De scheepsjongens van Bontekoe door Johan Fabricius

Samenvatting: Peter Hajo werkt in een smederij en droomt er al heel lang van om te gaan varen. Op een dag gaat hij met zij beste vriend Padde vissen. Onderweg ziet hij een aantal deftige heren lopen waaronder ook schipper Bontekoe. Hij mag van hem mee gaan varen als zijn moeder het goed vindt. Bij het water aangekomen ziet hij een andere jongen op zijn stekje vissen, en probeert hem weg te jagen. Na een goed gevecht heeft geen van beiden verloren, de jongen vertelt dat hij Rolf heet. Van zijn moeder mag hij gaan varen en hij gaat dus langs bij de schipper en monstert zich aan. Daar ziet hij ook Rolf weer, die blijkt ook mee te gaan en de neef van Bontekoe te zijn. De dag voordat ze vertrekken gaat Hajo samen met Padde van iedereen afscheid nemen. Padde zou daarna meegaan tot het schip waarmee ze gaan varen en dan weer terug gaan, want hij werkte bij zijn oom in de brouwerij. Toen Hajo, Padde en Rolf samen bij het schip aankwamen, gingen ze meteen aan boort, ook Padde. Terwijl Hajo en Rolf hun spullen bij hun kooi legden, ging Padde wat rondkijken en viel uiteindelijk in slaap. Hij werd pas wakker toen het schip wegvoer en kon toen niet meer terug. Hij werd botteliermaat op het schip en zou als ze een schip tegenkwamen dat terug ging naar Nederland overstappen. Het eerste gedeelte van de reis ging vrij voorspoedig, ook maakten ze nog een groot aantal nieuwe vrienden, onder andere Harmen, de koksmaat. Nadat ze de Kaap hadden gerond kregen ze te maken met een gevreesde vijand, namelijk Scheurbuik. Er sneuvelden een aantal, maar gelukkig wist Bontekoe op tijd een plaats te vinden waar ze vers eten konden vinden, iedereen die toen nog over was overleefde het uiteindelijk. Na weer voorspoedig verder gereisd te zijn moest Padde een keer een vaatje brandewijn halen en liet per ongeluk de brandewijn in brand vliegen. Het schip ging ten onder. De meeste mannen overleefde het en ze reisden verder in twee sloepen. Toen ze een lange tocht achter de rug hadden zagen ze net op tijd land. Daar konden ze voedsel krijgen. Hajo, Rolf, Padde en Harmen gingen met de schipper mee naar het dorp. Daar werden ze, nadat de schipper al weg was, door een list gevangen genomen. De inboorlingen gingen nu een aanval op de rest van de bemanning uitvoeren. Toen alle mannen uit het dorp weg waren, werden ze bevrijd door een meisje. Nu konden ze ontsnappen, maar op het strand aangekomen was iedereen al weg en twee van hun vrienden waren dood. Ze besloten om dan maar op eigen kracht in Bantam. Na dagen door de jungle te hebben gezworven kwamen ze weer bij een dorp aan. Harmen liep hier nietsvermoedend naar binnen en werd opgesloten. Hajo en Rolf gingen proberen Harmen s’nachts te redden. Dit lukte, maar door de afleidingsmanoeuvre die ze gebruikten om langs de bewaker te komen, ging de bewaker naar Padde. In paniek doodde hij hem en sloeg op de vlucht. Toen Hajo en Rolf terug kwamen met Harmen vonden ze Padde eerst niet. Later vonden ze hem toch, samen met een meisje uit het dorp dat hen had aangevallen, zij heette Dolimah en wilde met hen meegaan. Ze trokken met z’n vijven verder, totdat Padde ziek werd. Ze moesten nu een schuilplaats vinden. Hajo en Harmen vonden een panterhol en doodden de panter. Ze bleken vlak bij een dorp te zitten en dankzij Dolimah zorgde een jongetje, genaamd Saleiman, ervoor dat ze het een en ander te eten hadden. Omdat Padde maar niet beter werd haalde Saleiman de medicijnman en deze zou Padde genezen in ruil voor het pantervel van de gedode panter. Toen Harmen later de medicijnman zag met het pantervel dacht hij dat de man het gestolen had, want hij wist niks van de ruil die plaats had gevonden en nam hem het vel af. Door deze actie moesten ze snel vluchten. Het lukte de bewoners van het dorp niet meer om hen in te halen. Terwijl ze verder trokken werd Padde weer beter en ze kwamen bij een rivier. Hier bouwden ze een vlot en ze dreven naar zee. Dolimah kreeg onderweg helaas heimwee en nam afscheid terwijl ze lagen te slapen. Nadat ze bij zee waren aangekomen verstevigden ze het vlot en legden een grote voorraad aan. Nu gingen ze de oversteek wagen. Deze lukte met een tussenstop voor voedsel op een eilandje. Harmen, Hajo en Padde monsterden aan op het schip van de Bruinvis en kwamen in de winter thuis. Rolf bleef bij zijn oom in Indië. Tijd: Het boek begint in 1618, en het eindigt in 1620. Het speelt zich af in Hoorn, op het schip, in het oerwoud van Sumatra en in de Nederlandse kolonie op Java. De hoofdpersonen in het boek zijn iets ouder dan ik, ze zijn in het begin van het boek 14 en aan het eind 16. De tijd kan je merken aan de schepen, het gedrag, de namen, de kleding, het voedsel, dus aan bijna alles dat in het boek staat.
Personages: - Hajo: (hoofdpersoon) Handige jongen die maar geen baan kan vinden, omdat hij steeds wegloopt. Zijn vader is verdronken en daarom mag hij eerst niet naar zee. - Padde: Een beetje dikke jongen die niet erg handig is, maar wel de beste vriend van Hajo is. Zijn vader was een zuiplap en is verdronken in een sloot. Hij zou eerst bierbrouwer worden, maar doordat hij in slaap viel, werd hij "botteliersmaat" op de nieuw Hoorn - Rolf: De neef van schipper Bontekoe. Slim en mag daardoor in de kajuit van zijn oom om boeken te lezen en te leren. Hij heeft geen ouders meer en woont bij zijn oom. Hij wordt verdrietig of boos als de anderen over ouders praten. - Harmen: Koksmaat op "de nieuw Hoorn" Hij is twee jaar ouder dan de anderen en heeft al eerder een reis naar Oost Indië gemaakt. Hij weet alles van eten maken en opeten. - Dolimah: Meisje van de stam der ontvoerders, maar staat aan de kant van de vrienden. Ze helpt Padde als Harmen hem pest. - Saleiman: Niet erg knappe jongen die gepest wordt door zijn dorpsgenoten. Hij kan goed met dieren opschieten en steelt voedsel voor Hajo, Padde, Rolf en Harmen. - Schipper Bontekoe: Een aardige schipper en de oom van Rolf. Achtergrondinformatie: JOHAN FABRICIUS: Geboortedatum: 24 augustus 1899
Geboorteplaats: Bandoeng, Nederlands-Indië Overleden: 21 juni 1981
Biografie: Johan Fabricius is de zoon van de toneelschrijver Jan Fabricius. Het gezin verhuisde een aantal malen: van Nederlands-Indië naar Nederland, terug naar Indië, naar Parijs en weer naar Nederland. In Den Haag bezocht Johan de vrije schilderklas van de Academie. Toen hij 17 was schreef hij zijn eerste boek. In 1918 ging hij als oorlogstekenaar naar het front in Oostenrijk. Zijn belevenissen schreef hij op in oorlogsbrieven. Zijn eerste boek kwam uit in 1922 en sindsdien is hij blijven schrijven, al verscheen er in een periode van 35 jaar geen jeugdboek van hem. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij in Engeland als radioverslaggever en na de oorlog ging hij voor de BBC en The Times naar Indonesië. In 1963 vestigde hij zich met zijn tweede vrouw in Nederland, in Glimmen, waar hij ook overleed. Profiel: Johan Fabricius is bekend geworden door zijn omvangrijke historische verhalen. In deze boeken laat hij zien dat hij een goed verteller is. Zijn verhalen zijn spannend en avontuurlijk. Vaak zijn ze gebaseerd op historische gebeurtenissen. Voor wat jongere kinderen schreef hij de serie over Heintje, een jongetje dat allerlei spannende avonturen beleeft. Ook schreef hij twee series reclameboekjes, voor Calvé (over slaolie) en voor Van Nelle. Uit de boeken van Johan Fabricius spreekt zijn liefde voor zijn geboorteland, Nederlands-Indië. Hij illustreerde een aantal van zijn boeken zelf en schreef ook veel boeken voor volwassenen. Boeken: 1922 Eiko van den Reigerhof (Kluitman / 7e druk 1981) 1923 Hansje Bluf, of Het zangersfeest van Koning Langelip (Kluitman) 1924 De scheepsjongens van Bontekoe (Leopold / 22e druk 1997) 1925 Hans de klokkeluider, of De duivel in den toren : wintersprookje in vijf tafereelen (Leopold) 1926 Brekkek-kwak-kwak en de zeven woudmannetjes (Calvé) 1926 Het rooverseiland in de Perzische Zee (Calvé) 1926 De vroolijke bruiloft van Arretje en Annetje (Calvé) 1926 Barrebart, de wildeman uit de bergen (Calvé) 1926 De draak en de Chineesche prinses (Calvé) 1930 De wonderbaarlijke avonturen van Bartje Kokliko; eerste deel (Van Nelle/Venz) 1930 De wonderbaarlijke avonturen van Bartje Kokliko; tweede deel (Van Nelle/Venz) 1930 De wonderbaarlijke avonturen van Bartje Kokliko; derde deel (Van Nelle/Venz) 1965 Het geheim van het oude landhuis (Leopold / 2e druk 1972) 1966 De avonturen van Jantje en zijn vrienden Koko en Sebastiaan (Leopold) 1967 Heintje heeft kabouters op zolder (Leopold) 1968 Heintje en het geheim van het houten paard Joris (Leopold) 1969 Heintje speelt voor leeuw (Leopold) 1970 Heintje bouwt een huis voor Sinterklaas (Leopold) 1972 Hannekes bruiloft (Leopold) 1977 Toontje Poland : een Alkmaarse jongen in Napoleons dagen (Leopold / 2e druk 1978) 1978 Toontje Poland onder de tropenzon (Leopold) Meer informatie: 1951 Mijn huis staat achter de kim : vrijmoedige memoires van Johan Fabricius / Johan Fabricius (Leopold / 3e druk 1959) 1952 Een wereld in beroering : verdere mémoires (1936-1946) van Johan Fabricius / Johan Fabricius (Leopold / 2e druk 1960) 1959 Johan Fabricius : een schrijver en zijn werk / Rico Bulthuis (Leopold) 1964 Hopheisa, in regen en wind / Johan Fabricius (Leopold / 2e druk 1979) 1978 Johan Fabricius / Jose Marsman (Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum) 1979 Tony van Verre ontmoet Johan Fabricius / Tony van Verre (Gooise Uitgeverij) 1981 Over Johan Fabricius / Kees Visser (Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum) 1983 Johan Fabricius / Remco Ekkers. - In: Lexicon jeugdliteratuur (Martinus Nijhoff), op pagina 1-4 (juni) 1995 Johan Fabricius. - In: Het ABC van de jeugdliteratuur : in 250 schrijversportretten van Abkoude naar Zonderland / Joke Linders, Jos Staal, Herman Tromp, Jacques Vos (Martinus Nijhoff) op pagina 158-159 Verwerkingsopdracht: Ik heb de verwerkingsopdracht “leg uit waarom dit verhaal zich niet in een andere tijd zou kunnen afspelen” gekozen. Het verhaal zou zich niet op dit moment kunnen afspelen. Dat komt doordat er op dit moment veel betere technische voorzieningen zijn. Door deze technische voorzieningen is er een veel betere hygiëne en er zullen geen sterfgevallen plaatsvinden door een tijdens de reis opgelopen ziekte. Nog een reden waardoor het verhaal zich niet nu zou kunnen afspelen is dat tijdens de tocht naar China in 1622 het doel was: “zoveel mogelijk slaven te maken”. Verder werden er rooftochten gepleegd waartegen totaal niet geprotesteerd werd. Dit zou in het heden ondenkbaar zijn, omdat slaven drijven verboden is en er geen rooftochten meer worden gepleegd. Dit soort gebeurtenissen waren in die tijd heel gewoon, op dit moment komen ze niet meer voor. Het verhaal zou zich ook niet veel eerder kunnen afspelen. Daarvoor zijn de technische mogelijkheden in de tijd van de reis te groot. Men was toen niet in staat een boot te maken, waarbij je een heuse wereldreis zou kunnen maken. De periode waarin het verhaal zich afspeelt, is die van de VOC. In deze hele periode kan het verhaal zich afspelen.