Alexander de Grote

Een held voor de Grieken en de Romeinen, een profeet voor de Arabieren, een mythe voor de westerlingen.

HOOFDSTUKINDELING -voorwoord 1. Inleiding 1.1 De Grieken en de Perzen 1.2 De Grieken en de Macedomiërs 2. Alexander de Grote 2.1 De jeugd van Alexander 2.2 Het koningsschap 2.3 Het eerste en tweede verzet 3. De veroveringen 3.1 Wie was eigenlijk die Perzische tegenstander? 3.2 Klein-Azië 3.3 Egypte 3.4 De verovering van Perzië 3.5 Op naar Indië 3.6 De verovering van Indië 3.7 De terugkeer 3.8 Het einde - conclusie - lijst met belangrijke jaartallen - literatuurlijst - literatuurbespreking Probleemstelling Wie was Alexander de Grote en wat waren de motieven voor zijn veroveringstochten?

Voorwoord

Ik wil mijn scriptie gaan houden over Alexander de Grote, omdat ik het een erg interessant onderwerp vind. Ik ben voornamelijk geinteresseerd in hoe het hem lukte om zo'n groot gebied te veroveren. En ook wil ik er achter komen wat zijn beweegredenen waren. Voordat ik ging kijken waarover ik mijn scriptie zou gaan houden, had ik nog nauwelijks iets gehoord over Alexander de Grote. Maar toen ik mij een beetje ging verdiepen in een boek over hem kwam ik erachter dat hij een heel belangrijk figuur is geweest in de wereldgeschiedenis. En omdat er tijdens de geschiedenislessen op school haast geen aandacht aan hem wordt besteed, heb ik besloten om Alexander de Grote te kiezen als onderwerp van mijn scriptie.

1. Inleiding

1.1 De Grieken en de Perzen Alles begint als in 480 Xerxes aan het hoofd van de Perzische vloot en het leger Griekenland binnenrukt. Ondanks hevige weerstand van een Spartaanse legerafdeling lukt het de Perzen om centraal-Griekenland te bezetten. Daarna bezetten ze het door de bewoners verlaten Attaca. Dan slagen de Gieken er toch in om een vloot te formeren en bezorgen zij Xerxes, de Grote Koning, zijn eerste grote nederlaag. Xerxes geeft er nu de voorkeur aan om eerst Klein-Azië te veroveren. Het leger dat hij in Europa had achtergelaten, lijdt in 479 bij Plateau opnieuw een grote nederlaag. Gelijktijdig vestigen veel Grieken zich in de Griekse steden van Klein-Azië, die onderworpen zijn aan de Perzische koning. De 5de eeuw draagt het stempel van Athene's leiderschap over alle overige staten van Griekenland. Hij verenigde de Grieken om een gezamenlijke oorlog tegen de Perzen te beginnen en daarvoor gezamenlijk een Griekse vloot te onderhouden. De overblijfselen van de talrijke gebouwen op de Macropolis laten nu nog het hoogtepunt van de Griekse macht zien. De opvolger van Xerxes, Artaxerxes, is van mening dat de steden in Klein-Azië aan hem toebehoren. In 386 legt de Perzische koning de Koningsvrede op: dit is niets anders dan een bevel aan de Griekse steden in Europa om hem te aanvaarden als koning. De belangrijke kuststeden komen hierdoor weer onder Perzische overheersing. Hiertegen komen Isocrates en zijn vrienden in opstand. Zij vinden dat het afgelopen moet zijn met de vernedering door de barbaren. Ze maken plannen om de Grieks steden in Klein-Azië te bevrijden. Maar voordat zo'n plan kans van slagen heeft, moeten eerst de Griekse staten verenigd worden. Eerst dacht Isocrates aan Athene, maar hij denkt toch dat het Athene niet zal lukken om de Griekse staten te verenigen. Nu wendt hij zich tot een groot koninkrijk in het noorden van Griekenland: Macedonië. In 346 dringt hij er bij Philippus II op aan om de Griekse steden te bevrijden. Als Philippus II in 359 aan de macht komt wordt Macedonië een van de meest invloedrijke Griekse staten. Philippus II heeft een uitstekend getraind leger dat hij betaald met de in Tharicië veroverde goudmijnen. Bij zijn streven om Macedonië uit te breiden komt hij steeds in botsing met andere Griekse stadstaten. Maar als Philippus II in 338 in de buurt van Chaeronea de verbonden Griekse legers verslaat, betekent dit het einde van de onafhankelijkheid van de Griekse steden. Na deze overwinning voert Philippus II zijn plan om alle Griekse staten te verenigen uit. Hij roept een vergadering bijeen in Criante, waarin wordt besloten om een statenbond op te richten, het Helleens verbond. Er wordt een onderling vredesverdrag getekend waarin alle staten hun onafhankelijkheid behouden. Maar als tegenprestatie moeten zij hem wel als koning rekenen. Philippus II wordt benoemd als Echelon, degene aan wie in tijd van oorlog het opperbevel van het gemeenschappelijke leger wordt opgedragen. Alleen Sparta weigert hiermee in te stemmen en blijft dus buiten het verbond
Het doel van het verbond is om een nationale oorlog tegen de Perzen te beginnen om de Grieken te wreken voor de heiligschennis die de barbarbaren pleegden in Griekse tempels. Om dit doel te bereiken stuurde Philippus II in de lente van 336 een eerste legerafdeling naar Azië om de Griekse steden te bevrijden. In de zomer van 336, als heel Griekenland voorbereidingen treft voor de aanval op Perzië. gebeurt er plotseling iets onverwachts. Als Philippus II in Taiga een theatervoorstelling wil bijwonen ter ere van het huwelijk van zijn dochter Cleopatra wordt hij vermoord. Alexander de zoon van Philippus II volgt hem direct op en zal de doelstellingen van het Helleens verbond moeten uitvoeren. 1.2 De Grieken en de Macedoniërs Macedonië was het land van Phlippus II. Het lag aan de noord rand van het door de Hellenen, zo noemde de Grieken zich, bewoonde gebied. Maar de Macedoniërs werden door de meeste overige Grieken niet als Hellenen beschouwd. Lang werd dit oordeel door historici overgenomen. Maar geleidelijk kwam men er achter dat de Macedoniërs toch wel Hellenen waren. De Grieken zagen de Macedoniërs als barbaren.Hiermee duidden de Hellenen eerst alle vreemdelingen aan, want die spraken een andere taal, die zeiden 'bar-bar' in plaats van mooie Griekse klanken. In het begin had het woord barbaar geen negatieve betekenis, maar in de loop van de tijd kreeg het wel een negatieve betekenis. Ook tussen de Hellenen onderling ontstonder er tegenstellingen er kwam een soort rangorde. Athene met de landstreek Attica zag zich als het ware Helleense gebied, heel veel hellenen wilde dus ook Atheens staatsburger worden. Het Atische dialect werd de Helleense omvangstaal. Ook was er een groeiend aantal Atheners die het Hellenisme beperkte tot de Attische cultuur. Deze groep maakt een onderscheid tussen ras-Hellenen en cultuur-Hellenen. Voor de leden van deze groep waren de Macedoniërs dus of hlemaal geen Hellenen of Hellenen die je nauwelijks serieus kon nemen. Niettemin pleitte de woordvoerder van deze Atheners, Isocrates, jarenlang voor het leiderschap van Philippus. De tegenstelling tussen Helleen-Barbaar was dus erg gecompliceerd. De Macedoniërs wilden graag goede Helllenen zijn. Maar de overige Grieken beschouwenden hun als barbaren, maar wilden wel een Macedoniër als koning.

2. Alexander de Grote

2.1 De jeugd van Alexander Alexander is in 356 voor Christus geboren in Pella. Over de jeugd van Alexander de Grote is niet veel bekend, dit komt vooral omdat mensen in hun jeugd nog niet herkend worden als aanstaande beroemdheden. De tweede reden is dat er erg veel geschriften over Alexander zijn zoek geraakt. Eigenlijk is alleen bekend wie zijn leraren waren. Zijn voornaamste leraar in zijn jongste jaren was Leonidas. Deze stoer man, die zelf de lichamelijke scholing voor zijn rekening nam, was familie van Olympias, de moeder van Alexander. Ook anderen zorgden voor opvoeding van de kleine Alexander, maar dan vooral op geestelijke en sociale aspecten. Ook de koning zelf was zeer actief betrokken bij de opvoeding van zijn zoon. De grote man droomde van een grote zoon. Op 13 jarige leeftijd vertrok Alexander naar Mieza waar zijn eigenlijke scholing begon. In Mieza werd er alles aangedaan om Alexanders lichaam en geest goed te oefenen voor de zware taak die Alexander te wachten stond. In Mieza werd Aristoteles de nieuwe leermeester van Alexander. Aristoteles had in die tijd nog niet zijn bekende werken geschreven. In 340 voor Christus, toen Alexander 16 jaar oud was, vertrok Philippus II om zijn invloed in de Bosporus en de bij de Donau uit te breiden. Voor de tijd dat hij weg was, laat hij Alexander het bestuur van zijn land waarnemen. Kort na het vertrek van Philippus II weet Alexander een opstand in Tractie neer te slaan. Later in 338 voor Christus. neemt hij als commandant van de linkervleugel met succes deel aan de Slag bij Chaeronea. Tijdens deze twee gebeurtenissen liet hij zien dat hij politiek en militair erg bekwaam was.
2.2 Het koningsschap Na de dood van Philippus II was de verwarring over wie hem moest opvolgen erg groot. In de periode die volgde liet Alexander zien dat hij over enige uitzonderlijke kwaliteiten beschikte en liet in zeer enkele gevallen zijn concurrenten uit de weg ruimen. Toen in 336 voor Christus de legervergadering bijeen kwam, moest de nieuwe koning gekozen worden. Trouwe kameraden van Philippus II, als Antipater en Permenion schoven Alexander naar voren als de nieuwe koning. Als argument gebruikten zij dat Alexander als kroonprins al had laten zien dat hij een goede en bekwame leider was. En nadat Alexander had beloofd het beleid van zijn vader voort te zetten, werd hij gekozen tot koning van het Macedonische volk 2.3 Het eerste verzet en tweede verzet Na de dood van Philippus II stelden veel Griekse staten zich vijandig op tegen Macedonië, want zij namen Alexander niet zomaar als nieuwe leider. Daarom sprak Alexander met de gezanten van de Griekse staten en overtuigde hen van zijn goede wil om de plannen van zijn vader volledig uit te voeren. Hierop verdween de vijandige houding van de meeste Griekse Staten, alleen de felle nationalisten in Thebe en Athene bleven opstandig. Alexander stuurde daarom meteen een leger richting het zuiden om de orde te herstelen. Alexander viel Thebe niet aan maar stelde een ultimatum. De oorlogshitsers vluchtten en de anderen zochten een vreedzaam contact met Alexander en willigden zijn eisen in. Ook naar het opstandige Athene had Alexander een ultimatum gestuurd, In Athene schrok men erg en vroeg men om vergeving en een goede verstandhouding. De afgevaardigden van de Griekse staten kwamen nu bijeen om het Helleens Verbond opnieuw te bevestigen. Tijdens deze bijeenkomst werd Alexander benoemd tot opperbevelhebber. Alexander keerde nu terug naar Pella en zorgde er in de winter van 336 op 335 voor Christus voor dat zijn machtspositie in Macedonië volledig gehandhaafd bleef. Na de winter ging Alexander met een deel van zijn leger richting de Balkan om de opstandige stammen met hard geweld tot de orde te roepen. Maar ook stammen buiten het gebied van zijn vader laat hij zijn ijzeren vuist voelen. Op een gegeven moment trok hij zelfs even over de Donau: een typerend trekje van Alexander, plotseling behoefte krijgen aan een riskante maar zinloze daad; en die behoefte dan in werkelijkheid omzetten. En zo kwam hij terug in zijn hoofdstad, genietend van zijn beleefde avontuur. Maar terug in Pella hoorde Alexander dat er in Hellas weer opstanden waren uitgebroken. Het gerucht van de dood van Alexander had de ronde gedaan. De fanatieke nationalisten begonnen weer te prediken en haalden veel mensen over. In Thebe waren Macedonische soldaten gedood en was de Burcht waarin de Macedoniërs een garnizoen hadden, aangevallen. Toen Alexander dit hoorde, werd hij woest. Hij stuurde zijn nog vermoeide leger richting Thebe. De Thebanen werden opnieuw verrast door de snelle komst van de koning. Dit keer viel Alexander wel aan en liet het hele dorp plat branden en de Thebanen doden of als slaaf verkopen. Na dit machtsvertoon was de weerstand van de Griekse staten gebroken. Alexander had nu het door Philippus II veroverde gebied weer onder zijn heerschappij.

3. De veroveringen

3.1 Wie was eigenlijk die Perzische tegenstander In de 6de eeuw voor Christus werd Perzië onder leiding van Cyrus de Grote het belangrijkste land van het 'Oosten'. In 490 stak Darius de Aegeïsche zee over om heel Griekenland te veroveren hij werd echter door een Atheens leger verslagen. Xerxes, de zoon van Darius, probeerde opnieuw om Griekenland te veroveren. In het begin was hij zeer succesvol, hij verwoestte de stad Athene. Maar door een list wisten de nu wel samenwerkende stadstaten de Perzen toch te verslaan. In 465 werd Xerxes vermoord. De zoon van Xerxes, Artaxerxes I, en diens zoon, Artaxerxes II, hadden veel moeite om het Perzische rijk bijeen te houden. Zo wist Egypte zich in 404 af te scheiden van de Perzen. Er kwamen ook veel andere gebieden in opstand tegen de Perzische koning. De Zoon van Artaxerxes II, Artaxerxes III, wist het gezag in het Perzische rijk te herstellen. Egypte werd weer veroverd en ook de Griekse stadstaten in Klein-Azië kwamen weer onder Perzisch gezag. Artaxerxes III werd vermoord door zijn vizier, Bagoas. Bagoas zette de jongste zoon van Artaxerxes III, Arses, op de troon, maar nam eigenlijk zelf de macht over in Perzië. Toen Arses te veel invloed begon uit te oefenen, vermoordde Bagoas ook hem en stelde Darius III aan als de nieuwe koning. Maar Darius III bleek niet zo makkelijk te beïnvloeden als Bagoas had gedacht. Bagoas werd door Darius III ter dood veroordeeld wegens landverraad. 3.2 Klein-Azië De slag bij Gracieus Het is nu 334 voor Christus en Alexander staat klaar om Perzië binnen te vallen. Antipater heeft hij benoemd als zijn regent in Macedonië en als plaatsvervanger in het Helleens verbond. Het leger van Alexander bestaat uit 15.000 ruiters en 30.000 infanteristen. Met dit leger trekt hij de Hellepoort, nu de Dardanellen, over om het Perzische rijk aan te vallen
Bij de rivier de komt het tot de eerste veldslag tussen het Macedonische leger en de Perzen. De Perzen hadden zich aan de overkant van de rivier opgesteld zodat de Macedoniers kwetsbaar zouden zijn bij het oversteken van de rivier. Toen Alexander op een late middag in mei aankwam bij de rivier hadden zijn troepen er een lange reis opzitten en waren veel afdelingen nog onderweg. Alexander had nu twee mogelijkheden. Hij kon hier een kampement opslaan en de volgende dag aanvallen of met de aanwezige troepen, de keurtroepen, direct aanvallen. Alexander koos natuurlijk voor het tweede. Alexander neemt zelf de leiding over de offensieve vleugel en geeft Parmenion de leiding over de defensieve vleugel. Alexander keert zich tegen het Perzische centrum. Het lukt hem om de overkant van de rivier te bereiken waar de strijd hard en verbitterd doorgaat. Nog even en de Perzen slaan massaal op de vlucht. Het Griekse voetvolk in Perzische dienst heeft zich niet in de strijd gemengd. Maar de huurlingen laten zich niet meeslepen door de vluchtende Perzen, maar blijven achter om Alexander op te wachten. Hierop valt Alexander de huurlingen aan, dit loopt uit op een grote slachtpartij waarbij slechts 2000 van de 20.000 huurlingen overleven. Deze overlevenden worden opgepakt en naar de mijnen in Macedonië gestuurd. En zo wordt de eerste veldslag een grote overwinning voor Alexander Bevrijding van de Helleense steden Alexander trekt nu verder naar het zuidwesten. Hiervoor heeft hij twee redenen. Een politiek motief: de Griekse steden in vrijheid brengen. Maar ook een strategisch motief: de havens in handen krijgen om zo de sterke Perzische vloot uit te schakelen. Tijdens zijn tocht krijgt Alexander weinig tegenstand. Veel steden geven zich al over voordat Alexander de stad bereikt heeft. In veel steden die Alexander veroverde stelde hij een democratisch systeem in. De staatsinrichting, ook het belastingsysteem, laat hij zoveel mogelijk intact. Ook herstelt hij enkele oude voor-Perzische gebruiken en verleent hij zelfstandigheid. Hierdoor wordt hij erg geliefd bij de bevolking die hem erg dankbaar is , bondgenootschappen met hem aangaat en hem erkent als opperheer. In Milete en Halicarnassus zijn er nog wel Perzische troepen die verzet bieden maar al snel sluiten ook zij een bondgenootschap met Alexander. Alexander neemt nu de Helleense huurlingen van de Perzen op in zijn eigen leger.
De slag bij Issus In de winter van 334 op 333 trok Alexander richting Gordium, dwars door de zuidwestelijke bergen van het Perzische rijk. De stammen die hij onderweg tegenkomt worden met gemak verslagen. En zo arriveert Alexander midden in de winter in Gordium waar hij zijn kampementen opslaat om te wachten op het voorjaar. In het voorjaar van 333 trekt het leger weer verder in een ongenadig hoog tempo. Tegenstanders, stukjes van het Perzische leger en nomadenstammen, worden stuk voor stuk verslagen.Zo komt het leger in Tarsus, aan de zuidkust aan, de stad waar later de apostel Paulus geboren zal worden. In Tarsus wordt Alexander ernstig ziek, waarschijnlijk longontsteking. Door goede zorg van zijn lijfarts Philippus herstelde Alexander snel. Alexander splitst nu zijn troepen om het gebied verder te onderwerpen. Weer behaalt Alexander een aantal simpele overwinningen. en besluit hij om een groot godsdienstig feest te organiseren. Intussen was Darius bezig om in Babylon een enorm groot leger bijeen te krijgen. Waarvan sommige geschiedschrijvers beweren dat dit leger wel uit 600.000 man zou bestaan. Met dit leger trok Darius richting het westen, Alexander tegemoet. Alexander trok op dit moment richting Phoenicië om de havens in dat gebied in handen te krijgen. Hier is grote haast bij want de Perzische vloot is nog steeds actief., niet meer om Griekenland aan te vallen, maar de bevoorradingslijnen van Alexanders leger te bedreigen. Ephese is de grote aanvoerhaven. De weg van Ephese loopt bij Tarsus door een soort flessenhals, een smalle strook tussen de kust en het bergmassief. In dit gebied laat Alexander een van zijn beste generaals achter om de hoofdweg richting Mesopotamië open te houden. Bij Cilicie, vlak bij Issus, vindt de tweede grote veldslag tussen Alexanders leger en de Perzen plaats. Darius heeft zich hier met zijn leger opgesteld op een nauwe vlakt van zo'n 4 kilometer breed.om Alexander op te wachten. Alexander viel zelf aan met zijn elitekorps en probeerde Darius zelf te pakken te krijgen. Toen Alexander Darius te dicht naderde sloeg Darius op de vlucht. Dit betekende een enorme klap voor de Perzen. Velen van hen vluchtten dan ook. Bij deze vlucht kwamen enorm veel Perzen om, vertrapt door hun eigen paarden of verdronken in een van de kleine riviertjes. Ondanks een achtervolging slaagt Alexander er niet in om Darius te pakken. Wel weet Alexander een Perzisch kamp te veroveren waar zich veel schatten bevinden. En ook de moeder, de vrouw en de drie kinderen van Darius. Phoenicië Na deze veldslag trekt het leger vam Alexander verder richting het zuiden. Het leger van Alexander was intussen wel een stuk kleiner geworden. Vooral veel gewonden moesten achterblijven of terug naar Macedonië. Parmenion ,die met een deel van het leger verder het land ingetrokken was, had Damascus bereikt en veroverd. In Damascus bevond zich de oorlogskas van Darius. Nu Parmenion terug is bij Alexander zijn ook de financiële problemen voor Alexander opgelost. Nu Alexander weer genoeg geld heeft, kan hij ook huursoldaten in dienst nemen en dat doet hij dan ook op grote schaal. Ook Hellenen, voormalig soldaten van Darius, neemt hij op in zijn leger. Grote delen van Phoenicië geven zich zonder verzet over. Maar de stad Tyrus bood toch verzet en er ontstond een hevige strijd. Alexander wilde in de stad een offer brengen aan Melkart, zijn voorvader. Maar de bewoners van Tyrus die wel bereid zijn zich te laten onderwerpen, staan het niet toe dat de koning in de Eilandstad komt. Ook de Perzen hadden dit nooit gemogen. Dit was voor Alexander een teken dat Tyrus zich niet aan hem wilde onderwerpen. En Alexander besloot om de stad aan te vallen. Na een belegering van januari tot augustus 332 lukt het Alexander om de stad te veroveren. Tijdens de belegering zijn meer dan 8000 Tyriërs gedood tijdens de strijd of werden daarna vermoord. De 30.000 overgebleven Tyriërs worden als slaaf verkocht. Alexander kan nu eindelijk zijn offer brengen aan Melkart-Heracles. Tijdens het beleg van Tyrus krijgt Alexander een vredesaanbod van Darius. Hierin bood Darius hem een hoog losgeld voor zijn familie, de hand van zijn dochter, vriendschap en bondgenootschap en al het land tot aan de Eufraat. Ondanks druk van zijn kameraden sloeg Alexander dit voorstel af. Toen Darius dit hoorde begon hij met het vormen van een nieuwe legermacht. Door deze gebeurtenis verandert er toch iets tussen Alexander en zijn leger. De Macedoniërs vinden dat ze nu wel erg ver van huis zijn en zien geen verband meer met hun land en hun volk. Alexander trekt weer verder. Veel steden in Syrië en Palestina geven zich zonder verzet over. Alleen Gaza biedt verzet. De hooggelegen vesting wordt belegerd. En na twee maanden van belegering geeft de stad zich over. Ook deze keer treed Alexander hard op. Alle mannelijke overlevenden worden vermoord en de vrouwen en kinderen als slaven verkocht. Hij lijkt wel een bezetene die het als een belediging beschouwt als een stad zich niet zonder slag of stoot overgeeft. 3.3 Egypte Alexander trekt nu snel verder richting Egypte. Waar hij door de bevolking als een bevrijder werd binnengehaald en hij dus helemaal geen weerstand kreeg te verduren. De slimme priesters ontvangen Alexander met veel eerbetoon en verklaren dat hij de nieuwe farao is. Alexander geniet hiervan en erkent op Helleense wijze alle Egyptische goden. Naar voorbeeld van de Perzische voorgangers toont Alexander buitengewoon veel respect voor de heilige stier Apis, een verschijning van de god Ptah. Dan gaat Alexander naar de Siwa-oase, ver in het westen van Egypte. Waar zich het beroemde orakel van Ammon bevindt. Voorvader Heracles is er geweest, dus moet Alexander er ook naar toe. En hij wil de toekomst weten. Hoe zal de strijd met de Perzen verlopen. Alexander vertrekt met een klein gezelschap richting Siwa. De reis is moeilijk en zwaar, maar na drie weken komen ze dan toch aan. Wat er gebeurde in het orakelgebouw is onbekend. Het gebruik in Siwa was dat alleen de vrager en de priester worden toegelaten en dat de uitspraken geheim moeten blijven. Maar als Alexander naar buiten komt, is hij tevreden en zegt: 'mijn wens gaat in vervulling'. Terug bij de Nijl-delta stichtte Alexander de stad Alexandrië. 3.4 De verovering van Perzië Alexander heeft Egypte weer verlaten. Een Satraap is aangesteld, de bestuursvorm is aangepast,een vloot laat hij achter en ook een sterk bezetingsleger. In het voorjaar van 331 is Alexander weer in Phoenicië. Zijn vloot heeft Alexander weer naar Hellas gestuurd om Antipater te helpen. De Spartanen waren weer lastig geworden en sommige andere gebieden begonnen te steunen. Vanuit Phoenicië trekt Alexander verder Perzië in. Hij weet dat er een harde strijd zal komen. Maar hij weet nog niet waar Darius is. Verkenners trekken er op uit en vertellen Alexander dat vlak bij het plaatsje Gaugamela zich een enorme troepen macht bevindt. Alexander trekt ver westelijk van dit plaatsje de Tigris over. Darius heeft intussen anderhalf jaar de tijd gehad om een nieuw leger te vormen. Hoeveel troepen Darius precies had, is onbekend. Wel is zeker dat het leger van Darius veel groter was dan dat van Alexander. Ter afschrikking had Darius ook een paar olifanten die hij voor zijn linies plaatste. Alexanders zijn leger is nu groter dan ooit. Men spreekt wel van 50.000 man, maar dit lijkt overdreven. Want hoe kan hij zoveel mensen voeden? Alexander weet dat het leger van Darius veel groter is dan het zijne maar hij is niet bang. Hij weet zeker dat het weer een overwinning voor hem zal worden. Het is 1 oktober 331. De slag bij Gaugamela begint. Over deze slag is relatief zeer weinig bekend. Dit komt doordat er grote stofwolken over het strijdtoneel hangen. Maar ook deze keer richt Alexander zich met zijn elitecavalerie op Darius zelf. De aanval lukt, maar Darius weet weer net te ontsnappen. In het vervolg van de strijd weet het Perzische leger haar numerieke meerderheid niet uit te buiten. En weer wist Alexander het Perzische leger te verslaan. Alexander trekt nu verder richting Babylon. Hij heeft besloten om eerst de kernlanden van het Perzische rijk te veroveren en Darius later wel te pakken. Als Alexander in Babylon aankomt wordt hij met gejuich ontvangen. In de najaarsmaanden blijft Alexander in de stad. De bestuursvorm laat hij zoals hij is, alleen aangepast aan Babylonische gebruiken. Als satraap benoemt hij Mazaeus. Mazaeus was eerder in het leger van Darius geweest. Een verrassende, maar begrijpelijke keuze. In Azië zal Alexander rekening moeten houden met de mensen en de gebruiken daar. Na een paar maanden trekt Alexander naar Susa, de oude koningsstad van Perzië. Hij vindt er grote hoeveelheden goud en zilver, waarmee hij weer grote hoeveelheden huurlingen in dienst neemt. In de winter trekt Alexander naar de hoofdstad van Perzië. Persepolis. Onderweg moet Alexander nog enkele zware gevechten leveren met enkele Perzische legereenheden en nomadenstammen. Maar in januari van 330 komt Alexander dan toch aan. Alexander gaat in Persepolis naar het graf van Cyrus, de stichter van het Perzische rijk, en brengt veel eerbewijzen. Als Alexander in de stad terugkomt, doet hij ten opzichte van de grote koning Xerxes iets heel anders. Hij steekt het prachtige paleis in brand als dramatisch symbool van het einde van Alexanders wraaktocht. In Persepolis blijft Alexander de rest van de winter om uit te rusten van de lange en zware reis. In het voorjaar van 330 vertrekt Alexander naar Ecbatana, waar Darius zich zou bevinden. Maar dit is niet juist. Darius probeert in het oosten van zijn rijk een nieuw leger bijeen te brengen. Nadat Alexander in Ecbatana enkele dingen heeft geregeld, zo heeft hij de al 70 jarige Parmenion benoemd tot militair bevelhebber in het gebied rondom Ecbatana, vertrekt hij weer. Hij gaat naat het oosten, Darius achterna. Het tempo is moordend. Velen kunnen het tempo niet bijhouden. En zo gaat de koning voorop met de ruiters en de beste infanteristen. Hij wil Darius hebben. Die begeerte is waarschijnlijk groter dan zijn militaire zorg om te voorkomen dat de vluchtelingen een nieuw leger opbouwen. En dat willen de overgebleven Perzische generaals die bij Darius zijn. De koning is een wrak. De generaals hebben hem inmiddels gevangen genomen. Ze willen een nieuwe troepenmacht opbouwen in het oosten van hun rijk. Ze hebben haast en zijn eigenlijk op de vlucht. Veel Griekse huurlingen blijven hierdoor achter en sluiten zich aan bij Alexander. En vertellen over de situatie. Hierdoor versnelt Alexander. Als de Perzische generaals van verkenners horen dat Alexander steeds dichter nadert. Besluiten de generaals Darius, die de tocht alleen maar bemoeilijkt, neer te steken en achter te laten. Darius wordt bij Hecatompylos gevonden door Alexander. De vluchtende Perzen laat hij nu gaan. De koning van Perzië is nu dood. Alexander, opperkoning van Azië, beschouwt zich als wettige erfgenaam van Darius, als koning van Perzië. Het probleem was nu dat hij zich enerzijds wou gedragen als een Perzische koning om zo aanzien in Perzië te krijgen, maar anderzijds zullen zijn Macedonische soldaten dit niet accepteren. De meeste generaals uit het leger van Darius geven zich over of vluchten. Maar Bessus doet dit niet, hij blijft strijden als satraap van Bactrië. Bessus, die nog familie is van Darius, noemt zich de koning van Perzië en begaat dus een dubbele doodzonde in de ogen van Alexander. 3.5 Op naar Indië Veel soldaten van Alexander vinden dat het nu wel genoeg geweest is en willen terug naar huis. Maar Alexander wil meer, naar oosten: naar de rand van Azië. Maar omdat het nu geen defensieve oorlog meer is moet eerst de legervergadering Alexanders plannen goedkeuren. Met veel moeite lukt het Alexander om de vergadering zover te krijgen dat zij zijn plan goedkeuren. Voordat Alexander naar Indië vertrekt, wil hij eerst nog even enkele vervelende stammen tot de orde roepen. En natuurlijk Bessus in Bactrië even uitschakelen. Maar de plannen van Alexander lopen vertraging op. In de hoofdstad van Drangiana wordt in de herfst van 330 Philotas, een naaste vriend van Alexander, berecht, veroordeeld en gedood. Wat was er gebeurd? Een ontevreden officier had klachten en steun gezocht bij enkele hoge generaals, maar deze waren hier niet op ingegaan. Philotas had 'alles' geweten maar vond het te onbelangrijk om de koning in te lichten.Het geval wordt toch bekend en komt voor de legervergadering en daar blijkt alles wel mee te vallen. Eén generaal wordt vrijgesproken en de andere generaal krijgt een andere functie. Maar het feit dat Philotas zijn mond had gehouden, neemt Alexander veel hoger op en in combinatie met ander kleine conflicten tussen hem en Philotas laat Alexander hem ter dood veroordelen. Ook laat Alexander Parmenion vermoorden. Dit doet hij omdat hij bang is dat Parmenion de dood van zijn zoon zal wreken. En Alexander kan een opstand in zijn rijk, hoe klein ook, niet gebruiken. Nu dit probleem is opgelost, kan Alexander dan eindelijk de ongehoorzame stammen in het grensgebied tussen het huidige Afghanistan en Iran aanpakken. Het wordt een zware veldtocht dwars door het ruwe berggebied heen. Elke keer denkt Alexander dat hij gewonnen heeft, maar steeds laait het verzet weer op. Tenslotte denkt Alexander dat hij ook dit gebied heeft onderworpen en hij vertrekt. De nomaden zijn blij, want hun gebied is weer vrij. En Alexander kan nu naar Bactrië om Bessus aan te vallen. Hier en daar sticht Alexander weer enkele garnizoensteden, weer twee Alexandrië's. de tegenwoordige steden Herat en Kandahar. In de lente van 329 trekt Alexander dan eindelijk over het enorme gebergte de Hindoe Koesj. Het is enorm moeilijk voor Alexander om over dit gebergte heen te komen. Sneeuw en kou maken het bijna onmogelijk. Maar toch lukt het Alexander om dit gebergte te overwinnen. Nu volgt een driejarige guerrillastrijd van Alexander tegen allemaal kleine nomadenstammen en steden. Deze strijd, die veel mensenlevens kost, is eigenlijk alleen in het begin nog zinvol. Dan gaat het tegen Bessus. Maar al snel wordt Bessus door zijn soldaten in de steek gelaten en valt hij in handen van Alexander. Na een proces wordt Bessus ter dood veroordeeld wegens rebellie tegen de wettige vorst. Het beste zou Alexander nu kunnen wegtrekken uit Bactrië. Maar Alexander besloot door te trekken tot de uiterste rand van het Perzische rijk. Het gedrag van Alexander wordt gruwelijker. En in de zomer van 328 gebeurt er weer iets ergs. Alexander is op dat moment met een deel van de troepen in Marakanda, het uiterste noorden van het Perzische rijk. Ze zitten in een koel gebouw en drinken veel rode wijn om het zware leven te verzachten. Op deze avond was er een zanger die een wat spottend lied zong over de problemen van het Macedonische leger. En ook over Parmenion wordt wat gespot. Clitus, een oude jeugd vriend van Alexander, staat op en gaat in felle bewoordingen Parmenion en de andere generaals verdedigen. Maar Clitus, die dronken is, vergeet waar het over ging. Hij gaat verder met een betoog waarin hij de tijd van Philippus gaat verheerlijken. Alexander ziet dit als kritiek op hem en in blinde woede pakt hij een speer waarmee hij Clitus vermoordt. Alexander krijgt al snel spijt van zijn daad. Drie dagen blijft hij in bed liggen, snikkend en uitroepend: 'Ik heb mijn vriend vermoord'. Uiteindelijk wisten zijn vrienden hem zover te krijgen dat hij het van zich af kon zetten en verder kon te gaan. Na dit incident gaat de strijd verder: bloederig en zinloos. Alexander lijkt nu op de winnende hand, maar in een guerilla-oorlog weet je het maar nooit. Weer is er een onneembare burcht hoog in de Sogdiaanse bergen. En weer wordt Alexander besprongen door het verlangen om het onmogelijke mogelijk te maken.Op wonderbaarlijke wijze weet Alexander de burcht te nemen. Stamhoofd Oxyartes geeft zich over. De beeldschone dochter van Oxyartes, Roxane, die pas 13 jaar oud is, maakt veel indruk op Alexander. Zij is de eerste vrouw om wie Alexander echt geeft. Ze worden hartstochtlijk verliefd op elkaar. En trouwen volgens inheemse rituelen. Roxane zal met Alexander meegaan naar het Alexandrië dat nu Kandahar heet. En daar zullen hun wegen scheiden: Alexander trekt door naar Indië, en Roxane zal naar Ecbatana gaan, naar het zomerpaleis. De Bacteriërs en de Sogdianiërs erkennen Alexander nu wel als koning. Oxyartes is blij. Zijn dochter is getrouwd met een machtige vorst en hij en de zijnen hebben hun vrijheid behouden. Wel blijven er enkel Macedonische garnizoenen achter. Maar de soldaten zullen snel opgaan in de stammen die daar leven.
3.6 De verovering van Indië In de zomer van 327 kan Alexander zich dan eindelijk gereed maken voor zijn tocht naar . Het leger is enorm. Overal komen militairen vandaan om Alexander te helpen. Ook meer dan dertigduizend jongemannen uit Sogdiana en Bactrië sluiten zich aan. Alleen de kern van het leger bestaat nu nog uit Macedoniërs en Hellenen. En dan kan de tocht naar Indië beginnen. Het leger wordt gesplitst. De ene helft trekt in een meer zuidelijke richting naar de Indus. En Alexander trekt met het andere deel naar het oosten, richting het huidige Kasjmir. Weer moet Alexander soms hevige strijd leveren. Maar in de zomer van 326 bereikt hij dan eindelijk de Indus. Hier treft hij het andere deel van zijn leger. Koning Taxiles geeft zich zonder verzet over en erkent Alexander als de opperkoning van Azië. Veel koningen volgen zijn voorbeeld. Behalve koning Porus. Zijn rijk ligt ten oosten van de volgende rivier, de Hydaspes. Er volgt een grote veldslag. De strijd is hevig. Maar toch weet Alexander ook deze strijd in zijn voordeel te beslissen. Alexander trekt nu verder en bereikt snel de volgende rivier, de Arkesines. Men treft er krokodillen aan, En men is er van overtuigd dat dit het brongebied van de Nijl is. Alexander neemt nu het besluit om, na de oostkust bereikt te hebben, naar huis terug te keren over de goed bevaarbare Hydaspes, ook dus een tak van de Nijl, om zo over de Nijl de Helleense wereld weer te bereiken. Tijdens de voorbereiding hoort Alexander van verkenners dat het gebied waar zij nu zijn niet het brongebied is van de Nijl maar van een andere rivier die uitkomt in een grote zuidelijke zee. Toch laat hij de bouw van de vloot doorgaan. Nu trekt Alexander verder naar het oosten. In het najaar van 326 wordt de Hypasis bereikt, de oostelijke rivier van vijfstromenland. Al maanden baggeren de soldaten van Alexander door de modder. De mannen zijn moe, doodmoe. En de Macedoniërs die er vanaf het begin bij waren, hebben er al 18.000 kilometer op zitten. Ze willen naar huis. Maar Alexander heeft weer nieuwe plannen. Azië blijkt veel groter dan hij had gedacht. Hij heeft gehoord dat er zich in het oosten nog meer grote rijken bevinden. Ook deze rijken wil Alexander veroveren. Maar deze keer weigeren de generaals. En ook de legervergadering spreekt zich tegen dit besluit uit. Alexander is hierover erg boos maar toch geeft hij toe. Ze gaan terug. De vloot wordt in gereedheid gebracht, ruim 1800 schepen volgens de bronnen. Maanden is er aan gewerkt, enorme aantallen bomen zijn er uit de noordelijke bergen gehaald. 3.7 De terugkeer En dan , in november 326, varen de schepen over de Hydaspes naar het zuiden, vol met paarden, manschappen, bagage, zieken en burgers. Ook Alexander is op de vloot. Maar het grootste deel van het leger trekt te voet langs de oevers. Weer wordt er veel gevochten langs de oevers. Maar ook tot zeer ver van de rivier. Strijden en onderwerpen vindt Alexander belangrijker dan snel varen. Indische steden wil hij veroveren, koste wat het kost. En na een overwinning zijn de mannen van Alexander meedogenlozer dan ooit. Vreselijke slachtingen vinden plaats. Maar na vele gevechten bereikt Alexander, in de zomer van 325, dan toch de Indische Oceaan. Vanaf hier zal het leger zich splitsen. De ene helft gaat met Nearchos over de zee naar het westen, naar Mesopotamië. En de andere helft gaat met Alexander dwars door de barre woestijn van Gedrosië. Maar waarom door de woestijn? Ten eerste was het de beroemde Perzische koning Cyrus en de legendarische Babylonische vorstin Semiramis volgens de overlevering ook niet gelukt om deze woestijn diep in te dringen. En nu wil Alexander laten zien dat hij beter is dan de vroegere beroemdheden. En op de tweede plaats wilde hij bevoorradingshavens aanlegen voor de vloot. De tocht begint in augustus 325. Al spoedig blijkt hoe vreselijk de onderneming is. Geteisterd door de hitte kan men onderweg alleen 's nachts trekken.en van de bevoorradingsplannen komt niets terecht. Water is schaars en als men een meertje aan treft is het water vaak zout. Veel mannen en paarden sterven. De tocht door de woestijn duurt twee maanden, ongeveer 90.000 soldaten komen om. Dit getal kan overdreven zijn, maar zelfs de helft is nog gruwelijk veel. En dit allemaal om beter te zijn dan die vroegere beroemdheden. Uitgeput komen de overlevenden aan bij de westelijke rand van de woestijn, in de Gedrosische hoofdstad Pura gaat Alexander rusten. Lang rusten. En dan gaat men weer verder. De afstand naar het eigenlijke Perzië is nog groot. Weer splitst Alexander zijn leger. Een groot deel zal met Hephaistion een zuidelijke route kiezen. Hij moet naar Mesopotamië gaan. Alexander gaat met lichte infanterie en ruiters zo snel mogelijk naar Persepolis. Waar hij in het begin van 324 aankomt. Alexander gaat naar Persepolis omdat hij heeft gehoord dat het bestuur in zijn rijk een puinhoop is. Satrapen en bestuurambtenaren worden beschuldigd van ergerlijk falen. De koning is diep geschokt als hij de puinhoop ziet. Maar het dringt niet tot hem door dat hij daar zelf schuldig aan is door zolang weg te blijven. Ook dringt niet tot hem door dat zijn rijk veel te groot is om goed te kunnen besturen. Nadat Alexander de nodige maatregelen heeft genomen trekt hij verder naar Susa, waar hij in het voorjaar aankomt. In Susa komen op dat moment ook de vloot van Neachros en de legers van Hephaistion aan. Groot is de vreugde. Er worden weer grote godsdienstige feesten gehouden en veel sportwedstrijden. De koning deelt mee dat het leger een hele lange rust zal krijgen. 3.8 Het einde Na de lange rustperiode, waarin Alexander orde op zaken heeft gesteld in zijn rijk, wil Alexander de kusten van Arabië onderzoeken. Hij wil weten of hij ook om Arabië heen Egypte kan bereiken. En ook Arabië zelf wil hij onderwerpen. Zijn plannen worden opgehouden door twee dingen. Eerst overlijd Hephaistion. Zijn geliefde vriend krijgt koorts en overlijdt binnen enkele dagen. Na de begrafenis en de plechtigheden ontvangt Alexander het bericht dat in het westelijke berggebied van Perzië het nomadenvolk van de Cossaeërs weer lastig is geworden. Alexander trekt in de zomer naar het gebied toe met zijn leger om korte meten met de nomaden te maken. Na enkele felle gevechten geven de nomaden zich gewonnen. Alexander is tevreden en hij trekt naar Babylon. Waar hij begint met de voorbereiding van zijn reis naar Arabië. Maar als de voorbereidingen bijna klaar zijn, wordt Alexander ziek. Hij krijgt koorts en het wordt steeds erger. Na enkele dagen ziekte overlijdt Alexander op 13 Juli van het jaar 323. Er is een grote koning gestorven, die ruim twaalf jaar heeft geregeerd en slechts drieëndertig jaar oud geworden is. Kort na de dood van Alexander breken grote onlusten uit. Het enorme rijk van Alexander valt uiteen. Troonopvolgers zullen jarenlang strijden om de macht. Voor een wettige opvolger heeft Alexander veel te laat gezorgd, het jonge kind van zichzelf en Roxane heeft nog veel te weinig aandacht gehad ook. Alexander heeft geen tijd gehad voor een stabiele opvolger. Hij moest zich wijden aan zijn roeping. Nu is hij dood en nu is er chaos.

Conclusie

Alexander was een groot man. Het slagen van zijn veroveringen heeft hij vooral te danken aan zijn grote drang om de idealen van zijn vader uit te voeren. En later, als hij de idealen van zijn vader heeft gerealiseerd, ook de wil om alle volken en stammen in Perzië te onderwerpen. Alexander was een enorme doorzetter. Het feit dat hij alle stammen en volken wou onderwerpen, had ook zijn nadelen. Zo was het bestuur in zijn rijk niet goed geregeld en had hij niet op tijd voor een waardig opvolger gezorgd. Als Alexander niet al op drieëndertig jarige leeftijd overleden was, had hij waarschijnlijk ook heer Arabië nog wel veroverd en misschien nog wel veel meer. Alexander heeft dingen bereikt die waarschijnlijk nooit iemand kan evenaren. Daar waar elke ander koning de strijd zou staken ging Alexander toch door. Daarom vind ik dat de toevoeging "de Grote" zeker verdient is.

Lijst van belangrijke jaartallen

ca. 382-336 Philippus II grondlegger van het Macedonische imperium. 359 Philippus wordt koning. 357 Philippus trouwt met Olympias, een prinses uit Epirus. 356 Alexander wordt geboren. 343 Aristoteles wordt de leermeester van Alexander. 338 Slag bij Chaeronea tussen Macedonische leger en verenigde Helleense troepen: Alexander leidt de beslissende charge. 337 De Grieken verenigen zich in het Helleens verbond onder leiding van Philippus. 336 Philippus wordt vermoord en Alexander volgt hem op als koning en als leider van het Helleens verbond. 335 Alexander bedwingt in het noorden van het rijk opstanden (tocht over de Donau); hij slaat een opstand van de Griekse steden neer, Thebe wordt verwoest en hij roept op tot een veld tocht tegen Perzië. 334 Alexander rukt op tegen Perzië: oversteek van de Dardanellen; Slag bij de Granicus; bevrijding van de Helleense steden in Klein-Azië. 333-332 Alexander trekt door Syrië, Phoenicië en Egypte. 332 In Egypte treedt Alexander op als bevrijder en opvolger van de farao's; Alexandrië wordt gesticht;.Alexander trekt naar de Siwa-oase naar het orakel van Ammon. 331 Slag bij Gaugamela: Alexander opperkoning van Azië. Alexander bezet Babylon. 330 Alexander bezet Ecbatana en trekt dieper verder naar het oosten; Darius III wordt door zijn eigen leger gedood; Alexander koning van Perzië. 329 Alexander trekt Bactrië en Sogdiana binnen; Bessus de troonpretendent wordt gegrepen en gedood. 328 Clitus wordt in een dronken bui door Alexander vermoord. 327 Alexander huwt de Sogdiaanse Roxane. De tocht naar de Indus kan beginnen 326 Alexander bereikt de Indus; koning Porus wordt verslagen en onderworpen. Rebellie van de Macedoniërs en Alexander besluit om terug te keren. 325 Alexander bereikt de Indische Oceaan; het leger splitst zich en trekt westwaarts naar het centrum van het rijk 324 Alexander keert terug in Persepolis; muiterij in Opis 323 Voorbereiding tocht naar Arabië. Alexander sterft te Babylon.

Literatuurlijst

Alexander de Grote - P.G.J. de Boer
De wereld van Alexander de Grote- Pierre Briant

Literatuurbespreking

Ik heb voor mijn scriptie vooral het boek van De Boer veel gebruikt omdat dat iets overzichtelijker was. Voor mijn 1e hoofdstuk heb ik vooral het boek van Briant gebruikt. In de boeken werden vooral veel andere namen gebruikt zo was het in het boek van Briant 'de Corinthische unie' en in het boek van De Boer 'het Helleens verbond'. En zo waren er nog meer dingen waarin de boeken verschilden. Verder waren de boeken redelijk gelijk. Alleen hadden ze soms een iets andere volgorde.