Inleiding:
Deze praktische opdracht voor geschiedenis gaat over Wernher von Braun. Veel mensen zullen zijn naam wel kennen en ook vermoeden dat hij iets met ruimtevaart te maken had. Wat hij echter precies heeft gedaan weet eigenlijk bijna niemand.
Ik kwam tot dit onderwerp nadat ik voor het vak ANW een spreekbeurt moest houden, deze spreekbeurt ging over het Apollo project. Toen ik naar informatie aan het zoeken was kwam ik vanzelf bij Wernher von Braun uit. Ik ben wat informatie over deze persoon gaan zoeken en heb besloten er mijn praktische opdracht voor geschiedenis over te gaan maken.
Ik ga deze praktische opdracht beginnen met het levensverhaal van Wernher von Braun met wat achtergrondinformatie, daarna schrijf ik nog een stukje over Duitsland en Amerika in die tijd en tenslotte geef ik nog mijn persoonlijke mening over Von Braun.
Het leven van Wernher:
Zijn Levensverhaal:
Wernher Magnus Maximilian Freiherr Von Braun werd op 23 maart 1912 in Wirsitz geboren. Hij was de zoon van baron Magnus von Braun. De familie Von Braun bezat al vele eeuwen stukken grond in het oosten van Duitsland. Magnus von Braun verhuisde naar Berlijn toen hij minister werd. Baron Magnus von Braun had 3 zonen, waarvan Wernher de tweede was. De familie Von Braun had veel belangstelling voor cultuur, waaraan Wernher zijn belangstelling en liefde voor muziek overhield.
Als schooljongen had Wernher al veel belangstelling voor raketten. In het begin van de twintigste eeuw werden er in veel landen, maar vooral in Duitsland, veel proeven gedaan met raketten. Wernher en zijn broer deden toen ook al mee met deze proeven. Echter, toen een slede, aangedreven door een raket, door het raam van een kruidenierswinkel ging, haakte zijn broer af op aandringen van zijn vader, maar Wernher ging door. Toen hij van zijn ouders een telescoop kreeg sloeg zijn passie over naar sterrenkunde. Dat spoorde Wernher nog meer aan. In een tijdschrift voor amateur astronomen zag hij in 1925 een boek van Wernher in zijn jonge jaren.
Professor Hermann Orberth met de naam ‘Die Rakette zu den Planetenräumen’. Natuurlijk begreep de toen acht jarige Wernher er niets van, er werden namelijk veel moeilijke wiskundige formules in gebruikt. Het boek ging erover hoe een raket met vloeibare brandstof de ruimte in kon worden geschoten en naar andere planeten kon vliegen. In 1929 werkte professor Oberth mee aan een film als technisch raadgever. In deze film kon je zien hoe een meertrapsraket met vloeibare brandstof werd gebouwd en deze werd gelanceerd naar de maan.
Nadat Wernher deze film zag besefte hij dat het vliegen naar andere planeten ooit echt mogelijk zou zijn en besloot toen dat dit iets voor hem was..
Toen Wernher van school af ging sloot hij zich aan bij een groepje raket amateurs. Hij begon zijn eigen vloeibare stuwstof raketmotoren te bouwen en uit te testen. Het groepje kampte voortdurend met geldgebrek. Het leger kon hun daarbij helpen. In de zomer van 1932 stelden Wernher en zijn vrienden hun nieuwste raket voor aan het leger, het leger was niet onder de indruk maar beloofde hen geld als ze in het diepste geheim verder werkten. Alle leden van het groepje wezen dit voorstel af, behalve Wernher. Op z’n twintigste ging Wernher werken op een geheime legerbasis vlakbij Berlijn. Het leger betaalde voor hem zijn opleiding en Von
-1-
Braun moest in ruil hiervoor wapens ontwikkelen. Von Braun ging met drie collega’s en een proefopstelling die hij moest delen met anderen aan de slag. Binnen drie jaar hadden ze de toenmalige raketwetenschap ingehaald.
Von Braun ontwierp niet alleen raketten, maar bouwde en testte ze ook.
Hij werkte pas drie maanden bij het Duitse leger toen Adolf Hitler aan de macht kwam. Von Braun had plannen voor een grote raket met een bereik van driehonderd kilometer. De Nazi’s wilde Duitsland zo snel mogelijk opnieuw bewapenen. Hierdoor kreeg Von Braun de kans om zijn grote raket te bouwen, maar had hij wel meer mensen en nieuwe Het hakenkruis, symbool voor Jodenhaat faciliteiten nodig. Hij zocht een afgelegen plek bij de Oostzee, waar hij zijn geheime raketproject kon uitvoeren. In Peenemünde bouwden de Duitsers in recordtijd en in het grootste geheim een nieuw testcentrum voor
raketten. Von Braun was 25 jaar oud en werd direct technisch directeur. Tweeduizend ingenieurs en wetenschappers zouden aan de A4 werken. Dit was een nieuwe raket die een bom van wel duizend kilogram over een afstand van driehonderd kilometer moest vervoeren. Tot die tijd was geen enkele raket verder gekomen dan enkele kilometers. De bouw van de A4 zou miljoenen Marken gaan kosten.
Aan de vooravond van de oorlog bezocht Hitler het testcentrum. Von Braun en zijn militaire chef Walter Dornberger leidde hem rond. Eerst was er een demonstratie bij een testbunker voor raketmotoren. enkele raket ontwerpen van Von Braun
Hitler was erg onder de indruk maar vond de ontwikkelingstijd voor de raket van vijf tot tien jaar te lang. Daardoor vond Von Braun dat zijn demonstratie niet echt was geslaagd.
Nog geen zes maanden later begon Duitsland met de oorlog. Ondanks Hitler’s kritiek werkten de mannen in Peenemünde als maar harder aan de raket. Ook het werkgebied van Von Braun leed niet onder de oorlog.
Toen Wernher von Braun in 1937 tot de NAZI partij toetrad dacht hij alleen maar aan de toekomstige raket.
Daarna nodigde Heinrich Himmler hem uit om lid te worden van de SS. Omdat dat goed was voor het raket project, ging Von Braun op dit voorstel in.
Vijf jaar later was Von Braun’s raket klaar voor een test. Op 3 oktober 1942 werd de A4 klaargemaakt voor de lancering. Von Braun en kolonel Walter Dornberger werden gefilmd terwijl ze een laatste controle uitvoerden. Op de zijkant van de raket hadden de mannen van Von Braun een afbeelding van de eerder genoemde film die Von Braun inspireerde gezet. Kort voor vier
De lancering van een V2
-2-
uur gaf Dornberger het bevel voor de lancering. Toen deze lancering gelukt was, vierden de NAZI’s de geboorte van een nieuw wapen, maar voor Von Braun en zijn team was dit ook de eerste stap naar de ruimtevaart.
De volgende negen lanceringen mislukten allemaal op spectaculaire wijze en omdat Von Braun en Dornberger Peenemünde graag wilden behouden, moest Hitler er het nut van blijven inzien. Ze lieten hem een film zien waarop de succesvolle lancering van 3 oktober te zien was.
Nadat Hitler de film gezien had gaf hij direct toestemming om de raket in productie te laten gaan. De A4 raket kreeg ook een nieuwe naam, de V2, waarin de V staat voor Vergeltung, wat wraak betekend.
Met dit wapen hoopte Hitler de oorlog toch in zijn voordeel te beslissen. De nieuwe raket werd gebouwd in een ondergrondse fabriek in het Harzgebergte. In Duramittelbau werden gevangenen uit concentratiekampen aan het werk gezet. Eerst moesten de bestaande tunnels worden uitgebreid. Vijf maanden lang werkten achtduizend slavenarbeiders aan het complex.
Ze zagen nooit daglicht en werden voortdurend mishandeld door de bewakers.
Duizenden slavenarbeiders kwamen in Duramittelbau om, sommigen werkten zich dood en anderen werden door de SS bewakers geëxecuteerd.
In de lente van 1944 begon dan eindelijk de productie van de V2. Wernher von Braun bezocht de tunnels regelmatig. Uit pas ontdekte papieren blijkt ook dat hij deel nam aan vergaderingen waarin over slavenarbeid werd gesproken. Tijdens een van die vergaderingen werd besloten de gestorven arbeiders te vervangen door tweeduizend geschoolde Franse slavenarbeiders. Von Braun ging ook in het vlakbij gelegen concentratiekamp Buchenwald geschoolde arbeiders halen om aan de V2 te werken. Na de oorlog gaf Von Braun toe dat hij de tunnels had bezocht. Hij heeft nooit toegegeven dat hij de slavenarbeid heeft georganiseerd.
Op de avond van acht september 1944 schoten de Duitsers hun eerste V2 op Londen af.
Een nieuw tijdperk in de oorlogsvoering was aangebroken. Uiteindelijk zouden de V2’s vijfduizend slachtoffers maken, veelal burgers. Von Braun zag al snel dat de Duitsers zouden gaan verliezen, hij maakte al plannen voor een wereld zonder NAZI’s.
Op een avond was er een feestje. Von Braun en de anderen feestvierders hadden al aardig wat glaasjes op en Wernher praatte zijn mond voorbij. Hij zei tegen iemand anders dat er geen toekomst
een schematische bouwtekening van de V2 raket
-3-
was voor Duitsland en dat hij op zoek moest gaan naar een ander land. Dit land zou dan wel genoeg geld moeten hebben om zijn droom, een raket die de ruimte in kan zou kunnen verwezenlijken. Een SS spion luisterde het gesprek af en Von Braun ging voor 2 weken de gevangenis in. Toch werd het Von Braun al snel weer vergeven en Hitler onderscheidde hem met de hoogste burgerlijke onderscheiding voor bewezen diensten. Maar toch bleef Von Braun bij zijn ideeën dat Duitsland de oorlog nooit zou kunnen winnen.
Von Braun wist dat de geallieerden graag zouden zien dat hij voor hen kwam werken. In de winter van 1944 vroeg hij aan leden van zijn team die hij kon vertrouwen of ze bereid waren voor de vijand te gaan werken.
Toen de Russen tot op een paar kilometer van Peenemünde waren genaderd besloten de Duitsers het onderzoekscentrum te evacueren. De Russen en de Geallieerden waren beiden erg onder de indruk van de V2. Von Braun zag een overgave aan de Russen niet zitten.
De dag nadat Hitler’s overlijden officieel bekend werd gemaakt nam Von Braun meteen contact op met de hoge top van de Amerikanen. De Amerikanen, de vroegere vijand, behandelden Von Braun en z’n team als helden. Hij gaf zijn Amerikaanse ondervragers maar een beetje informatie, maar zelfs daarvan waren ze al onder de indruk. Het Amerikaanse leger bood Von Braun en z’n team direct een contract aan. Dit liet Von Braun natuurlijk niet langs zijn neus gaan en tekende samen met zijn team voor de Amerikanen. Verder vonden de Amerikanen in de ondergrondse wapenfabriek onderdelen om meer dan zeventig V2’s te bouwen en tevens alle bouwtekeningen en andere belangrijke documenten.
Een maand daarvoor hadden de Amerikanen het concentratiekamp Doramittelbau bevrijd. De mensen daar waren er erg slecht aan toe. In de ondergrondse wapenfabriek waren twintigduizend slavenarbeiders omgekomen, waarvan de helft voor de V2 werkten.
De Amerikanen doorzochten de Duitse archieven en verwijderden of herschreven al het belastend materiaal over Von Braun, waaronder zijn SS-lidmaatschap.
Von Braun en zijn team mochten niet vrij bewegen. Het eerste jaar in Fort Bliss hadden hij en zijn team niet veel, want ze moesten beschermd worden tegen de Russen. In de woestijn hadden ze niet veel te doen, maar slecht hadden ze het niet. Ze hadden genoeg te eten en werden er ook nog voor betaald.
Doordat de Amerikanen in het begin niet veel belangstelling hadden voor de V2 kon Von
Braun dromen van de bemande ruimtevaart. Toen er in 1950 weer oorlog dreigde, kreeg Von Braun nieuwe kansen. Amerika was bang voor een communistische overheersing vanuit Moskou. De Amerikanen hadden voor deze oorlog raketten nodig die kernkoppen konden vervoeren.
Het Amerikaanse leger verhuisde in die tijd de raketdeskundigen naar het kleine stadje Huntsville. Daar konden ze aan de rand van het plaatsje hun intrek nemen in een oud arsenaal.
Binnen een paar jaar werd Huntsville het raketcentrum van Amerika. Eindelijk kon Von Braun zich buigen over een groot raketproject. Duizenden Amerikanen zouden nu onder zijn leiding werken aan de Redstone raket.
Door dit project burgerde hij zich beter in. Hij had nog steeds een Duits accent, maar kon al veel Amerikaanse woorden. Hij droeg geen leren jassen meer en had een gezin gesticht. Drie jaar voor zijn aankomst in Huntsville was hij namelijk getrouwd met Maria, zijn achttien jaar oude nichtje. Zijn tweede dochtertje en zijn zoontje werden in Huntsville geboren.
De inspanningen van Wernher en zijn team om echte Amerikanen te worden werden beloond, ze legden de eed af als staatsburger van de Verenigde Staten van Amerika. Daardoor waren ze
-4-
geen Duitsers meer en lag het verleden nu definitief achter hen.Als nieuw technisch directeur van de afdeling raketten van het leger beschikte Von Braun nu over de middelen om een ruimtevaart programma te starten. Dit ruimtevaartprogramma zou miljoenen dollars gaan kosten.
Om de Amerikaanse bevolking achter het programma te laten staan werd er veel reclame in zowel bladen als op de televisie gemaakt. Hierin werd de noodzaak en de behoefte om naar de ruimte te gaan nog eens goed duidelijk gemaakt. Maar hierin liet Von Braun ook zien dat de mensen met deze technologie ook kernbommen en raketten vanuit de ruimte naar hun doel konden leiden.
Dit alles werkte redelijk, er werd wel geld in het project gepompt, maar niet zo veel dat het echt opschoot. Dit alles veranderde toen de Russen op 4 oktober 1957 hun eerste satelliet in een baan om de aarde brachten.
Toen de Amerikanen op 6 december 1957 met de Vanguard raket ook een satelliet in een baan om de aarde probeerden te brengen ontplofte deze op het lanceerplatform, Von Braun had dit voorspeld en de vernedering voor de Amerikanen was compleet.
Door deze mislukking kreeg Von Braun de kans om Dit is zo’n reclame voor een groot ruimteproject
aan dit project te gaan werken en negentig dagen later, op 31 januari 1958 werd de Redstone
raket gelanceerd, met aan boord de eerste Amerikaanse satelliet (explorer). Nadat dit project geslaagd was, werd er groot feest gevierd in Huntsville, de toen bijna 47 jarige Von Braun had toen al een erkenning die de meeste wetenschappers zelf na hun dood niet kregen. In een toespraak op dat feest beloofde Von Braun dat hij binnen vijf jaar de mens op de maan kon brengen.
Alles wat met raketten te maken had werd ontzettend populair, maar de toenmalige president Eisenhower was niet erg onder de indruk van het succes en de populariteit van Von Braun en zijn raketten.
Om dan toch geld bij de regering los te krijgen ging Von Braun naar het Amerikaanse Parlement, daar vertelde hij hoe belangrijk het was dat niet de Russen, maar de Amerikanen de ruimte rond de aarde zouden beheersen. Om de druk bij de parlementsleden nog hoger te leggen zei Von Braun dat de Russen waarschijnlijk al veel verder waren dan zij en er dus dringend veel geld nodig was om ze in te kunnen halen.
Deze miljarden dollars zouden dan gebruikt worden om een ruimtestation te bouwen of een maanreis te maken. Von Braun kon de congresleden overhalen en kon weer aan het werk.
Omdat de Amerikanen er in 1959 er vanuit gingen dat Von Braun’s raketten hen in de ruimte gingen brengen werd hij en zijn hele team naar de NASA verhuist. Von Braun had dit altijd al gewild, maar ze lagen achter op de Russen en moesten dus flink doorwerken om hen in te halen. De Russen hadden
namelijk al als eerste een satelliet in een baan om de aarde Een saturnusV raket op weg
naar het lanceerplatform
-5-
gebracht en na 12 april 1961 hadden ze ook al de eerste mens in de ruimte gebracht. De Russische kosmonaut Yuri Gagarin cirkelde op die dag namelijk als eerste mens 1 keer om de aarde en kwam weer veilig terug.
Toen dit bericht Amerika bereikte was dat een harde klap voor het hele volk, maar vooral voor de toenmalige president J.F. Kennedy en een maand later bracht de Redstone raket van Wernher Von Braun de eerste Amerikaan, Alan Shepard ook in een baan om de aarde. De vlucht duurde maar 15 minuten.
Kennedy wilde dat vice-president Johnsson de Amerikanen weer op kop zou brengen. Johnsson ging naar Von Braun toe. Deze zei toen dat ze de Russen misschien konden verslaan in een reis naar de maan, volgens Von Braun zou dit binnen tien jaar mogelijk moeten zijn.
In september 1962 bracht president Kennedy een bezoek aan het ruimtevaartcentrum in Huntsville. Von Braun en zijn team ontwierpen een reusachtige drietrapsraket van meer dan honderd meter hoog, de saturnusV.
Von Braun nodigde Kennedy ook uit op de testplaats voor raketmotoren. Daar testte hij een motor van de SaturnusV. Kennedy was diep onder de indruk en begon te geloven dat de Amerikanen in een reis naar de maan de Russen konden verslaan.
Op de ochtend van 16 juli 1969 hadden een miljoen Amerikanen zich gevestigd aan de kust van Florida. Alle aandacht was gevestigd op de apollo 11, die de mens op de maan moest brengen.
Voor Von Braun was dit zijn dag, hier had hij jaren voor gewerkt.
Door alle aandacht die Von Braun kreeg trok hij ook de aandacht van mensen die hem van een andere kant kenden, de dwangarbeiders. Deze mensen konden het niet verkroppen dat Von Braun voor de Amerikanen afgeschilderd werd als een held. Tijdens de zogenoemde ‘operatie paperclip’ waren alle pijnlijke details van Wernhers verleden weggepoetst, maar het protest van de voormalige slavenarbeiders trok toch de aandacht.
Von Braun moest getuigen voor Duitse openbare aanklagers die de gruweldaden in Duramittelbau onderzochten. Von Braun Von Braun met zijn raket
ontkende schuld en werd niet vervolgd voor oorlogsmisdaden, maar de slavenarbeiders stelden hem moreel aansprakelijk en dit zou hem voor altijd blijven achtervolgen.
Na de succesvolle maanlanding bood de NASA Von Braun een nieuwe kans in het hoofdbureau, maar daarvoor moest hij wel zijn team en zijn stad verlaten.
Tijdens een groots feest nam Von Braun afscheid van zijn stad.
In Washington aangekomen moest hij de politici warm maken voor de volgende stap, een reis naar Mars, maar het was al te laat. De Amerikanen hadden de wedloop naar de maan gewonnen en zelfs Von Braun slaagde er niet in om de politici nog over te halen daar geld in te pompen.
Na twee slopende jaren in het hoofdkwartier van de NASA diende Von Braun zijn ontslag in. Aan zijn droom was een einde gekomen. Doordat de Amerikaanse regering geen nut meer zag
in de ruimtevaart werd er nog maar weinig geld in gepompt. Dit waren moeilijke tijden voor hem, vooral omdat de beschuldigingen rondom zijn NAZI-verleden hem bleven achtervolgen.
Kort nadat hij bij de NASA was weggegaan kreeg hij kanker.
In de laatste jaren van zijn leven vocht Von Braun tegen zijn kanker en tegen de twijfel of het al die moeite waard was geweest. Op 16 juli 1977 stierf Von Braun op 65 jarige leeftijd als gevolg van kanker.
-6-
Duitsland en Amerika in de tijd van Von Braun:
Wernher von Braun werd op 23 maart 1912 in Duitsland geboren. Toen hij pas een paar jaar oud was brak de eerste wereldoorlog uit. Duitsland moest snel een leger opbouwen en dit ging ten kosten van de economie. Aan het eind van de eerste wereldoorlog werd Duitsland ervan beschuldigd de oorlog veroorzaakt te hebben en overspoeld door schadeclaims en herstelbetalingen. Door deze betalingen raakte Duitsland in diepe schulden en kregen de mensen het alsmaar slechter.
Omdat de mensen ontevreden waren over de economie kwam Adolf Hitler aan de macht, hij was een extreem rechtse en anti semitistische leider. Hij was lid van de NAZI partij.
Zijn doel was om alle Joodse mensen in Duitsland te vermoorden, omdat zij volgens Hitler de oorzaak waren van de slechte economie. Ook wilde hij de stukken land die na WW1 waren afgepakt terug krijgen. Dit deed hij door een veel geld in het leger te pompen en deze gebieden uiteindelijk binnen te vallen. Engeland en Frankrijk lieten dit allemaal gebeuren omdat ze vonden dat Duitsland al genoeg had geboet voor hun daden uit de eerste wereldoorlog.
Omdat Hitler sterke wapens nodig had, kreeg Von Braun de kans om van zijn hobby zijn werk te maken, namelijk raketten bouwen. In die tijd waren nog geen raketten en een raket die over een lange afstand zijn doel kon raken zou in de ogen van Hitler de oorlog in zijn voordeel kunnen beslissen.
Daarom kon Von Braun aan de slag. Als de oorlog er niet was geweest had hij deze kans misschien nooit gehad.
Nadat de Duitsers de oorlog verloren hadden en Von Braun werd meegenomen naar Amerika had hij van twee kanten geluk, van de ene kant zou hij het in Duitsland in die tijd veel slechter hebben gehad en van de andere kant kon hij nu verder gaan met raketten ontwerpen.
In Amerika was een paar decennia later grote angst voor een communistische wereld-overheersing door Rusland. Von Braun deed het Amerikaans parlement geloven dat de Russen de ruimte wilden gebruiken om dit doel te bereiken. De Amerikanen wilden dit kosten wat kost verkomen en besloten veel geld in ruimtevaartprojecten te steken. Ook hier was de tijd Von Braun gunstig gestemd. Waren de Russen er niet geweest met hun communistische gedachten, dan was de mens misschien nu nog niet op de maan geweest.
En dan nu de vraag of Von Braun, als hij nu zou leven, ook zoveel succes en roem zou hebben gehad. Daar is eigenlijk geen antwoord op te geven, wel heeft de tijd waarin Von Braun leefde hem wel geholpen zijn talent te ontplooien. Als hij in een tijd van vrede had geleefd waren er ook geen raketten nodig om de vijand te beschieten en had hij nooit de kans gehad die hij nu wel gekregen heeft.
Waarom is Wernher von Braun een historische figuur?
Wernher von Braun was een vooraanstaand raketwetenschapper. Hij heeft een hele belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de rakettechnologie. Hiermee heeft hij niet alleen gezorgd voor nieuwere en betere wapens, maar ook voor de mogelijkheid tot ruimtevaart. Dat leidde tot de eerste man op de maan, verkenningsvluchten naar andere planeten en zelfs tot de ontwikkeling van ruimtestations. Wernher von Braun heeft de weg vrijgemaakt tot een nieuw tijdperk waarin de ruimte als middelpunt wordt gezien. Ruimtestations zijn, worden en zullen worden gebouwd, wat allemaal als doel heeft de ruimte te verkennen en beter te begrijpen.
-7-
Eigen mening over Von Braun:
Nu is de vraag of Von Braun werkelijk zo slecht was als de Duitse slavenarbeiders zeggen, of dat hij echt zo goed was als de Amerikanen zeggen.
Een ding is zeker, het was een groot genie, die jammer genoeg niets ver genoeg ging om zijn doel te bereiken, hij zorgde altijd dat hij zelf goed zat, maar dat hij niet met de arbeiders meeleefde geloof ik niet. Hij was gewoon in het verkeerde land geboren, het land waar Hitler aan de macht kwam en veel mensen werden vermoord.
Toen Von Braun in Amerika kwam wonen stichtte hij een gezin en leed een leven zoals ieder ander in die tijd in Amerika.
Ik heb door deze praktische opdracht een beter inzicht in zijn leven gekregen, waardoor ik niets anders kan zeggen dat je respect voor deze man zou moeten hebben.
Deze praktische opdracht voor geschiedenis gaat over Wernher von Braun. Veel mensen zullen zijn naam wel kennen en ook vermoeden dat hij iets met ruimtevaart te maken had. Wat hij echter precies heeft gedaan weet eigenlijk bijna niemand.
Ik kwam tot dit onderwerp nadat ik voor het vak ANW een spreekbeurt moest houden, deze spreekbeurt ging over het Apollo project. Toen ik naar informatie aan het zoeken was kwam ik vanzelf bij Wernher von Braun uit. Ik ben wat informatie over deze persoon gaan zoeken en heb besloten er mijn praktische opdracht voor geschiedenis over te gaan maken.
Ik ga deze praktische opdracht beginnen met het levensverhaal van Wernher von Braun met wat achtergrondinformatie, daarna schrijf ik nog een stukje over Duitsland en Amerika in die tijd en tenslotte geef ik nog mijn persoonlijke mening over Von Braun.
Het leven van Wernher:
Zijn Levensverhaal:
Wernher Magnus Maximilian Freiherr Von Braun werd op 23 maart 1912 in Wirsitz geboren. Hij was de zoon van baron Magnus von Braun. De familie Von Braun bezat al vele eeuwen stukken grond in het oosten van Duitsland. Magnus von Braun verhuisde naar Berlijn toen hij minister werd. Baron Magnus von Braun had 3 zonen, waarvan Wernher de tweede was. De familie Von Braun had veel belangstelling voor cultuur, waaraan Wernher zijn belangstelling en liefde voor muziek overhield.
Als schooljongen had Wernher al veel belangstelling voor raketten. In het begin van de twintigste eeuw werden er in veel landen, maar vooral in Duitsland, veel proeven gedaan met raketten. Wernher en zijn broer deden toen ook al mee met deze proeven. Echter, toen een slede, aangedreven door een raket, door het raam van een kruidenierswinkel ging, haakte zijn broer af op aandringen van zijn vader, maar Wernher ging door. Toen hij van zijn ouders een telescoop kreeg sloeg zijn passie over naar sterrenkunde. Dat spoorde Wernher nog meer aan. In een tijdschrift voor amateur astronomen zag hij in 1925 een boek van Wernher in zijn jonge jaren.
Professor Hermann Orberth met de naam ‘Die Rakette zu den Planetenräumen’. Natuurlijk begreep de toen acht jarige Wernher er niets van, er werden namelijk veel moeilijke wiskundige formules in gebruikt. Het boek ging erover hoe een raket met vloeibare brandstof de ruimte in kon worden geschoten en naar andere planeten kon vliegen. In 1929 werkte professor Oberth mee aan een film als technisch raadgever. In deze film kon je zien hoe een meertrapsraket met vloeibare brandstof werd gebouwd en deze werd gelanceerd naar de maan.
Nadat Wernher deze film zag besefte hij dat het vliegen naar andere planeten ooit echt mogelijk zou zijn en besloot toen dat dit iets voor hem was..
Toen Wernher van school af ging sloot hij zich aan bij een groepje raket amateurs. Hij begon zijn eigen vloeibare stuwstof raketmotoren te bouwen en uit te testen. Het groepje kampte voortdurend met geldgebrek. Het leger kon hun daarbij helpen. In de zomer van 1932 stelden Wernher en zijn vrienden hun nieuwste raket voor aan het leger, het leger was niet onder de indruk maar beloofde hen geld als ze in het diepste geheim verder werkten. Alle leden van het groepje wezen dit voorstel af, behalve Wernher. Op z’n twintigste ging Wernher werken op een geheime legerbasis vlakbij Berlijn. Het leger betaalde voor hem zijn opleiding en Von
-1-
Braun moest in ruil hiervoor wapens ontwikkelen. Von Braun ging met drie collega’s en een proefopstelling die hij moest delen met anderen aan de slag. Binnen drie jaar hadden ze de toenmalige raketwetenschap ingehaald.
Von Braun ontwierp niet alleen raketten, maar bouwde en testte ze ook.
Hij werkte pas drie maanden bij het Duitse leger toen Adolf Hitler aan de macht kwam. Von Braun had plannen voor een grote raket met een bereik van driehonderd kilometer. De Nazi’s wilde Duitsland zo snel mogelijk opnieuw bewapenen. Hierdoor kreeg Von Braun de kans om zijn grote raket te bouwen, maar had hij wel meer mensen en nieuwe Het hakenkruis, symbool voor Jodenhaat faciliteiten nodig. Hij zocht een afgelegen plek bij de Oostzee, waar hij zijn geheime raketproject kon uitvoeren. In Peenemünde bouwden de Duitsers in recordtijd en in het grootste geheim een nieuw testcentrum voor
raketten. Von Braun was 25 jaar oud en werd direct technisch directeur. Tweeduizend ingenieurs en wetenschappers zouden aan de A4 werken. Dit was een nieuwe raket die een bom van wel duizend kilogram over een afstand van driehonderd kilometer moest vervoeren. Tot die tijd was geen enkele raket verder gekomen dan enkele kilometers. De bouw van de A4 zou miljoenen Marken gaan kosten.
Hitler was erg onder de indruk maar vond de ontwikkelingstijd voor de raket van vijf tot tien jaar te lang. Daardoor vond Von Braun dat zijn demonstratie niet echt was geslaagd.
Nog geen zes maanden later begon Duitsland met de oorlog. Ondanks Hitler’s kritiek werkten de mannen in Peenemünde als maar harder aan de raket. Ook het werkgebied van Von Braun leed niet onder de oorlog.
Toen Wernher von Braun in 1937 tot de NAZI partij toetrad dacht hij alleen maar aan de toekomstige raket.
Daarna nodigde Heinrich Himmler hem uit om lid te worden van de SS. Omdat dat goed was voor het raket project, ging Von Braun op dit voorstel in.
Vijf jaar later was Von Braun’s raket klaar voor een test. Op 3 oktober 1942 werd de A4 klaargemaakt voor de lancering. Von Braun en kolonel Walter Dornberger werden gefilmd terwijl ze een laatste controle uitvoerden. Op de zijkant van de raket hadden de mannen van Von Braun een afbeelding van de eerder genoemde film die Von Braun inspireerde gezet. Kort voor vier
De lancering van een V2
-2-
uur gaf Dornberger het bevel voor de lancering. Toen deze lancering gelukt was, vierden de NAZI’s de geboorte van een nieuw wapen, maar voor Von Braun en zijn team was dit ook de eerste stap naar de ruimtevaart.
De volgende negen lanceringen mislukten allemaal op spectaculaire wijze en omdat Von Braun en Dornberger Peenemünde graag wilden behouden, moest Hitler er het nut van blijven inzien. Ze lieten hem een film zien waarop de succesvolle lancering van 3 oktober te zien was.
Nadat Hitler de film gezien had gaf hij direct toestemming om de raket in productie te laten gaan. De A4 raket kreeg ook een nieuwe naam, de V2, waarin de V staat voor Vergeltung, wat wraak betekend.
Ze zagen nooit daglicht en werden voortdurend mishandeld door de bewakers.
Duizenden slavenarbeiders kwamen in Duramittelbau om, sommigen werkten zich dood en anderen werden door de SS bewakers geëxecuteerd.
In de lente van 1944 begon dan eindelijk de productie van de V2. Wernher von Braun bezocht de tunnels regelmatig. Uit pas ontdekte papieren blijkt ook dat hij deel nam aan vergaderingen waarin over slavenarbeid werd gesproken. Tijdens een van die vergaderingen werd besloten de gestorven arbeiders te vervangen door tweeduizend geschoolde Franse slavenarbeiders. Von Braun ging ook in het vlakbij gelegen concentratiekamp Buchenwald geschoolde arbeiders halen om aan de V2 te werken. Na de oorlog gaf Von Braun toe dat hij de tunnels had bezocht. Hij heeft nooit toegegeven dat hij de slavenarbeid heeft georganiseerd.
Op de avond van acht september 1944 schoten de Duitsers hun eerste V2 op Londen af.
Een nieuw tijdperk in de oorlogsvoering was aangebroken. Uiteindelijk zouden de V2’s vijfduizend slachtoffers maken, veelal burgers. Von Braun zag al snel dat de Duitsers zouden gaan verliezen, hij maakte al plannen voor een wereld zonder NAZI’s.
Op een avond was er een feestje. Von Braun en de anderen feestvierders hadden al aardig wat glaasjes op en Wernher praatte zijn mond voorbij. Hij zei tegen iemand anders dat er geen toekomst
een schematische bouwtekening van de V2 raket
-3-
was voor Duitsland en dat hij op zoek moest gaan naar een ander land. Dit land zou dan wel genoeg geld moeten hebben om zijn droom, een raket die de ruimte in kan zou kunnen verwezenlijken. Een SS spion luisterde het gesprek af en Von Braun ging voor 2 weken de gevangenis in. Toch werd het Von Braun al snel weer vergeven en Hitler onderscheidde hem met de hoogste burgerlijke onderscheiding voor bewezen diensten. Maar toch bleef Von Braun bij zijn ideeën dat Duitsland de oorlog nooit zou kunnen winnen.
Von Braun wist dat de geallieerden graag zouden zien dat hij voor hen kwam werken. In de winter van 1944 vroeg hij aan leden van zijn team die hij kon vertrouwen of ze bereid waren voor de vijand te gaan werken.
De dag nadat Hitler’s overlijden officieel bekend werd gemaakt nam Von Braun meteen contact op met de hoge top van de Amerikanen. De Amerikanen, de vroegere vijand, behandelden Von Braun en z’n team als helden. Hij gaf zijn Amerikaanse ondervragers maar een beetje informatie, maar zelfs daarvan waren ze al onder de indruk. Het Amerikaanse leger bood Von Braun en z’n team direct een contract aan. Dit liet Von Braun natuurlijk niet langs zijn neus gaan en tekende samen met zijn team voor de Amerikanen. Verder vonden de Amerikanen in de ondergrondse wapenfabriek onderdelen om meer dan zeventig V2’s te bouwen en tevens alle bouwtekeningen en andere belangrijke documenten.
Een maand daarvoor hadden de Amerikanen het concentratiekamp Doramittelbau bevrijd. De mensen daar waren er erg slecht aan toe. In de ondergrondse wapenfabriek waren twintigduizend slavenarbeiders omgekomen, waarvan de helft voor de V2 werkten.
De Amerikanen doorzochten de Duitse archieven en verwijderden of herschreven al het belastend materiaal over Von Braun, waaronder zijn SS-lidmaatschap.
Von Braun en zijn team mochten niet vrij bewegen. Het eerste jaar in Fort Bliss hadden hij en zijn team niet veel, want ze moesten beschermd worden tegen de Russen. In de woestijn hadden ze niet veel te doen, maar slecht hadden ze het niet. Ze hadden genoeg te eten en werden er ook nog voor betaald.
Doordat de Amerikanen in het begin niet veel belangstelling hadden voor de V2 kon Von
Braun dromen van de bemande ruimtevaart. Toen er in 1950 weer oorlog dreigde, kreeg Von Braun nieuwe kansen. Amerika was bang voor een communistische overheersing vanuit Moskou. De Amerikanen hadden voor deze oorlog raketten nodig die kernkoppen konden vervoeren.
Het Amerikaanse leger verhuisde in die tijd de raketdeskundigen naar het kleine stadje Huntsville. Daar konden ze aan de rand van het plaatsje hun intrek nemen in een oud arsenaal.
Binnen een paar jaar werd Huntsville het raketcentrum van Amerika. Eindelijk kon Von Braun zich buigen over een groot raketproject. Duizenden Amerikanen zouden nu onder zijn leiding werken aan de Redstone raket.
Door dit project burgerde hij zich beter in. Hij had nog steeds een Duits accent, maar kon al veel Amerikaanse woorden. Hij droeg geen leren jassen meer en had een gezin gesticht. Drie jaar voor zijn aankomst in Huntsville was hij namelijk getrouwd met Maria, zijn achttien jaar oude nichtje. Zijn tweede dochtertje en zijn zoontje werden in Huntsville geboren.
De inspanningen van Wernher en zijn team om echte Amerikanen te worden werden beloond, ze legden de eed af als staatsburger van de Verenigde Staten van Amerika. Daardoor waren ze
-4-
geen Duitsers meer en lag het verleden nu definitief achter hen.Als nieuw technisch directeur van de afdeling raketten van het leger beschikte Von Braun nu over de middelen om een ruimtevaart programma te starten. Dit ruimtevaartprogramma zou miljoenen dollars gaan kosten.
Om de Amerikaanse bevolking achter het programma te laten staan werd er veel reclame in zowel bladen als op de televisie gemaakt. Hierin werd de noodzaak en de behoefte om naar de ruimte te gaan nog eens goed duidelijk gemaakt. Maar hierin liet Von Braun ook zien dat de mensen met deze technologie ook kernbommen en raketten vanuit de ruimte naar hun doel konden leiden.
Dit alles werkte redelijk, er werd wel geld in het project gepompt, maar niet zo veel dat het echt opschoot. Dit alles veranderde toen de Russen op 4 oktober 1957 hun eerste satelliet in een baan om de aarde brachten.
Toen de Amerikanen op 6 december 1957 met de Vanguard raket ook een satelliet in een baan om de aarde probeerden te brengen ontplofte deze op het lanceerplatform, Von Braun had dit voorspeld en de vernedering voor de Amerikanen was compleet.
Door deze mislukking kreeg Von Braun de kans om Dit is zo’n reclame voor een groot ruimteproject
aan dit project te gaan werken en negentig dagen later, op 31 januari 1958 werd de Redstone
raket gelanceerd, met aan boord de eerste Amerikaanse satelliet (explorer). Nadat dit project geslaagd was, werd er groot feest gevierd in Huntsville, de toen bijna 47 jarige Von Braun had toen al een erkenning die de meeste wetenschappers zelf na hun dood niet kregen. In een toespraak op dat feest beloofde Von Braun dat hij binnen vijf jaar de mens op de maan kon brengen.
Alles wat met raketten te maken had werd ontzettend populair, maar de toenmalige president Eisenhower was niet erg onder de indruk van het succes en de populariteit van Von Braun en zijn raketten.
Om dan toch geld bij de regering los te krijgen ging Von Braun naar het Amerikaanse Parlement, daar vertelde hij hoe belangrijk het was dat niet de Russen, maar de Amerikanen de ruimte rond de aarde zouden beheersen. Om de druk bij de parlementsleden nog hoger te leggen zei Von Braun dat de Russen waarschijnlijk al veel verder waren dan zij en er dus dringend veel geld nodig was om ze in te kunnen halen.
Omdat de Amerikanen er in 1959 er vanuit gingen dat Von Braun’s raketten hen in de ruimte gingen brengen werd hij en zijn hele team naar de NASA verhuist. Von Braun had dit altijd al gewild, maar ze lagen achter op de Russen en moesten dus flink doorwerken om hen in te halen. De Russen hadden
namelijk al als eerste een satelliet in een baan om de aarde Een saturnusV raket op weg
naar het lanceerplatform
-5-
gebracht en na 12 april 1961 hadden ze ook al de eerste mens in de ruimte gebracht. De Russische kosmonaut Yuri Gagarin cirkelde op die dag namelijk als eerste mens 1 keer om de aarde en kwam weer veilig terug.
Toen dit bericht Amerika bereikte was dat een harde klap voor het hele volk, maar vooral voor de toenmalige president J.F. Kennedy en een maand later bracht de Redstone raket van Wernher Von Braun de eerste Amerikaan, Alan Shepard ook in een baan om de aarde. De vlucht duurde maar 15 minuten.
Kennedy wilde dat vice-president Johnsson de Amerikanen weer op kop zou brengen. Johnsson ging naar Von Braun toe. Deze zei toen dat ze de Russen misschien konden verslaan in een reis naar de maan, volgens Von Braun zou dit binnen tien jaar mogelijk moeten zijn.
In september 1962 bracht president Kennedy een bezoek aan het ruimtevaartcentrum in Huntsville. Von Braun en zijn team ontwierpen een reusachtige drietrapsraket van meer dan honderd meter hoog, de saturnusV.
Von Braun nodigde Kennedy ook uit op de testplaats voor raketmotoren. Daar testte hij een motor van de SaturnusV. Kennedy was diep onder de indruk en begon te geloven dat de Amerikanen in een reis naar de maan de Russen konden verslaan.
Voor Von Braun was dit zijn dag, hier had hij jaren voor gewerkt.
Door alle aandacht die Von Braun kreeg trok hij ook de aandacht van mensen die hem van een andere kant kenden, de dwangarbeiders. Deze mensen konden het niet verkroppen dat Von Braun voor de Amerikanen afgeschilderd werd als een held. Tijdens de zogenoemde ‘operatie paperclip’ waren alle pijnlijke details van Wernhers verleden weggepoetst, maar het protest van de voormalige slavenarbeiders trok toch de aandacht.
Von Braun moest getuigen voor Duitse openbare aanklagers die de gruweldaden in Duramittelbau onderzochten. Von Braun Von Braun met zijn raket
ontkende schuld en werd niet vervolgd voor oorlogsmisdaden, maar de slavenarbeiders stelden hem moreel aansprakelijk en dit zou hem voor altijd blijven achtervolgen.
Na de succesvolle maanlanding bood de NASA Von Braun een nieuwe kans in het hoofdbureau, maar daarvoor moest hij wel zijn team en zijn stad verlaten.
Tijdens een groots feest nam Von Braun afscheid van zijn stad.
In Washington aangekomen moest hij de politici warm maken voor de volgende stap, een reis naar Mars, maar het was al te laat. De Amerikanen hadden de wedloop naar de maan gewonnen en zelfs Von Braun slaagde er niet in om de politici nog over te halen daar geld in te pompen.
Na twee slopende jaren in het hoofdkwartier van de NASA diende Von Braun zijn ontslag in. Aan zijn droom was een einde gekomen. Doordat de Amerikaanse regering geen nut meer zag
in de ruimtevaart werd er nog maar weinig geld in gepompt. Dit waren moeilijke tijden voor hem, vooral omdat de beschuldigingen rondom zijn NAZI-verleden hem bleven achtervolgen.
In de laatste jaren van zijn leven vocht Von Braun tegen zijn kanker en tegen de twijfel of het al die moeite waard was geweest. Op 16 juli 1977 stierf Von Braun op 65 jarige leeftijd als gevolg van kanker.
-6-
Duitsland en Amerika in de tijd van Von Braun:
Wernher von Braun werd op 23 maart 1912 in Duitsland geboren. Toen hij pas een paar jaar oud was brak de eerste wereldoorlog uit. Duitsland moest snel een leger opbouwen en dit ging ten kosten van de economie. Aan het eind van de eerste wereldoorlog werd Duitsland ervan beschuldigd de oorlog veroorzaakt te hebben en overspoeld door schadeclaims en herstelbetalingen. Door deze betalingen raakte Duitsland in diepe schulden en kregen de mensen het alsmaar slechter.
Omdat de mensen ontevreden waren over de economie kwam Adolf Hitler aan de macht, hij was een extreem rechtse en anti semitistische leider. Hij was lid van de NAZI partij.
Zijn doel was om alle Joodse mensen in Duitsland te vermoorden, omdat zij volgens Hitler de oorzaak waren van de slechte economie. Ook wilde hij de stukken land die na WW1 waren afgepakt terug krijgen. Dit deed hij door een veel geld in het leger te pompen en deze gebieden uiteindelijk binnen te vallen. Engeland en Frankrijk lieten dit allemaal gebeuren omdat ze vonden dat Duitsland al genoeg had geboet voor hun daden uit de eerste wereldoorlog.
Omdat Hitler sterke wapens nodig had, kreeg Von Braun de kans om van zijn hobby zijn werk te maken, namelijk raketten bouwen. In die tijd waren nog geen raketten en een raket die over een lange afstand zijn doel kon raken zou in de ogen van Hitler de oorlog in zijn voordeel kunnen beslissen.
Daarom kon Von Braun aan de slag. Als de oorlog er niet was geweest had hij deze kans misschien nooit gehad.
Nadat de Duitsers de oorlog verloren hadden en Von Braun werd meegenomen naar Amerika had hij van twee kanten geluk, van de ene kant zou hij het in Duitsland in die tijd veel slechter hebben gehad en van de andere kant kon hij nu verder gaan met raketten ontwerpen.
En dan nu de vraag of Von Braun, als hij nu zou leven, ook zoveel succes en roem zou hebben gehad. Daar is eigenlijk geen antwoord op te geven, wel heeft de tijd waarin Von Braun leefde hem wel geholpen zijn talent te ontplooien. Als hij in een tijd van vrede had geleefd waren er ook geen raketten nodig om de vijand te beschieten en had hij nooit de kans gehad die hij nu wel gekregen heeft.
Waarom is Wernher von Braun een historische figuur?
Wernher von Braun was een vooraanstaand raketwetenschapper. Hij heeft een hele belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de rakettechnologie. Hiermee heeft hij niet alleen gezorgd voor nieuwere en betere wapens, maar ook voor de mogelijkheid tot ruimtevaart. Dat leidde tot de eerste man op de maan, verkenningsvluchten naar andere planeten en zelfs tot de ontwikkeling van ruimtestations. Wernher von Braun heeft de weg vrijgemaakt tot een nieuw tijdperk waarin de ruimte als middelpunt wordt gezien. Ruimtestations zijn, worden en zullen worden gebouwd, wat allemaal als doel heeft de ruimte te verkennen en beter te begrijpen.
-7-
Eigen mening over Von Braun:
Nu is de vraag of Von Braun werkelijk zo slecht was als de Duitse slavenarbeiders zeggen, of dat hij echt zo goed was als de Amerikanen zeggen.
Een ding is zeker, het was een groot genie, die jammer genoeg niets ver genoeg ging om zijn doel te bereiken, hij zorgde altijd dat hij zelf goed zat, maar dat hij niet met de arbeiders meeleefde geloof ik niet. Hij was gewoon in het verkeerde land geboren, het land waar Hitler aan de macht kwam en veel mensen werden vermoord.
Toen Von Braun in Amerika kwam wonen stichtte hij een gezin en leed een leven zoals ieder ander in die tijd in Amerika.
Ik heb door deze praktische opdracht een beter inzicht in zijn leven gekregen, waardoor ik niets anders kan zeggen dat je respect voor deze man zou moeten hebben.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden