Boekverslag Joe Speedboot

A. Algemene gegevens

Titel: Joe Speedboot
Schrijver: Tommy Wieringa
Jaartal: 2005
Druk: 8e druk.

B. Samenvatting

Fransje, de hoofdpersoon in dit verhaal, ontwaakt aan het beging van het boek uit een coma. Hij is behalve zijn rechterarm totaal verlamd. Hoe hij in coma geraakt is lees je 100 pagina’s later: er raasde een maaimachine over hem heen toen hij in een grasveld lag.
Fransje woont in het duffe dorpje Lomark, maar aan dat duffe komt abrupt een eind als ene Joe Speedboot met zijn familie naar het dorp verhuist. Hij maakt bommen en brengt die overal tot ontploffing. Fransje raakt al snel bevriend met hem.

Ook maakt hij samen met Fransje en twee andere vrienden Engel en Christof, een vliegtuig.
Na een tijdje verhuist PJ, een meisje uit Zuid Afrika naar Lomark: weer iets bijzonders in het dorp. Fransje is net als alle andere jongens meteen verliefd op haar.
Joe komt een tijd later met het idee om te gaan armworstelen, want omdat zijn arm het enige lichaamsdeel is wat hij gebruikt is die erg goed ontwikkeld. Joe helpt hem met trainen en neemt hem mee naar toernooien, waar hij erg succesvol is.
In die tijd krijgt Joe tot grote jaloezie van Fransje een relatie met PJ. Maar als Joe meedoet aan een grote race door de woestijn, vind JP het geen probleem om ook met Fransje naar bed te gaan.
Er gebeurt nog iets schokkends: Jou Speedboot, heet in het echt natuurlijk geen Joe Speedboot, maar hij wil absoluut niet dat wie dan ook zijn echte naam te weten komt. Hij vindt het een vreselijke naam. Desondanks kijkt PJ in zijn paspoort en ze wil dat Fransje het ook leest.
De onbetrouwbaarheid van PJ blijkt aan het eind nog eens, doordat ze met Christof trouwt.
Joe vindt het verschrikkelijk en vliegt tijdens de bruiloft over met het zelfgemaakte vliegtuig waar de tekst ‘hoer van de eeuw’aanhangt.

C. Begin- en eindzin van het boek

Beginzin:
‘ Het is een warm voorjaar, in de klas bidden ze voor me omdat ik al meer dan tweehonderd
dagen van de wereld ben.’

Deze zin is zeker belangrijk voor het verhaal. De ik-persoon is de hoofdpersoon en door deze zin te lezen weet je wat er met hem aan de hand is: hij ligt in coma. Deze gebeurtenis (eigenlijk het gevolg van de gebeurtenis) is bepalend voor de rest van zijn leven en dus ook voor het verhaal.
Ook weet je al snel dat de hoofdpersoon een jongen is ( dat is weliswaar in de 2e regel: ‘Ik heb doorligplekken over mijn hele lichaam en een condoomkatheter om mijn fluit’), iets dat ik graag snel weet. Ik ben altijd helemaal van slag als ik halverwege het boek erachter kom dat die ene jongen een meisjes blijkt te zijn, of andersom ( bij één verhaal was ik er zo van overtuigd dat de hoofdpersoon een meisjes was dat ik zelfs toen zijn oma ‘jochie’ tegen hem zei, dacht: ‘nou ja, wie zegt er nou jochie tegen een meisje’………).


Eindzin:
‘ Wij zijn hier nog.’

Deze zin is niet belangrijk voor de loop van het verhaal, maar deze zin sluit op een mooie manier een stukje tekst af, dat er voor zorgt dat het een gesloten eind heeft. Na het roerige deel van Fransjes leven wordt in één pagina beschreven hoe de rest van zijn leven in het dorpje verloopt. Hij vertelt dat PJ een kind heeft en dat hij zelf nog steeds met haar slaapt en hij heeft het over de ontwikkelingen van het dorp, de bouw van de E 981, een van de vele motieven.
Volgens mij vergelijkt hij het dorpje met zij leven: hij zegt over de geluidswal ‘wij zijn verdwenen achter een metershoge geluidswal’, een soort van onzichtbaar voor de rest van de wereld. Zijn leven speelt zich op een verborgen manier af, in het tuinhuisje van zijn ouders. Hij blijft in het dorpje wat hem op een bepaalde manier geliefd is: ‘wij zijn hier nog’.

D. Tekstfragment

‘Weken later liggen de wereld en ik nog altijd ademloos achterover, de eerste van de warmte en ik van het ongeluk. En ma huilt. Van geluk nu eens.
- Och, daar ben je weer m’n menneke, daar ben je weer.
Ze heeft elke dag een kaars voor me gebrand en denkt echt dat het geholpen heeft. In de klas waren menen ze dat zij het waren met hun gebeden. Zelfs die schijnheil van een Quincy Hansen deed mee, alsof ik ooit in zijn gebeden had willen voorkomen. Niet dat ik al uit bed mag, of naar huis. Zou niet eens kunnen. Ze moeten nog onderzoek doen aan mijn wervelkolom, want zoals het nu is kan alleen mijn rechterarm bewegen.
- Dat is net genoeg om te rukken, zegt Dirk.

Praten kan ik voorlopig ook vergeten.
- Het was toch nooit veel wat er uit kwam, zegt Sam.
Hij kijkt of Dirk daarom moet lachen maar die lacht alleen om zijn eigen grappen. Hij moet wel want niemand anders het doet.’

Ik vind dit echt een fantastisch tekstfragment, omdat ik deze manier van schrijven prachtig vind: de beeldspraak die er gebruikt wordt (‘liggen de wereld en ik ademloos achterover). De korte zinnetjes tussendoor die de boodschap heel sterk maken.
De manier van reageren vind ik ook heel bijzonder, bijvoorbeeld bij het stukje dat Dirk zegt: ‘Dat is net genoeg om te rukken’ en dat Fransje niet zoiets denkt in de trant van: ‘wat, is het toch een lul, ik wilde dat ik wat terug kon zeggen, maar ik kan voorlopig niet praten’, maar in plaats daarvan slechts de constatering ‘praten kan ik voorlopig ook vergeten’. Dit is ook een goed voorbeeld van wat ik net zei: de korte zinnetjes maken hier de boodschap heel sterk.
Ook vind ik het heel grappig. Dat Fransje bedenkt dat hij helemaal niet in het gebed van Quincy voor wil komen, dat zijn broer Dirk hem bemoedigend toespreekt ( ‘dat is net genoeg om te rukken’) en dat Dirk alleen om zijn eigen grappen kan lachen.

F. Verwerkingsopdracht 2: Structuuranalyse

a. Het verhaal is in drie delen onderverdeeld:
Deel 1 heet: ‘Penseel’ en deel 2 heet: ‘Zwaard’ en deel 3: ‘en toen’(hierin wordt verteld wat
er van iedereen terecht is gekomen, na het verhaal)
Deze verdeling hangt ook weer met het motto samen, het motto van de roman luidt: “Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg heeft van het penseel en het zwaard.” (Miyamoto Mushashi) Het motto keert terug in de twee grote delen van de roman: Penseel en Zwaard.
Fransje Hermans is een grote bewonderaar van de samoerai en hij leest het boek van Miyamato Mishashi. Hij haalt diverse citaten aan uit het boek van de oude samoeraistrijder (deze samoeraistrijder heeft in zijn leven geen enkel gevecht verloren).

In het deel Penseel tekent verteller Fransje alle gebeurtenissen in het dorp zo goed mogelijk op in de hoop er later profijt van te hebben. Hij wilde chroniqueur van zijn geboortedorp worden. Zijn droomvriendin PJ vraagt een keer of ze zijn dagboeken mag lezen: er is een hele wand vol met schriften in zijn kamer.
Aan het eind van dit deel gaat hij in deel II de weg van het Zwaard op. Hij beschrijft geen gebeurtenissen meer in zijn dagboeken, maar gaat zich als armworstelaar ontwikkelen (de tweede weg van de samoerai: die van het zwaard: Fransjes’ arm is eigenlijk zij zwaard).

b. Het verhaal begint ‘ab ovo’, het begint bij het begin: Fransje ligt in coma in het ziekenhuis.
In het verhaal komen wel een paar flashbacks voor.

c. Omdat het motto met de indeling van het boek samenhangt, heb ik het motto bij ‘a’ al
besproken.

d. Over het tijdsverloop valt niet zoveel te vertellen: het verhaal wordt vrijwel geheel
chronologisch verteld en er zijn nauwelijks flash backs aan te wijzen. De vertelde tijd neemt
een jaar of tien in beslag. Het begint met het ongeluk, hij zit dan op de middelbare school en
het eindigt jaren nadat hij zijn diploma behaald heeft.

e. Het is geschreven vanuit een ik-perspectief (de ik-persoon is Fransje) ik denk dat deze
vorm van belang is, omdat het hele verhaal eigenlijk om zijn leven draait. En wie kan je een
beter beeld geven van zijn leven dan Fransje zelf?!


f. Het boek heeft een gesloten eind. Het eindigt met het deel ‘En toen’, waarin er echt een
eind wordt gebreid aan het verhaal: PJ trouwt met Christof, Joe is met de noorderzon
vertrokken en Fransje gaat verder met zijn leven in het tuinhuisje van zijn ouders in Lomark.

g. Een duidelijke climax, is Fransjes eerste armworstelwedstrijd. Het was echt spannends, dan
dreigde de tegenstander te winnen, maar net dan had Fransje kracht verzameld en
veranderde de stand. Ik verwachtte dat Fransje zou winnen en dat gebeurde ook.