Martin Luther King

Deelvraag 1: “Hoe werden ‘zwarten’ behandeld voor Martin Luther King in actie kwam?” Negers mochten niet als slaaf behandeld worden. En bij Martin Luther King thuis merkte je dat aan alles. Op een dag ging Martin met zijn vader schoenen kopen. In de winkel ging vader King op een plaats zitten die alleen voor blanken waren bestemd. Men vroeg vader King om achter te gaan zitten. Daar was een aparte ruimte voor negers. Maar hij deed of hij die vraag niet begreep en antwoordde: "Ik heb al een stoel naar mijn zin gevonden." Toen kreeg hij het bevel weg te gaan of te gehoorzamen. Hij stond op, nam zijn zoontje bij de hand en ging weg. Deze gebeurtenis maakte diepe indruk op Martin. Hij zal die onwaardige behandeling nooit vergeten! Negers hadden bijvoorbeeld ook een andere plek in de bus. Ze mochten niet vooraan zitten en moesten als er geen plek meer was, hun zitplaats afstaan aan blanken. Ze werden hetzelfde behandeld als de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Deelvraag 2 “Hoe was Martin Luther King in zijn jonge jaren?” Martin Luther king werd geboren op 15 januari 1929 in de stad Atlanta, in het zuiden van de Verenigde Staten. Zijn ouders behoorden tot de welgestelde middenklasse. Dat waren de meer voorname en ook wel rijke mensen van de stad. Martin las graag en al op jonge leeftijd had hij al veel belangstelling voor godsdienst. Het was dus niet vreemd dat hij voor dominee ging studeren. Eigenlijk wilde hij meer zijn dan dominee alleen. Hij wilde de mensen aan het denken zetten over het werken en over hun leven. Hij zou ze doen beseffen hoe oneerlijk de negers behandeld werden. Nadat hij in 1955 zijn studie had afgemaakt, werd hij predikant in Montgomery. Die plaats ligt in Alabama. Dat is ook zo’n zuidelijke staat, waar de apartheid ver was doorgevoerd. Zijn vrouw Correta Scott had eigenlijk schoon genoeg van die zuidelijke staten. Ook zij was opgegroeid met de daar heersende negerhaat. Maar Martin Luther King vond het zijn plicht in het moeilijke zuiden te gaan werken. Hij zou de negers naar een betere toekomst leiden. Zijn verblijf in Montgomery bracht hem meteen middenin de dagelijkse problemen van de zwarte bevolkingsgroep. Hij was toen 26 jaar.
Deelvraag 3. Hoe verzette Martin Luther King zich tegen de blanken? De King eistte van zijn volgelingen dat zij geen geweld zouden gebruiken. "Want geweld lost niets op", zei hij altijd. Het kostte hem vaak moeite om de woedende negers te kalmeren, maar het lukte hem. Steeds leerde hij hen wat geweldloos verzet inhoudt: - Het is wel degelijk verzet. Er is moed voor nodig; het is niet voor lafaards. - Het is niet de bedoeling van geweldloos verzet dat je de tegenstander verslaat; wel dat je begrepen wordt. - De aanval is in de eerste plaats gericht tegen het onrecht dat er heerst en niet tegen de personen. Tijdens een toespraak in Chicago zei Martin Luther King: "De geweldloze man weigert niet alleen zijn tegenstander neer te schieten, maar ook hem te haten". Dat was helemaal nieuw voor de Amerikanen. Zij waren opgegroeid in een tijd van "oog om oog, tand om tand." Dat wil zeggen: als je geslagen wordt, dan sla je terug! Maar de beroemde negerleider geloofde daar niet in. De man de man die zijn vijand juist niet terugslaat, zal volgens hem de wedstrijd winnen. En als hij de strijd niet wint, zullen zijn kinderen zegevieren. Martin Luther King heeft veel van zijn ideeën op papier gezet. Hij heeft verschillende boeken geschreven zoals: - De geweldloze revolutie. - De kracht van het liefhebben. - Waarom wij niet kunnen wachten. Zo konden vele anderen zijn ideeën lezen en horen. Hij heeft ook veel buitenlandse reizen gemaakt. In 1964 reisde hij naar Oslo om de Nobelprijs voor vrede te ontvangen. Daar kom ik straks op terug. De burgemeester van Berlijn, Willy Brandt, nodigde hem uit om voor een grote menigte te spreken. Paus Paulus VI ontving hem in Rome. In 1965 was hij in Amsterdam. Uit waardering voor zijn werk kreeg hij van de Vrije Universiteit daar een eretitel. Hij werd eredoctor in de sociale wetenschappen. Heel belangrijk was ook zijn reis naar Indië, het land van Gandhi. India was vroeger een Britse kolonie. De Indiërs moesten hard werken en de Engelsen staken de winst in hun zak. Onder leiding van Gandhi kwamen de Indiërs in verzet. Ook Gandhi wilde geen wapens gebruiken, daarom was hij het grote voorbeeld van Martin Luther King. Gandhi kwam door zijn verzet in de gevangenis terecht. Hij hield een hongerstaking van drie weken en vele andere acties. Net zo lang tot de Indiërs op 8 augustus 1948 vrij en onafhankelijk waren. Jammer genoeg heeft Gandhi dit niet kunnen meemaken. Hij werd op 30 januari doodgeschoten door een Indiër die geweldloosheid als slapheid zag. Toen Martin Luther King nog student was las hij boeken over Gandhi. Hij leerde er hoe je geweldloos verzet moest organiseren. Onder andere door het houden van marsen. Dat zijn tochten te voet met heel veel mensen. Deelvraag 4. Wat wou Martin Luther King bereiken? Martin Luther King streed voor de burgerrechten van de mens. Hij was voor vrijheid en gelijke rechten voor blanken én zwarten. Zijn grote voorbeeld was Mhatma Gandhi uit India die ook tegen geweld was. De Indiërs kwamen onder leiding van Gandhi in het verzet tegen de Engelsen, omdat India vroeger een Britse kolonie was en ze Indiërs hard moesten werken terwijl de Engelsen gebruik maakten van het werk van de Indiërs. Ook Gandhi was dus absoluut tegen het gebruik van geweld. King heeft meegewerkt aan de afschaffing van de apartheid in bussen (de busboycot) en openbare gelegenheden. Door Kings goede preken en toespraken wilden veel mensen actie voeren, zowel zwart als blank. Maar het waren toch voor het meest zwarte mensen die actie wilden voeren. Martin Luther King was dus tegen racistische discriminatie en voor geweldloosheid. Deelvraag 5. “Wat voor soort aanhangers had Martin Luther King?” De aanhangers van King waren voornamelijk arme zwarte mensen. Ze zagen King als een leider die hen wilde helpen om voor hun rechten op te komen. Door King zijn toespraken en zijn acties konden de mensen hun woede uiten. De aanhangers hadden het vaak erg slecht en hadden nauwelijks geld. Vaak was het zo dat vrouwen hun kinderen alleen opvoedden omdat hun man in de Vietnam-oorlog streed. Meestal hadden de vrouwen wel werk maar werden ze er erg slecht betaald. Vaak waren ze in dienst van de blanken en omdat de blanken hun als ‘minder’ zagen werden ze dus onderbetaald. De aanhangers van King waren dus vooral zwarte mensen die in slechte omstandigheden leefden. Meestal woonden ze ook in aparte wijken. Dus niet een wijk waar zowel zwarten als blanken woonden. Ook blanke mensen sloten zich soms bij de denkwijze van King aan door de toespraken die ze aan het denken zette. Maar het waren toch voornamelijk zwarten die zich bij Martin Luther King aansloten omdat ze blij waren dat er nu eindelijk iemand was die hun hielp en ervoor zorgde dat ze het beter kregen dan voorheen. Ze vertrouwden echt op King, hij was een grote steun voor hen. Deelvraag 6.” Wat voor soort acties ondernam Martin Luther King?“ Mevrouw Rosa Parks, een negervrouw van middelbare leeftijd, was de aanleiding tot de eerste grote actie. In Montgomery moesten zwarten hun plaats in de bus afstaan aan de blanken. Maar mevrouw Parks deed dat niet. Later vertelde ze daarover: "ik weet echt niet waarom ik niet opstond. Ik was alleen maar moe van het winkelen. Mijn voeten deden pijn." De politie kwam erbij en mevrouw Parks werd gearresteerd en in de gevangenis gegooid. Ze kreeg ook nog een boete van 10 dollar. Dat was de druppel die emmer deed overlopen. De negers van Montgomery waren het beu. Binnen 24 uur na de arrestatie van mevrouw Parks hielden ze een grote vergadering. Daar maakten ze een plan van protest niet meer met de bus mee te rijden. Ook vond men dat er een leider nodig was. Er werden verschille. Na lang praten werd besloten een algehele boycot van de autobussen af te kondigen. Dat wil zeggen: zij besloten de namen genoemd, maar slechts eén man was voor iedereen aanvaardbaar: Martin Luther King. De volgende maandagmorgen, het was 5 december 1955, zaten er maar enkele negers in de anders propvolle bussen. De busmaatschappiij leed flinke verlies en was dan ook woedend. Uit wraak trokken groepen blanken door de negerwijken en vielen de negers lastig. En de politie deed niets. Dominee King beklaagde zich bij het hoofd van de politie, maar hij werd in plaats van geholpen opgesloten. Wat in het begin bedoeld was als een boycot van 24 uur, groeide uit tot een staking van meer dan een jaar. Het openbaar vervoer moest voor blanken en negers gelijk zijn! De negers zouden net zolang staken tot het doel bereikt was. Wat in Montgomery gebeurde sprak ook veel studenten aan, vooral in Noord-Carolina. Daar wilden de jongeren een eind maken aan de apartheid in snackbars en restaurants. Zij gingen elke dag weer naar binnen, ook als zij werden geweigerd. Zij gingen zitten en eisten bediend te worden. Deze manier van protesteren werd bekend onder de naam "sit-ins" (zitacties). In 1956 besloot het Hooggerechtshof de rassenscheiding in de bussen op te heffen. Voor het eerst hadden de zwarten door een goedgeregelde actie een overwinning gehaald. Het was een eerste stap naar andere grote acties. Die hadden allemaal hetzelfde doel: gelijke rechten voor negers. Martin Luther King werd hierdoor erg bekend. Honderden kranten en tijdschriften uit de hele wereld besteedden aandacht aan hem. De ogen van duizenden blanken werden geopend voor de waarheid, die zo lang verborgen was. King wist dat de sit-ins en protestdemonstraties zouden leiden tot confrontatie met de commissaris van de politie, Eugene Conor, die bij de acties altijd gewelddadig ingreep. Conor zette waterkanonnen en politiehonden in tegen de demonstranten. Meer dan 3.000 mensen, onder wie Martin Luther King, werden gearresteerd. Op stukjes papier die de gevangenis binnen waren gesmokkeld schreef King zijn ‘brief uit de gevangenis van Birmingham’, de wijze waarop de politie tekeer ging tegen de demonstranten. Amerika reageerde geschokt op de beelden de ze hadden gezien van de demonstranten en de politie. President Kennedy zei dat hij misselijk werd bij het zien van de foto waarbij een oude vrouw werd aangevallen door een enorme politiehond. Woedende reacties uit het hele land dwongen de stadsbestuurders tot een overeenkomst waarin stond dat in parken, bibliotheken en andere openbare gelegenheden de rassenscheiding werd afgeschaft en dat warenhuizen ook zwarten in dienst moesten nemen. In het hele land vonden honderden demonstraties plaats voor gelijke burgerrechten. Die lente in 1963 was belangrijk voor de gelijke burgerrechten. De mars naar Washington De mars naar Washington werd gehouden op 28 augustus 1963, onder leiding van Martin Luther King. De zwarte bevolking vonden dat ze nu wel lang genoeg hadden gewacht. Ze wilden vrijheid. Om dat te bereiken, moesten ze actie voeren. Een van de zwarte leiders, A. Philip Randolph, kwam op een idee. Hij stelde voor om een mars naar Washington te houden. Een paar zwarte leiders gingen twijfelen, als er geweld zou ontstaan of als er niemand zou komen, dan zou het helemaal misgaan. Maar de rest van de leiders dacht dat het wel zou lukken en dus werd iedereen, blank en zwart, opgeroepen om mee te doen aan de mars. Dan kon iedereen laten zien dat ze vrijheid en gelijke rechten wouden. Op 28 augustus kwamen er meer dan 250000 mensen naar het gedenkteken van Abraham Lincoln, daar zou de mars beginnen. Er waren niet alleen zwarten, 60000 mensen waren blank. Zij waren dus ook voor gelijke rechten van de zwarten. De hele mars verliep goed, er ontstonden geen problemen. Martin Luther King moest tijdens deze mars een toespraak houden. Hij had deze in New York voorbereid. Tijdens deze toespraak, die o.a. ging over het doorgaan van geweldloos verzet, dacht hij ineens terug aan een demonstratie in juni. Daarbij gebruikte hij de woorden, ‘I have a dream’. Zijn toespraak ging niet zoals hij had voorbereidt, maar kreeg ineens een andere wending.’ Toen kwam zijn beroemdste toespraak ooit. Door deze toespraak kwamen er nog meer mensen die achter hem stonden. Ook veel blanken die zijn toespraak hoorden keerden zich nu tegen racisme en waren voor gelijke rechten. Ook werd er via de media veel aandacht geschonken aan zijn toespraak. Dat was erg uitzonderlijk voor acties van zwarten. Vaak stond het alleen in de krant als er iets gewelddadigs was gebeurd, maar deze keer stond het in alle kranten. Ook werd de mars en ‘I have a dream’ toespraak uitgezonden op de televisie. Andere landen besteedden veel aandacht aan de mars en toespraak die niet vaak voorkwam. Deze actie was groter dan ooit. Dit was nog nooit geweest maar de zwarten wilden vrijheid en niet langer als slaaf worden gezien en hielden dus deze actie in de hoop dat er nu eindelijk iets zou gaan veranderen.
Deelvraag 7. “Kreeg Martin Luther King veel kritiek?” Niet iedereen was het eens met Martin. Er was ook kritiek. Sommige blanken waren boos op hem omdat hij bij marsen altijd studenten en middelbare scholieren liet meedoen. Ook kinderen van de lage school deden soms mee. En daar werd hij ook een keer voor in de gevangenis gestopt. Maar was die kritiek wel eerlijk? Mocht Martin geen beroep op de jeugd doen? Het ging toch ook om hun toekomst? Toen dominee King werd gevraagd waarom hij kinderen bij demonstraties gebruikte, antwoordde hij: “ Zij moeten de kans krijgen zich te uiten over het onrecht dat al bij hun geboorte begint...” Er was ook een blanke beweging die gerichte acties ondernam tegen de zwarten. De Ku Klux Klan (Griekse vertaling kuklos is kring), na de Amerikaanse Burgeroorlog in 1866 werd door enkele veteranen van het leger een geheim genootschap opgericht. Die tot doel had om de zwarte bevolking eronder te houden en blanken noordelingen schrik aan te jagen door zich voor te doen als geesten van gesneuvelde soldaten. Het was geheime organisatie die vooral actief was in het zuiden van Amerika. Het ‘onzichtbare keizerrijk’ dat verdeeld is in Staten en Provincies, het werd bestuurd door leiders met namen als de grote of Keizerlijke tovenaar, de grote draken, grote titanen enz. De leden droegen bij hun nachtelijke expedities lange witte gewaden met puntmutsen over hoofd en gezicht. Ze gebruikten speciale geheimtaal en waren zwaar gewapend. Ze sloegen er op los en waren niet bang mensen te vermoorden. Hun gewelddadigheden gingen zover dat tenslotte de regering een onderzoek instelde. De leden van de Ku Klux Klan werden gestraft voor hun daden en het genootschap verloor steeds meer leden. Op het eind van de 19e eeuw was de Ku Klux Klan vrijwel verdwenen. In 1915 richtte Kolonel William Simmons de vereniging weer op. De ‘nieuwe’ Ku Klux Klan waren niet alleen tegen zwarte mensen, maar ook tegen niet-Amerikanen. Voorbeelden daarvan zijn joden, emigranten en Rooms- Katholieke mensen. In 1925 waren circa 5 miljoen Amerikanen georganiseerd in de Ku Klux Klan. Het dreigende teken van de Klan, het brandende kruis, werd overal in de Verenigde Staten gezien. De Ku Klux Klan had een paar doelstellingen: - De bevolking van de Verenigde Staten moest geheel blank zijn - Alleen Amerika zelf mag invloed hebben op Amerika. - Het christendom is iets heel belangrijks voor de Ku Klux Klan, maar het feit dat er mensen op de wereld zijn gekomen beschouwen ze als een grote fout bij de schepping. Ze vinden dat de zwarten zijn ontstaan doordat er geknoeid is. - De leden van de Ku Klux Klan zorgen ervoor dat de negers geen stemrecht zouden hebben. - Zwarte en blanke aanhangers werden vaak bedreigd, geslagen of vermoord door de Ku Klux Klan. Zo hebben de ze nog veel meer doelstellingen. In 1927 was de beweging weer vrijwel verdwenen. 1944 herstelde de Ku Klux Klan weer en toen na de Tweede Wereldoorlog de zwarte bevolking meer rechten kreeg, deed de Klan alles om dit tegen te houden en bleek deze weer verantwoordelijk voor vele gewelddaden. Hoewel de vereniging niet meer haar vroegere macht bezat en in vele staten officieel verboden werd, bleef zij een gevaarlijke ondergrondse organisatie. Er was ook kritiek onder de zwarte bevolking. Er waren negers die geweld wilden gebruiken. Black power was een dergelijk organisatie. Zij keurden geweldloos verzet af. Black Power streeft ook naar gelijkheid voor de negers, maar schrikt niet terug voor gebruik van geweld. De leden van Black Power beschouwen de blanken als hun tegenstanders. Zij zijn het dus niet eens met Kings ideeën over een geweldloze revolutie. Ondanks die kritiek werd Martin Luther tot ver buiten Amerika gewaardeerd. Zo werd hij in 1963 door het weekblad Time uitgeroepen tot “man van het jaar”. Deelvraag 8. “Hoe kwam Martin Luther King aan zijn eind?” Op vrijdag 3 april 1968 kwam King aan in Memphis. Hij wilde eerst gaan overnachten in het Holiday Inn Hotel in het centrum van de stad maar werd daar geweigerd omdat die zwart was en ging toen naar het ‘zwarte’ motel Lorraine in een van de mindere wijken van Memphis. Die avond, 3 april, moest hij een kerkdienst houden om de actievoerders wat op te wekken. Maar hij had eigenlijk geen zin omdat het zulk slecht weer was. Het was namelijk aan het stormen en onweren. En King dacht dat er wel genoeg andere dominees waren voor de dienst. Maar toen de andere dominees naar de kerk gingen en binnenkwamen wachtten alle mensen totdat King zou komen. Dus werd King overgehaald om toch te komen. Toen King er was begon hij met zijn preek. Vrienden van hem merkten dat hij anders deed dan normaal. Hij was nerveus en hij keek ongewoon angstig. Waarschijnlijk dacht hij terug aan een aanslag waarmee hij vooral de laatste dagen was bedreigd. Door het slechte weer sloeg de wind de zware ventilatieluiken met een klap dicht en King keek een moment geschrokken rond. Plotseling kreeg de preek een totaal andere wending en begon hij over de bedreigingen van zijn blanke broeders en dat hij altijd al een lang leven had willen leiden. Ook vertelde hij dat hij niet bang was voor wat er nog zou gaan komen. King staarde over het publiek heen. Telkens applaudisseerde het publiek als King wat had gezegd maar dat was een kort applaus want iedereen wilde weten wat hij nog meer zou gaan zeggen. Toen eindigde King langzaam met de woorden: ’I’m not fearing any man. My eyes have seen the glory of the coming of the lord.’ Dit betekent dat hij geen angst had voor een enkele man. Zijn ogen hadden de glorie gezien van de komst van de Heer. Na de preek viel King uitgeput in de armen van een vriend, Abernathy. Meestal bleef King na een dienst meestal nog even bij zijn vrienden maar deze keer ging hij weg. Later zeiden vrienden van hem dat het leek of zijn afscheid was begonnen. Ook de volgende dag leek dit zo. Die dag, 4 april, was er een rechtszaak over de mars maar King bleef liever alleen met zijn vrienden in het motel om te praten over hoe de burgerrechtenbeweging was begonnen en hoe het verder zou moeten als hij zou overlijden. Het gesprek duurde uren. Hij verontschuldigde zich tegenover zijn vrienden omdat hij zolang tegen hen bleef praten en zei toen dat hij misschien wel teveel van hun had gevraagd. Die avond zou King met vrienden uit eten gaan. Hij was nog even op zijn motelkamer met zijn vrienden en ze praatten erover in welke stad ze het liefst preekten en ze maakten een beetje grapjes over van alles. Beneden was Jesse Jackson aan het wachten totdat Martin en zijn vrienden zouden komen. Martin ging nog even naar het balkon van zijn kamer en riep hangend over de leuning dat Jesse niet mee kon omdat die niet netjes gekleed was voor het diner. Hierop zei Jesse dat hij dacht dat je honger moest hebben om te gaan eten en dat je kleding geen voorwaarde was. Toen Jesse was uitgesproken viel het schot. Een vriend, Billy Kyles, rende terug naar binnen en belde de telefoniste van het motel om zo snel mogelijk een ambulance te bellen. De telefoniste schrok zo dat ze een hartaanval kreeg en de volgende dag overleed. Kyles rende terug naar Martin en zag dat hij een enorm gat in zijn hoofd had en met zijn been tussen de spijlen van het balkon lag. Martin werd toen besprenkeld met eau de cologne en er werd een sprei over hem heen gelegd. King heeft nog ongeveer een uurtje geleefd maar is toen overleden. In de ambulance op weg naar het ziekenhuis probeerden zijn vrienden hem op zijn gemak te stellen met opmerking als: ‘Are you comfortable?’ Later werd duidelijk dat James Earl Ray Martin Luther King had neergeschoten. Men zei toen ook dat Ray de laatste paar weken ook al de hele tijd in de buurt van King was. Ook vond men vingerafdrukken van Ray, op het pistool waarmee King was neergeschoten. Ray kwam uit een racistisch gezin. Veel mensen denken dat Ray het niet alleen heeft gedaan maar dat het een soort van samenzwering was omdat daartoe veel aanwijzingen zijn. Want op de een of andere manier, niemand weet hoe, werd ook ineens bekend via het nieuws dat King op kamer 306 logeerde van het Lorraine Motel in Memphis. En King had eerste een veiligere kamer toegewezen gekregen beneden. Maar toen heeft iemand dat verandert waardoor hij op de bovenste verdieping kwam en zo makkelijk kon worden neergeschoten. Er zijn veel mensen die vinden dat er te veel vreemde dingen zijn gebeurd om te kunnen geloven dat één iemand het heeft gedaan. Op 9 april 1968 werd Martin Luther King Jr. begraven in Atlanta, zijn geboorteplaats. De begrafenis leek op de begrafenis van een slaaf van vroeger; de kist lag op een soort van karretje die werd getrokken door twee muilezels. Bij de begrafenis waren veel bekende mensen aanwezig. In de rouwstoet trokken ongeveer 150.000 mensen mee die voor het meest blank waren. Op Kings grafsteen staat: ‘Free at last. Free at last. Thanks God almighty. I am free at last.’ Dit betekent: ‘Eindelijk vrij. Eindelijk vrij. Dank U, almachtige God. Eindelijk ben ik vrij.’