Rond de examens duiken elk jaar dezelfde goedbedoelde adviezen op: je móét acht uur slapen, anders stort je in. Je moet even naar buiten, want frisse lucht doet wonderen. Kauwgom kauwen helpt je beter te concentreren.
Maar kloppen ze wel? We zetten de bekendste examenfabels op een rij en zoeken voor je uit: wat helpt echt en wat is pure bullshit?
Bewering: Je moet minimaal acht uur slapen, anders kan je je niet concentreren
Dit dilemma komt je vast bekend voor: kruip je lekker je nest in om aan je acht uurtjes slaap te komen, of ga je nog even een paar uurtjes blokken? Slaap is weliswaar belangrijk, maar acht uur is niet bepaald een magisch getal. Volgens slaaponderzoeker Merijn van de Laar is het belangrijk dat je regelmatig en vooral diep genoeg slaapt in de dagen vóór je examens. Eén nachtje wat minder slapen is geen ramp – als je brein maar genoeg diepe rust heeft gehad in de dagen ervoor.
Dus: liever een goede (en regelmatige) nachtroutine dan paniek om een paar uur minder slaap vlak ervoor.
Bewering: Chocolade eten helpt tegen examenstress
Eerlijk is eerlijk, dit klinkt als een (terechte) smoes om jezelf vol te proppen tijdens het leren. Maar het klopt deels écht. Volgens Harvard Health bevat pure chocolade (dus die met minstens 70% cacao) stoffen die je hersenen net wat alerter maken: flavonoïden en theobromine. Moeilijke woorden, maar die zorgen ervoor dat je bloed sneller stroomt en je brein actiever wordt.
Het werkt alleen in kleine hoeveelheden en vooral bij pure chocolade. Een hele reep melkchocolade naar binnen werken 'tegen de zenuwen' heeft vooral het tegenovergestelde effect – daar word je misselijk van. Dus ja, een blokje puur kan, maar overdrijf het niet.
Bewering: Een goed ontbijt voor je examen is belangrijk
Dé klassieker die elke ouder minstens drie keer per examenweek roept, meestal terwijl ze een kom havermout of broodje kaas onder je neus duwen. Deze bewering is eigenlijk gewoon hartstikke waar. Uit een artikel van het Voedingscentrum blijkt dat leerlingen die ontbijten, zich beter kunnen concentreren, alerter zijn en minder last hebben van vermoeidheid tijdens het maken van toetsen.
Wat je eet maakt ook uit. Een wit bolletje met chocopasta geeft je bijvoorbeeld een korte suikerpiek, maar daarna kak je gelijk weer in. Kies daarom liever voor iets met langzame koolhydraten – alle tips lees je in dit artikel. Dus sorry, maar je moeder heeft hier gewoon een punt, hoe irritant dat ook is als je om half acht met je hoofd nog half in je kussen hangt.
Bewering: Kauwgom kauwen helpt je beter concentreren
Veel scholieren zweren erbij: even een kauwgompje voor tijdens je examen, want dan kun je je beter focussen. Het antwoord is ja én nee. Volgens Cardiff University kunnen mensen die kauwgom kauwen zich daadwerkelijk iets langer concentreren dan mensen zonder. Vooral bij dingen die lang en saai zijn, zoals een examen. Het kauwen zou de doorbloeding in je hersenen stimuleren en je net wat alerter maken, net als bij pure chocolade.
Maar ook hier moet je opnieuw geen wonderen verwachten. Als je simpelweg slecht geleerd hebt, gaat een stuk Stimorol dat niet voor je oplossen. Zie het dus als een klein extraatje. Check ook even of het op je school mag, voordat je de surveillant op je dak krijgt.
Bewering: Je moet even naar buiten, frisse lucht doet wonderen
Klinkt als zo'n typische ouder-opmerking als je al drie uur zuchtend boven je boeken hangt, maar… Ze hebben niet helemaal ongelijk. Het RIVM zegt dat frisse lucht en daglicht je concentratie, stemming én slaap verbeteren; allemaal dingen die je juist heel goed kunt gebruiken tijdens je examens. Even naar buiten is dus slim.
Bewering: Je moet leren in blokken van 25 minuten
Dit idee komt van de Pomodoro-techniek, een populaire leermethode waarbij je 25 minuten geconcentreerd werkt en daarna 5 minuten pauze neemt. Volgens hoogleraar Stefan van der Stigchel (via Universiteit Utrecht) zijn korte, gefocuste leersessies vaak effectiever dan urenlang doorknallen. Maar zit je nou eenmaal lekker in de flow, dan kan je beter de kookwekker uitzetten en doorgaan met leren. Sommigen houden het 25 minuten vol, anderen veel langer.
Bewering: Schrijven helpt je beter onthouden dan typen
Het klinkt als iets wat je opa zou zeggen, maar het is gewoon waar: als je dingen met de hand opschrijft, onthoud je ze beter. Pen, papier, hersenen aan. Je bent zo veel actiever bezig, omdat je de informatie korter moet samenvatten, verbanden moet leggen en keuzes moet maken. Daardoor zet je je brein aan het werk en dat helpt bij het onthouden. Typen gaat weliswaar sneller, maar je klikt vaak gewoon wat weg zonder echt te snappen wat je doet. Vooral bij vakken met veel leerwerk is ouderwets opschrijven nog steeds de slimste zet.
Bewering: Eet een banaan voor je examen, daar krijg je energie van
Klinkt als zo'n standaard tip van je moeder, maar guess what? Ze heeft alweer gelijk. Bananen bevatten langzame koolhydraten, vezels én wat natuurlijke suikers, waardoor je er geleidelijk energie van krijgt in plaats van een snelle sugar rush. Volgens het Voedingscentrum is een banaan een prima tussendoortje als je lang moet focussen. Het helpt ook dat er magnesium in zit, wat je spieren én je zenuwen wat ontspanning geeft.
Conclusie
Zoals gezegd is niet elk examenadvies dat je hoort onzin, maar het is ook lang niet allemaal waar. Om de belangrijkste conclusies op te sommen: acht uur slapen is prima, maar het gaat vooral om regelmaat en kwaliteit. Een beetje leren op de dag van je examen zelf kan juist helpen. Pure chocolade, kauwgom en een banaan geven je hersenen een mini-boost, zolang je het niet overdrijft. Je kan beter (schrijvend) leren in blokken van 25 minuten en ja, een goed ontbijt maakt écht verschil.
Luister dus gerust naar de tips van paps, mams of docenten, maar gebruik vooral ook je gezonde verstand. Wat voor de één werkt, hoeft niet per se bij jou te passen. Voor nu: bedenk kritisch of deze adviezen jou persoonlijk kunnen helpen en succes nog met de laatste examens!
