De examens komen er weer aan en veel scholieren zijn hard aan het leren. Ook Otje is bezig met de voorbereidingen voor haar examens. Die voorbereidingen zien er iets anders uit dan die van de gemiddelde eindexamenkandidaat. Otje doet namelijk geen reguliere examens, maar staatsexamens. Ze verspreidt deze over drie jaar en doet elk jaar een aantal vakken.
Wij spraken Otje over haar ervaringen met het maken van staatsexamens.
Van speciaal onderwijs naar staatsexamens
Otje is niet de gemiddelde scholier en merkt al snel dat ze ook op het speciaal onderwijs moeite heeft met het bijhouden van de stof: "Ik heb autisme en DCD (een coördinatie-ontwikkelingstoornis, red.), waardoor ik op speciaal onderwijs heb gezeten. Daar heb ik voor het eerst staatsexamens gedaan omdat het me niet lukte om een geheel diploma te krijgen in de tijd dat ik op school kon zitten. Ik heb toen in één jaar voor drie vakken van de basisberoepsgerichte leerweg examen (bb) gedaan: biologie, Nederlands en Engels.
Ik heb door omstandigheden toen geen examens gedaan voor de andere vakken. Later hoorde ik via een vriendin over vmbo-tl-staatsexamens. Ik wilde alsnog graag mijn vmbo-tl-diploma halen om aan mezelf en de mensen om me heen te bewijzen dat ik dat wel degelijk kan. Toen heb ik besloten om mijn bb-examens te laten voor wat ze waren. Voor het basisberoeps-examen moet je namelijk ook praktische vakken afsluiten, en dat gaat niet via staatsexamens."
Lief en begripvol
Hoewel Otje de switch van examens op het speciaal onderwijs naar staatsexamens aan het begin wel even wennen vindt, is ze heel blij dat ze de stap uiteindelijk maakt: "Staatsexamens bevallen me tot nu toe supergoed! Vaak werken bij de mondelinge staatsexamens de examinatoren ook in het speciaal onderwijs, dus die zijn meestal heel erg lief en begripvol. Ik hoef geen examens in een grote drukke gymzaal te maken, dat scheelt ook.
Ik kan in mijn eigen tempo leren en ik hoef geen so's te maken op bepaalde momenten. Ik doe het liefst alles een beetje op eigen houtje, ik werd er altijd 'n beetje gek van als docenten zich daarmee gingen bemoeien. Ik wilde het gewoon het liefst zelf uitzoeken. Door de staatsexamens word ik echt in staat gesteld om die manier van werken aan te houden, dat vind ik heel fijn."
Verschillen speciaal onderwijs
Hoewel het niveau van examens op speciaal onderwijs niet verschilt met staatsexamens, is er volgens Otje toch nog wel een aantal verschillen tussen de twee: "Bij staatsexamens moet je echt langer wachten op je uitslag. Waar je bij de eindexamens één keer je eindexamens maakt en dan vrij snel weet of je geslaagd bent, is dat niet het geval bij staatsexamens. Mensen die staatsexamen doen, weten pas na het laatste mondeling of ze dat vak en dus hun diploma hebben gehaald en krijgen daarvoor weinig tot geen indicaties van hoe ze ervoor staan. Dat vind ik wel echt vervelend. Verder krijg je bij de staatsexamens veel meer vrijheid, iets wat ik dan weer heel fijn vind. Tuurlijk zijn er nog steeds bepaalde deadlines en eisen waar ik aan moet voldoen, maar ik kan alles wel gewoon lekker thuis op mijn eigen manier leren.
Ik vind het vervelend dat het erg lastig is om je staatsexamens in te zien. Ik moet nu bijna 'n uur tot twee uur reizen als ik mijn examens wil inzien. Ik vind dat het vanzelfsprekend moet zijn dat iedereen gemakkelijk z'n examens in kan zien. Voor mensen die staatsexamen doen zou wellicht de toets opgestuurd kunnen worden via de mail of post. Ik vind het in ieder geval belangrijk dat ze het inzien van je toets toegankelijker maken. Het leren van je fouten is immers hoe je weet wat je beter kan doen, waardoor de kans op een diploma ook direct groter wordt. Dat zou wat mij betreft anders moeten."
De toekomst
Otje hoopt binnenkort klaar te zijn met al haar staatsexamens, zodat ze kan beginnen aan haar vervolgopleiding: "In het jaar 2024/2025 wil ik een theateropleiding gaan doen voor mensen met een beperking. Daarom wil ik volgend jaar wel echt mijn diploma hebben. Ik sluit het ook niet uit dat ik na het behalen van mijn tl-diploma nog ga proberen om mijn havo-diploma te bemachtigen.
Dat ik 'later' klaar ben met de middelbare school in vergelijking met andere scholieren maakt me niet uit. Door alle rust en tijd die ik heb gekregen van staatsexamens, zit ik echt weer op mijn oude niveau, vmbo-tl in plaats van een basisberoepsgerichte leerweg. Het is een heel fijn vooruitzicht om mijn diploma überhaupt te halen. Dat is toch best een prestatie voor iemand met een beperking."
