Het is een dilemma waar velen van ons mee worstelen: kiezen we voor een studie die ons hart sneller doet kloppen, of laten we ons leiden door de belofte van een stabiele carrière en financiële zekerheid? Volgens het Centraal Planbureau (CPB) neigen jongeren vooral naar het eerste.

Neem bijvoorbeeld een studie in het onderwijs om - ik zeg maar wat - als docent Nederlands aan de slag te gaan. De inschrijvingen voor deze studie zijn volgens het CPB sinds 2014 flink gedaald. Door het lerarentekort krijg je bijna met zekerheid een baan, dus je zou denken dat meer mensen ervoor kiezen om dat te studeren. Niet dus.

Saskia (18, vwo-6) denkt dat het vooral aan de "maatschappelijke perceptie" ligt. "Het onderwijs wordt niet bepaald gezien als een gewaardeerd beroep", vertelt ze. "Juist het tegenovergestelde. Brutale leerlingen, zeurende ouders. Om nog maar te zwijgen over de hoge werkdruk. Niet heel gek dat toekomstige studenten al snel denken van: laat maar, ik kies wel iets waar ik wat meer respect krijg. Zelfs als het salaris zo aantrekkelijk is, schrikken de lesvoorbereidingen en het vele gezeik af."

Toename

Het aantal nieuwe studenten op mbo-4 (bol) en hbo-niveau groeit het meest. In 2021-2022 waren er ongeveer 86.000 nieuwe inschrijvingen voor mbo-4 (bol) en 93.000 voor hbo. Tom (18, vwo-6) geeft de kandidaten die bijvoorbeeld na de havo kiezen voor het mbo, groot gelijk. "Als ik een leukere studie op het mbo was tegengekomen, had ik er niet aan getwijfeld dat te gaan doen. Lager salaris of niet. Ik krijg het gevoel dat mensen dat sowieso steeds meer doen, kiezen voor een 'lagere' studie. De uni wordt toch gezien als veel theorie."

In het hoger onderwijs laten bètastudies een lichte toename in het aantal aanmeldingen zien, vooral in natuurwetenschappen en techniek. Het aantal studenten dat kiest voor gedrag & maatschappij en taal & cultuur daalt. "Ik snap eigenlijk niet heel goed hoe ze op deze cijfers zijn gekomen", vraagt Saskia zich af. "Wat ik meekrijg is juist het tegenovergestelde -  je ziet overal in het nieuws dat generatie Z juist erg geïnteresseerd is in de maatschappij en politiek, en ook in mijn klas is er (bijna) niemand die eraan denkt een nerdy studie te doen. Ik heb het idee dat de bètastudies hun beste jaren wel gehad hebben."

Kiezen waar je hart ligt

Rosalie (17, 5-havo) vindt dat veel studies met goede baankansen vooral theoretisch en droog zijn. "Dat past niet bij mij. Ik kies liever iets wat ik leuk vind, niet alleen omdat het veel geld oplevert. Stel je voor dat je vijftig jaar lang iets doet wat niet bij je past, dan vergal je eigenlijk je hele leven aan iets wat je totaal niet interesseert."

Ook Tom is meer gericht op zijn eigen kwaliteiten dan op de dikte van zijn portemonnee. "Wat is een leven eigenlijk nog waard als je niet eens van je werk kunt genieten?", vraagt hij zich af. "De meeste mensen verspillen hun dagen aan het vervullen van de dromen van anderen, terwijl ze hun eigen passies en dromen negeren. En waarvoor? Voor een hypotheek? Voor een auto waar ze nauwelijks tijd in doorbrengen omdat ze vastzitten op kantoor? Geld kan wat comfort bieden, ja, maar het is niet het enige dat ertoe doet in het leven. Het belangrijkste is toch dat je iets doet waar je blij van wordt en waar je hart ligt."

Meer info nodig?

Volgens het CPB kwam uit eerder onderzoek naar voren dat het kan helpen als beginnende studenten meer informatie krijgen over bijvoorbeeld de kansen op de arbeidsmarkt. Dan wordt er misschien een andere studiekeuze gemaakt. "Als ik had geweten dat er zoveel vraag was naar mensen die informatica hebben gestudeerd, had ik heel misschien niet zo snel gekozen om antropologie te gaan studeren volgend jaar. Maar echt heel veel impact had het niet gemaakt, denk ik. Uiteindelijk gaat het toch echt om mijn passie", vertelt Saskia.

En toch betoogt het onderzoek dat als je niet de juiste vaardigheden bezit, je kansen op werk afnemen. Simpel. Erg veel zorgen maakt Rixt (15, havo-4) zich hier niet om: "Als je je best doet, denk ik dat er meestal wel werk te vinden is." Wat vooral belangrijk is: een studie kiezen die je interesseert en waar je goed in bent, niet alleen gebaseerd op het mogelijke salaris. Uiteindelijk gaat het erom wat je gelukkig maakt en voldoening geeft in je werkende leven. Toch?

Meer weten? Lees het hele onderzoek van het CPB hier.

Dit wil je ook lezen:

Deze tips en TikToks gaan jou helpen bij het kiezen van een studie