1 Zakelijke gegevens
Schrijver: Tessa de Loo.
Titel: De zoon uit Spanje.
Uitgever, plaats en jaar van uitgave, druk: De Arbeiderspers, Amsterdam 2004, eerste druk.
Jaar van eerste druk: 2004
Aantal bladzijde: 173
Datum leesverslag: 9-12-09

2 Jouw keuze voor dit boek
Via Teletop had ik een lijst met leesadviezen gevonden. Deze lijst had ik uitgeprint en een aantal boeken die mij aanspraken had ik gemarkeerd. Het waren vooral boeken die me op het eerste gezicht niet te moeilijk leken. Boeken waar ik niet goed door heen kom vind ik namelijk verschrikkelijk om te lezen. Opvallend was wel dat ik vooral boeken koos die over mensen van mijn eigen leeftijd gingen. Ik lees namelijk het liefst boeken waarin ik me goed in de personen kan inleven. Toch is het De zoon uit Spanje geworden waar, voor ze ver ik weet, geen mensen van mijn leeftijd in voorkomen. Ik ben onder andere tot deze keuze gekomen, omdat de voorkant me erg aansprak. Het is een foto van een half gezicht. Dit klinkt niet erg indrukwekkend, maar toch sprak me dit aan. De kaft zag er fris en uitnodigend uit. Aangezien foto’s vaak alleen op nieuwe boeken staan, sprak mij dit wel aan. Ten tweede sprak dit boek me ook aan, omdat ik zag dat elk hoofdstuk vanuit een ander perspectief geschreven wordt. Boven elk hoofdstuk staat namelijk een andere naam. Ik heb nog nooit eerder een boek gelezen waarbij het verhaal vanuit meerdere perspectieven geschreven word, dus ik hoop dat het bevalt.
Ik verwacht dat het wel even moeilijk gaat worden om te wennen aan het verhaal geschreven in meerdere perspectieven. Van de andere kant vind ik dit ook wel weer interessant, omdat het weer eens iets nieuws is. Ik verwacht dat Bardo, de zoon uit Spanje, een beetje een nonchalante jongen is. Deze verwachtingen worden onder andere gecreëerd door de foto. Van de andere kinderen verwacht ik dat ze zorgzaam zijn. Aangezien ze voor hun erg zieke vader zorgen.


3 Je eerste reacties
Mijn verwachtingen die ik van te voren had over het boek kloppen niet helemaal. Het lezen van een verhaal vanuit verschillende perspectieven was erg verwarrend. Daarnaast werd het verhaal naar mijn mening, niet veel interessanter van deze perspectiefwisseling. Mijn verwachtingen over de personages kloppen ook gedeeltelijk. Bardo is inderdaad een nonchalante jongen, vooral waarneer je kijkt naar zijn verzorging. Maar zijn gedrag is erg verzorgend en liefhebbend. Mijn verwachtingen van de andere kinderen klopte niet helemaal. Ze hadden allemaal geen tijd voor hun stervende vader en waren te druk bezig met zichzelf. Zij waren dus niet zo verzorgend als ik had verwacht, toch hadden ze allemaal het beste met hun vader voor. Door de perspectief wisseling kwam dat erg goed naar voren. Dat vond ik het positieve van de perspectief wisseling.

4 Korte samenvatting van de gebeurtenissen
1. Gerlof de Windt, gepensioneerd leraar klassieke talen, is ernstig ziek. Zijn kinderen willen van zijn laatste verjaardag een fantastisch feest maken en besluiten ook Bardo, de dertig jaar geleden verdwenen zoon, uit te nodigen.
2. Bardo arriveert later op het feestje dan de andere broers. De broers beginnen Bardo te vragen wat hij zoal in het leven heeft bereikt, qua werk en carrière.
3. Bardo vertelt dat hij een Spaanse vrouw heeft en twee zoons.
4. Foto’s uit de oude doos komen op tafel en die roepen herinneringen op.
5. Hilde komt met de vraag wie pa in de laatste dagen van zijn leven gaat verzorgen. Bardo stelt zich aan als kandidaat.
6. Een tijdje later vertrekken de familieleden. Bardo en Floor blijven samen achter. Bardo verleidt Floor om opnieuw met hem naar bed te gaan. Zij worden, slapend, betrapt door Edwin.
7. De volgende ochtend komt Edwin, samen met Hilde en Frank naar hun ouderlijk huis. De gezinsleden zijn van mening dat Bardo nu niet meer de verzorging van zijn vader op zich mag nemen. Bardo vertrekt weer.
8. Steffie en haar moeder, Floor, zitten twee maanden later in de bus naar Spanje. Ze gaan naar om Bardo.

9. Wanneer Gerlof dood ziek in het ziekenhuis ligt heeft hij nog een laatste gesprek met zijn vrouw Ida. De overleden Ida zegt: “Ga je voorbereiden op de dood, Gerlof, ontspan je je een beetje, welkom in de eeuwigheid.”

5 Persoonsbeschrijving met behulp van de samenvatting.
Beginsituatie
Pa is een bejaarde man van rond de 80, met oude morele opvattingen. Hij is erg koppig en heeft veel verwachtingen van zijn kinderen. Hij denkt nog vaak terug aan zijn vrouw Ida, die jaren geleden overleden is bij een auto ongeluk na een bezoek bij Bardo. Hij is er erg trots op dat hij directeur was geworden van een gymnasium. Hij voelt zich ook een echte man en laat zich liever niet aanraken of zoenen door andere mannen, en dus ook niet door zijn eigen zonen. Over de uiterlijke kenmerken van Gerlof kom je niets te weten.

Ontwikkeling aan de hand van de samenvatting
1. Hij ziet in de eerste instantie niet in waarom ze zijn verjaardag zouden vieren. Waarom zouden ze hem nog cadeautjes geven? Hij is een man zonder toekomst. Hij kan niets meer met die cadeautjes. De kinderen houden hem allemaal voor dat dit niet zijn laatste verjaardag is. Hij zou honderd worden. Zelf weet hij wel beter. Hij voelt zich gekleineerd. De jeugd tegenover de ouderdom, de toekomst tegenover het verleden. Hij is aardig in de aanval die dag. Het voelde zich voor gek verklaart. De kinderen behandelende hem alsof hij achterlijk geworden was, terwijl hij voor zijn gevoel nog steeds boven hun stond.
2. Op het moment dat Bardo binnen kwam ging er zo veel door Gerlof heen. Verontwaardiging, verbijstering, schrikte, schaamte, blijdschap. Hij vond het in de eerste instantie brutaal dat Bardo hem in deze toestand moest confronteren met zijn bestaan. Volgens Gerlof hadden ze hem van tevoren moeten raadplegen zodat hij zich had kunnen voorbereiden. Daarnaast was Pa erg verheugd om de komst van Bardo. Pas nu, na zijn terugkeer, voelde hij het verlies. Hij had hem willen slaan en omarmen te gelijk. Hij had erg tegenstrijdige gevoelens op dat moment. Zelf vond hij het nog verwonderlijk dat hij er niet ter plekke aan overleed.
Op de vragen van de andere zoons antwoordt hij dat hij na zijn bestaan als straatmuzikant in Spanje, rust heeft gevonden door “bomen te verzorgen.” Pa reageert daar cynisch op. Bovendien kan Pa het even niet meer aan, hij schiet uit zijn voegen. Hij heeft zijn kinderen nuttige dingen geleerd, waar ze later wat aan zouden kunnen hebben. Volgens Gerlof heeft geen één van de kinderen iets bereikt. De een verzorgt bomen, de ander werkt met gekken en nog een ander denkt alleen aan geld.
3. In de eerste instantie reageert Pa een beetje kwaad. Bardo heeft al die jaren verzwegen dat hij twee kleinzonen heeft. Toch ziet hij het als nog een geschenk op zijn verjaardag, een “troostrijke gift van de natuur”. Hij voelt zich bevredigd door de gedachte dat hij ergens in zuid- Europa nog twee kleinzonen heeft zitten.

4. Pa wordt even sentimenteel als hij de foto’s ziet. Ze waren toch wel een prachtig gezin vroeger. Pa begint ook steeds meer interesse te krijgen voor het leven van Bardo.
5. Edwin stelt het verpleeghuis in de buurt voor, met hooggekwalificeerd personeel. Pa is het hier totaal niet mee eens. Hij wil zich niet in een verpleeghuis laten stoppen, tussen de zieken en dementen. Hij wil zijn laatste maanden van zijn leven in zijn eigen huis doorbrengen. De kinderen hebben allemaal geen tijd om hem te verzorgen. Pa is erg teleurgesteld in hun. Al die jaren heeft hij voor hen gezorgd. Nu, wanneer hij hun één keer nodig heeft, laten ze het afweten.
Op het moment dat Bardo voorstelt dat hij Pa wel wil verzorgen, is hij erg opgelucht. Hij vindt het verwonderend dat juist Bardo, wel voor hem wil zorgen. Hij is erg blij met zijn zoon.
6. Dertig jaar geleden waren Floor en Bardo op elkaar verliefd: ze werd zwanger van hem, terwijl ze nog maar zeventien was. Abortus was vanwege haar religieuze achtergrond niet aan de orde en Bardo moest van zijn vader hals over kop het huis verlaten. Die avond toen Floor en Bardo alleen over waren met zijn tweeën, wakkerde de vlam weer op. Pa weet over deze gebeurtenis nog niets af. Op het moment dat Edwin hen betrapt voelt hij zich verraden. Verraden door zijn eigen broer. Hij voelt woede, maar ook angst. Hij is zelf ook betrokken bij dit tafereel. Als hij meer liefhebbend was geweest voor zijn vrouw was dit nooit gebeurd.
7. Wanneer Pa het verhaal hoort is hij geshockeerd. Hij kan niet begrijpen waarom Bardo met de vrouw van zijn broer naar bed is geweest. Hij begrijpt niet waarom Bardo zich niet gewoon kan aanpassen aan de Nederlandse cultuur. Waarin volgens Pa de regel vrijheid blijheid, niet geldt. Het is volgens Pa niet geschikt wat Bardo heeft uitgespookt.
8. Steffie moest het vertrekt naar Spanje geheim houden voor haar opa. Daar had ze veel moeite mee. Hij had toch het recht om te weten waar zijn dochter heen ging. Pas op het laatste moment heeft Floor een briefje geschreven: ”Ik volg de stem van mijn hart.”. Het ziet ernaar uit dat ze haar leven met Bardo zal slijten. Pa weet hier dus niets van af.
9. Wanneer Pa in het ziekhuis ligt is hij als het ware uitgepraat tegen Ida. Hij weet dat hij over niet al te lange tijd, haar zal vergezellen. Hij heeft geen angst meer om te sterven en is zich ervan bewust dat het moet gebeuren.

Conclusie en interpretatie
Volgens mij heeft de hoofdpersoon aan het begin van het verhaal nog geen duidelijk doel. In de loop van het verhaal wordt het doel van Gerlof het leren kennen van Bardo. Drie decennia had hij de jongen niet meer gezien. Hij heeft zijn doel bereikt, omdat hij en Bardo uit eindelijk uit elkaar zijn gegaan met vrede. Gerlof dacht altijd dat zijn opvoeding geen enkel effect had op Bardo. Uiteindelijk komt Pa erachter dat Bardo erg ontwikkeld is, bovendien is hij zeer trots op zijn zoon.
Pa is in het begin van het boek een erg stugge man. Hij kust geen andere mannen en heeft oude morele opvattingen. In de loop van het verhaal wordt hij steeds losser. Bardo helpt hem bij zijn ontwikkelingen. Uiteindelijk heeft Pa er ook totaal geen moeite mee als Bardo hem aanraakt. Dit laat erg duidelijk zien hoe Pa zich heeft ontwikkeld.

Mijn mening over het handelen van de hoofdpersoon is: dat hij niet erg goed omgaat met de relatie tussen zijn kinderen. Volgens hem hebben zijn kinderen niets bereikt in het leven. Hij kan soms uit de hoek komen als een echte tiran. Bovendien blijft hij boven zijn kinderen staan, zelfs wanneer hij dood ziek is. Ik begrijp zijn gedrag wel. Gerlof is een man die zich gewoon niet graag over wil geven. Hij wil niet laten merken dat hij geraakt is. Daarnaast wil hij zijn ongelijk niet toegeven. Als ik in deze situatie zat zou ik me niet zo tegenover mijn kinderen gedragen. Ik zou respecteren wat ze bereikt hebben, en hun keuzes accepteren.

6 De thematiek
Het thema van deze tekst is, de gevolgen van een familie ruzie. Naast dit thema zijn er nog verschillende subthema’s. Ten eerste is het subthema jaloezie binnen relaties. Ten tweede is de last van het verleden die mensen met zich meedragen een subthema.
Het thema is de gevolgen van een familie ruzie aangezien de hele familie overhoop ligt in dit boek. Alle familie geheimen komen op tafel. Bardo haalt de hele familie overhoop. Gerlof was verplan rustig te sterven zonder gedoe. Hij zag zijn dood al aankomen. Door de komst van Bardo gooide dit de hele familie om. Dertig jaar geleden gooide Gerlof zijn zoon het huis uit na een familie ruzie. Dit zorgde dertig jaar later voor veel onrust. Enkele familie leden voelde zich door hem op de kast gejaagd en voelde zich bedreigd.
Maar naast deze negatieve gevolgen waren er ook positieve gevolgen. Gerlof had voor zijn dood zich nog kunnen verzoenen met zijn zoon. Dat heeft hem voldoening gegeven.
Naast familiedrama draait deze roman ook om jaloezie binnen relaties. Vooral Edwin heeft last van deze eigenschap. Sinds de komst van Bardo is Pa steeds minder geïnteresseerd in hem. Pa krijgt steeds meer aandacht voor Bardo. Hij komt erachter dat niet al zijn kinderen niets hebben bereikt. Edwin is jaloers op hem omdat, hij zijn hele leven heeft moeten zwoegen om iets te bereiken. Bardo heeft zijn hele leven gedaan waar hij zin in had. Daar is Edwin jaloers op.
Daarnaast vind Edwin het niet eerlijk dat Bardo alle eer krijgt van het verzorgen van zijn vader. Al die jaren heeft hij niets voor hem gedaan, het is hem eigenlijk gewoon verplicht het te doen vindt Edwin.
Ten slotte heeft dit boek ook nog het subthema: de last van het verleden die mensen met zich meedragen. De druk van het verleden heeft Pa’s leven bepaald: als strenge vader heeft hij zijn zoon de deur gewezen, terwijl zijn mildere vrouw altijd contact heeft weten te houden. Hij heeft de dood van zijn vrouw ook altijd gezien als de schuld van Bardo. Zijn vrouw was namelijk op weg Bardo toen zij een auto ongeluk kreeg. Dit verleden heeft hem altijd achtervolgd.
De andere familieleden hebben ook altijd de druk uit het verleden meegedragen. Het verlies van hun moeder bijvoorbeeld was voor geen van hen eenvoudig. Het enige wat zij nodig hadden was troost. Dit zochten zij allemaal op een andere manier. Bardo was die gene die troost kon bieden, maar dit werd niet geaccepteerd.

Ik heb erg veel waardering gekregen voor mensen die doen wat ze willen. Deze mensen maken best een lastige keuze door zich anders te gedragen dan de rest. De meeste mensen zijn bezig met gezag en aanzien. Hoe hoger de status hoe beter. Mensen zoals Bardo maken zich niet zo druk over geld en macht.
Tessa de Loo heeft geprobeerd de mensen iets te leren met deze onderwerpen. Ze wil de lezers bijbrengen dat ze zich niet te druk moeten maken. Je moet dingen doen die je leuk vindt. Als je alleen aan geld bent, ben je eigenlijk heel arm. Het leven draait niet alleen om carrière maken. Daarnaast leer je van dit boek ook wel dat je niet te materialistisch moet zijn. Neem bijvoorbeeld Edwin, hij denkt alleen aan geld en mooie schilderijen. Maar wat heb je aan een mooi huis als je nooit thuis bent. Bardo is erg gelukkig zonder al deze materialen, daar kunnen veel mensen een voorbeeld aan nemen.

8 Je eindoordeel
Ik vond het een vrij saai boek dat daarnaast ook vrij lastig te begrijpen was. Dat kwam vooral doordat er haast niets gebeurde. Het hele verhaal speelde zich ongeveer af op één dag, namelijk de verjaardag van Gerlof. Ik verwachtte dat het wisselen van perspectief het verhaal interessanter zou maken, maar dat gebeurde niet. Integendeel, het werd er heel verwarrend van. Wanneer je net in het verhaal van een van de personages zat, ging het weer over op de gedachtes van een andere personage.
In het boek werd heel veel gebruik gemaakt van terugblikken. Deze terugblikken maakten het verhaal erg verwarrend. Op het einde van het boek vielen wel alle puzzel stukjes in elkaar. Toen ik de stukjes van Steffie las was ik in het begin namelijk erg in de war. Het hoofdstuk van Steffie begon telkens met een stukje over een reis: “Genoeg. Ik haal de luidsprekertjes uit mijn oren en zet het knopje van de walkman in de off-stand. Mijn moeder slaapt. Haar hoofd is een beetje opzij gezakt, ze ziet er ongewoon gelukkig en ontspannen uit, hoewel ze alles opgeeft voor deze reis naar het onbekende.”Ik had er geen idee van waarom zij een reis aan het maken was. Uiteindelijk kom je achter dat dit hun busreis naar oom Bardo is. Bovendien vond ik dat het taalgebruik best lastig was.
Achteraf vond ik het boek toch best verrassend. Ik had namelijk nooit verwacht dat Bardo en Floor een relatie zouden krijgen. Daarnaast vind ik de hoofdstukken van Pa ook wel verrassend. Ik vind het apart hoe de schrijfster hem een soort van brieven aan Ida heeft laten schrijven.
Het boek was best leerzaam. Je leert veel over de normen en waarden van mensen. Ik heb geleerd dat je het niet altijd het beste voor elkaar hebt, als je bijvoorbeeld rijk bent. Bardo was geen rijke jongen, daarnaast had hij ook geen carrière gemaakt, maar toch was hij de meest gelukkige van allemaal.
Ik heb ontdekt over mezelf als lezer van literatuur dat wisseling van perspectief mij niet erg aanstaat. Waarschijnlijk zal ik dat dus ook niet nog eens herhalen.