Vulkanisme italie

PO 2: VULKANISME AK HAVO 5

Inleiding

Toen we de opdracht voor het tweede PO kregen, twijfelde ik over welk land ik zou kiezen, uiteindelijk heb ik gekozen voor Italië omdat dit land ook in het middellands zeegebied ligt en we toch voor de volgende SE-week van alles van dit gebied af moeten weten, en ik wist al wel een aantal dingetjes over dit gebied. Ik denk dat het wel een beetje moeilijk zal worden omdat je veel met de atlas moet werken, en de nieuwe versie van de atlas ligt alleen op school. En ik vind het sowieso een moeilijk maar wel interessant onderwerp, vulkanisme.

EISEN AAN PO2:

• In tweetallen maken.

• Inleveren van een schriftelijk verslag: lettertype moet Arial 12 zijn!
• Titelblad waarop jullie volledige namen en klas staan. Op het titelblad moet ook duidelijk staan welk land jullie hebben gekozen.
• Een aparte bronvermelding achterin het verslag. Deze bronnen laten zien welke sites je allemaal hebt gebruikt. www.google.com of www.wikipedia.com is geen bronvermelding!
• Een evaluatie op deze PO. Vertel hierin wat jullie de positieve en negatieve kanten vinden van deze PO.
• Bronnen die je moet gebruiken: atlas (52e / 53e druk) Google Earth, Internet

DE OPDRACHT:
1. Zoek m.b.v. de atlas 53e druk een kaart op die gaat over vulkanisme wereldwijd. Welke kaart laat globaal zien waar de grootste vulkanen van de wereld voorkomen?
Kaart: Aarde natuurkundig, 188 - 189

2. Kies een land uit waar vulkanisme voorkomt. Let op: in dit land moeten minimaal 2 actieve vulkanen zijn; zie onderstaande tekst van Wikipedia!


Ik kies het land Italie, de vulkanen in dit land zijn; Monte Volture, Vulcano, Vesuvius, Stromboli, Solfatara, Roccamonfina, Monte Nuovo, Monte Amiata, Ferdinandea, Etna, Campi Flegrei

Dode vulkaan
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een dode of uitgedoofde vulkaan is een vulkaan waarvan wetenschappers hebben vastgesteld dat de kans op nieuwe erupties nihil of geheel afwezig is. Het zijn vulkanen waarbij de aardkorst in de loop der tijd dusdanig is dichtgegroeid dat er geen magma meer doorheen kan komen. Er zijn geen universele regels in de vulkanologie die aanduiden hoe lang een vulkaan in rust moet zijn voordat deze niet langer als actieve vulkaan wordt betiteld. Vulkanen die in een zeer lange periode van rust verkeren kunnen echter makkelijk voor 'dood' worden gehouden. De Yellowstone caldera in de Verenigde Staten is daar een voorbeeld van. De laatste eruptie van deze supervulkaan vond al 640.000 jaar geleden plaats maar er bestaat ook een reëel gevaar dat hij binnen de komende millennia tot uitbarsting komt, met alle desastreuze gevolgen van dien.
Actieve vulkaan
Een actieve vulkaan is een vulkaan die vrij regelmatig tot uitbarsting komt, alhoewel deze definitie zeer ruim is. Wat de term 'regelmaat' in dit geval inhoudt verschilt sterk per bron; van tientallen jaren tot duizenden jaren. Er zijn momenteel meer dan 1300 vulkanen over de hele wereld die als actief worden beschouwd.
Een vulkaan met een langere rustperiode wordt een slapende vulkaan genoemd. De variabele 'levensduur' van vulkanen (enkele maanden tot miljoenen jaren) speelt zeker een belangrijke rol in het ontstaan van de vage scheidslijn tussen actieve en slapende vulkanen. Verder kan de term 'activiteit' op verschillende manieren worden opgevat. Sommige vulkanen veroorzaken regelmatig aardbevingen en spuwen gassen de atmosfeer in, maar een eruptie vindt niet daadwerkelijk plaats. Het is de vraag of deze nevenactiviteiten genoeg zijn om een vulkaan als 'actief' te bestempelen - volgens veel wetenschappers is dit inderdaad het geval.

3. Bepaal wat de 2 grootste actieve vulkanen zijn in jullie gekozen land. Maak per vulkaan een verslag waarin je de onderstaande punten uitlegt:

Etna
Naam van de vulkaan: de Etna
Hoogte van de vulkaan: 3262 m
Soort vulkaan: een stratovulkaan
Soort erupties en welke soort lava komt dan uit de vulkaan: niet erg explosieve erupties met dikkere lava, lava fonteinen en lavastromen kom het meeste voor, basalt.
Waren er bij deze uitbarsting veel/weinig/geen slachtoffers: geen bekend, dit komt omdat de uitbarsting in de hoogte plaats vind, en de lava stromen bewegen zich traag.
Wanneer was de laatste grotere uitbarsting? 10 mei 2008 was de laatste uitbarsting, er was een lava fontein van wel 300 meter hoog. In 2001 was de grootste uitbarsting van de laatste 100 jaar.

De vulkaan wordt lokaal ook de Mongibello genoemd naar het Italiaanse woord monte en het Arabische woord gebel, wat beide berg betekent.

Vesuvius

naam van de vulkaan: de Vesuvius
o hoogte van de vulkaan: 1281 meter hoog
soort vulkaan: Stratovulkaan met caldera.
soort erupties en welke soort lava komt dan uit de vulkaan: explosieve erupties, de lava zal vooral bestaan uit basalt, maar ook uit graniet omdat al de zee bodem onder de aardkorst schiet hij stukjes graniet en basalt meeneemt.
wanneer was de laatste grotere uitbarsting? In het jaar 79 was er een zeer grote eruptie van de Vesuvius, dit was de agressiefste uitbarsting tot nu toe. Heel de top van de vulkaan explodeerde en er vielen 10.000 doden, en de plaatsen die het meest getroffen werden waren Pompeii, Stabiae en Oplontis. De laatste uitbarsting was in 1944 maar deze was veel minder spectaculair als de uitbarsting in 79.
waren er bij deze uitbarsting veel / weinig / geen slachtoffers?
De schade viel mee, daaruit concludeer ik dat er weinig slachtoffers waren

4. Geef voor allebei de vulkanen apart een verklaring hoe de vulkaan is ontstaan. Gebruik in je uitleg al je kennis over platentektoniek!

Ontstaan van deze vulkanen
Deze vulkanen zijn beide ontstaan door dat de Afrikaanse plaat botst met de euraziatische plaat, hier door schiet de Afrikaanse plaat onder de euraziatische plaat, en smelt er aardkorst wat magma wordt en in een magmakamer beland, deze magma staat natuurlijk onder druk, ook omdat er allerlei waterdampen bij komen komt er nog meer druk op te staan. Uit eindelijk wordt deze druk te groot en komt de magma als lava naar boven, de lava stolt, en als dit vaker gebeurd komt er een hoopje gestold lava wat uiteindelijk een grote berg, vulkaan met kraters wordt. Dit is zowel bij de Etna het geval maar ook bij de Vesuvius, alleen bij de Vesuvius staat er nog meer druk op de magmahaard en ligt deze ook dieper doordat deze verder van de breuk af ligt, de Vesuvius is daardoor ook explosiever, en heeft een lagere frequentie.

5. Met het programma Google Earth kun je satellietbeelden van de aarde bekijken en inzoomen. (staat standaard geïnstalleerd op de school-pc’s) Zoek allebei de vulkanen op m.b.v. Google Earth. Plaats in je verslag van allebei de vulkanen 2 satellietbeelden:
- per vulkaan: 1 satellietbeeld loodrecht + 1 satellietbeeld zijaanzicht (3D)

-
Etna:


Vesuvius:

6. Onderzoek m.b.v. Google Earth wat voor een soort landgebruik op en rondom de vulkanen voorkomt. Beschrijf het landgebruik.
Etna:
Rond de krater zelf is geen begroeiing, dit is te hard en te koud, op de helling zelf staan veel bomen en bossen. Er is wel een weg lager op de helling, beneden de helling zijn wat kleine dorpjes. En nog steeds is het dicht bebost. Onder aan de helling wordt ook aan landbouw gedaan, omdat gestolde lava vaak heel vruchtbare grond is. Het zijn vierkante kavels van steeds aparte boeren. Sommigen kavels zijn wat groter en horen duidelijk bij elkaar. Je ziet verschillende gewassen, volgens mij ook een soort olijfbomen. Aan de oostzijde van de vulkaan zie je ook wat grotere bedrijven, parkeerplaatsen en steden aan zee.

Vesuvius:
Langs de enorm grote caldera en boven op de helling is alles kaal, wat lager zie je bomen en daarna ook een bos. Opvallend vind ik dat je redelijk hoog op de vulkaan een weg ziet lopen dit komt denk ik doordat de vulkaan niet vaak uitbarst. In de oude caldera is zelfs veel begroeing, langs en op de vulkaan zijn huisjes en dorpjes, ook zijn er akkers en terrassen op de helling van de vulkaan. Er wordt dus ook aan landbouw gedaan, er zijn zelfs een aantal open kassen onder aan de helling, en een soort palmboom?? Plantages. Helemaal onderaan zijn wat grotere plantages en dorpen te zien.
7. Zijn er op de satellietbeelden ook afgekoelde lavastromen zichtbaar? Zo ja, laat deze dan zien m.b.v. een satellietbeeld.

Bij de etna heb ik een kleine lava stroom van een zijkrater kunnen ontdekken,
bij de Vesuvius heb ik geen gestolde lava stromen gezien, ik denk dat dit komt door dat de Vesuvius lang niet actief is geweest.

8. Is er bebouwing op of rondom de vulkanen? Dus: hoeveel mensen wonen er binnen een cirkel van 50 km verwijderd van de vulkanen? Noem plaatsnamen en inwoneraantallen.
Etna:
Villa pidona
Troina
Bronte
Nissoria
Agira
Gagliano castelferrato
Andrano
Biancavilla
Castel di lucida
Santa Maria di Locida
Ragalna
Paterno
Belpasso
Misterbianco

Acireale
Giarre
Bagnara
Palazelli
Sigona Grande
Cuccumela
Piano Tavola
Raccomandata
Bivio
Altarello
Santa Marina
Borello
Forcella
Segreta
Saluci
Rocca
Grotta d’Angelo
Villinio Platanina
Santa Venerina
Milo
Riposto
Mascali
Piedimonte etneo
Motto Camastra
Antilla
Limina
Fantina
San Carlo
Ciccatali
Rimiti
San Martino

Pitragrossa
Evangelisti
Chiesa
San Mandrazzi
Grava
Bronte

Dit is nog maar een greep van de dorpen die zich in een cirkel van 50 km van de vulkaan bevinden, er wonen dus heel veel mensen in de buurt van de Etna

Vesuvius:
De Vesuvius ligt recht langs een wereldstad; Pompeii. Wat opvallend is dat er ook een aantal dorpjes en steden wel heel dicht bij liggen, Stazione Inferiore ligt zelfs op de helling van de Vesuvius. Osservato Vesuviano ligt ook erg dicht bij een aantal andere steden in de buurt zijn; Massa di Soma, Cercola, Torre del Greco, Ercolano, Portici, San Vito, Trecase, Boscoreale, Terzigno, Poggiomarino, Striano, Ottaviono en Sant Anastasia. Alleen Pompeii heeft al 25726 inwoners, dus er zullen heel veel inwoners binnen een cirkel van 50 km van de Pompeii wonen.

9. Komen er in jullie land ook aardbevingen voor? Zo ja, geef een voorbeeld uit het verleden. Zo niet, waarom niet?
Ja in Italie komen ook aardbevingen voor Italië maakt deel uit van de Mediterrane aardbevingszone, een gebied waar ten gevolge van de beweging van de Afrikaanse plaat in de richting van de Euro-Aziatische plaat, veel aardbevingen voorkomen.

Op 24 november 2004 om 22:59 UTC is het noorden van Italië getroffen door een aardbeving van 5,2 op de schaal van Richter. De beving is gevoeld in heel Noord- en Midden-Italië.

10. De 2 vulkanen zijn hoogstwaarschijnlijk onderdeel van een groter gebergte. Wanneer ontstond dit gebergte? De vesuvius en de etna zijn geen deel van een groter gebergte, wel ligt de vesuvius dicht bij het appenijnengebergte.

Evaluatie
Deze PO maken vond ik best wel lastig, vooral omdat ik niet zo goed ben met computersnufjes zoals Google Earth, ik had daar nog nooit mee gewerkt. Wel vond ik het fijn dat je zelf een land kon uitkiezen. Ik heb wel veel van de Etna en de Vusivius geleerd door deze PO, zo wist ik bijvoorbeeld niet dat er zo veel dorpen bij de Etna zijn, en ik wist ook niet hoe groot de eerste caldera van de Vesuvius was, en dat er eigenlijk in de caldera weer een stratovulkaan zit met nog een caldera, die ontploffing moet wel heel groot zijn geweest, heel de top van de Vesuvius is er toen afgebarsten! De PO was meer werk dan dat ik had verwacht, maar goed te doen. Hopelijk heb ik hem ook nog een beetje goed gemaakt.