Deze examenleerlingen gebruiken extra hulpmiddelen

Iedereen mag tijdens de examens bepaalde hulpmiddelen gebruiken. Zo is het toegestaan om een flesje water, rekenmachine of woordenboek mee te nemen. Maar sommige jongeren hebben recht op extra voorzieningen, zodat ze zich beter kunnen concentreren of omdat ze een andere manier van werken hebben. Suzanne, Tijn, Noa en Giani vertellen over hun ervaringen. 

Je kunt gebruik maken van hulpmiddelen als je bijvoorbeeld een (fysieke) beperking hebt of als Nederlands niet je moedertaal is. Voor de aanvraag hiervan heb je vaak een deskundigenverklaring nodig. Daarin staat bijvoorbeeld dat een neuroloog, psychiater of andere arts vindt dat jij recht hebt op deze extra hulpmiddelen. Je school bepaalt vervolgens welke hulpmiddelen ze kunnen bieden. Dit moet ruim van tevoren gebeuren (bijvoorbeeld aan het begin van je examenjaar), zodat je iedereen op tijd weet of je iets extra’s mag en kan gebruiken. 

Suzanne (19), 6 vwo

Dit jaar doet Suzanne in vier vakken examen, vorig jaar heeft ze de andere vier afgerond. Ze is een paar jaar geleden gediagnosticeerd met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS). "Nadat ik mijn diagnose kreeg, had ik een gesprek met de ondersteuningscoördinator van mijn school. Ik heb een tragere informatieverwerking, waardoor ik toetsen vaak niet afkrijg. Nu ik recht heb op tijdverlenging bij toetsen en examens, lukt dat beter."

Ook mag Suzanne oordopjes gebruiken tijdens de examens. "Dan zijn er veel omgevingsgeluiden en ook meer mensen, daar raak ik snel door overprikkeld en afgeleid. De oordopjes helpen me om me net wat beter te focussen op mijn werk." Van medeleerlingen heeft ze weleens te horen gekregen dat het oneerlijk is dat zij wél extra tijd krijgt, en anderen niet. "Dan zeggen ze: iedereen heeft wel wat. Dat gaf me een naar gevoel, ik kreeg het idee dat ik er helemaal geen recht op heb."

Volgend jaar gaat Suzanne taalwetenschap studeren. "Daar ben ik enorm in geïnteresseerd. Ik vind niet alleen vreemde talen boeiend, maar ook bijvoorbeeld taalstoornissen. Bij de universiteit ga ik ook proberen om de extra hulpmiddelen aan te vragen."

Tijn (17), 5 havo

De zeventienjarige Tijn zit in het laatste jaar van de havo op een school voor voortgezet speciaal onderwijs (vso). Hij heeft Develemental Coordination Disorder (DCD), waardoor hij bovengemiddeld veel moeite heeft met het aanleren van taken die beweging en coördinatie nodig hebben. "Ik schrijf heel traag en slordig", vertelt Tijn. Hij maakt alle examens op een computer. "Door te typen in plaats van te schrijven, kan ik het tempo erin houden. Ook maakt het mijn teksten leesbaar."

Tijn heeft daarnaast dyslexie. In gesprekken met school kwam naar voren dat hij baat kon hebben bij een voorleesprogramma. De teksten in toetsen hoeft hij dus zelf niet te lezen, ze worden via een programmaatje op de computer voorgelezen. "Ik heb zelf weinig te doen bij de aanvraag van deze hulpmiddelen, school merkte namelijk al snel dat ik dit nodig had. Het enige wat ik moest doen, was een papiertje ondertekenen om deze hulpmiddelen goed te keuren." Eens in de paar maanden krijgt hij nog wat uitleg over het voorleessysteem.  "Soms zijn er wat veranderingen, daar moet ik wel van op de hoogte zijn."

Volgend jaar gaat Tijn toegepaste psychologie studeren. "Het is een onderwerp dat me erg aanspreekt. Op deze opleiding ga ik ook met een computer werken, maar ik geloof dat dit bij veel opleidingen sowieso al gebeurt."

Noa (17), 5 havo 

"Ik ben al mijn hele leven slechtziend", vertelt de zeventienjarige examenleerling Noa. Ze gebruikt al zolang ze zich kan herinneren verschillende hulpmiddelen op school. "Ik heb moeite met lichtinval en het lezen van letters op een normale grootte. Lezen kost mij daardoor veel energie." Tijdens toetsen en haar eindexamen gebruikt ze een voorleesprogramma. "Ook worden mijn toetsen op A3-grootte geprint, waardoor de letters groter zijn. Daarnaast krijg ik 50 procent extra tijd. School heeft dit eigenlijk sinds de brugklas heel goed goed geregeld."

Hopelijk gaat het gebruik van hulpmiddelen op haar vervolgopleiding net zo soepel. "Ik ga International & European Law studeren aan de Haagse Hogeschool. Ik vind het recht heel interessant en ik zocht iets breders dan Nederlands recht. Waarschijnlijk moet ik veel lezen, dus extra tijd en een voorleesprogramma zijn dan echt een must."

Giani (16), 5 vwo

Giani zit net als Tijn op een vso-school. Op haar school is het heel gebruikelijk dat een deel van de examens al wordt afgerond in de vijfde, en de andere helft in de zesde. Ze heeft selectief mutisme. Deze angststoornis maakt dat ze het heel spannend vindt om tegen mensen te praten. "Daardoor mag ik tijdens de mondelinge examens mijn antwoorden typen op een computer, in plaats van ze mondeling te geven." Het examen verloopt net zoals elk ander examen, maar de examinator leest haar getypte antwoorden voor, waardoor ze niet hoeft te praten. "Vorig jaar heb ik dit al gedaan bij mijn examen maatschappijleer, wat erg fijn was. Ik weet niet of ik mijn examens zou halen zonder dit hulpmiddel."

Op Giani's school krijgt iedereen extra tijd. "Doordat ik iets langer de tijd krijg, heb ik minder stress. Na mijn middelbare school wil ik graag verpleegkunde gaan studeren. Ik hoop dan van mijn selectief mutisme af te zijn, waardoor ik dus ook niet meer hoef te typen tijdens toetsen."

Dit wil je ook lezen:

Plasdilemma: ga je wel of niet tijdens je examen?