Mens en milieu H1 & 2

H1 P4 Van economie naar ecologie Lange tijd is het vooruitgangsdenken, oftwel het economisch denken, de motor achter menselijk handelen geweest. Economisch denken leidde meestal tot afname van de landschappelijke diversiteit. Nu steeds meer opkomst van het ecologisch denken, met als motto: duurzaam en beter. Men wil het verlies aan verleden en het verlies aan natuur afremmen. Duurzame ontwikkeling, mens is goede rentmeester van de aarde. Mens heeft aarde in bruikleen, Natuur en Landschap is een borg voor de toekomst. Soortenrijkdom is afgenomen, landschap is steeds eentoniger geworden. 1990 NBP (Natuurbeleidsplan), hoofddoelstelling: "Duurzaam instandhouden, herstellen en ontwikkelen van natuur- en landschapswaarden." Waarden te verdelen in:
ecologische waarden (behoud van diversiteit en complexiteit in de planten- en dierenwereld.) aardkundige of fysische waarden (behoud van natuurlijke vormen van het aardoppervlak (geomorfologie), ontstaan in kwartair-geologische processen. Vb: stuwwallen, duinen en stroomruggen.) cultuur-historische waarden (behoud relicten van historisch-geografische processen, terpen, landgoederen, specifieke nederzettings- en verkavelingsvormen.) belevingswaarden (behoud van landschappen met emotionele of toeristisch-recreatieve betekenis.) Ecologische problemen, drie groepen: verontreiniging (lozing afvalstoffen, vermesting, verzuring, verspreiding giftige stoffen) uitputting (onttrekking van natuurlijke bronnen, vb. uitputting van grondstof en water) aantasting (omvorming van het landschap, vb. horizonvervuiling, geluidsoverlast) Vermesting: uitrijden van te veel voedingsstoffen leidt vooral in bodems en grondwater op de voedselarme zandgronden tot etrofiëring. (overmaat aan bepaalde stoffen (stikstof, nitraten, fosfaten) leidt ertoe dat snelgroeiende voedingstofminnende planten de plaats van oorspronkelijke vegetatie innemen, overwoekeren van gras in weilanden met kruiden en fijne grassoorten bijv.) In waterrijke gebieden in de zomer dan algengroei. Gevolg Verlies van biodiversiteit

Oorzaak Schaalvergroting landbouw (overbemesting door bio-industrie), lozing van stikstof- en fosforverbindingen in voedselarme gebieden. Verzuring: wordt veroorzaakt dor de uitstoot van SO2 en Nox door industrie, nutsbedrijven, verkeer en de uitstoot van NH3 door de landbouw. (Overbemesting zandlandschap) Gevolg  Soortenrijkdom neemt af, vergrassing heidegebieden bijv., zure regen zorgt ervoor dat gewassen niet meer kunnen leven, aantasting van gebouwen enz. Oorzaak  uitstoot industrie, landbouw, nutsbedrijven, verkeer Verspreiding van giftige stoffen: moeilijk afbreekbare stoffen komen in de flora en fauna, hoge concentraties schadelijke ddt en pcb's in voedsel zorgden voor ophef. Ook concentraties aan lood, of kwik zijn zorgwekkend, grensoverschrijdende verspreiding en dus ook probleem. Uitputting van minerale en argrarische grondstoffen: hoge uitputtingstempo van fossiele brandstoffen, ook nadelige gevolgen voor landschap, oorspronkelijke cultuurlandschap wordt aangetast door bijv. Afgravingen. Verdrogin en verzilting: Hulpbron water wordt uitgeput: verdroging. Daling grondwaterstand veroorzaakt door irrigatie en drinkwaterwinning tbv Landbouw. Rivier en Zeekleilandschap geleid tot inklinking veen en klei. Waterminnende Flora en Fauna verdwijnt. Verdroging in veen- en zeekleilandschappen leidt tot verzilting: zout kwelwater dringt de laaggelegen polders binnen, doordat de zoetwaterbel te klein is geworden (geen buffer meer). Herinrichting van het landschap: Grote delen landschap veranderd door ontginning landbouwgrond. Bodemerosie in lösslandschap en verdroging door (drink)waterontginnning en kanalisering, normalisering van waterlopen. Door waterbeheersing nieuwe problemen: overstromingen en zoute kwel. Verstoring: In de directe omgeving mens, vorm stank- of geluidsoverlast. Bufferbeleid grote steden opgezet door recreatiedruk(duin- en veenlandschappen) verstoring. H1 P5 Natuur- en landschapsbeleid in Nederland Bescherming van fysische waarden. NBP wordt ondersteund door rapporten als Nederland in vorm, gaat over bijzondere reliëfvormen in Nederland. Probleem: belang van genoemde landschapsvormen (dolines, kreekruggen, eskers, pingo-ruïnes) is nauwelijks bekend bij het gros van de mensen. Onderwaardering Nederlandse Reliëf. Voorlichting vanuit de overheid. Bescherming van ecologische waarden. Worden bedriegd door menselijk handelen. Biodiversiteit neemt af door: Verslechtering van de kwaliteit van het natuulijk milieu
verontreiniging, aantasting, verzuring, vermesting, verdroging, tegengaan door het bufferbeleid De versnippering van het landschap
uitbreiding landbouwgrond, stedelijke bebouwing, infrastructurele werken en recreatiegebieden word landschap steeds versnipperder. Te kleine gebieden zorgen voor afname van soorten dieren & planten Beleidsidee Ecologische Hoofdstructuur