Tijdens een avondje zappen zijn we allemaal wel eens blijven hangen bij een lekkere crimeserie zoals CSI. Elke aflevering wordt een gewelddadige moord razendsnel opgelost door een team experts. Blogger Danny vraagt zich af, hoe zou het zijn om echt met dode mensen te werken? Tristan Krap is forensisch antropoloog en expert op het gebied van forensic sciences. Dichterbij het CSI leven dan dat kom je niet. Danny sprak hem over zijn werk.

"De primaire taak van een forensisch antropoloog", zo zegt Tristan, "is het identificeren van overledenen. Daarbij moet je jezelf twee vragen stellen. Ten eerste of je te maken hebt met menselijk materiaal en ten tweede of het jonger is dan 100 jaar. Wanneer beiden vragen beantwoord zijn met 'ja' gaan we aan de slag." En hoe dit proces in CSI verloopt, staat dat dicht bij de werkelijkheid? "Ja en nee", zegt Tristan. "De mensen die je in witte pakken op crimescenes ziet, zijn meestal niet de onderzoekers die het laboratoriumwerk doen. Het echte lab-onderzoek wordt bijvoorbeeld door hbo’ers gedaan’", vertelt hij.

De snelheid waarmee de daders in CSI gepakt worden, blijkt niet te kloppen. "Een verdachte in beeld brengen kan inderdaad snel gaan, maar voordat hij opgepakt kan worden moet er heel veel bewijs verzameld worden. Een DNA-profiel opstellen duurt bijvoorbeeld al meer dan twee dagen, van monsterafname tot het rapport van de expert."

Veld- en labwerk

Als forensisch onderzoeker is je werk een mengelmoes van veldwerk en labwerk. "Na een ramp, zoals de MH17, wordt er eerst veldwerk verricht. Al het materiaal dat wordt gevonden, wordt zorgvuldig veiliggesteld en meegenomen. Pas in het laboratorium wordt onderscheid gemaakt tussen materiaal afkomstig van het incident en materiaal dat er niets mee te maken heeft."

Ook kun je met de opleidingsrichting forensic sciences veel meer kanten op dan alleen politiewerk. "Van een klas van vijfentwintig leerlingen eindigen er vaak maar enkelen bij de politie. De rest werkt voornamelijk in de particuliere sector, zoals voor een verzekeringsbedrijf om bijvoorbeeld te kijken naar voedselveiligheid. Dit is ongeveer hetzelfde werk als voor de politie, qua werkwijze en analysetechnieken, maar met een ander doeleinde."

Hoe word je forensisch onderzoeker?
Om forensisch onderzoeker te worden, kun je bijvoorbeeld biotechnologie studeren en je specialiseren in de richting forensic sciences. "Je moet als vakken natuurkunde, scheikunde en biologie hebben, omdat die alle drie in je studie terugkomen. Van scheikunde de analysetechnieken, van biologie voornamelijk DNA en van natuurkunde thermodynamica en krachtenleer."

Verder omvat forensic sciences meer dan alleen onderzoek aan voet-, vinger- of DNA-sporen. Het is een brede discipline. ''Als forensisch onderzoeker ben je een generalist. Dat wil zeggen je weet van alles een beetje, je maakt gebruik van specialisten voor iedere onderzoeksvraag, je bent de spin in het web."

Niet luguber
Ik vraag me af wat voor persoon je moet zijn om dit werk te kunnen doen. Het lijkt mij vrij luguber om voortdurend met de dood bezig te zijn. Maar zo ziet Tristan dat niet. "Over het algemeen proberen wij Nederlanders zo min mogelijk bezig te zijn met de dood. We stoppen onze doden onder de grond en besteden vrij weinig aandacht aan onze sterfelijkheid. Maar iedereen overlijdt". 

Omringd door dood, weet Tristan juist een positieve draai aan zijn werk te geven. "Het is mooi en dankbaar werk om een bijdrage te leveren aan het identificatieproces van een overledene en te achterhalen wat er mogelijk is gebeurd. Ja, het is in principe slecht nieuws, maar je kan de nabestaanden wel afsluiting bieden." Daar kan ik me wel in verplaatsen.

Sta jij sterk in je schoenen en ben je niet bang voor een spannende uitdaging? Dan is de richting forensic sciences van de opleiding Biotechnologie misschien iets voor jou.

Gepubliceerd op 30 januari 2018

---