weg zijn en dat ze al de ambulance heeft gebeld. Jacob is zwaar gewond. Er is veel meegenomen (geld, pinpassen, antieke voorwerpen, familiebezittingen maar ook de twee brieven van Zewa). Omdat Jacob een bekende tv- persoonlijkheid is, krijgt de inbraak veel media-aandacht. Sara is helemaal van slag: er is binnen korte tijd zoveel onheil over het gezin uitgestort. Tess is ook slecht aanspreekbaar. Ze wil niet vertellen wat er boven tijdens de inbraak is gebeurd.
Sara denkt dan terug aan een verhaal dat Herman haar eens had verteld over zijn situatie in het kamp: hij was bijna een 'muzelman' geworden (bijnaam voor joden die hun geweten door de ellende waren kwijtgeraakt en daardoor dingen deden die je niet van ze zou verwachten). Hij had eten gestolen van medegevangenen.
Mich staat op het punt zijn 'graduation' te krijgen: daarbij mogen ouders aanwezig zijn, maar de gewonde Jacob kan natuurlijk niet mee naar Amerika. Ze vertelt een ander verhaal over zijn vader: hij staat op een wachtlijst en moet worden geopereerd. Hij kan dus niet meekomen naar Amerika. Het gezin mag intussen niet thuis verblijven vanwege het onderzoek door de politie. In de kamer van haar vader ziet ze een map met stukken over de verbouwing. Dat is een heel verhaal dat Herman heel goed heeft gedocumenteerd. Herman had zijn huis laten verbouwen en hij had met een zeker doel een aannemer genomen van wie de vader in de oorlog 'fout' was (een NSB’er). Dat vond hij een soort 'Wiedergutmachung.' Maar deze aannemer Raaijmakers heeft er een puinhoop van gemaakt en Herman Silverstein had hem achtervolgd met brieven en rechtszaken met betrekking tot de slechte bouw van een serre. Toen Raaijmakers die zaak verloor, moest hij heel veel geld aan Herman Silverstein betalen en was hij uiteindelijk failliet geraakt. Nu heeft Sara het door: de aanrander die zij 'het beest' heeft genoemd, is de failliete aannemer. De aanranding was dus opgezet pandoer.
Maar ze krijgt nog meer door: de zoon van haar buitenlandse schoonmaakster Monica is een van de inbrekers in haar huis. Hij heeft gewoon gebruik gemaakt van de sleutel die zijn moeder van Sara had gekregen. Hij is ooit stukadoor bij Raaijmakers geweest en hij had de woning van Herman moeten behandelen. De zaak lijkt nu rond. Deze Daniël en Raaijmakers kennen elkaar. Ze doorzoekt nu de oorlogsdocumentatie die er over de foute vader van de aannemer bestaat. Ton is de zoon van de foute politieagent. Herman heeft ooit college gegeven aan Ton die geïnteresseerd was in de feiten van de oorlog met betrekking tot foute Nederlanders. Een buurjongen heeft gezien dat Ton en Herman vaak met elkaar in de tuin gesproken hadden en dat Ton Herman had gedreigd met maatregelen wanneer hij zijn rechtszaak niet zou intrekken. Ze weet ook dat deze man Ton op een sportschool zit en ze gaat posten bij die accommodatie. Inderdaad ziet ze dat haar aanrander naar binnen gaat en dat dit dezelfde is als Raaijmakers. Ze herkent hem: ze ruikt hem zelfs. Omdat ze ’s avonds laat is gegaan, is haar familie boos op haar. Vooral Tess voelt zich weer bang. Eindelijk vertelt ze tegen haar moeder dat er die avond een derde man aanwezig is geweest. Maar wanneer Sara dat tegen de politie zou vertellen, zal ze van het dak springen.
Moeder en dochter gaan samen naar Amerika om de graduation van Mich bij te wonen. Hij is blij dat hij de zware opleiding heeft voltooid. Jacob is er niet bij en na de bevordering belt Mich met zijn vader. Die kan niet liegen tegen zijn zoon en hij vertelt Mich nu ook over de inbraak en de zware gevolgen ervan. Hij is boos op zijn moeder die hem zegt dat ze het niet verteld heeft, omdat ze anders had gedacht dat hij naar Nederland zou zijn gekomen en zijn opleiding zou hebben afgebroken. Wanneer hij dat tegen zijn leidinggevende vertelt, mag Mich een week over naar Nederland. Tess vertelt later die dag aan hem wel wat er die nacht gebeurd is en Sara heeft het verhaal afgeluisterd. De lezer weet het nog niet, maar Sara weet wel wat er is gebeurd. Ze zint op wraak. Ze denkt na over de situatie dat ze Raaijmakers zou aangeven bij de politie, maar ze vreest dat hij er met een veel te lichte straf van af zal komen. Dat kan ze niet verdragen: Tess’ leven is verwoest en de harmonie van hun gezin is volledig verstoord. Wat kan ze nu het beste doen?
Dan vertelt Sara aan de lezer wat ze van Tess en Mich heeft gehoord. De derde man heeft ook met zijn vingers in haar vagina gezeten, net als bij haar moeder. Hij was dus ook de aanrander van Sara. Mich is heel boos. Maar Tess vertelt door op aandringen van Mich en dan zegt ze dat hij zijn pik in haar mond heeft gestopt en dat hij klaar kwam in haar mond. Mich geeft aan dat “Ton Raaijmakers” nu bijna dood is. Hij zal dus wraak nemen.
In het vliegtuig terug praat Sara met Mich over de verkrachting van Tess. Hij is boos dat ze hem destijds niet gewaarschuwd heeft en dat hij daardoor niet teruggekomen was. Sara verdedigt zich dat zijn opleiding dan afgebroken moest worden en dat zou een flink probleem zijn geweest. Terug in Nederland halen ze meteen Jacob uit het ziekenhuis: het gezin Edelman-Silverstein is weer compleet. Wanneer Sara haar moeder thuisbrengt, haalt ze het daar verstopte pistool weer tevoorschijn. Ze neemt het mee naar huis. Wanneer ze thuis is, wordt ze bang dat Raaijmakers opnieuw haar gezin leed wil aandoen. De haat van hem tegen Herman is zo groot dat ze daar redenen voor denkt te hebben. Ze pakt het pistool mee in een kledingstuk en gaat er mee hardlopend naar het huis van Raaijmakers, een afstand van ongeveer 10 kilometer. Wanneer ze bij het huis van Raaijmakers is gekomen, moet ze denken aan het boek van Coetzee: “Disgrace.” De hoofdpersoon daarin is in “disgrace” geraakt (verkracht, zwanger, haar honden vermoord etc.), maar die schikt zich in haar lot en zoekt geen vergelding.
Vgl. blz. 337 ‘Het woord alleen, disgrace. Het tegendeel van alles wat het leven de moeite waar maakt: liefde, wellevendheid, waardigheid. Disgrace, de verkrachting daarvan. Schande, schaamte, de vernietiging van menselijkheid – allemaal disgrace. (…) Wat een oneindige triestheid. Geen wraak, geen vergelding.’
Die hoofdpersoon doet dat omdat ze meer bloed verwacht wanneer ze wraak neemt. Wraak is immers een onderdeel van de Zuid-Afrikaanse samenleving. Sara verwacht niet dat er meer bloed zal worden vergoten als ze er maar voor zorgt dat ze niet betrapt wordt. Maar ze bedenkt zich op het allerlaatste moment en rent weg. Een auto rijdt haar achterop: Mich en Jacob zitten erin. Mich heeft haar van huis zien weglopen en hij had Jacob gewaarschuwd. Ze waren haar meteen met de auto komen halen.
De volgende morgen belt de politie met de mededeling dat er iemand vermoord is: ene Ton R. is het slachtoffer van een moordaanslag geworden. Ze wordt verzocht meteen naar het bureau te komen.
In hoofdstuk 150 zegt Sara dat ze op dat moment weer in Amerika wonen. Tess zit op een privéschool en Mich voltooit zijn legeropleiding (hij gaat bij de Inlichtingendienst).
In hoofdstuk 151 wordt verder verteld over de situatie waarin ze moet komen opdraven bij de politie. De rechercheur vertelt dat die ochtend om 3 uur Ton Raaijmakers gedood is door twee pistoolschoten in zijn hart. Hij was lid van een neonazistische organisatie ('Blood and Honour'). De politie weet ook van de derde man in het huis tijdens de inbraak. Die wilde toen met opzet Jacob doden. Wanneer Sara weer thuis is, zoekt ze haar pistool op. Er blijken twee kogels uit het magazijn verdwenen te zijn. Mich geeft toe dat hij de vergelding voltrokken heeft. Maar ze gaan vrijuit: de politie zoekt naar de derde man die boven op zolder bij Tess heeft gestaan: er zal wel een afrekening in het circuit zijn geweest. De familie gaat gewoon vrijuit. Sara laat het pistool tijdens een overtocht met de veerpont over het Noordzeekanaal in het water verdwijnen. Het voelt aan alsof ze de as van haar vader verstrooit. Het pistool is namelijk van haar vader en het is het laatste aandenken dat ze aan hem heeft, maar het wapen moet natuurlijk van de aardbodem verdwijnen, waardoor er bijna sprake is van de 'perfecte moord.'
Sara, Tess en Jacob zijn inmiddels naar Amerika verhuisd. Mich kent geen wroeging. Hij is immers opgeleid om te doden. Hij moet naar Afghanistan en een dag voor zijn vertrek belt hij zijn moeder op. Hij zegt dat hij iets van zijn opa weet wat hij nooit had mogen doorvertellen van de oude man. Maar hij weet niet waar zijn reis (zijn leven) zal ophouden en hij vindt dat zijn moeder de ware toedracht moet weten. Het gaat over de derde brief, maar omdat hij vreest dat zijn moeder het verhaal anders niet zal snappen, licht hij het verhaal toe, zoals zijn opa Herman het tegen hem heeft verteld. De brief van opa wordt later door Mich nagestuurd (dat is de kern van de epiloog).
De toelichting gebeurt in het 160e hoofdstuk. Via Skype vertelt hij verder over zijn bezoek met zijn opa aan Baden-Baden. Daar had opa de drie brieven gekregen. De twee van Zewa had hij voorgelezen aan Mich. De derde niet en hij had gehuild en gezegd dat hij daarover nooit iets mocht doorvertellen aan de familie. Die belofte breekt Mich dus wel. Hij vertelt het familiegeheim aan zijn moeder. Bij de razzia waarbij zijn vader en moeder waren opgepakt, was de afspraak dat Herman in een geheim luik zou plaatsnemen om te voorkomen dat hij ook zou worden opgepakt. Bij de razzia ziet hij dat zijn vader en moeder geslagen worden. Hij heeft het pistool tot zijn beschikking. Hij wil schieten om zijn ouders te redden, maar hij durft niet. Later krijgt hij nog een kans als de mensen nog in het huis blijven, maar opnieuw durft hij niet op de politiemensen te schieten. Hij blijft drie maanden alleen in het huis achter, voordat hij ook opgepakt wordt. Hij was niet volgens afspraak naar de kennissen van zijn ouders gegaan. Hij wordt verraden door de buren en ook hij wordt naar Westerbork afgevoerd. Zijn opa had er enorm schuldgevoel aan over gehouden en hij had Mich laten beloven dat hij nooit aan dat gevoel van machteloosheid zou moeten toegeven. Mich had het in zijn oren geknoopt als dertienjarige. Het is zijn verklaring voor zijn plotselinge verlangen in militaire dienst te gaan. Mich zegt dat zijn moeder het nu wel zal begrijpen en Sara doet dat inderdaad. Ook Jacob is naast haar komen zitten. Sara vraagt Mich wel erg voorzichtig te doen in Afghanistan. Ze blazen daarna kussen over de hele wereld naar elkaar. Die moeten elkaar beschermen.
In de epiloog valt de brief van Herman Silverstein die Mich heeft opgestuurd uit de Verenigde Staten bij Sara op de mat. Het is de brief van Herman aan zijn vriendje Mo. Hij geeft daarin een heel andere lezing van de geschiedenis van de arrestatie van zijn ouders. Hij is niet boven gaan zitten, maar heeft met het pistool van Federmann alle NSB’ers neergeknald. Daarna hebben ze de gasten begraven en ze zijn het huis ontvlucht naar IJmuiden. Ze konden kaarten voor de boot krijgen en nu zijn ze in Amerika aangekomen. Hermans vader werkt er als operazanger en ze hebben het erg naar hun zin in New York. Herman had graag de held willen spelen.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
R.
R.
Wordt dit verhaal chronologisch verteld of niet? Ik weet het niet zeker omdat alle gebeurtenissen die het gezin overkomen wel chronologisch zijn, maar er zo nu en dan een stukje tussen zit van Herman zijn verleden en Sara haar 'heden' in Amerika.
6 jaar geleden
Antwoorden