Hé, jij daar! Ik wil een probleempje met je bespreken. Iets waar je misschien ook wel last van hebt, ervan uitgaande dat je nog niet bejaard bent. Anders had ik namelijk 'u' moeten zeggen. Denk ik. Want wanneer spreek je iemand aan met 'je' en wanneer met 'u'? 

Daar zit namelijk het probleem. Er is nergens een regeltje tegen wie je preciés 'u' zegt en tegen wie 'je'. Best moeilijk vind ik dat.

Grijs tussengebied

Bij sommige mensen weet ik dat ik ze met 'jij' en 'jou' kan aanspreken: mijn vrienden, mijn ouders en opa en oma. Tegen de leraren op mijn school zeggen we over het algemeen u. Prima. Allemaal duidelijk. Je of u: ik zeg het met evenveel liefde.

Maar dat grijze tussengebied, daar zit het probleem. Ik wil best beleefd zijn, maar bij sommige mensen is het gewoon niet duidelijk: moet ik 'je' of 'u' zeggen? Bijvoorbeeld bij vaders van vriendinnen; sommigen ken ik niet zo goed, daar zeg ik 'u' tegen. Anderen ken ik wat beter en spreek ik aan met 'je'. Maar waar zit die grens? Wanneer kan ik beter 'je' zeggen, wanneer beter 'u'?

Band met gesprekspartner

Je zou kunnen zeggen: spreek dan iedereen aan met 'u', tot het tegendeel wordt bewezen. Maar met die tactiek is het ook niet altijd goed. Sommige mensen lachen me dan half uit en zeggen op zo'n ongemakkelijke manier 'haha, zeg maar gewoon 'je' hoor', dat ik het liefst achter de kamerplant zou verdwijnen. 

Het gebruik van 'je' of 'u' zegt ook meer dan alleen het woord: het vertelt eigenlijk wat over de band die je met je gesprekspartner hebt. Ken je de persoon goed? Wat zijn jullie van elkaar? En tja, dat is nogal wat. Als ik een gesprek met iemand voer, en mijn zinsconstructie dwingt me ertoe iemand aan te spreken met 'je' of 'u', dan gaan de alarmbellen af. In die halve seconde tijd moet ik de hele voorgeschiedenis van mij en de persoon in kwestie afgaan. Zijn we kennissen, vrienden, gewoon klasgenoten? Welk woordje past daar het beste bij? Help!

Ik mis you

Ik mis het Engelse you in onze taal. Geen gemekker met 'je' of 'u', gewoon, iedereen hetzelfde. Beleefd zijn kan nog steeds, maar je hoeft je bij de aanspreekvorm in ieder geval nergens druk om te maken. Zullen we gewoon een nieuw, Nederlands woord verzinnen? Een woord met 'je' en 'u' in één. Zorgt voor een stuk minder denkwerk en ook voor 'n hoop minder ongemakkelijk situaties.