Wederopbouw van Europa na 1945

GS  het proces van Europese eenwording
1945-1950- opkomst van Europese eenwording. 1950-1960- vooruitgang met de NAVO
1960-1970- stagnatie??? 1970-1985- achteruitgang met de wereldoliecrisis
1985 -> vooruitgang.  Europes organisaties. 1951: EGKS, Kolen en Staal. Was een groot suc6. 1957: EEG, verdrag van Rome. De gemeenschappelijke europese landbouwpolitiek was ook suc6 vol: gelijkwaardige positie van de boeren, vergroting en vermindering van bedrijven, nieuwe werk- gelegenheid voor ex-boeren, gegarandeerd inkomen. 1967: Europese Gemeenschap
1974: Europes raad

1979: Europese parlement
1985: Europese akte, door Delors: europees sociaal beleid, milieubeleid en financieel beleid werden ontwikkeld
1992: Verdrag van Maastricht, door Delors: europees buitenlands en veiligheids beleid, justitieel beleid (asielrecht, opengrenzen…), europese munt. 1993: Europes Unie
het ontstaan v/d koude oorlog en de blokvorming
Na de 2e wereld oorlog stonden de russen en de Amerikan + Britten recht tegen overelkaar. De VS vreesde een uitbreiding van het communisme over oost-europa en de Balkan. De Russen vonden dat de VS een anti-russische politiek voerden. Churchill zei in een rede: van de oostzee tot de Adriatische kust is een ijzeren gordijn neergelaten, zo kwam er in 1946-1947 de tegenstelling tussen oost en west. De VS ging helpen, zij beloofde steun aan alle vrije volken die zicht verzetten tegen gewapende minderheden of krachten van buitenaf: trumandoctrine. Daana boden de de Amerikanen het Marshallplan aan, aan alle europese staten voor een wederopbouw. Op Stalins bevel weigerde alle oostblok landen dit, anders zou Europa een Amerikaanse kolonie worden. De trumandoctrine en het marshallplan vormde de basis voor de amerikaanse containmentpolitiek (een dam opwerpen tegen de sovjetcommunistische expansie). In die tijd werd voor het eerst de term ‘cold war’ gebruitkt. In 1949 werd de NAVO opgericht, in 1955 sloot de BDR zich daar ook bij aan. In 1955 kwam het pact van Warschau door het oost-blok. De 2 vijandigenblokken stonden onderleiding van de supermogendheden die beide beschikte over atoombommen. De deling van Duitsland. Op 8 mei gaf het Duitse leger zich helemaal over. Op de conferentie van potsdam werden 3 afspraken gemaakt: een gemeenschappelijke geallieerd bestuur (controleraad), duitsland bleef staatkundig als 1heid bestaan, duitsland moest hersteldbetalingen doen. De 1e 2 zijn niet waargemaakt; niet de controleraad oefende macht uit maar de commandanten in de bezettingszones. De fransen en de Russen wouden geen duitse eenheid maar moesten wel bij hun bestuur ( vd geallieerden) duitse ambtenaren inschakelen. De russen waren goed voorbereid en brachten mede-bestuurders mee die communistisch waren en voor Hitler gevlucht. In de Sovjetzone werden direct politieke partijen en vakbonden toegelaten. Anticommunistische ambtenaren werden ontslagen. Het moest er democratisch uitzien, maar dat was het niet (verklaarde Ulbricht). De Russen voerde een landhervorming in ten gunste van de kleine boeren, lastige grootgrond bezitters heette ex-nazi’s. Ook moesten de KPD en de sociaal-democratische partij fuseren tot SPD. Als SPD leden zich verzette werden ze in nazi-concentratie kampen gezet. In de westerse landen zochten de geallieerden naar betrouwbare ambtenaren en werden er gemeenteraads verkiezingen gehouden. In de amerikaanse zone ontstond een adviesraad van Duitse-politici. Duitsers wouden tot uniforme regeling komen maar dat werd in al de 4 zones afgewezen, Duitsland werd gedecentraliseerd. Om een nieuwe winter van kou en honger te vermijden deed de amerikaanse commandat een beroep op zijn 3 collega’s om de economische eenheid te herstellen. Moskou en Parijs wezen het af. Washington en Londen vormde op 1 januari 1947 Bizona. De winter van 1946-1947 was de ergste uit de geschiedenis, iedereen had honger en was koud. Amerika ging hun helpen en zond heel veel goederen naar Duitsland en om te voorkomen dat dat allemaal zou verdwijnen op de zwarte markt, pakte men het inflatie probleem aan; 1 nieuwe Deutschmark (DM) voor 10 oude RM. De SU deed niet mee, zij verboden de DM in hun zone, zij voerde een eigen Ostmark in. De economische eenheid was verbroken. De geldzuivering doorkruiste Stalins plannen met Duitsland, hij reageerde ongemeen fel: hij sloot het westen naar Berlijn af, niemand kwam West-Berlijn meer in. De blokkade was begonnen. De amerikanen reageerde alert en opende de lucht brug om 2 miljoen west berlijners te helpen. De vroegere overwinnaars waren nu de beschermers van Duitsland. De koude oorlog was zichtbaar en in mei 1949 gaf Stalin zijn verlies toe en hief de blokkade op. Geinspireerd door de containment politiek wouden de 3 westerse mogenheden dat de duitse politici een nieuwe grondwet ontwerpen. Hij moets duidelijke garanties voor rechten en vrijheden van individuele burgers. De aarzeling van de Duitsers was begrijpenlijk want ze wouden eigenlijk hun duitse eenheid niet opgeven, maar eigenlijk was dat al lang gebeurd. In 1949 vond de oprichting van de BDR plaats met als hoofdstaed Bonn en DDR met Oos-Berlijn als hoofdstad. De jaren 50
De jaren 50 was het dieptepunt van de koude oorlog. In beide blokken was veel angst, maar eigenlijk was dat niet zo nodig. In 1949 beschikte ook de SU over atoomwapens. In maart 1953 stierf Stalin en zijn opvolger Chroesjtsjow voerde een politiek van vreedzame coexistentie. Hij veroordeelde Stalins tereur op partij leden en nog meer. De politiek van destalinisatie betekende het einde van de concentratie kampen, de lonen stegen, onderwijs werd hervormd, enz. In het westen ging het ook veel beter en in 1955 vond de 1e topconferentie tussen oost en west plaats. Andere gebeurtenissen bepaalde de emotionele sfeer: de vervolging van niet communistische politici in de stalintijd. In Hongarije brak een grote opstand uit onder invloed van destalinisatie, alle Rusische dingen werden kapot gemaakt en Hongarije koos de kant van het verzet. De nieuwgevormde regering trad uit het pact van Warschau. Rusissche troepen vertrokken maar kwamen 2 dagen daarna terug om de opstan keihard neer te slaan. Het dramatische verloop van de opstand wakkerde het aan op, de wereld werd verdeeld in goed (christelijk en vrijheid) tegen slecht (communistische en terreur). De NAVO wou de SU vernietigen, een tussenweg was uitgesloten. De VS begon een heksenjacht op vermeende communisten. En dat de Russen een atoombom bezaten kon alleen via spionage bereikt zijn. In 1956 werden in Nl communistische wethouders uit gemeentebesturen gezet. Adenauer en ulbricht: de harde koude oorlog
In 1949 werd adenauer 1e bondskanselier (BDR), hij was gericht op het westen. Hij schoof Duitsland op naar het westen en daarmee zag hij af van een duitse eenheid. Hij negeerde de DDR helemaal. Hij wou eerst een sterk democratisch land opbouwen. Dat is best goed gelukt want toen hij aftrad was de BRD al toe getreden tot de EGKS, EEG en de NAVO en hadden ze een eigen leger (waar veel verzet tegen kwam). Ook was de relatie met Frankrijk beter en hebben ze een vriendschapsverdrag gesloten. Adenauer had het ook economisch goed opgebouwd: het wirtschaftswunder. Vluchtelingen uit de DDR wouden een nieuw bestaan opbouwen. Walter Ulbricht was leider van de DDR. Nadat de BDR naar de NAVO waren gegaan trad de DDR toe tot het pact van Warschau. Beide Duitslanden waren nu opgenomen in 2 machtsblokken. Tot 1953 was het economisch zeer slecht in duitsland. Op 17 juni 1953 verhoogde ulbricht de werktijd met 10% tegen hetzelfde loon. Iedereen ging staken en demonstreren en Ulbricht zag maar 1 oplossing; ze met geweld neer slaan. De DDR burgers voelde zich in de steek gelaten door het westen en wouden daar naar toe vluchten. Vooral goed opgeleidde verlieten het land en dat ergerde de SU; de DDR liep economisch leeg. Op 13 augustus begonnen duitse bouwvakkers aan de muur zodat de vluchtelingen stroom stopte. Cuba crisis
Kennedy werd in 1962 zwaar op de proef gesteld door zijn tegenstander Croesjtjow bij de gebeurtenissen in Cuba; Castro was aan de macht gekomen en hij was communistisch. Hij kreeg luchtfoto’s te zien waarop de SU atoomraketten op Cuba instaleerde. Waarschuwingen aan Moskou hielpen niet. Toen dat niet hielp eiste hij dat de raketten weg gingen anders kwam er oorlog. Croesjtjow wilde ze weg halen als Amerika raketten zou verwijderen uit Turkije, en dat gebeurde. Ontspannings politiek
Na de cuba crisis besefte de mogenheden dat ze bijna een zware oorlog hadden en waren heel erg geschrokken. Ze sloten een kernproefstopakoord, en er volgde een Non-proliferatieverdrag, daarop volgde in 1972 het SALT-verdrag. Eind jaren 60 begon men de spreken van een detente. Er kwamen handelsbetrekkingen tussen beide blokken. Kissinger wou de SU en andere grote staten medeverantwoordelijk maken voor de veiligheid in de wereld. Dit lukte niet altijd want in 1968 werd het Tsjechtische experiment met geweld door het Warschaupact neergeslagen (= einde praagse lente?) China kreeg belangen verschillen met de SU en hun stopte de hulp aan China. Eind jaren 60 waren er een aantal gewapende conflicten omdat China ook atoomwapens bezat. Voortaan moesten de SU en de VS rekening houden met opkomende grootmacht China. Het hoogtepunt van de Detente was de CVSE conferentie in Helsinki; voor veiligheid en samenwerking in Europa. Er waren 4 tereinen: vrije uitwisselingen van personen en informatie, samenwerking op het terrein van economie en technologie, respecteren van jalta grenzen en troepenvermindering, respecteren van de mensenrechten. Alle Europese landen en de VS ondertekende het. De SU was vooral geintreseerd in de economische en technologische kant want ze wouden een consumptie maatschappij worden. Ze kregen veel leengeld van het Westen om hun economische structuur de moderniseren maar daar ging bijna geen geld naar toe, ze produceerde er consumptie goederen voor en betaalde loon. De schuld van het Oosten aan het Westen werd steeds groter. Brandt en Honnecker: de detente in Duitsland

De nieuwe bondskanselieren Brandt en Smid erkende het bestaan van 2 duitslanden maar streefde naar 1 Duitsland. Daarom moesten ze snel relaties aan gaan met de DDR, de burgers stemde in en Brandt kreeg steun van de VS. Om de DDR te veranderen moest er wel instemming zijn van Moskouk, Brandt en Brezjnew tekende een verdrag. Alleen Ulbricht stond in de weg, hij werd vervangen door Honnecker en zo sloten de DDR en de BRD verdragen over verkeer, goederen en personen. De DDR kreeg eindelijk internationale erkenning en in 1973 namen beide staten hun zetels in de VN in. Heeft de politiek van Brandt gewerkt? ; Het waren jaren van rust, de welvaart in de DDR steeg en werd het 11e lid in de EU. Ze werden wel afhankelijk van de BRD omdat ze via hun exporteerde. Honnecker wou anderzijds nog steeds vasthouden aan de socialistische indentiteit van de DDR. Het einde van de detente
De nieuwe amerikaanse president Carter wou de mensenrechten tot kern van zijn buitenlands beleid maken en ook aanknopen bij de ontspannings politiek. De SU zag de mensenrechtenpolitiek als een bedreiging. En veel anticommunisten voelde zich in de steek gelaten door het westen na de praagse lente, deze critici heeten dicidenten. Carters ontspannings politiek mislukte. De SU had afstandsraketten neergezet, gericht op het westen. Smidt drong aan op militair antwoord en toen kwam het NAVO-dubbelbesluit van 1979, het gaf geen resultaat en amerika plaatse kruisraketten. Het einde van de detente kwam met de inval op Afganistan door Rusland, daar werd het communisme bedreigd. Hoofdstuk 2: europa en dekolonisatie
Kolonien voor de 2e wereldoorlog
In 1945 besloten Churchill en Roosevelt dat ieder volk een regerings vorm mocht kiezen waaronder zei wouden leven. Er was al zelfbeschikkings recht. De engelse gingen voorop: de kolonien Canada, Australie en Nieuw-Zeeland verwierven in 1939 zelfbestuur binnen de British Commonwealth of Nations, daarna ging het engelse dekolonisatie patroon verder. Nederland installeerde in 1918 in nl-indie een gekozen volksraad die het advies recht kreeg. Frankrijk bleef star en deed niets, zij streefde naar een groot frankrijk met alle kolonien. Er kwam verzet in gekoloniseerde volken. De VS en de SU werd door verzetstrijders als lichtbaken gezien.. De Europese koloniale positie was in 1939 nog onaantastbaar. De 2e wereld oorlog
Ver voor het uitbreken van de oorlog was er nog een probleem dat door het westen werd onderschat: het japanse streven naar een aziatisch wereldrijk. In 1854 dwongen amerikanen Japan om haar havens open te stellen voor westerse kooplieden. Modern Europa kwam Japan binnen en zij heel snel gemoderniseerd. In 1905 versloeg de Japanse vloot de Russische en daarmee waren zij de eerste niet Europeaan die russen hadden verslagen. Japan en Azie waren onder de indruk. Alles werd ondergeschikt gemaakt aan de Japanse oorlogsmachine en koloniale overheersers werden door het japanse leger weggeveegd. Na de geallieerde overwinning in 1945 slaagde ze er nauwelijks in om hun gezag opnieuw te verstigen.In indo-china, nederlands-indie en meer braken onafhankelijkheids oorlogen uit. Alleen de VS gaf hun kolonie de Filepijnen direct onafhankelijkheid. Na de oorlog ontdekte europa dat ze hun hegemonie kwijt waren aan de VS en de SU en die waren juist anti-kolonistisch. West-europa was afhankelijk van de VS dus kon zich geen conflicten met hun veroorloven. Dekolonisatieproces
GB zette na 1945 in versneld tempo het vooroorlogse patroon van dekolonisatie voort. Anders lag het in Nederland; Nederland wilde pas praten met indie als de indonesische nationalisten de wapens neerlegden. Zo ontstond er een gewapend conflict. Onderdruk van de VN en de VS moet nederland, Indie vrijheid geven. Moeilijk verliep het bij de Fransen want de Gaulle zei dat Frankrijk niet hoefde te koloniseren omdat er geen koloniaal rijk meer was. Ze wouden een machtig Frankrijk en stonden zo rechttegenover de VS. De franse raakte verstrikt in oorlogen die ze alle 2 verloren, alle kononien werden daarmee onafhankelijk. De laatste portugeze kolonien werden na een moeizame strijd ook onafhankelijk. Het verlies van de kolonien was geen economische achteruit gang maar het ging juist vet goed. Voor de 3e wereld was dat anders, ze waren nu wel vrij maar hadden geen geld. Hoofstuk 3: de europese eenwording: 1945-1995
In 1947 lanceerde Marshall een programma voor herstel van Europa, er moest alleen wel een organisatie komen voor de verdeling van het Marshall geld. Dat was het eerste europese samenwerking (OEES). De amerikanen wilde een Europese eenheid, een federatie, net als de VS. Ze werden verrast met een initiatief van de fransman Monnet, hij wou beginnen met een beperkte technisch-economische sektor: kolen, staal, mijnen en hoogovens. Als dat plan suc6 heeft gaan we over naar de landbouw. Monnet gaf het plan aan Schuman, de franse minister voor buitenlandse zaken. Adenauer vond het een geweldig plan en zo ontstond in 1951 de EGKS: Fr, Dls, It, Ne, Be, Lux zaten daarbij met Monnet als president. Gb deed niet mee, zij wouden liever een band met de VS;commonwealth. De EGKS werd een groot suc6, Monnet zette er vaart achter en had een nieuw plan: Euratom voor kernenergie in 1955. In dat zelfde jaar kwam er vrij verkeer van goederen aan de binnengrenzen. De plannen werden aan elkaar gekoppeld en waren de grondslag voor de EEG, in 1957. Zij startte een gemeenschappelijke landbouw politiek. Ook die liep zeer suc6 vol en in 1967 fuseerde de 3 gemeenschappen tot de EG, en sinds 1993 de EU. Het optimisme over de Europese integratie verdween na 1960, er trad stagnagie op. Vanaf 1961 wilde GB mee doen, maar de Gaulle wou niet dat zij lid werden, hij verzette zich tegen verder integratie en maakte zicht losser van de NAVO. De EEG moest omgevormd worden tot een Europa van de vaderlanden onder franse leiding. Het sterkste verzet tegen de Gaulle kwam van Nederland omdat zij juist wel integratie wouden. Wij profiteerde in handel met Europa. Na het aftreden van de Gaulle (“1969) traden GR, Ierland, en Denemarken toe, dat was toch geen goed idee want ze remde de EG. Door de wereldolie crisis (1973-1974) en de prijs ver3voudigd werd kwam Europa in de problemen. Euratom werkte niet. Elk land koos voor wat anders. De EG werd uitgebreid met: GR, Portugal, SP. De nieuwe voorzitter Delors, introduceerde de Europese Akte, dat maakte het werkterrein groter. In 1992 kwam hij met het verdrag van Maastricht; europees buitenlands veiligheids beleid, europees justitieel beleid (asielrecht, open grenzen), een europese munt.