Kaarsjes! Toeters! Bellen! Maar ook: huilen! Gieren! Brullen! Ik ben een paar weken geleden 19 geworden, wat betekent dat ik geen gebruik meer maken van de jongerendagkaart, een goedkoop treinticket. Niet meer urenlang rondstruinen in steden waar je anders nooit zou komen, niet meer voor dag en dauw voor een reisinformatiebord staan dubben… Om goed afscheid te nemen, presenteer ik je hierbij: een ode aan de jongerendagkaart. 

2022. Het blijkt ineens zomervakantie te zijn. Terwijl ik het zoveelste waterijsje naar binnen werk, stuurt een vriend me een kaart van Nederland door. Er staan kriskras lijnen over getrokken, met als drukste punt Utrecht; een kakafonie van kleur overspoelt de provincie. Sommige lijnen zijn bedolven onder een paarse streep, andere – zowat de hele provincie Groningen – zijn nog zichtbaar. De paarse strepen op de kaart tellen als aanwezigheidsbewijs: dit zijn alle treinstations die de betreffende vriend al heeft bezocht. Zijn doel is om alle stations van Nederland te zien. Dat zijn er ongeveer 400.

"Ik ga morgen weer een dagje treinreizen. Wil je mee?"

Soms probeer ik mezelf te meten aan de stereotypische tiener, zoals die in Netflixseries te zien is. Ik heb al lang geconcludeerd dat ik niet in dat plaatje pas, maar eigenlijk telt dat voor mijn gehele vriendengroep. Wat hoor je met je vrienden te doen? Red Bull drinken, winkelen, elkaar veelzeggende blikken werpen omdat je stiekem een vape hebt gekocht? Voor dag en dauw verzamelen op station Eindhoven, om daar voor een dienstregelingsbord te staan om te overleggen waar we vandaag eens heen zullen gaan, is waarschijnlijk een vrij ongebruikelijke hobby. Toch is dat wat we het liefste doen. 

Reisplan

We weten inmiddels dat het maken van een reisplan zinloos is, maar de eerste trein die we nemen is altijd die naar Utrecht Centraal. Bij de Albert Heijn buiten het station (die is goedkoper dan de AH To Go) slaan we proviand in: croissantjes, een bak druiven en blikjes cola. Met een rugzak vol voedsel en een jongerendagkaart op onze telefoon, bivakkeren we vervolgens de hele dag in de trein, op stations en in steden waar we anders nooit zouden komen. Als je geen vaste dagplanning hebt, kom je terecht op de gekste plekken. 

Het heeft iets verslavends, dat treinreizen. Het doet me denken aan de zegelboekjes van de supermarkt. Het verschil is dat als je een zegelboekje vol hebt, je een beloning krijgt – een dagje sauna, bestekset of een synthetische hamsterknuffel. Als je alle stations van Nederland hebt bezocht, krijg je enkel een paarse spoorkaart.

Niet alle dagen reis ik met vrienden. Soms besluit ik in m'n eentje zo'n kaart te kopen. In de loop der jaren heb ik gemerkt dat routines de enige manier zijn om mijn gedachten bij te benen. Ik loop buiten rondjes, met in mijn oortjes steeds hetzelfde nummer, of lees boeken die ik inmiddels kan citeren. Maar de beste remedie is toch echt treinreizen. Het is alsof ik bij elke kilometer een stuk gedachte uitwerk, ze rankschik op urgentie. Belangrijk? Oké, dan moet ik er even bij stilstaan. Maar anders gooi ik ze gewoon in de treinprullenbak, ergens bij een verrotte banaan en uitgetufte kauwgum.

Station Groningen

Ik doe meer ontdekkingen tijdens het reizen. Waar de één een obsessie heeft met treinen, kan ik onwijs blij worden van een station dat me op de een of andere manier aanspreekt. Zo heb ik een enorme zwak voor station Groningen. Ik ben er slechts één keer geweest, aangezien ik uit Limburg kom en het op zich ook wel prettig vind om nog thuis te kunnen komen, maar die ene keer heeft er wel voor gezorgd dat het station hoog op mijn lijstje staat. En dan vooral de Albert Heijn op het station. Er hangt een oude spoorkaart boven de kassa en de stationshal had net zo goed een chic museum kunnen zijn. Hier is Utrecht Centraal niks bij, hoor.

Ook station Enschede de Eschmarke staat hoog op het lijstje met favorieten. Nu denk je misschien: Enschede de wat?! Een logische gedachte. Het is namelijk het op één na minst gebruikte station van Nederland, alleen Hindeloopen overtreft het. Het ligt aan de grens met Duitsland, dus je kunt er eigenlijk ook alleen maar komen met de Deutsche Bahn (uhm, dat was een ritje zwartrijden dus. Sorry not sorry). 

Er komt ook maar eens in een half uur een trein, en 's avonds nog minder. Dus als je op een bankje in de regen wil genieten van een boterham met kaas, onder het genot van een prachtig uitzicht op een industrieterrein en een boze man in een scootmobiel, dan kan ik je dit station van harte aanraden.

Wensen

Hoewel ik een heleboel plekken heb bezocht, zijn er ook nog genoeg plekken waar ik nog heen wil. Zo heb ik de hele provincie Friesland nog niet bereikt, en ook in Zeeland zijn er nog een heleboel stations die ik wil zien.  Maar nu zal ik me moeten vermaken in België en Duitsland, want daar hebben ze goedkope jongerenkaarten die tot op latere leeftijd beschikbaar zijn. En tegen de NS wil ik zeggen: pas maar op. Als ik eenmaal dat studenten-OV heb…

Dit wil je ook lezen:

De ultieme studenten-ov gids: alles wat je moet weten over je ov