Scholieren vinden lezen saai. Dit blijkt uit het driejaarlijks PISA-onderzoek, dat de vaardigheden van 15-jarigen in verschillende landen vergelijkt. 5000 Nederlandse jongeren deden in 2018 mee aan het onderzoek. Uit de resultaten blijkt dat de leesvaardigheid en het leesplezier van jongeren in Nederland de afgelopen drie jaar opnieuw zijn gedaald.

Een van de redenen dat het niveau van lezen dalende is, is dat scholieren lezen ook minder leuk vinden. Nederland staat zelfs helemaal onderaan de ranglijst van alle onderzochte landen wat betreft leesplezier. Deze trend is negen jaar geleden ingezet en sindsdien niet meer gestopt. 63 procent van de ondervraagden geeft aan alleen te lezen als het moet en 42 procent vindt lezen zelfs tijdverspilling.

Wim (15) is een mavoscholier en denkt hier exact zo over. "Persoonlijk zie ik niet wat de voordelen zijn van het lezen van boeken. Ik bedoel, het kan best dat je eens een keer een boeiend verhaal leest. Maar het duurt zo ontzettend lang voor je het uit hebt. En dan heb je het uit op een gegeven moment, en dan vraag ik mijzelf echt af: oké, en nu?" 

Een kwart heeft een te laag leesniveau

Veel scholieren zien het nut van lezen dus niet in. Toch kan het in de praktijk best goed van pas komen als je leesvaardigheid van redelijk niveau is. Bijvoorbeeld bij het lezen van belangrijke documenten, zoals een brief van de gemeente, of voor het begrijpen van kranten en tijdschriften. Een kwart van de Nederlandse scholieren heeft hier moeite mee.

Mede mavo'er Tess (16) ervaart dit ook, maar vindt desondanks dat haar leesniveau niet te laag is om mee te kunnen draaien in de maatschappij. "Af en toe lees ik in de krant wel eens iets waarvan ik totaal niet begrijp waar het over gaat, bijvoorbeeld over politiek, maar eigenlijk vind ik dat ook niet zo boeiend." Op de vraag of ze het gevoel heeft dat ze iets mist, antwoordt zij stellig: "nee. De dingen die ik niet kan lezen, interesseren mij ook niet."

Verschil jongens en meisjes

Dit jaar ligt de gemiddelde score van de leesvaardigheid van Nederlandse scholieren voor het eerst onder het gemiddelde van de 15 onderzochte EU-landen. Bovendien is het verschil in leesvaardigheid tussen meisjes en jongens in Nederland groot. Waar meisjes een gemiddelde scoorden van 499, scoorden jongens een gemiddelde van 470.

Deze ontwikkeling is ook te zien in het leesplezier. Terwijl in 2009 meisjes nog aangaven een beetje plezier te hebben in lezen, is dit in 2018 niet meer het geval; ze zijn lezen saai gaan vinden. Jongens vonden lezen in 2009 al niet leuk en hebben sindsdien alleen maar meer interesse voor lezen verloren. Bij beide groepen ligt het gemiddelde leesplezier ver onder het gemiddelde van de onderzochte EU-landen.

Wat te doen? 

Om de daling van het leesniveau en leesplezier terug te draaien, willen de onderwijsministers Arie Slob en Ingrid van Engelshoven lezen en voorlezen stimuleren. Daarnaast willen ze extra aandacht voor leerlingen die achterlopen. Onder anderen vmbo’ers, jongens en leerlingen die met meerdere talen opgroeien behoren tot deze groep.