Hannibal Barkas, beter bekend als gewoon Hannibal, was een Carthaagse generaal.
Hij is vooral bekend geworden door zijn aandeel in de Tweede Punische oorlog, en meer bepaald door zijn tocht over de Alpen waarbij een deel van zijn leger uit olifanten bestond. Hij werd geboren in 247 v.C. in Carthago en was de zoon van Hamilcar Barkas, die ook een Carthaags generaal was. Hamilcar vocht in de Eerste Punische Oorlog, wat Hannibals haat ten opzichte van de Romeinen zou kunnen verklaren. Hannibal maakte in 183 v.C. op 64-jarige leeftijd een einde aan zijn leven door middel van een gif.
DE VOORGESCHIEDENIS: DE EERSTE PUNISCHE OORLOG
Na 270 v.C. kreeg Rome voor de heerschappij in het westelijk bekken van de Middellandse Zee er een concurrent bij: Carthago. De Carthagers voerden veel oorlog met de Grieken van Sicilië, voornamelijk met de stad Syracuse. Na verloop van tijd begon Carthago steeds meer gebied te winnen in Sicilië. Uiteindelijk bleef alleen Syracuse zelf nog in Griekse handen. Voormalige Campaanse huursoldaten die zich in Messina gevestigd hadden, vroegen Carthago om hen te beschermen tegen Syracuse. Carthago, de erfvijand van Syracuse, ging hier maar al te graag op in. Het duurde echter niet lang vooraleer Messina zich ook door Carthago bedreigt voelde en de hulp van Rome inriep om hen zowel tegen Syracuse als tegen Carthago te beschermen. Dit betekende in 264 v.C. het begin van de Eerste Punische Oorlog. De oorlog werd vooral uitgevochten op zee. Aan het begin van de oorlog was de Carthaagse vloot veel sterker dan die van de Romeinen, maar met behulp van hun Griekse bondgenoten konden zij die van hen snel uitbreiden.
De strijd sleepte lang aan maar uiteindelijk namen de Romeinen de bovenhand en wonnen ze in 241 v.C. de oorlog. Als straf voor het verliezen van de oorlog moest Carthago jaarlijks een schadevergoeding betalen aan Rome en moesten ze hun gebieden in Sicilië aan de Romeinen afstaan. Syracuse bleef onafhankelijk.
TWEEDE PUNISCHE OORLOG
DE AANLOOP
Om het verlies van Sicilië te compenseren, trokken de Carthagers meer westwaarts om daar hun imperium uit te breiden. De Iberische stammen werden overwonnen en grote delen van Spanje kwamen onder Carthaags bewind. Met de Romeinen sloten ze een verdrag: het gebied het zuiden van Ebro behoorde tot de Carthaagse invloedsfeer, het gebied ten noorden ervan tot die van Romeinen. Dit ging goed, tot de Romeinen een bondgenootschap sloten met Saguntum, een stad ten zuiden van de Ebro. Als reactie hierop viel Carthago, onder leiding van Hannibal Barkas, de stad binnen. Rome eiste de uitlevering van Hannibal.
De Carthaagse senaat weigerde en Rome verklaarde in 218 v.C. Carthago de oorlog.
BONDGENOTEN
Hannibal rekende er op dat de Povlakte zijn operatiebasis zou worden eens hij over de Alpen was. Hij kon verwachten daar te worden ontvangen als bevrijder van de Kelten, die door de Romeinen van hun vrijheid waren beroofd. Bovendien kon hij hopen op hulp van een Macedonisch leger. Koning Philippus V van Macedonië stond namelijk op gespannen voet met de Romeinen. Romes streven naar een machtspositie aan de oostkust van de Adriatische Zee hield een bedreiging in voor Macedonië. Het was daarom niet onwaarschijnlijk dat Philippus naar Italië zou oversteken om daar zijn troepen met die van Hannibal te verenigen.
DE TOCHT VAN HANNIBAL
Vermits de Carthaagse vloot na de Eerste Punische sterk was afgezwakt, verkoos Hannibal een oorlog over het land. De Romeinen dachten dat Afrika het volgende oorlogsterrein zou worden, maar Hannibal wilde het Romeinse Rijk in het hart treffen.
Hannibal overwon de volkeren aan de overkant van de Ebro, die zich dus in de Romeinse invloedsfeer bevonden. Door de gevechten tegen die volkeren en de overtocht van de Pyreneeën, was zijn leger al sterk verzwakt tegen hij Gallia Transalpina binnenrukte.
Bij de overgang van de Rhône ondervond Hannibal voor het eerst vijandigheden van de Galliërs. Zij wisten immers niet dat de krijgstocht van de Carthagers een anders doel had dan hun land. Gelukkig kreeg Hannibal zijn leger d.m.v. een krijgslist snel over de Rhône, want amper vier dagmarsen naar het zuiden lag Publius Cornelius Scipio bij Massilia met zijn vloot aan de monding van de rivier. Hij was op weg naar Spanje in de hoop de Carthagers daar te kunnen bestrijden. Nu vernam hij tot zijn verbazing dat Hannibal de Rhône had bereikt. Eerst hield hij dit voor loos alarm, maar toe de ernst van de situatie door drong, vertrok hij meteen naar de overgangsplaats. Toen hij daar aankwam had Hannibal de plek net drie dagen geleden verlaten. Toen maakte Scipio een kapitale fout: hij stuurde zijn broer Gnaeus met het grootste deel van het leger naar Spanje, terwijl hij zelf met een kleiner deel Hannibal achterna ging. Hannibal had hem kunnen opwachten - zowel in aantal als in oorlogservaring was zijn leger veel sterker dan dat van Scipio – maar hij besloot wijselijk zijn tocht verder te zetten. Het was al herfst, en een week vertraging zou kunnen betekenen dat de sneeuwval de passen van de Alpen zouden afsluiten. Dit zou betekenen dat Hannibal dit jaar niet meer over de Alpen zou kunnen.
Het leger van Hannibal trok onder leiding van inheemse gidsen steeds verder de Alpen in. Bij het overtrekken van de eerste Alpenketen werden de ruiterij en de tros overvallen door inheemse Gallische volkeren, die niet wisten dat de tocht van Hannibal niet tegen hen was gericht. Ook de smalle en steile weg zorgde ervoor dat veel lastdieren de afgrond instortten. Hannibal besefte dat hij dringend moest ingrijpen. Met een snelle troep stortte hij zich op de vijand, doodde sommigen en verdreef de anderen. Dit had zoveel indruk gemaakt op de Galliërs dat de rest van de tocht rustig verliep.
Op de negende dag bereikte Hannibal het hoogste punt. Het sloeg er een kamp op en hield twee dagen rust. Het was al ver in september, en de eerste sneeuw begon te vallen op de bergtoppen. Toen men een hoogte had bereikt, vanwaar men uitzicht had over de Povlakte, hield Hannibal een bemoedigende toespraak over alle heerlijkheid die hun te wachten stond ginder en over de heldendaden die ze er zouden verrichten. Vol goede moed begonnen de Carthagers aan de afdaling.
Die kostte hen echter minstens verliezen als de beklimming. De weg was smal en steil, en de sneeuw maakte het er ook niet gemakkelijker op. Op een gegeven moment kwamen ze aan een passage die zo smal was dat de lastdieren er niet konden passeren. Een lawine had meer dan de helft van de weg weggevaagd. Een poging om een andere route te nemen mislukte, dus zat er niets anders op dan de weg weer te verbreden. Uiteindelijk bereikte hij de Povlakte, maar het heeft verschrikkelijk veel offers geëist. Meer dan de helft van de manschappen heeft de oversteek niet overleefd.
SLAG BIJ HET TRASIMEENSE MEER
Hannibal trok verder langs de oevers van de Arno. Door het smelten van de sneeuw was het was echter zo drassig, dat de troepen drie dagen door het moeras moesten marcheren. De mars door die moerasgebieden kostte Hannibal grote verliezen. Velen stierven door ziektes. Hannibal zelf kreeg ten gevolge van de ongezonde moerasdampen een infectie die hem een oog kostte.
Hannibal kwam oog in oog te staan met consul Flaminiusen zijn leger. Hannibal slaagde er in de Romeinen in een nauwe bergpas bij het Trasimeense meer te lokken. Hij liet zijn manschappen in hinderlaag gaan en een grote slachting volgde. Bijna het hele Romeinse leger – 30.000 man – werd letterlijk vernietigd, zonder dat het Hannibal meer dan 1.500 man kostte, hoofdzakelijk Galliërs.
SLAG BIJ CANNAE
216 v.C was voor de Romeinen één van de zwartste jaren uit de geschiedenis tot dan toe. De Romeinen konden met 90.000 man ten velde trekken, terwijl Hannibal maar 50.000 man kon opstellen. Ondanks de Romeinen een groter, sterker en meer gedisciplineerd leger hadden, misten ze wat bij de Carthagers net hun grote troef was: een goede veldheer.
Hannibal maakte een omsingelbeweging en drukte zijn tegenstanders steeds meer opeen. Het leger werd bijna volledig vernietigd: 50.000 Romeinen, onder wie 80 senatoren, werden gedood en 20.000 man geraakte in krijgsgevangenschap. De overwinning kostte Hannibal niet meer dan 6.000 man.
Hannibal heeft nooit de bedoeling gehad om het Romeinse Rijk ten val te brengen; hij wilde zijn tegenstander slechts dwingen tot een voor zijn land veilige vrede. Hij overwoog zelfs om na de oorlog een vriendschapsband met Rome te sluiten. Maar Rome moest hier niet van weten, ze gingen liever ten onder dan een onbeduidend volk te worden.
ROMES WEDEROPSTANDING
Voor Rome en haar bondgenoten was de catastrofe bij Cannae een hevige schok.
De meeste Zuid-Italische steden, waaronder het rijke Capua, liepen over naar de zijde van Carthago. Al snel volgde Syracuse, voordien een gezworen vijand van de Carthagers, hun voorbeeld. Maar Midden-Italië bleef zo goed als geheel aan Rome trouw. Hannibal bezat slechts zijn ene, niet te vervangen leger. Versterking vanuit Carthago werd door de Romeinen onmogelijk gemaakt. Ook van de samenwerking met Macedonië kwam niets in huis. Syracuse werd na het overlopen door Rome veroverd en bij Sicilië ingelijfd.
In dezelfde tijd maakte het Romeinse leger steeds meer vorderingen in Spanje onder leiding van Publius Cornelis Scipio, zoon van de in 218 v.C. verslagen consul.
Terwijl versterkingen Hannibal niet bereikten, konden de Romeinen een sterk leger opbouwen. In 204 v.C. had Scipio heel Carthaags Spanje veroverd en trok hij richting Noord- Afrika.Even later werd Hannibal zelf teruggeroepen naar Carthago om de stad te verdedigen. Daar leidde het tot een confrontatie met Scipio, maar Hannibal werd verslagen.
In 201 v.C. sloot Carthago voor de tweede maal vrede met Rome op hun voorwaarden.
Het geraakte zijn rijk in Spanje en Noord-Afrika kwijt, moest een grote schadevergoeding betalen en zijn vloot uitleveren.
NA DE OORLOG
Hannibal werd gezagsdrager in Carthago en stimuleerde de landbouw, maar had vijanden bij de aristocratische families. Deze drongen bij de Romeinen aan om zijn uitlevering te vragen.
Hierop vluchtte Hannibal in 195 v.Chr. naar het hof van de ambitieuze koning Antiochus III van Syrië en trachtte vergeefs deze vorst te bewegen ten strijde te trekken. Vervolgens trok hij naar koning Prusias van Bithynië (Klein-Azië), waar hij na ontdekking door Romeinse spionnen zelfmoord pleegde door gif in te nemen om uitlevering aan Rome te voorkomen. In de literatuur is sprake van vergiftiging met stierenbloed.
Hij is vooral bekend geworden door zijn aandeel in de Tweede Punische oorlog, en meer bepaald door zijn tocht over de Alpen waarbij een deel van zijn leger uit olifanten bestond. Hij werd geboren in 247 v.C. in Carthago en was de zoon van Hamilcar Barkas, die ook een Carthaags generaal was. Hamilcar vocht in de Eerste Punische Oorlog, wat Hannibals haat ten opzichte van de Romeinen zou kunnen verklaren. Hannibal maakte in 183 v.C. op 64-jarige leeftijd een einde aan zijn leven door middel van een gif.
DE VOORGESCHIEDENIS: DE EERSTE PUNISCHE OORLOG
Na 270 v.C. kreeg Rome voor de heerschappij in het westelijk bekken van de Middellandse Zee er een concurrent bij: Carthago. De Carthagers voerden veel oorlog met de Grieken van Sicilië, voornamelijk met de stad Syracuse. Na verloop van tijd begon Carthago steeds meer gebied te winnen in Sicilië. Uiteindelijk bleef alleen Syracuse zelf nog in Griekse handen. Voormalige Campaanse huursoldaten die zich in Messina gevestigd hadden, vroegen Carthago om hen te beschermen tegen Syracuse. Carthago, de erfvijand van Syracuse, ging hier maar al te graag op in. Het duurde echter niet lang vooraleer Messina zich ook door Carthago bedreigt voelde en de hulp van Rome inriep om hen zowel tegen Syracuse als tegen Carthago te beschermen. Dit betekende in 264 v.C. het begin van de Eerste Punische Oorlog. De oorlog werd vooral uitgevochten op zee. Aan het begin van de oorlog was de Carthaagse vloot veel sterker dan die van de Romeinen, maar met behulp van hun Griekse bondgenoten konden zij die van hen snel uitbreiden.
TWEEDE PUNISCHE OORLOG
DE AANLOOP
Om het verlies van Sicilië te compenseren, trokken de Carthagers meer westwaarts om daar hun imperium uit te breiden. De Iberische stammen werden overwonnen en grote delen van Spanje kwamen onder Carthaags bewind. Met de Romeinen sloten ze een verdrag: het gebied het zuiden van Ebro behoorde tot de Carthaagse invloedsfeer, het gebied ten noorden ervan tot die van Romeinen. Dit ging goed, tot de Romeinen een bondgenootschap sloten met Saguntum, een stad ten zuiden van de Ebro. Als reactie hierop viel Carthago, onder leiding van Hannibal Barkas, de stad binnen. Rome eiste de uitlevering van Hannibal.
De Carthaagse senaat weigerde en Rome verklaarde in 218 v.C. Carthago de oorlog.
BONDGENOTEN
Hannibal rekende er op dat de Povlakte zijn operatiebasis zou worden eens hij over de Alpen was. Hij kon verwachten daar te worden ontvangen als bevrijder van de Kelten, die door de Romeinen van hun vrijheid waren beroofd. Bovendien kon hij hopen op hulp van een Macedonisch leger. Koning Philippus V van Macedonië stond namelijk op gespannen voet met de Romeinen. Romes streven naar een machtspositie aan de oostkust van de Adriatische Zee hield een bedreiging in voor Macedonië. Het was daarom niet onwaarschijnlijk dat Philippus naar Italië zou oversteken om daar zijn troepen met die van Hannibal te verenigen.
DE TOCHT VAN HANNIBAL
Vermits de Carthaagse vloot na de Eerste Punische sterk was afgezwakt, verkoos Hannibal een oorlog over het land. De Romeinen dachten dat Afrika het volgende oorlogsterrein zou worden, maar Hannibal wilde het Romeinse Rijk in het hart treffen.
Hannibal overwon de volkeren aan de overkant van de Ebro, die zich dus in de Romeinse invloedsfeer bevonden. Door de gevechten tegen die volkeren en de overtocht van de Pyreneeën, was zijn leger al sterk verzwakt tegen hij Gallia Transalpina binnenrukte.
Bij de overgang van de Rhône ondervond Hannibal voor het eerst vijandigheden van de Galliërs. Zij wisten immers niet dat de krijgstocht van de Carthagers een anders doel had dan hun land. Gelukkig kreeg Hannibal zijn leger d.m.v. een krijgslist snel over de Rhône, want amper vier dagmarsen naar het zuiden lag Publius Cornelius Scipio bij Massilia met zijn vloot aan de monding van de rivier. Hij was op weg naar Spanje in de hoop de Carthagers daar te kunnen bestrijden. Nu vernam hij tot zijn verbazing dat Hannibal de Rhône had bereikt. Eerst hield hij dit voor loos alarm, maar toe de ernst van de situatie door drong, vertrok hij meteen naar de overgangsplaats. Toen hij daar aankwam had Hannibal de plek net drie dagen geleden verlaten. Toen maakte Scipio een kapitale fout: hij stuurde zijn broer Gnaeus met het grootste deel van het leger naar Spanje, terwijl hij zelf met een kleiner deel Hannibal achterna ging. Hannibal had hem kunnen opwachten - zowel in aantal als in oorlogservaring was zijn leger veel sterker dan dat van Scipio – maar hij besloot wijselijk zijn tocht verder te zetten. Het was al herfst, en een week vertraging zou kunnen betekenen dat de sneeuwval de passen van de Alpen zouden afsluiten. Dit zou betekenen dat Hannibal dit jaar niet meer over de Alpen zou kunnen.
Op de negende dag bereikte Hannibal het hoogste punt. Het sloeg er een kamp op en hield twee dagen rust. Het was al ver in september, en de eerste sneeuw begon te vallen op de bergtoppen. Toen men een hoogte had bereikt, vanwaar men uitzicht had over de Povlakte, hield Hannibal een bemoedigende toespraak over alle heerlijkheid die hun te wachten stond ginder en over de heldendaden die ze er zouden verrichten. Vol goede moed begonnen de Carthagers aan de afdaling.
Die kostte hen echter minstens verliezen als de beklimming. De weg was smal en steil, en de sneeuw maakte het er ook niet gemakkelijker op. Op een gegeven moment kwamen ze aan een passage die zo smal was dat de lastdieren er niet konden passeren. Een lawine had meer dan de helft van de weg weggevaagd. Een poging om een andere route te nemen mislukte, dus zat er niets anders op dan de weg weer te verbreden. Uiteindelijk bereikte hij de Povlakte, maar het heeft verschrikkelijk veel offers geëist. Meer dan de helft van de manschappen heeft de oversteek niet overleefd.
SLAG BIJ HET TRASIMEENSE MEER
Hannibal trok verder langs de oevers van de Arno. Door het smelten van de sneeuw was het was echter zo drassig, dat de troepen drie dagen door het moeras moesten marcheren. De mars door die moerasgebieden kostte Hannibal grote verliezen. Velen stierven door ziektes. Hannibal zelf kreeg ten gevolge van de ongezonde moerasdampen een infectie die hem een oog kostte.
Hannibal kwam oog in oog te staan met consul Flaminiusen zijn leger. Hannibal slaagde er in de Romeinen in een nauwe bergpas bij het Trasimeense meer te lokken. Hij liet zijn manschappen in hinderlaag gaan en een grote slachting volgde. Bijna het hele Romeinse leger – 30.000 man – werd letterlijk vernietigd, zonder dat het Hannibal meer dan 1.500 man kostte, hoofdzakelijk Galliërs.
SLAG BIJ CANNAE
216 v.C was voor de Romeinen één van de zwartste jaren uit de geschiedenis tot dan toe. De Romeinen konden met 90.000 man ten velde trekken, terwijl Hannibal maar 50.000 man kon opstellen. Ondanks de Romeinen een groter, sterker en meer gedisciplineerd leger hadden, misten ze wat bij de Carthagers net hun grote troef was: een goede veldheer.
Hannibal maakte een omsingelbeweging en drukte zijn tegenstanders steeds meer opeen. Het leger werd bijna volledig vernietigd: 50.000 Romeinen, onder wie 80 senatoren, werden gedood en 20.000 man geraakte in krijgsgevangenschap. De overwinning kostte Hannibal niet meer dan 6.000 man.
Hannibal heeft nooit de bedoeling gehad om het Romeinse Rijk ten val te brengen; hij wilde zijn tegenstander slechts dwingen tot een voor zijn land veilige vrede. Hij overwoog zelfs om na de oorlog een vriendschapsband met Rome te sluiten. Maar Rome moest hier niet van weten, ze gingen liever ten onder dan een onbeduidend volk te worden.
Voor Rome en haar bondgenoten was de catastrofe bij Cannae een hevige schok.
De meeste Zuid-Italische steden, waaronder het rijke Capua, liepen over naar de zijde van Carthago. Al snel volgde Syracuse, voordien een gezworen vijand van de Carthagers, hun voorbeeld. Maar Midden-Italië bleef zo goed als geheel aan Rome trouw. Hannibal bezat slechts zijn ene, niet te vervangen leger. Versterking vanuit Carthago werd door de Romeinen onmogelijk gemaakt. Ook van de samenwerking met Macedonië kwam niets in huis. Syracuse werd na het overlopen door Rome veroverd en bij Sicilië ingelijfd.
In dezelfde tijd maakte het Romeinse leger steeds meer vorderingen in Spanje onder leiding van Publius Cornelis Scipio, zoon van de in 218 v.C. verslagen consul.
Terwijl versterkingen Hannibal niet bereikten, konden de Romeinen een sterk leger opbouwen. In 204 v.C. had Scipio heel Carthaags Spanje veroverd en trok hij richting Noord- Afrika.Even later werd Hannibal zelf teruggeroepen naar Carthago om de stad te verdedigen. Daar leidde het tot een confrontatie met Scipio, maar Hannibal werd verslagen.
In 201 v.C. sloot Carthago voor de tweede maal vrede met Rome op hun voorwaarden.
Het geraakte zijn rijk in Spanje en Noord-Afrika kwijt, moest een grote schadevergoeding betalen en zijn vloot uitleveren.
NA DE OORLOG
Hannibal werd gezagsdrager in Carthago en stimuleerde de landbouw, maar had vijanden bij de aristocratische families. Deze drongen bij de Romeinen aan om zijn uitlevering te vragen.
Hierop vluchtte Hannibal in 195 v.Chr. naar het hof van de ambitieuze koning Antiochus III van Syrië en trachtte vergeefs deze vorst te bewegen ten strijde te trekken. Vervolgens trok hij naar koning Prusias van Bithynië (Klein-Azië), waar hij na ontdekking door Romeinse spionnen zelfmoord pleegde door gif in te nemen om uitlevering aan Rome te voorkomen. In de literatuur is sprake van vergiftiging met stierenbloed.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden