Misschien heb je jezelf er als toekomstige student al bij neergelegd: jij moet je studiegeld gaan lenen. Dat wordt flink veel terugbetalen als je eindelijk (hopelijk!) een baan hebt. Maar een groot aantal jongerenorganisaties en politieke partijen zijn het niet met het leenstelsel eens, en geven nog niet op. Afgelopen woensdag voerden ze actie tegen het leenstelsel.

Leenstelsel = schuldenstelsel

Euhh.. Hoe zit het ook alweer? Het leenstelsel is precies wat het woord zegt: een stelsel waarin studenten geld kunnen lenen van de overheid. Al het geld dat je voor je studie nodig hebt, dat leen je bij de overheid tegen een zeer lage rente. Vanaf het moment dat je meer verdient dan het minimuminkomen, ga je de lening terugbetalen.

Tot twee jaar geleden was je studiegeld echtereen gift: als je binnen tien jaar je studie afrondde, kreeg je je zogeheten studiefinanciering cadeau. Dat zit er nu dus niet meer in.

Actie!
Afgelopen woensdag was er in de Tweede Kamer een debat over de gevolgen van de invoering van het leenstelsel. De studentenvakbond LSVb, scholierenorganisatie LAKS, mbo-organisatie JOB, verschillende politieke jongerenorganisaties en nog wat andere jongeren- en studentenorganisaties protesteerden tegen dit leenstelsel. Na het protest zou er in de Tweede Kamer nog een debat over het leenstelsel plaatsvinden.

Naast de hofvijver in Den Haag hadden de protestanten het studentenleven uitgebeeld: aan de ene kant een rode loper voor studenten voor wie het allemaal betaald wordt, aan de andere kant een hindernisbaan, voor alle studenten die het zelf moeten betalen en dus moeten lenen. Tussen de hindernissen liep ook nog een geldwolf rond (= onderwijsminister Jet Bussemaker), die iedereen terug de hindernisbaan op trok.

Leenstelsel = privilegestelsel

Het werd dus wel duidelijk: de aanwezige organisaties zijn, net als ik, geen fan van het leenstelsel. Zoals de rode loper en de hindernisbaan al lieten zien is studeren nu minder toegankelijk voor sommige scholieren. Uit statistieken blijkt dat na de invoering van het leenstelsel er een stuk minder scholieren zijn gaan studeren. Dit zijn vooral scholieren voor wie het nu al moeilijk is om te gaan studeren, zoals scholieren met een beperking, scholieren die van het mbo doorstromen, of 'eerste-generatie-studenten': studenten van wie de ouders of grootouders niet gestudeerd hebben.

Voor hen is het nóg moeilijker om te gaan studeren, omdat zij er óf te weinig vanaf weten, of heel veel moeten gaan lenen, waardoor ze worden afgeschrikt. Voor studenten met ouders die alles betalen, is er eigenlijk niet zoveel veranderd na de invoering van het leenstelsel, dus zij gaan gewoon studeren. Hierdoor wordt de ongelijkheid binnen het onderwijs vergroot. 

Leenstelsel = schuldenstelsel

Daarnaast worden scholieren gelijk de schulden ingegooid. Als studenten van jongs af aan lenen, wordt dat als normaal gezien en zullen zij dat later in hun leven waarschijnlijk ook vaker doen, waardoor ze meer schulden krijgen. Ook is het niet goed voor Nederland als minder scholieren gaan studeren, want daardoor zijn er op den duur minder afgestudeerden, en zal Nederland achter gaan lopen op andere landen, waar meer hoogopgeleiden zijn.

Na de actie begon het debat in de tweede kamer. Het ging er daar fel aan toe, en er werd een duidelijke scheiding duidelijk in de kamer. Het CDA, SP, PVV en CU zijn duidelijke tegenstanders van het leenstelsel, en lieten dat ook flink merken in het debat. Nadat alle partijen hun zegje hadden gedaan en elkaar (impliciet) hadden beledigd, reageerde Bussemaker op al die inbreng. Zo zei ze: "Ons onderwijs vervult nog steeds een emanciperende functie", nadat zij door CDA'er Rog aangesproken was als 'de minister van ongelijke kansen." De kans dat het leenstelsel weer wordt teruggedraaid, lijkt dus niet erg groot te zijn, helaas.