Auteursinformatie: Harry Kurt Victor Mulisch wordt geboren op 29 juli 1927 in Haarlem. Mulisch is de enige zoon van Karl Victor Kurt Mulisch en Alice Schwarz. Zijn vader komt uit het toenmalige Oostenrijk-Hongarije (nu: Jablonec in Tsjechië). Zijn moeder is Joods, geboren in Antwerpen. Hij gaat na de lagere school (1933-1939) naar het Christelijk Lyceum in Haarlem. In zijn middelbare schooljaren raakt Mulisch geïnteresseerd in de wetenschap. Hij richt een laboratorium in voor zijn experimenten, geïnspireerd door het jeugdboek ‘De avonturen van Bram Vingerling’ van Leonard Roggeveen. Deze hobby gaat ten koste van zijn schoolprestaties: hij zakt voor zijn overgangstentamen in 1944 en gaat van school. In 1971 trouwt Mulisch met Sjoerdje Woudenberg. Met haar krijgt hij twee kinderen. In 1992 wordt er nog een zoon geboren uit een verhouding met een nieuwe partner. Op zijn 50ste verjaardag wordt Mulisch benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In 1992, bij het uitreiken van het eerste exemplaar van ‘De Ontdekking van de Hemel’, volgt nog een bevordering tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Van de gemeente Amsterdam ontvangt Mulisch de zilveren eremedaille. * Het manuscript van ‘Archibald strohalm’ werd in 1951 bekroond met de Reina Prinsen Geerligs-prijs. * In 1957 wint Mulisch de Bijenkorf Literatuur-prijs met ‘Het zwarte licht’. * Mulisch krijgt de Visser Neerlandica-prijs voor het toneelstuk ‘Tanchelijn’ in 1961. * In 1963 ontvangt Mulisch de Vijverberg-prijs voor ‘De zaak 40/61’. * In 1986 verfilmt Fons Rademakers ‘De Aanslag’ en Mulisch krijgt de Diepzee-prijs voor de meest gelezen auteur onder middelbare scholieren. De genres waarin Harry Mulisch schrijft zijn voornamelijk: poëzie, roman, novelle, kort verhaal, toneel, essay, autobiografie, reisverslag en reportage. Samenvatting: Het is januari 1945; avond. Anton Steenwijk zit met zijn familie in huis. Er wordt iemand doodgeschoten. Het is Fake Ploeg, hoofdinspecteur van de politie. Ploeg werd door Korteweg voor Anton’s huis gelegd. Peter, de broer van Anton, wil hem weghalen. Er komen soldaten. Peter vlucht. De soldaten vallen hun huis binnen. Ze worden opgepakt. Anton wordt weggebracht. Hij komt in een ‘gevangenis’ en zit in een cel bij Truus. Ze voeren een gevoelig gesprek, wat hij niet zal vergeten. Later mag hij naar zijn familie in Amsterdam. De oorlog is voorbij, Anton gaat op onderzoek uit. Hij gaat terug naar zijn oude huis, het is afgebrand. Daar ziet hij mevrouw Breumer. Door haar komt hij te weten dat er een monument is. Hij gaat er heen. Bij de namen van de doden staan ook zijn ouders. Anton leert Saskia de Graaff kennen. Een jaar later trouwen ze. Anton en Saskia krijgen een kind, Sandra. Anton is later hertrouwd met Liesbeth, en met haar heeft hij een zoon, Peter.
Het boek en het thema: Het thema van het boek is oorlog. Dit boek past daar goed in, omdat het over de oorlog gaat, en omdat de gebeurtenissen ook echt gebeurd kunnen zijn. Wij hebben alleen niet naar het onderwerp gekeken, maar gewoon een boek uitgekozen. Opvallende zaken: Tijdens een demonstratie komt Anton vlak voor zijn huis in contact met Fake Ploeg jr, de zoon van de vermoorde Fake Ploeg sr. Voor Fake is er geen verschil tussen de dood van zijn vader en de dood van Anton’s ouders. Voor hem waren ze allemaal onschuldig. Hierover krijgen ze ruzie, Fake gooit met een steen een spiegel stuk en rent de trap af naar beneden. Hij komt terug, en zegt alleen maar: “Ik zal het nooit vergeten van toen in de klas”. Tijdens de begrafenis van een vriend van Anton’s schoonvader maakt Anton kennis met enkele oud-verzetsmannen. Opeens hoort hij hoe iemand beschrijft hoe hij een ander had doodgeschoten tijdens het voorbijfietsen. Het blijkt over Fake Ploeg sr te gaan. De man die het verteld heet Cor Takes, zijn schuilnaam in de oorlog was Gijs. Voor Cor was Ploeg niets meer dan een stuk vuil dat terecht vermoord was. Hij zegt ook nog dat hij niet alleen was: hij een vriendin hadden het gedaan. Anton begrijpt dat dát de vrouw was geweest die hij in de ‘gevangenis’ ontmoette. Fragment: Op de 2e dag van het eerste schooljaar, toen eigenlijk nog niemand hem kende, was Fake jr in het lichtblauwe uniform van de Jeugdstorm verschenen, op zijn hoofd de bijbehorende zwarte klut met het oranje dak. Helemaal alleen zat Fake op zijn plaats in de klas en haalde zijn boeken tevoorschijn. Meneer Bos, de leraar wiskunde, hield op de drempel zijn arm tegen de deurpost om de andere leerlingen tegen te houden: wie er al zat, had hij teruggeroepen. Hij riep naar Fake, dat er geen les gegeven werd aan leerlingen in uniform, zo ver was het nog niet en zo ver zou het ook niet komen, en dat hij naar huis moest gaan om iets anders aan te trekken. Fake zei niets, keek ook niet om, maar bleef roerloos zitten. Even later wrong de rector zich door het gedrang en begon geagiteerd tegen de leraar te fluisteren, maar ook die gaf niet toe. Anton stond vooraan en keek onder de arm door naar Fake’s rug in de leegt van het lokaal. Opeens draaide Fake zich om en keek hem recht aan. Op het zelfde ogenblik kreeg hij zo’n medelijden met hem als hij nog nooit voor iemand had gevoeld. Hij kon natuurlijk helemaal niet naar huis, met die vader van hem! Eer hij wist wat hij deed, was hij onder de arm van meneer Bos door gedoken en ging op zijn plaats zitten. Daarmee was het verzet gebroken. Toen de school uitging, had de rector hem in het portaal even bij zijn arm gepakt en gefluisterd, dat hij misschien wel het leven van meneer Bos had gered. Dit vonden wij een heel goed fragment, omdat Anton Fake helpt terwijl hij een vreselijke vader heeft. Het laat dus ook zien dat Anton een heel goede jongen is. Hij heeft het goed voor met de mensen om zich heen, zolang zij maar aardig zijn wil hij alles voor ze doen. Verhaalanalyse: * De titel van het boek ‘De Aanslag’ zegt iets over het onderwerp, over de tweede Wereldoorlog en de aanslag op Fake Ploeg, de hoofdinspecteur van de politie. * Tijd: - Het verhaal speelt zich af in de 2e wereldoorlog en de jaren daarna (tot juli 1982), er verloopt ook tijd tussen begin en eind. Het verhaal wordt in de verleden tijd verteld. - Het verhaal wordt chronologisch verteld, maar niet continu. Het boek is in 6 delen verdeeld; proloog en daarna 5 episodes, iedere episode in een andere tijd. - Het verhaal is ‘Ab Ovo’, het begint bij het begin. * Personages: - Anton: Is de jongste zoon van meneer en mevrouw Steenwijk, en het jongere broertje van Peter. In het begin is hij 12 jaar en zit hij momenteel niet op school wegens kolengebrek. Normaal zit hij in de eerste klas van het Lyceum. Hij heeft bruin haar, donkere ogen en een notenkleurige huid die rond de ogen iets donkerder wordt. Hij lijkt op zijn vader. - Peter: Oudste zoon van meneer en mevrouw Steenwijk. Zit in de vierde klas van het lyceum, want hij is twee keer blijven zitten. Hij is nu 17 jaar. Hij heeft blond haar en blauwe ogen, en hij lijkt op zijn moeder. Hij is de oudere broer van Anton. - Korteweg: de buurman, was stuurman op de grote vaart en door de oorlog tot nietsdoen gedwongen. Het was een stevige, grote man, met al wat grijzend haar. Hij had een dochter, Karin. - Karin: dochter van Korteweg. Ze was verpleegster. Ze had blond haar en blauwe ogen. - Breumers: een gepensioneerde, ziekelijke procuratiehouder met zijn vrouw. Ze hadden geen kinderen. - Saskia: eerste vrouw van Anton. Ze was stewardess bij de K.L.M. Ze had bruin haar en bruine ogen. Ze had samen met Anton een dochter, Sandra. - Liesbeth: tweede vrouw van Anton. Ze had blond haar, blauwe ogen. Ze had samen met Anton een zoon, Peter. * Het verhaal speelt zich af in Haarlem, waar Anton woonde met zijn ouders, en in Amsterdam, waar hij eerst bij zijn oom en tante woont en later zelf in een huis woont. * Het speelt zich af in een personale situatie: Eer hij wist wat hij deed, was hij onder de arm van meneer Bos door gedoken en ging op zijn plaats zitten. In deze zin kun je hij vervangen door ik. Onze mening: Mening van Ilona over “De Aanslag”: 1. Ik vind het een goed onderwerp, want het gaat over de oorlog, en dat is best een zwaar onderwerp. Harry Mulisch heeft het onderwerp heel goed aangepakt, omdat je denkt dat je echt in het verhaal bent als je het leest. Het zou volgens mij ook echt gebeurd kunnen zijn, omdat er echt over de dingen geschreven wordt die in het normale dagelijkse leven ook gebeuren. 2. Ik vind de meeste gebeurtenissen wel spannend, want op het begin wordt er een man vermoord word voor de deur van de buren van de familie van Anton, en die buren leggen het lijk van Ploeg voor hun deur, zodat zij verdacht zullen worden van moord. Ook vond ik het droevig omdat de familie van Anton al helemaal op het begin overvallen wordt, en zijn broer, vader en moeder vermoord worden. Dat Anton nadat hij een foto gezien heeft van Truus scheidt van zijn vrouw Saskia begrijp ik niet helemaal, dat is nogal vaag gebeurd. Er werd geen reden beschreven. Dit vind ik een nogal vreemde gebeurtenis. 3. De bedoeling van Harry Mulisch is denk ik om je iets te leren over de oorlog, want hij beschrijft heel duidelijk hoe de sfeer toen was, en wat de gedachten van de personages zijn. - Ik vind Anton een kalme jongen. Op het eerste gezicht heeft de aangrijpende gebeurtenis op het eind van de oorlog weinig indruk op hem gemaakt. Hij is niet uit het veld geslagen en maakt een stabiele indruk. - Peter vind ik een slimme jongen, want hij wil het lijk van Ploeg weghalen en voor iemand’s anders huis neerleggen. Dan zouden zij in ieder geval niet verdacht worden. Ik vind het wel stom dat hij het pistool van Ploeg meegenomen heeft, zo maakte hij zichzelf heel erg verdacht. - Korteweg vind ik een achterbakse vent, want hij legde het lijk van Ploeg voor de deur van een gezin met twee jonge kinderen, die nog een heel leven voor zich hadden liggen. Hij deed dit alleen om zijn hagedissen te beschermen. Maar ik vind mensenlevens toch veel belangrijker dan de levens van hagedissen! En toen hij hoorde dat de familie Steenwijk voor een gedeelte vermoord was, gooide hij de bak met hagedissen op de grond en stampte de diertjes dood, dus het had niet veel zin om ze te beschermen. 5. Ik vind het boek in een makkelijke taal geschreven, want je leest er snel doorheen. Er staan nauwelijks ingewikkelde woorden in, en de zinnen zitten goed in elkaar.