Lezen voor de lijst is een hulpmiddel voor middelbare scholieren om boeken te kiezen die passen bij hun leesniveau en leeftijd. Boeken zijn ingedeeld in niveaus van 1 t/m 6. Elk niveau daagt je op een andere manier uit: van spannende en herkenbare verhalen tot diepere thema’s en literaire stijl. Hieronder zie je wat je per niveau kunt verwachten, met voorbeelden.
Niveau 1 (12-15 jaar)
Dit niveau is bedoeld voor beginnende lezers in de onderbouw. De verhalen zijn vaak spannend of emotioneel, met duidelijke personages en een overzichtelijke verhaallijn. Een goed voorbeeld is Vals van Mel Wallis de Vries, een thriller over een groepje vriendinnen in een besneeuwd vakantiehuis waar alles misloopt. Het boek is vlot geschreven en herkenbaar voor jongeren. Ook Oorlogswinter van Jan Terlouw past hier goed: het verhaal van een jongen die in de oorlog volwassen wordt, is spannend en historisch tegelijk, maar goed te volgen. Bekijk hier alle boeken van Niveau 1 (12-15 jaar)
Niveau 2 (13-16 jaar)
Hier kom je boeken tegen met meer psychologische diepgang, onverwachte plotwendingen en maatschappelijk relevante thema’s. Denk aan Boy 7 van Mirjam Mous, waarin een jongen wakker wordt zonder geheugen. Het verhaal heeft vaart, maar zet ook aan tot nadenken over identiteit en controle. Een ander goed voorbeeld is Pizzamaffia van Khalid Boudou, waarin vriendschap, rivaliteit en het leven in een multiculturele wijk centraal staan. Bekijk hier alle boeken van Niveau 2 (13-16 jaar).
Niveau 3 (15-18 jaar)
Op dit niveau zijn de boeken literair uitdagender: de structuur kan complexer zijn, de thema’s zwaarder en de personages minder zwart-wit. Het gouden ei van Tim Krabbé is hier een klassieker: een beklemmend verhaal over obsessie en verlies, verteld in sobere maar effectieve stijl. Ook Het diner van Herman Koch past perfect: een psychologisch spel tussen twee echtparen tijdens een etentje, met scherpe observaties en morele dilemma’s. Bekijk hier alle boeken van Niveau 3 (15-18 jaar).
Niveau 4 (vanaf 16 jaar)
Dit niveau vraagt veel van de lezer: ingewikkelde vertelstructuren, meerdere perspectieven en abstracte of filosofische thema’s zijn hier normaal. Joe Speedboot van Tommy Wieringa is een goed voorbeeld: een coming-of-age-roman vol bizarre personages, stilistische flair en tragikomische scènes. Ook De aanslag van Harry Mulisch hoort bij dit niveau. Het laat zien hoe één gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog een heel leven bepaalt – gelaagd en historisch, met veel ruimte voor interpretatie. Bekijk hier alle boeken van Niveau 4 (vanaf 16 jaar).