Het 'memeverbod', de 'uploadfilter' en zelfs de 'dood van het vrije internet'. Het zijn allemaal verschillende benamingen voor hetzelfde stukje in de nieuwe EU-copyright wetgeving: Artikel 13. De een is blij met de nieuwe maatregelen, de ander spreekt er schande van.

In mijn omgeving zie ik een heleboel mensen die een heleboel vinden van artikel 13. Als ik dan een beetje doorvraag, weet de helft niet waar ie het nou eigenlijk over heeft. Natuurlijk mag iedereen zijn eigen mening vormen over de wet, maar dan moet je wel weten waar je over praat. Voordat je een standpunt inneemt moet je jezelf toch op z'n minst afvragen wat er precies in de nieuwe wet staat.

De nieuwe wet is juridisch ontzettend ingewikkeld, saai en heel erg lang. Er staat heel veel in, maar er is vooral aandacht voor twee stukjes: artikel 11 en artikel 13. In artikel 11 staat dat platforms waarop content gedeeld wordt, zoals YouTube en Instagram, nu zelf moeten betalen voor auteursrechtelijk beschermd materiaal. In artikel 13 staat dat deze zelfde bedrijven de content die geüpload wordt, moeten controleren op copyright-schendingen. 

Voor- en tegenstanders

Op het internet wordt er grotendeels negatief over de nieuwe wet gesproken, maar geloof het of niet, er zijn ook voorstanders. Deze groep bestaat vooral uit muzikanten, kunstenaars en filmmakers. Zij krijgen door deze nieuwe wet immers meer betaald voor de content die zij maken. Geld dat wordt verdiend aan hun werk, bijvoorbeeld met advertenties, komt op deze manier bij de makers zelf terecht in plaats van bij tussenpartijen zoals Instagram en YouTube.

Tegenstanders schreeuwen het hardst in deze discussie. Zij hebben vooral een probleem met dat tweede gedeelte: artikel 13. Die naam heb je waarschijnlijk ook het vaakst voorbij zien komen. Zij zijn bang dat de zogeheten 'uploadfilter' onmogelijk goed zijn werk zou kunnen doen. Er wordt ontzettend veel materiaal geüpload en dat kan nooit allemaal door mensen worden bekeken. In de praktijk gaat dus software bepalen of iets wel of niet het internet op mag. Je kan je afvragen of het voor software mogelijk is om het verschil te zien tussen een informerend filmpje of ordinair plagiaat. Kan software wel uitzonderingen op de regel herkennen? Die zijn er namelijk nogal wat.

Uitzonderingen

De 'parodie-exceptie' is een voorbeeld van zo’n uitzondering. Als je een parodie - waar de meeste memes ook onder vallen - maakt op bestaand werk mag je daarvoor namelijk gewoon beschermd materiaal gebruiken. Zoals deze uitzondering zijn er nog vele anderen.

Zoals je merkt zit de wet nogal ingewikkeld in elkaar. Het ligt vaak wat genuanceerder dan filmpjes met titels als 'we zijn ONS internet verloren aan artikel 13' doen geloven. Bovendien is de wet pas van kracht vanaf 2021. Voordat dat moment is aangebroken, is het moeilijk te zeggen of het delen van memes echt onmogelijk wordt gemaakt, of we ons vrije internet echt zijn verloren en of het echt zo’n ongelooflijk slecht idee is als sommigen beweren.