Nederland lijkt de afgelopen tijd uit elkaar te groeien. We moeten uitkijken in de metro, want misschien zijn onze medereizigers wel terrorist. Moslims moeten afstand nemen van terreurgroep IS, anders maken ze deel uit van een gevaarlijke groep. Wie iets durft te zeggen over zwarte piet bedreigt de Nederlandse cultuur en moet z'n mond maar houden. De vooroordelen groeien met de dag. Is Nederland nog wel één land met één volk?

Jeroen Pauw en de VARA spelen hier slim op in. De afgelopen weken is het programma 'Typisch Nederlands' op de buis te zien geweest. Hierin wonen acht mensen uit verschillende culturen, sociale klassen en levensovertuigingen samen in een huis, om zo elkaar beter te leren kennen en vooroordelen te verminderen.

Een nobel initiatief. Al dat geschreeuw over andere groepen: ik vind het kortzichtig en ook een beetje eng. We zouden, vind ik, meer naar de overeenkomsten tussen mensen moeten kijken, niet naar de verschillen. Zou dit programma helpen de onnodige angst voor elkaar te verminderen? Biedt het een nieuwe blik op integratie?
Een kort antwoord: nee.

De homo en de Turk

'Typisch Nederlands' lijkt meer de uitbeelding van een slechte mop dan een poging om Nederlanders bij elkaar te brengen. De geselecteerde acht deelnemers staan te nadrukkelijk voor één bevolkingsgroep. Zo is er de strenggelovige moslim, de homo, de Turk, de PVV-stemmer en ga zo maar door.

Iedere deelnemer is een stempeltje, een deel van zijn eigen groep, en moet dat ook vooral uitdrukken in het programma. De moslim staat symbool voor alle moslims van Nederland, terwijl dat natuurlijk helemaal niet kan. Hij krijgt een discussie met de 'oerhollandse', PVV-stemmende deelnemer over of er wel of niet een biertje gedronken mag worden bij het eten. Als de Haagse Dennis met z'n Heineken in zijn hand schreeuwt dat Hassan beter naar zijn eigen land kan gaan, weet ik: dit is dezelfde discussie als altijd.

Er wordt alleen naar de hokjes gekeken. Ja, Hassan is een vrome moslim, maar wie weet heeft hij ook nog andere talenten. Hassan is ongetwijfeld meer dan die vrome moslim. Waarom laten ze dat niet zien in het programma? Dat er achter het stempeltje, dat alle deelnemers opgedrukt krijgen, nog een heel mens schuil gaat, lijken de programmamakers te vergeten. 

Sport voor witte mensen

In de tweede aflevering neemt Jeroen Pauw de deelnemers mee uit zeilen. Een 'sport voor witte mensen', zo wordt benadrukt. Aangezien zes van de acht deelnemers niet in deze categorie vallen, wordt duidelijk gemaakt dat ze hier eigenlijk niet horen. Tenenkrommend.

Zo helpt zelfs een programma dat goede voornemens zegt te hebben niet mee aan de integratie van de samenleving. Jammer. Bang zijn voor elkaar is makkelijker dan echt naar elkaar luisteren. Bij 'Typisch Nederland' is dat weer niet gelukt.