Dierproeven

Wat zijn dierproeven?
Waar worden ze voor gebruikt?

Dierproeven zijn experimenten waarbij levende dieren worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.

De belangrijkste reden waarvoor dierproeven gebruikt worden is dat men de proeven niet rechtstreeks op mensen willen uitoefenen. We willen niet de mens expres ziek maken om een nieuw medicijn uit te testen. Dieren lijken in veel opzichten op mensen daarom worden ze gebruik als ‘plaatsvervangers’ als de risico`s van de proef te groot zijn voor de mens.

Er zijn verschillende redenen waarom ze dierproeven uitvoeren

Hier komen er een paar:

∙ Om nieuwe medicijnen te ontwikkelen en testen
Bijvoorbeeld: om hoge bloeddruk bij mensen te bestuderen zijn er ratten speciaal gefokt die een ook een te hoge bloeddruk hebben. Zo konden ze een medicijn testen om de bloeddruk te verlagen. Ook werden er speciaal dieren gefokt met bijvoorbeeld kanker. Door die dieren te onderzoeken kregen ze meer kennis over die ziekte.

∙ Voor het vergroten van de kennis van het menselijk lichaam
Bijv. om te kijken hoe de bloedsomloop werkt.

∙ Voor het ontwikkelen, produceren en testen van vaccins die gebruikt worden om je tegen allerlei ziektes in te enten.
Voorbeeld: dieren worden expres ziek gemaakt en dan kijkt men welk vaccin het beste werkt.

∙ Voor de giftigheid van stoffen te bepalen, die we in ons dagelijks leven gebruiken bijv. geur kleur en smaakstoffen. Dieren worden ingespoten met die stoffen en dan kijkt men of ze er ziek van worden of allergische reacties van krijgen. Stoffen mogen ook niet schadelijk zijn voor het milieu.

∙ Voor het geven van onderwijs. Bijv. studenten die laten dokter willen worden, moeten leren hoe ze operaties uit moeten voeren.
Studenten oefenen dan bepaalde operaties op dieren.


Het meeste worden ze gebruikt om medicijnen en vaccins te testen.

De geschiedenis van dierproeven

Hoe is de mens erbij gekomen om dierproeven te gebruiken?
In de 16e eeuw gingen de mensen anders kijken naar de natuur.
Ze gingen planten en dieren onderzoeken en ontdekte daarbij dat het lichaam van (zoog)dieren erg veel op een mensenlichaam leek. Dat zette ze aan het denken. Ze dachten ‘als een dier zoveel op een mens lijkt kun je met behulp van dieren waarschijnlijk heel goed bestuderen hoe een levend mens in elkaar steekt en werkt'.

De eerste proef werd gedaan in 1628. De Engelsman William Harvey ontdekte hoe de bloedsomloop werkt, en welke rol het hart daarbij speelt.

Welke dieren worden er gebruikt?

In 2003 werden er in totaal ongeveer 620.000 dierproeven gedaan. Bijna alle diersoorten worden gebruikt voor dierproeven, maar de rat en de muis zijn de meest gebruikten ongeveer 70%. Dit komt omdat je de rat en de muis makkelijk kunt huisvesten en verzorgen. Bovendien planten ze zich snel voort, waardoor je snel veel dieren hebt om proeven op te doen. Vroeger waren er mensen die als hobby hadden het fokken van muizen. De muizen werden als proefdieren beschikbaar gesteld. Tegenwoordig worden er meer eisen aan proefdieren gesteld. En zo ontstaan er proefdierfokbedrijven, die een vergunning hebben om proefdieren te fokken. Zodat ze zeker weten dat de dieren goed verzorgt worden.

Wat hebben dierproeven ons opgeleverd?

Door het gebruik van proefdieren zijn er belangrijke medische ontwikkelingen geweest. In het begin van deze eeuw heeft men bijvoorbeeld het hart van een hond heel goed bestudeerd. En deze studie is de basis geweest voor de moderne hartchirurgie.

In de jaren tachtig heeft men door het bestuderen van de hersenen van verschillende dieren ontdekt dat patiënten met de ziekte van Parkinson een te laag niveau van een bepaalde stof hebben.
We hebben ook veel meer inzicht gekregen in allerlei ziekte bij mens en dier.
Voorbeeld: tegenwoordig zijn er veel hart en lever transplantaties, maar deze zijn eerst op dieren uitgetest.

Bezwaren tegen dierproeven

Dierproeven hebben ons natuurlijk heel veel kennis opgeleverd, maar er kleven ook heel veel bezwaren aan het gebruik van proefdieren. Daarom wil men natuurlijk het aantal dierproeven verminderen of om dierproeven te vervangen door andere methode waarbij geen dieren gebruikt worden.
De bezwaren tegen dierproeven zijn:
-Ethische bezwaren
Dit betekent dat we evenveel rekening moeten houden met de belangen van anderen als met die van onszelf. Dus mag je een hond ook niet slechter behandelen als een mens alleen maar omdat hij een hond is. Ze kunnen ook lijden.
- Economische bezwaren
het doen van dierproeven kost veel geld (jaarlijks ongeveer 250.000.000 euro) niet alleen voor de experimenten maar ook voor het verzorgen van de dieren. Mensen worden hiervoor speciaal opgeleid. Methoden waarvoor geen dieren gebruikt worden zijn vaak minder duur.
-wetenschappelijke bezwaren

Er zijn wel veel overeenkomsten tussen mens en dier, maar er zijn ook grote verschillen. Medicijnen die op dieren uitgetest zijn kunnen een andere uitwerking hebben op een mens. Bijvoorbeeld: schapen kunnen gewoon arsenicum eten; wij zouden daar gelijk dood van gaan.
En apen reageren anders op het HIV-virus sommige apen zijn al meer dan tien jaar ermee besmet, maar hebben nog steeds geen AIDS.

Voorstander of tegenstander?

Voorstander?
Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan om voor of tegen dierproeven te zijn. Je kan wel vinden dat je dieren mag gebruiken om het leven voor de mensen beter te maken, maar als je dan bedenkt hoeveel dierenlevens dat kost en als je ziet dat ze in sommige proeven wel heel erg ziek worden en pijn lijden is het toch wel even slikken.

Tegenstander?
Aan de andere kant zou je als je tegen dierproeven bent kun je bijvoorbeeld geen make-up gebruiken die op dieren getest is, maar als je dan bijvoorbeeld kanker krijgt dan zou je ook geen medicijnen tegen kanker moeten gebruiken.

Of een kritische houding?
Je kan je ook afvragen of het wel nodig is om dieren te gebruiken om medicijnen te testen. Er zijn ook alternatieven.

Alternatieven

Er zijn 3 alternatieven: de 3 v’s : Vervanging, Vermindering en verfijning

Vervanging:
Hiermee worden dierproeven vervangen door methoden waarbij geen dieren gebruikt worden maar die wel de zelfde resultaten opleveren.
Voorbeeld: cel- en weefselkweek: Cellen kunnen in leven worden gehouden en dan kan men er stoffen op testen. Uit een dier kunnen er dus verschillenden stoffen geteste worden
Organen van dode dieren en mensen: kippenogen worden gebruikt om irriterende stoffen te testen. Eerst werd dit op levende konijnen getest.

Videofilms: een proef wordt vastgelegd op film zodat studenten de proef niet ieder jaar opnieuw hoeft uit te voeren, maar hem gewoon op video kunnen bekijken.

Vermindering:
Het aantal dierproeven verminderen.
Afweging: Er is een commissie die van te voren bekijkt of een proef niet onnodig wordt uitgevoerd.
Delen van dieren: Als een onderzoeker maar een deel van een dier nodig heeft (bijvoorbeeld het hart) en een andere onderzoeker een ander onderdeel (bijvoorbeeld de lever) dan is het niet nodig om 2 dieren op te offeren
Computers: er zijn programma’s die uit kunnen rekenen hoe een mens op een bepaalde stof reageert.

Verfijning:
Hiermee willen we de pijn en ongemak voor proefdieren verminderen door bijvoorbeeld goede huisvesting en voeding en door verdoving toe te passen.

Wetten en regels

Sinds 1977 kwam er de wet op dierproeven. Daar stond in dan dierproeven toegestaan waren alleen onder bepaalde voorwaarden.
Dit zijn ze :

- Iedereen die dierproeven wil doen, heeft daarvoor een vergunning nodig
- Wie de dierproef uitvoert, moet kunnen bewijzen dat hij deskundig is en zo’n proef goed kan doen
- Elke dierproef moet worden geregistreerd bij een inspectiedienst van de regering, die ook controleert of de proef volgens de regels word uitgevoerd.

- Voordat de dierproef word uitgevoerd moet degene die de proef wil doen aan een commissie van deskundige mensen laten zien dat die proef ook echt nodig is. Als de commissie twijfelt gaat de proef niet door
- Als er een goed alternatief is voor een dierproef mag die proef niet worden uitgevoerd
Er mogen geen wilde- of huisdieren voor proeven worden gebruikt.