Gut ja, de examens. Het kroonjuweel op al die jaren werk. Net als tegenwoordig vond dat bij ons in de aula plaats. Eén van de leraren leidde ons in ordelijke opstelling naar binnen, waar we plaats namen bij het bureau waar onze naam in stond. Het graveren van je eigen bureau gold toen als proeve van nijverheid. Wie een onvoldoende had gehaald voor graveren kreeg uiteraard geen bureau, die moest op de grond zitten.

In deze nieuwe serie beschrijft Max Urai (22) het scholierenleven van vroeger. Aflevering 5: examens.

Er werd begonnen met de mondelinge tentamens. Één voor één werden we met de voeten aan het plafond gehangen, en moesten we Hamlet opzeggen. Achterstevoren, in het Grieks. Als je een fout maakte werd je een stukje dichter bij het vuur gehangen. Ik weet nog, we hadden één uitzonderlijke leerling die de tekst niet enkel kon vertalen, maar ook uit het hoofd in het juiste metrum kon zetten. Daar stond de leraar zo van te kijken dat hij per abuis de ketting liet glijden, waarna de snaak gillend in de vlammen verdween. Daar hebben we toen nog om gelachen, met z'n allen.

Koeienvlaai

Daarna werd overgegaan naar het schriftelijke deel van de tentamens. En dan bedoel ik echt schriftelijk. In die tijd hadden we nog niet al jullie appel-pads of cyber-phones. Wij moesten het nog doen met een krijtje en een opgedroogde koeienvlaai. Het was altijd maar hopen dat je eentje kreeg die goed opgedroogd was, anders kreeg je vlekken op je broek en werd je er uit gezet. "De enigen met vlekken op hun broek," zoals wijlen onze goede rector poogde te zeggen, "zijn ketters en homoseksuelen."

Noch kreeg iedereen een eigen tentamen, zo ging dat toen nog niet. De vragen werden gewoon op een schoolbord geschreven, en dat werd voor de klas gezet. Een van mijn beste kameraden, Japie van Schoremel, haalde altijd onvoldoendes op zijn examens, hoewel hij in de klas toch best pienter leek. Op advies van de leraren is hij in dienst gegaan van een fabriek die wasknijpers produceerde. Pas op latere leeftijd bleek dat hij gewoon hartstikke bijziend was.

Schoenmaat

Ja, Japie... Een rakker was het. Maar waar was ik gebleven? Och, heremetijd, de examens! Ja, daar zaten we met z’n allen. Het eerste tentamen was geschiedenis. In de weken daarvoor hadden we de geboortedata en de schoenmaten van alle Neerlandsche stadhouders sinds 1534 ijverig gerepeteerd. Encyclopedieën kwamen er bij ons niet in, dat ging gewoon uit het hoofd. De studenten van tegenwoordig weten niet eens meer wie Lamoraal van Egmont was, laat staan dat ze je kunnen vertellen wat zijn favoriete toetje was. Ach, de moderne tijd, zullen we maar zeggen.

Goed. Het examen ging verder. Iedereen zat ijverig te kriebelen. De leraren liepen door de zaal, en controleerden of het stil was. En dan bedoel ik ook echt stil. Als ze ons konden horen ademen kregen we automatisch een nul. Een van de jongens had door de zenuwen een iets te felle hartslag. Toen de docent dat hoorde werd hij werd ten overstaan van de rest in een bad met ijswater gedompeld, als voorbeeld voor de rest. En gelijk hadden ze. "De enigen die te horen zijn tijdens een tentamen," zoals wijlen onze rector altijd poogde te zeggen, "zijn ketters en homoseksuelen." 

Katapult

We kwamen er pas later achter dat hij al die jaren een affaire had met de tuinman. Zodra ze daar achter zijn gekomen is hij met een katapult de stad uit geslingerd. Daar hebben we toen nog goed om gelachen, met z'n allen.

Ja, ja, dat was me een tijd. De zomer van 2009. Alsof het gisteren was.

Dit was de laatste editie van 'In mijn tijd'! We wensen iedereen héél veel succes met de eindexamens, en hopen dat die tegenwoordig toch wat soepeler verlopen...