Amerika

1.1 De geschiedenis van Amerika In het begin van de twintigste eeuw begon de VS op te komen als een internationale macht. De eerste wereldoorlog begon in 1914 in Europa, maar de VS raakten er pas in 1917 bij betrokken. In 1918 was de oorlog voorbij. Voor de VS begon de tweede wereldoorlog toen op 7 december 1941 toen Japanse bommenwerpers de Amerikaanse marinebasis in Pearl Harbor op Hawaii aanvielen. Met gevechten op fronten op de Atlantische en de stille Oceaan werd tenslotte een eind aan de oorlog gemaakt, mede door de dreiging van de atoombom (die in 1945 voor het eerst werd gebruikt door de VS tegen Japan). Na de oorlog waren de VS een van de grootste supermachten ter wereld, samen met de sterk, geheimzinnige, communistische Sovjet-Unie. De volgen de veertig jaar was de periode van de Koude Oorlog waarin de twee super machten elkaar telkens probeerden te overtreffen. In deze tijd van politieke spanning vochten de VS in de Koreaanse Oorlog en ondernamen ze militaire actie in Vietnam. Door de val van het communisme in de Sovjet-Unie en Oost-Europa aan het eind van de jaren tachtig kwam de Koude Oorlog ten einde. 1.2 De moderne VS Terwijl de macht van de VS wereldwijd steeg, werd het leven in de VS steeds moeilijker. In de jaren zestig kwamen de protestbijeenkomsten op gang, waarbij iedereen in staat gesteld werd zich uit te spreken tegen politici en de rol van voorbeeldgevers. Het proces van verstedelijking gaat steeds verder. Door de inflatie kunnen de mensen steeds minder kopen voor hun geld. Met het stijgen namen armoede, criminaliteit en druggebruik toe. De kwaliteit van het leven wordt tegenwoordig betwijfeld.
1.3 Bevolkingsgroei Elke tien jaar wordt er een offici‰le volkstelling gehouden in de VS. De aantallen zijn echter toch schattingen omdat illegale immigranten en daklozen niet meegeteld zijn. Tegenwoordig leven er naar schatting 250 tot 255 miljoen mensen in de VS. 2 Landbouw, visserij en bosbouw
2.1 Landbouw Toen de VS in 1776 werden gesticht was 90 procent van de bevolking direct betrokken bij het boerenbedrijf, ook als ze andere vaardigheden of handel dreven. In 1950 leefden nog ongeveer 23 miljoen Amerikanen (20% van de werkende bevolking) op landbouwbedrijven. Tegenwoordig zijn nog maar 5 miljoen arbeiders, iets meer dan 2% van het totaal, werkzaam in de landbouw. Van die vijf miljoen boeren leeft 48% in het Mid-Westen. Vruchtbare grond en effici‰nte landbouwmethoden (waaronder goede machines, irrigatiesystemen, wetenschappelijk samengestelde kunstmest en bestrijdingsmiddelen en afwisselen van gawassen) hebben er toe bijgedragen dan de oogsten jaar na jaar succesvol zijn. De landbouwbedrijven in de VS hebben dikwijls een overproductie die verkocht wordt overzee. Landbouwproducten maken 8% uit van de totale export van de VS. Ma‹s werd voor het eerst geteeld door de Indianen. Ongeveer 10% wordt nog steeds gebruikt voor meel olie en andere voedingsmiddelen, maar 90% van de oogst wordt gebruikt als veevoer. Florida is het centrum van de citrusvruchten-industrie. Van de meeste sinaasappelen uit Florida wordt sap gemaakt, terwijl in meest citrusfruit wordt verbouwd om te eten. Door het ideale klimaat van Imperial Valley in Californi‰ voorziet dit gebied in bijna 80% van alle groente en fruit in de VS. Het economische leven in het Zuiden ontwikkelde zich op grote schaal rond de utgestrekte katoenplantages. Met de balen katoen worden de textielfabrieken in de omgeving voorzien van grondstoffen, en er wordt ook veel katoen ge‰xporteerd naar ontwikkelingslanden overal ter wereld. In de laatste vijftig jaar zijn de veteelt en de pluimveehouderij enorm veranderd. Om de productie te vergroten worden vaak onmenselijke methoden gebruikt. Sommige dieren leven praktisch hun hele leven in een bekrompen cel en worden ge‹njecteerd met antibiotica en hormonen voor een snellere groei en vlees van betere kwaliteit. Veeteelt wordt meestal bedreven op land dat niet vruchtbaar of niet vlak genoeg is voor het verbouwen van gewassen, maar dat nog net genoeg gras produceert om dieren op te laten grazen. Het is echter een kostbare vorm van levensonderhoud, en ook een onzekere, omdat door bijvoorbeeld ziekte een hele kudde verloren kan gaan. De subsidies die landbouwbedrijven in de VS krijgen van de regering zijn veel lager dan die in veel andere ontwikkelde landen. Japan en de landen van de Europese Gemeenschap moedigen de boeren aan traditionele landbouw en veeteelt te bedrijven door het geven van ruime subsidies en belastingvrijstellingen. 2.2 Visserij Het is niet verrassend dat de visserij zich concentreert op of nabij de Atlantische den de Stille Oceaan, waar de visvangst goed is en waar verwerkende industrie‰n en bedrijven zijn die de vis kopen. Vooral de westkust is een belangrijk centrum voor visverwerkende industrie, waar vis wordt ingeblikt. De overbevissing van de laatste jaren, waarbij meer vis werd gevangen dan er bij kwam, heeft de industrie echter be‹nvloed. De visvangst is behoorlijk gedaald, De industrie heeft een behoorlijke knauw gekregen, met name die van de kreeft in Maine, van de zalm in het noordwesten, de beroemde krab uit Alaska, de oesters van de oesterbanken rond Chesapeake Bay en de kabeljauw van Cape Cod. De kans op ziekte door vis gevangen in vervuilde wateren is nog gevaarlijker voor de industrie dan de overbevissing. Het kweken van vis is een kostbaar maar noodzakelijk alternatief geworden. In deze viskwekerijen worden veel commercieel aantrekkelijke vissoorten gekweekt voor levering aan restaurants en verkoop op markten. Bovendien leveren ze forel en baars om uit te zetten in meren en rivieren. Maar door de hoge kosten van de viskwekerijen is de prijs van de vis en visproducten voor de consument flink gestegen. 2.3 Bosbouw Een groot deel van de VS is bedekt met schitterende bossen. Het grootste deel van het hout dat gebruikt wordt voor handelsdoeleinden wordt geoogst in de rijke bossen in de noordwestelijke staten en in Alaska. De houtindustrie produceert jaarlijks ongeveer 540 miljoen m3 ruw hout. Met het grootste deel hiervan wordt de bouwindustrie in de VS en in het buitenland bevoorraad. Hout uit het Zuiden (voornamelijk vruchtbomenhout) wordt vooral gebruikt I de meubelindustrie. De bossen van de staat New York leveren ook houtpulp voor de papierindustrie. De reusachtige redwoods of sequoia's in Californi‰ zijn enorme naaldbomen die honderden jaren oud worden. Sommige exemplaren zijn meer dan 2000 jaar ouden zo groot dat een auto door de onderkant van de stam zou kunne rijden. De grootste redwood, genegaal Sherman genaamd, weegt naar schatting 1.400 ton. Redwood wordt voornamelijk gebruikt voor gevelbeplating (het bekleden van de buitenmuren van gebouwen), scheepsdekken, veranda's en buitenmeubelen, omdat het hout buitengewoon weersbestendig is, en tevens goed bestand tegen vuur en tegen insecten. 3 Handel en Industrie Dat de VS de grootste economische macht ter wereld is, wordt uitgedrukt in het Bruto Nationaal Product (BNP) van de VS> Het BNP is een getal dat de totale waarde van alle goederen en diensten geproduceerd in de VS door Amerikaanse bedrijven en particulieren, inclusief die van bedrijven die in buitenlandse handen zijn, vertegenw0ordigt. In 1993 bedroeg het BNP van de VS 6.347,8 miljard dollar. De meeste Amerikaanse handel wordt gedreven met Japan en Canada en Mexico. Canada is Amerika's grootste handelspartner. Andere afzetmarkten zijn Europa, Rusland en veel ontwikkelingslanden overal ter wereld. Op 17 november 1993 wist president Clinton na veel debat het Huis van Afgevaardigden ertoe te bewegen het Noord-Amerikaanse Vrijhandelsakkord (NAFTA) met Canada en Mexico goed te keuren. Door dit verdrag werden de in- en uitvoerrechten op handelswaar uit de VS, Canada en Mexico verlaagd. Na twee jaar werd duidelijk dat de grote Amerikaanse ondernemingen het meest van de overeenkomst profiteerden, dankzij goedkopere onderdelen en productiekosten uit Mexico. Als gevolg daarvan hebben de 77 miljoen Amerikaanse productiewerkers ondervonden dat hun uurloon met 3% werd verlaagd. Bovendien rapporteerden onafhankelijke bureaus dat aan het eind van 1995 bijna 1 miljoen arbeiders in de VS hun baan hadden verloren. Zelfs Mexicaanse arbeiders hebben geen voordeel bij het verdrag vanwege de financi‰le problemen van Mexico. De belangrijkste Amerikaanse exportartikelen (buiten voedingsmiddelen en grondstoffen) zijn auto's, vliegtuigen en vliegtuigonderdelen, computer hardware en software en andere kantoor uitrusting (fotokopieerapparaten, rekenmachines en communicatiesystemen).
3.1 Schade aan het milieu In veel gebieden in de VS is grote schade aangericht aan het milieu door kortzichtige bedrijven die uit waren op snelle winst. Lucht, water en land zijn vervuild. Ook riolen, de mijnbouw, erosie en het dumpen van industrieel afval richten grote schade aan. Zure regen, smog en vervuilde rivieren waarin niet meer gevist kan worden zijn het gevolg van de vervuiling. In veel grote steden, bijvoorbeeld in Pittsburgh, wordt er echter naar gestreefd de schade aan het milieu te beperken door beperkende maatregelen tegen vervuilende industrie‰n. Pittsburgh is niet langer beroemd om zijn zwarte rookpluimen en met zwarte kolendampen verstikte lucht, maar is nu een van de schoonste, leesbaarste steden van de VS, met een rijk cultureel leven en een sterke burgerzin. 3.2 Kolen en Staal De staalproductie concentreerde zich in de VS traditioneel in Pittsburgh en het gebied rond de Grote Meren, omdat deze delen van het land in de nabijheid van ijzererts en kool waren die nodig waren voor de staalproductie. Ook vervoer over water was makkelijk in deze streken. Antraciet, de hardste steenkool die de hoogste temperatuur geeft en het minste verbrandingsafval, is ook afkomstig uit het westen van Pennsylvania. Andere steenkoolrijke gebieden zijn de Appalachen in West-Virginia, Kentucky en delen van Ohio. Tegenwoordig wordt dit enorm ge‹ndustrialiseerde gebied echter spottend de `Rust Belt' genoemd, vanwege een terugval in fabricage, het sluiten van staalfabrieken en grote werkloosheid, waardoor veel fabrieken bij gebrek aan werk gesloten zijn. De Japanse staalproductie is nu ongeveer 10% hoger dan die van de VS. 3.3 Autofabricage Het gebied rond Detroit in Michigan is het centrum van de Amerikaanse motorindustrie. De stad, Motortown of motown genoemd, heeft zijn naam gegeven aan de populaire rhythm en blues- industrie die hier eveneens gevestigd is. Henry Ford zette in Detroit de eerste fabriek met lopende band neer voor de fabricage van zijn T-Ford, de eerste op grote schaal geproduceerde en voor velen betaalbare auto. Andere fabrikanten volgden zijn voorbeeld, en tegenwoordig zijn er inde hele VS autoassemblagefabrieken, waarvan sommige zijn opgezet door Japanse en Duitse fabrikanten. 3.4 Dienstsector Naast de terugval van de zware industrie en de fabricage, heeft de Amerikaanse economie een enorme toename beleefd inde dienstensector - de industrie‰n die meer betrokken zijn bij de handel in, en het gebruik en het repareren van goederen in plaats van de productie ervan. Tot de dienstensector behoren onder andere de restaurants en cateringservice, hotels en toerisme, detailhandel, garagebedrijven gespecialiseerd in reparaties, radio- en televisie-stations, filmproducties, reparateurs van huishoudelijke apparaten en computers, verzekeringen banken en financi‰le instellingen, distributie en vervoer, en opleidingen voor al deze industrie‰n. De `Fashing Avenue' in New York is de traditionele bases van de confectie-industrie of kledingindustrie. Hier wordt een groot deel van de kleding ontworpen, gemaakt en verkocht aan de detailhandel. Vele jaren waren de warenhuizen slecht en hebben vele bekende warenhuizen hun deuren gesloten. Dit is vooral het gevolg van het opkomen van de enorme winkelcentra die buiten de steden, in buitenwijken of voorsteden, zijn verrezen waar de mensen al hun boodschappen kunnen vinden onder 1 dak. Daar komt nog bij dat de kabel-tv een netwerk van winkelkanalen aan biedt, waar consumenten `info-mercials' kunnen bekijken van allerlei soorten producten en diensten en die vervolgens kunnen bestellen. Een andere belangrijke concurrent van de warenhuizen is de catalogus van de postorderbedrijven. Veel detaillisten verkopen hun goederen alleen via `postorder' - wat wil zeggen dat de goederen verzenden naar klanten die die goederen hebben besteld en betaald per post, telefoon of fax. 4 Transport en communicatie Gedurende de laatste vijftig jaar hebben de schepen en treinen die zo'n belangrijk onderdeel waren in de ontwikkeling van de VS, veel van hun populariteit verloren. Hun plaats is voor een groot deel ingenomen door auto's. Vooral in de negentiende eeuw waren treinen belangrijk, vanwege het vervoer van kolonisten naar het weten van de Verenigde Staten. Tegenwoordig worden treinen voornamelijk nog gebruikt voor goederenvervoer, het aantal passagierstreinen is de laatste twintig jaar drastisch afgenomen.
4.1 Auto's en de autosnelwegen De meeste Amerikanen bezitten tegenwoordig een auto. N 1993 werd $ 93 miljard besteed aan nieuwe auto's. Het enorme aantal autobezitters wordt bediend met autosnelwegen, die verbindingen leggen tussen het ene eind van het land en het andere, en waar allerlei voorzieningen voor chauffeurs zijn, zoals restaurants, benzinestations, hotels en motels. Veel autosnelwegen worden onderhouden met de opbrengst van de tol die de chauffeurs moeten betalen. De autosnelwegen worden ook gebruikt door grote trucks met containervervoer, dat eerst plaatsvond per spoor. 4.2 Luchttransport Vervoer door de lucht is door de grote afstanden tussen veel steden een ander belangrijk middel van transport. Behalve passagiers vervoeren grote vervoermaatschappijen post, pakjes en grotere pakketten van de ene kant van et land naar de andere, waarbij ze levering de volgende dag garanderen. E‚n maatschappij, Boeing genaamd, gevestigd bij Seattle in Washington, produceert meer dan de helft van de vliegtuigen die gebruikt worden door vliegmaatschappijen over de hele wereld. De eerste jumbojet, de 747, werd vervaardigd door Boeing. Daarna heeft het bedrijf andere grote vliegtuigen ontwikkeld; de 757, de 767, en in 1995 de 777. Boeing passagiersvliegtuigen zijn geliefd omdat ze veilig, effici‰nt en comfortabel zijn. Andere Amerikaanse bedrijven, waaronder McDonnell Douglas, produceren een groot deel van de rest van de vliegtuigen en vliegtuigonderdelen die overal ter wereld worden gebruikt. 4.3 Ruimtevaart Aan het eind van de jaren vijftig zonden de Amerikanen enkele van de eerste satellieten de ruimte in. In die tijd lag het Amerikaanse ruimte programma enkele maanden achter op het Russische ruimteprogramma. Dankzij satellieten hebben waarnemers weer- en landpatronen kunnen bestuderen. Ook vergemakkelijken satellieten de communicatie tussen Amerika en de landen overzee, en satellietschotels brengen televisiebeelden naar grote aantallen mensen in afgelegen gebieden in de VS. Tegenwoordig vormen meer dan 6.000 satellieten een uitgebreid netwerk in de ruimte, die gebieden op het oppervlak van de aardbol met verbazingwekkende precisie kunnen aanduiden. Met infrarood fotografie kan men letterlijk door een dicht wolkendek heenkijken. De rol van Amerika met betrekking tot het ruimteprogramma werd vroeg in de jaren zestig aangekondigd door president John F. Kennedy. Hij beloofde dat de VS voor het eind van het decennium voet op de maan zouden steen. Dat gebeurde in 1969 ook, hoewel de Russen ook al belangrijke vooruitgang hadden geboekt. Aan het eind van de jaren zeventig lanceerden de VS de eerste spaceshuttle. Dit was een ruimtevaartuig dat voor een bepaalde periode in de ruimte gebracht kon worden, terugkeerde en later opnieuw kon worden gelanceerd. Het ruimtevaartprogramma is onbeschrijflijk duur en velen discussieren over de noodzaak ervan. Enkele belangrijke successen, zoals de observaties van de Hubble ruimtetelescoop, zijn echter van onschatbare waarde. Ook de schitterende foto's van de grotere planeten die bijvoorbeeld de eerste fotografische beelden van de manen van Jupiter en de oppervlakte van Venus en Mars te zien gaven, zijn van grote wetenschappelijke waarde. 5 Wetenschap en technologie De VS zijn wereldleider op researchgebied in alle takken van wetenschap, waaronder astronomie, genetica, geneeskunde, psychologie en techniek. In de jaren vijftig werd naast de radio de televisie een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse samenleving. Tegenwoordig heeft 98% van de Amerikaanse gezinnen minstens 1 televisie, 38% heeft er minstens twee. De VS hebben een uitgebreid kabelnetwerk die meerdere kanalen aanbieden en in bepaalde gebieden een verbeterde ontvangst. Ongeveer 63% van de Amerikanen is aan gesloten op een kabelnetwerk. De fotografie heeft zich ontwikkeld van eenvoudige kiekjes tot geperfectioneerde elektronenmicroscopie, dat voorwerpen elektronisch waarneemt en tienduizenden malen vergroot. Door computerbeeldtechnieken worden toepassingen op het gebied van wetenschap, techniek en geneeskunde mogelijk. Bijna iedereen inde VS heeft een telefoonaansluiting. De hedendaagse vezeloptische technologie geeft het land toegang tot het Internet: een uitgebreide computersnelweg, waarmee informatie kan worden opgeslagen en naar computers over de hele wereld kan worden verzonden. De computer heeft in een groot deel van de Amerikaanse samenleving aan het eind van de twintigste eeuw voor een revolutie gezorgd. Het centrum van de computerindustrie van de VS bevindt zich in Silicon Valley, een gebied dat zich uitstrekt ten zuiden van San Francisco. Hier zin veel hoofdkantoren van hightech industrie‰n en softwarebedrijven gevestigd. De microchip, die ingewikkelde circuits kan bundelen op 1 kleine computerchip, heeft deze industrie voor een groot deel mogelijk gemaakt. 6 Het leven in de VS
6.1 Bestuur De VS is een democratie, met een gekozen president en vertegenwoordigers in drie bestuursniveaus: landelijk, staats en plaatselijk bestuur. De macht van het landelijk bestuur is verspreid over drie gescheiden machten, die alle samenwerken. De uitvoerende macht bestaat uit de president en het kabinet; de wetgevende macht bestaat uit gekozen vertegenwoordigers in het Congres; en de rechterlijke macht bestaat uit het Hooggerechtshof. Alle Amerikanen van achttien jaar en ouder kunne jaarlijks stemmen voor gekozen vertegenwoordigers in het plaatselijk bestuur en in het bestuur van de staat. Elke vier jaar kunnen ze stemmen voor een president, die gewoonlijk kandidaat is van afwel de Republikeinse ofwel de Democratische Partij.
6.2 Werk en vrije tijd De meeste volwassen Amerikanen hebben een vijfdaagse werkweek van vijfendertig tot veertig uur, van maandag tot en met vrijdag. Iedereen die werkt moet een deel van zijn jaarsalaris afdragen aan de regering de zogenaamde inkomstenbelasting. De regering gebruikt dit geld om zijn werk te kunnen doen en om diensten te kunnen verlenen als bijvoorbeeld onderwijs en gezondheidszorg. De meeste Amerikaanse werknemers krijgen jaarlijks twee weken vakantie doorbetaald, hoewel sommige werknemers met een lang dienstverband vier weken of meer krijgen De meeste gezinnen brengen de vakantie niet thuis door, maar zoeken de stranden aan de Atlantische kust, de kust van de Stille Oceaan af van de Golf op. Ook worden veel attractieparken bezocht, zoals Disneyland en Epcotcenter. Er zin ook veel kleinere thema- en amusementsparken. 6.4 Nationale parken Er zijn over de VS verspreid ongeveer vijftig nationale parken. Tot de populairste behoren Yellowstone (in Idaho, Montana en Wyoming), Yosemite (in Californi‰), Grand Canyon (Arizona) en de Everglades, een gebied in Florida dat bijna helemaal uit moeras bestaat en het leefgebied is van vele soorten planten en dieren, waaronder slagen en alligators. Yellowstone was het eerste nationale park ter wereld en omvat ongeveer 3000 natuurlijke bronnen, of geisers. Bezoekers aan het park kunne ook oog in oog komen te staan met grizzlyberen, bizons en elanden, die hier vrij rondlopen. 6.5 Reizen Omdat de meeste Amerikanen een auto hebben zijn reizen een het bezoeken van bezienswaardigheden populaire vrijetijdsbestedingen. Veel Amerikanen bezetten een camper. In deze `huizen op wielen' kan een geel gezin reizen in 1 voertuig en worden de kosten van overnachtingen in hotels of motels uitgespaard. Populaire bestemmingen zijn de schitterende nationale parken in de VS, die een speciale accommodatie bieden voor campers, en de badplaatsen aan de Californische kust. 6.6 Onderwijs Het onderwijs wordt tot en met de highschool (vergelijkbaar met de middelbare school) gratis geboden door plaatselijk bestuur en bestuur van de staat. Op de lagere school, waarom de kinderen tot hun elfde of twaalfde jaar zitten, volgt de Junior Highschool die twee of drie jaar duurt. Vervolgens gaan ze naar Highschool, die begint op de leeftijd van dertien of veertien. Dit wil zeggen dat de meeste kinderen tussen hun vijfde en achttiende jaar het grootste deel van het jaar op school doorbrengen. De schoolvakantie duurt in de zomer tien weken, en er zijn verschillende kleine vakanties over het jaar verspreid. Veel ouders kiezen er voor hun kinderen naar een particuliere school of een school van de kerk te sturen. Sommige geven er, vanwege het gebrek aan veiligheid en discipline op veel scholen de voorkeur aan hun kinderen thuis onderwijs te geven. Dit is in veel delen van het land een populair alternatief aan het worden, vooral inde plattelandsgebieden in het Zuiden en Mid-Westen. Na de highschool kiezen veel scholieren voor een vierjarige opleiding aan een college of universiteit. De kosten van deze opleidingen, die betaald moeten worden door de ouders, of door de studenten zelf met een lening, zijn de laatste dertig jaar enorm gestegen. Maar de meeste staten bieden een goedkoper alternatief inde vorm van door de staat geleide en ondersteunde colleges. Voor verdere opleiding volgend op een universitaire studie, de graduatefase die opleidt tot de masters degree en vervolgens tot het doctorate degree, zijn ook wel door de staat gesubsidieerde colleges, maar de meeste zijn particulier en erg duur. 6.7 Godsdiensten in de VS Er is geen offici‰le godsdienst in de VS. Meer dan 60% van de Amerikanen is christen. Hiertoe behoren 60 miljoen rooms-katholieken en meer dan 100 miljoen protestanten en andere christelijke groeperingen. Er zijn ook ongeveer 6 miljoen joden en ongeveer 6 miljoen moslims. Het boeddhisme, hindoe‹sme en andere godsdiensten wordt gepraktiseerd door veel kleinere groepen. In de VS bevinden zich ook twee van de snelst groeiende protestantse groeperingen: de Mormonen (Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der laatste dagen) en de Scientology Church. Het sociale leven van veel Amerikaanse gezinnen speelt zich nog steeds vaak af in en rond de kerk. In de meeste regio's zijn ook een aantal radio- en televisiestations die voortdurend religieuze programma's uitzenden.
6.8 Eten en drinken Snacks zijn erg populair in de VS. Naarmate meer mensen een auto kregen kwamen de drive-in restaurants in zwang. Behalve de restaurants met de traditionele hamburger met frites en cola zijn er nu ook veel ketens met allerlei exotische etenswaren, zoals Mexicaanse taco's en Joodse bagels. Amerikanen lijken altijd haast te hebben, en een restaurant dat een hamburger, taco of bagel verkoopt om mee te nemen voor consumptie onderweg zal altijd populair blijven. Er worden echter in veel delen van het land traditionele Amerikaanse gerechten bereid met verse, plaatselijk verkrijgbare ingredi‰nten. In Texas zijn de beef-barbecues bijvoorbeeld enorm populair; aan de kust worden veel verrukkelijke visgerechten bereid met verse vis; en in New Orleans zijn de gerechten be‹nvloed door het kruidige voedsel van de oorspronkelijke Franse en Creoolse kolonisten. Amerikaanse gerechten hebben ook invloed ondergaan aan zowel traditionele Engelse gerechten als die van de oorspronkelijke bewoners, de Indianen, en van Chinezen, Grieken, Mexicanen, Duitsers, Fransen, Italianen en Afro-Amerikanen. Dit vindt zin weerslag inde keukens van veel restaurants. 6.9 Sport Amerikanen zijn grote liefhebbers van sport. Honkbal, voetbal en basketbal trekken de meeste toeschouwers. Ook ijshockey is erg populair. Veel steden sponsoren professionele teams in deze sporten, die bij een wedstrijd heel wat fans op de been kunnen brengen. De fans moedigen hun team aan vanaf de tribune of kijken thuis naar de tv. Ook tennis en golf zijn populaire kijksporten in de VS, vooral op televisie. Ook zelf aan sport doen is belangrijk voor de Amerikanen, en er zijn heel veel amateurclubs en schoolclubs. De laatste jaren staat fysieke fitheid enorm in de belangstelling, en joggende mensen op straat en in parken is dan ook een algemeen beeld. 6.10 Armoede, Gelijkheid en misdaad In de afgelopen vijftig jaar zijn de binnensteden het toneel van armoede en criminaliteit geworden. Omdat hun rijkdom toenam ontvluchtten de welgestelde werknemers hun appartement in de stad en kochten een huis in de nieuwe voorsteden. Veel werknemers inde grote steden bewonen door de week een appartement in een stad en trekken zich voor het weekend en andere vrije dagen terug in hun tweede huis op het platteland. Hoewel rassenscheiding in 1863 wettelijk verboden werd inde VS door de Emancipation Proclamation van president Lincoln. Eindigde de rassenscheiding in het Zuiden pas in de jaren vijftig van deze eeuw. Pas toen was het voor zwarte mensen toegestaan in dezelfde bus te rijden als blanke mensen, in dezelfde theaters te komen, en zich in te schrijven op wat voorheen `witte' scholen en colleges waren. De statistieken wijzen echter uit dat de ergste armoede en werkloosheid voorkomt onder niet-blanke burgers. Programma's voor gelijke kansen en positieve actie veroordelen discriminatie en stimuleren het aannemen van etnische minderheden; andere organisaties, waaronder de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) hebben er veel toe bijgedragen dat huisvesting en werk gelijkelijk werd verdeeld. Grote bewegingen die de bijdrage van zwarte mensen aan de Amerikaanse cultuur (vooral in muziek, literatuur en sport) erkennen hebben geholpen het zelfvertrouwen van de zwarten op te vijzelen. Maar er moet ook veel gebeuren voor er sprake is van gelijkheid. 6.11 Wapens Al vanaf de eerste kolonisten maken wapens deel uit van de Amerikaanse samenleving. De National Rifle Association (NRA) heeft momenteel 3 miljoen leden: mensen die het priv‚-bezit van wapens propageren, vooral voor de sport maar ook voor zelfverdediging. Er zijn naar schatting 200 miljoen vuurwapens in de VS, en bij 1,2 miljoen kinderen onder de elf jaar is een vuurwapen in huis waar ze zo bij kunnen. Behalve veel ongelukken met vuurwapens tonen recente statistieken aan dat elke zes uur een tiener zelfmoord pleegt met een vuurwapen dat thuis in bezit is. Met de groei van de steden nam ook de misdaad toe, omdat daar de werkloosheid en het druggebruik zich concentreren. De FBI (Federal Bureau of Investigation) heeft echter vastgesteld dat er sinds het begin van de jaren negentig een gestage teruggang is van de gewapende misdaad in steden met een bevolking van meer dan 1 miljoen. In 1994 was de daling 8%. Maar deze cijfers beteken niet dat de Amerikanen zich veilig voelen als ze 's avonds alleen over straat lopen.