Hoofdstuk 2: De Grieken

§2.1: Een zwaar leven
Het Griekse landschap
In Griekenland is het warm en bergachtig. De hellingen van de bergen zijn steil en de grond is droog en onvruchtbaar. De eerste Griekse dorpen en steden werden tussen de bergen gebouwd. Ze lagen meestal aan zee voor verkoeling. Door het ruige landschap hadden de Grieken weinig contact. De mensen leefden van de landbouw er was bijna geen handel. Er waren vaak koningen aan de macht.

Afhankelijk van de landbouw
De Grieken waren bijna allemaal boeren, dat kwam doordat de meeste mensen maar net genoeg graan konden verbouwen om er van te leven. Om er voor te zorgen dat er genoeg graan zou zijn, baden de Grieken tot de godin van vruchtbaarheid Demeter. Ze geloofden dat als de godin tevreden was dat er een goede oogst zou zijn. Een keer per jaar hielden ze ook een groot feest. Soms mislukte er ook een oogst door een natuurramp soms was en dan een hongersnood.

Kolonisatie
In sommige Griekse poleis ging het rond 700 v.Chr. steeds beter met de landbouw. Er kwamen nog maar weinig hongersnoden voor en de bevolking groeide snel. Omdat de bevolking groeide was er ook minder voedsel en werk. Armoede en spanningen waren de gevolgen. De bestuurders van een stad besloten vaak het stichten van een nieuwe polis, meestal ver weg. We spreken dan van een kolonie. Door de toegenomen handel was en genoeg voedsel dus hoefden er geen kolonies meer te worden gesticht.

Het bestuur van de eerste Griekse poleis
Veel Griekse steden werden voor 1000 v.Chr. bestuurd door koningen. Er was sprake van een monarchie. De toenmalige koningen waren rijke boeren. Omdat zij voor de veiligheid van de mensen zorgden, mochten zij de stad besturen. Er werd besloten dat alleen uit de families van rijke boeren mensen gekozen konden worden om de stad te besturen, omdat er onenigheid was over het koningschap.

§2.2 Democratie, vrijheid om te kiezen
Hongersnoden en ruzie zorgen voor verandering in Athene
In de meeste poleis bestuurden na verloop van tijd een kleine groep rijke grondbezitters de stad. Deze manier van besturen noemen we een aristocratie. Door een hongersnood moesten arme Atheners soms graan lenen bij rijke stadsgenoten. Wanneer ze hun schuld niet meer konden terugbetalen, werden de boeren als slaaf verkocht. Er werden zoveel slaven verkocht dat de mensen in opstand kwamen. Solon werd door de Atheners uitgekozen om het op te lossen. Hij zorgde ervoor dat her verkopen van mensen als slaven werd verboden. Ook verbood hij de rijke Atheners graan te verkopen aan buitenlanders. Solon luisterde ook naar klachten van zijn nieuwe bevolkingsgroep Athene, de handelaren. Zij wilden ook meebeslissen over het stadsbestuur. Nu had je bezit te maken met hoeveel je mocht beslissen over het bestuur niet je afkomst.

Tirannen zorgen voor minder armoede
De rijke Atheners die de stad bestuurden wilden de armen niet helpen. De ruzies in de stad zorgden ervoor dat een rijk iemand in de stad het bestuur overnam. Zo iemand noemden de Atheners een tiran. De armen in een stad steunden de tirannen soms, omdat zij beloofden de arme mensen te helpen.

De invoering van de democratie
Pisistratos werd opgevolgd door zijn zoon Hippias. Omdat hij veel geweld gebruikte bij het besturen van de stad werd er een aanslag op hem gepleegd. Hippias kon vluchten maar zijn broer werd vermoord. Vier jaar daarna was er nog een opstand tegen Hippias. Hij vluchtte de stad uit. De leider van de opstand was Cleisthenes. Hij voerde de laatste verandering voor de democratie in. Iedereen ook arme hadden invloed op het bestuur van de polis. Vrouwen en slaven mochten niet meedoen.

§2.3 Strijden voor de vrijheid
Eén Griekenland bestond niet!
Niet alle poleis hadden een goede relatie met elkaar. Ze waren jaloers op elkaar. Door hongersnoden voerden ze soms oorlog. Voor de Grieken bestond er dus niet een Griekenland. Dit veranderde toen de Perzische koning Darius besloot de Griekse steden aan te vallen.

De oorlog tegen de Perzische koning
De Griekse kolonies in het oosten van de Middellandse Zee moesten ieder jaar veel belasting betalen. Ze kwamen in opstand en ze vroegen hulp aan andere Griekse steden. Toen de Perzische koning hoorde van de opstand werd hij razend. Er werd een leger van 20.000 soldaten richting Athene gestuurd. Onderweg naar Athene veroverde het Perzische leger de Griekse steden in het noorden, poleis waar de Perzen nog niet waren geweest gaven zicht angstig over. In Athene heerste paniek over de komst van de Perzen. De Atheners stuurden een boodschapper naar Sparta om hulp te vragen. De Spartanen wilden de Grieken wel helpen maar het kon niet door hun godsdienst. De aanvoerder van het Atheense leger besloot om niet te wachten. Zijn leger was kleiner dat dat van de Perzische maar toch wonnen ze de veldslag.

De Grieken strijden voor hun vrijheid
Themistokles wist dat de Atheners geen kans hadden tegen het grote Perzische leger. Hij richtte de Helleense Bond op. In 480. v.Chr. stonden de Grieken en de Perzen tegenover elkaar. Het werd verloren door de Atheners. Athene werd verwoest door de Perzen. De Perzische vloot werd vernietigd toen ze de Atheense burgers achterna gingen.

§2.4 Vrijheid om te denken
Mythen
De verhalen waarin iets onverklaarbaars, zoals het ontstaan van de wereld, wordt uitgelegd en waarin goden en vreemde wezen een hoofdrol in spelen noemen we mythen.

De natuurfilosofen
De manier waarop sommige mensen tegen de mythen aankeken veranderde. Door de handel met de Perzen gingen zij verhalen vergelijk over het ontstaan van de aarde. De verhalen bleken niet te kloppen. Een aantal Grieken gingen hierdoor zelf nadenken over hoe de wereld ontstaan kon zijn. Zij werden filosofen genoemd. Omdat ze zicht vooral met natuur bezig hielden werden ze natuurfilosofen genoemd. Demokritos en andere natuurfilosofen zijn erg belangrijk geweest voor het ontstaan van de wetenschap. Ze probeerden met behulp van het verstand en met hun eigen zintuigen de wereld om hen heen te bestuderen.