Suriname

Suriname onafhankelijk, was 1975 te vroeg? Suriname ligt in Zuid-Amerika. Het is begrensd aan de noordkant door zee, oost- kant Frans Guyana, zuidkant Brazilië en aan de westkant Guyana. Rond de 16e eeuw begon Europa met de expansie. Ook Nederland was van de partij. Al gauw had Nederland een aantal kolonies; Suriname was daar één van. Rond de jaren ’70 vonden veel mensen in Europa het ongepast om nog kolonies te hebben. Ook Nederland was niet tegen het onafhankelijk worden van kolonies, maar ze wilden de kolonies wèl goed voorbereiden op de onafhankelijkheid. Er waren veel verschillende groepen betrokken bij de Surinaamse onafhankelijkheid en iedere groep bekeek de onafhankelijkheid vanuit hun eigen standpunt. Dat werd grotendeels bepaald door de omstandigheden waarin zij verkeerden. Begin jaren ’70 zei kabinet-Den Uyl tegen de Surinaamse politici dat ze als ze onaf- hankelijk wilden worden, dat ze dat dan gewoon moesten zeggen. Maar de belang- rijkste politicus van die tijd, Lachmon had er niet veel oren naar. Lachmon was een Hindoestaanse leider en de Hindoestanen waren tegen onafhankelijkheid. De Creo- len, daarentegen, waren voor onafhankelijkheid van Suriname. Toen de Creolen in 1973 de verkiezingen wonnen, kwam de zaak in een stroomversnelling terecht. De nieuwe minister-president Arron wilde dat Suriname voor eind 1975 onafhankelijk was. Nederland wees Arron erop dat het verstandig zou zijn om Suriname eerst voor te bereiden op de onafhankelijkheid, maar daar wilde hij absoluut niets van weten. Zo werd Suriname dus op 25 november 1975 onafhankelijk. Na de onafhankelijkheid zijn er een aantal dingen misgegaan. Op politiek g bied was dat het parlementair democratisch stelsel. Dit systeem functioneerde gebrekkig, dat kwam door verkiezingszwendel, vriendjespolitiek, corruptie; de bevolking verloor het geloof in dit stelsel. Uiteindelijk deden sergeanten onder leiding van Desi Bouterse op 25 februari 1980 een succesvolle staatsgreep en er kwam een militaire dictatuur. Ook op economisch gebied is er wat misgegaan: de doelstellingen van het Nederlands-Surinaams verdrag zijn volledig mislukt. Door verkwisting van de ont- wikkelingsgelden, kwam Suriname in een zeer zwakke en afhankelijke positie te- recht. Van opleidingen en blijvende werkgelegenheid is niets terechtgekomen, om- dat minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking gechanteerd werd om geld te besteden aan de spoorweg en andere zaken voor het buitenlandse bedrijfsleven. Pronk was daar tegen, maar “weigeren zou koloniaal zijn”, zeiden ze in Paramaribo. Van ontwikkelingsgeld bleef een heel klein deel in Suriname; voor het overgrote deel vloeide het geld weer terug naar het Nederlandse bedrijfsleven. Een sociaal gevolg van de onafhankelijkheid van Suriname is dat veel mensen kort voor de datum van de onafhankelijkheid naar Nederland geëmigreerd zijn. Waar- schijnlijk hadden zij geen vertrouwen in de Surinaamse onafhankelijkheid. En doordat vooral jonge gezinnen emigreerden, werd de beroepsbevolking kleiner. Enerzijds vind ik dat de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 te vroeg was, om- dat de zaken die nu misgelopen zijn voorkomen hadden kunnen worden door lang- durige voorbereidingen. Anderzijds kun je door een langdurige voorbereiding niet voorkomen dat er iets misgaat. En misschien is het ook wel goed dat Suriname in 1975 onafhankelijk is geworden; nu heeft het land zijn les geleerd en zal in het vervolg eerst de nodige voorbereidingen treffen, voordat het aan een verandering begint. Als Suriname het geduld had gehad om langzaam naar die onafhankelijkheid toe te werken waren er veel minder dingen misgegaan, dus was 1975 te vroeg.