'Lezen is niet belangrijk'

Door Mette

Een succesvolle schrijver die vindt dat het belang van lezen overschat wordt? Dat staat gelijk aan een panty zonder ladder. Ofwel: bestaat niet. Dacht ik. Want hier in dit hippe café aan het Oosterpark in Amsterdam zit er een tegenover mij: Herman Koch, schrijver van het razend populaire boek Het Diner.

Introductie: Herman Koch is een 61-jarige schrijver die naast Het Diner nog véél méér boeken geschreven heeft, zoals Zomerhuis met Zwembad en Geachte Heer M. Bovendien staat hij erop om getutoyeerd te worden, maar een 60-plusser met 'jij' aanspreken blijkt mij niet te lukken.

Ik interview Herman terwijl hij voorzichtig aan zijn Coca Cola nipt. En vraag hem naar de schokkende ontdekking die ik zojuist heb gedaan. Lezen NIET belangrijk? Dat moet even uitgelegd worden! Want iedereen heeft het er altijd maar over dat scholieren meer moeten lezen. Dat is toch ook belangrijk? "Nee, gewoon niet", antwoordt hij vastberaden. "Ik ken hele intelligente mensen die nooit een boek aanraken. En ook hele domme mensen die veel boeken lezen. Die bestaan. Lezen is geen verrijking, alleen als je het zelf ontdekt."

Interessant… maar ook wel een beetje gek. Want als schrijver is het natuurlijk altijd fijn als er gelezen wordt. Hoe meer lezers, hoe meer jóúw lezers, toch? "Ja, het is altijd, eh, fijn als schrijver om populair te zijn natuurlijk", antwoordt Herman bescheiden terwijl hij nog een slok van zijn cola neemt.

Altijd uitgeleend

Even terug naar Hermans succesverhaal: Het Diner. Een boek dat immens populair is onder jongeren. Niet alleen is het áltijd uitgeleend in de mediatheek, ook is Het Diner een van de meest aangeklikte boekverslagen op Scholieren.com. Alleen al dit schooljaar werd-'ie bijna 150.000 keer gedownload.

Het Diner is een boek over… nou ja, een diner, dat plaatsvindt als afspraak tussen twee echtparen: twee broers en hun vrouwen. Er is een reden voor hun afspraak, maar wat dat is, dat weet je als lezer niet. Het liefst praten de twee stellen er ook eigenlijk niet over. Het heeft in ieder geval iets te maken met hun zoons, bewakingsbeelden en een gruwelijke misdaad.

Ik vraag Herman hoe het kan dat zijn boek zo populair is onder jongeren. Maar dat weet hij zelf ook niet zo goed. "Ik heb altijd gedacht dat Het Diner meer een boek zou zijn voor volwassenen, omdat het vanuit dat perspectief geschreven is. Het verbaast me dan ook eigenlijk wel dat het zo veel gelezen wordt door jongeren." Maar na even nadenken kan hij wel een reden verzinnen. "Ik denk dat het boek een spannend portret is van volwassenen, en hoe raar die eigenlijk zijn. En het verhaal suggereert ook dat je niet echt weet hoe je klasgenoten eigenlijk in elkaar zitten, en wat voor geheimen zij allemaal hebben."

Spijbelen

Zelf had de schrijver vroeger niet veel te verbergen, want een echte misdaad heeft hij nog nooit gepleegd. "Ik ben wel een keer van school gestuurd, ik weet niet eens meer precies waarom. Gewoon spijbelen en dat soort dingen. Wat ik wel eens deed: als je gespijbeld had moest je een briefje van je ouders meenemen, maar ja, ik ging natuurlijk niet aan mijn ouders vertellen dat ik niet naar school was geweest. Dus dan schreef ik zelf een briefje met: 'Gisteren had ik geen zin. Herman Koch'. Hahaha, ja en dan hoorde ik daarna niets meer."

Hoewel Herman dus geen voorbeeldige leerling was, las de schrijver als scholier wel veel boeken. Gesjoemel met de leeslijst was dus niet echt nodig. "Ik had eigenlijk al zo veel boeken voor mijn plezier gelezen, dat ik daarmee mijn hele lijst kon vullen."

Gek privéleven

Ook al vindt de schrijver het niet zo nodig om scholieren meer aan het lezen te krijgen, hij vindt het wel leuk dat zijn boeken als warme broodjes over de toonbank gaan. Maar zoveel gelezen worden is ook een beetje gek, want huh? Zevenhonderdduizend mensen die jóúw woorden lezen? "Dat vind ik wel vreemd. Zeker omdat mijn boek ook in andere landen verkrijgbaar is; dat iemand ergens in Amerika of Turkije mijn boek leest. Maar aan de andere kant: alleen mensen uit mijn naaste omgeving weten wat verzonnen is en wat niet. Ik kan me niet voorstellen dat iemand die mij niet kent denkt: 'Die Koch heeft zo'n gek privéleven'."

Als het interview eigenlijk al is afgelopen, krijg ik een gratis koffie van de ober, dus blijven we nog een tijdje zitten. En omdat ik nu eenmaal een profiteur ben, vraag ik nog snel wat schrijftips. Deze bijvoorbeeld: "Als je een schrijver nou echt heel goed vindt, of een bepaald boek, probeer dat dan gewoon na te doen. Als je toch pas zestien bent, of zeventien, kan dat best. En als je zelf iets bijzonders hebt, wordt het ook vanzelf anders."

Een scholier over Het Diner: