Poezie verslag

GOEDE DOOD

Goede Dood wiens zuiver pijpen
Door `t verstilde leven boort,
Die tot glimlach van begrijpen
Alle jong en schoon bekoort,

Voor wien kindereren en wijzen
Lachend laten boek en spel,
Voor wien maar verkleumde grijzen
Huivren in hun kille cel, -

Mij is elke dag verloren,
Die uw lokstem niet verneemt;
Want dit land van most en koren
Is mij immer schoon en vreemd,

Want nooit beurde ik hier te drinken,
`t Water dat de ziel verjongt,
Of van dichtbij hief te klinken
`t Verre wijsje dat gij zongt;

Alle schoon dat de aard kan geven
Blijkt een pad dat tot u voert,
En alleen is leven leven
Als het tot den dood ontroert.

P.C. Boutens

A: Goede dood P.C. Boutens
Analyse van de formele aspecten:

Zinnen en versregels
Het hele gedicht door zijn er enjambementen aanwezig. Sommige enjambementen zijn dwingender dan andere. Elk kwatrijn is zeg maar èèn zin, die over 4 regels loopt, zodat alle rijmwoorden mooi aan het einde van elke zin staan.

Rijm
*Alliteratie:
lachend laten (r6)

*Volrijm:
pijpen-begrijpen

in de regel: Eindrijm: alle rijmwoorden bij volrijm

Plaats in de strofe:
Strofe 1: Strofe 2: strofe 3: Strofe 4:
A A A A
B B C C
B B A D
A A
Strofe 1+2: omarmend rijm
Strofe 3+4: gekruist rijm

Metrum:
Rg1: jambe Rg5: jambe
Rg2: bijna jambe Rg6: bijna jambe
Rg3: jambe Rg7: bijna jambe
Rg4: bijna jambe Rg8: mengsel jambe/anapest

Rg9: jambe Rg12: jambe
Rg10 : bijna anapest Rg13: jambe
Rg11: jambe rg14: bijna jambe
Er zit duidelijk geen metrum in dit gedicht. Je kan dit gedicht daarom niet metrisch noemen. Dit gedicht is dus ritmisch.

Versvormen:
Hemelvaart is dus een klassiek sonnet. Meestal heb je bij een klassiek sonnet, na het octaaf een ommekeer. Bij Hemelvaart is dat niet zo duidelijk. Je zou kunnen zeggen dat hij in het octaaf op weg is naar de hemel en dat hij in het sextet vanuit de hemel de aarde bekijkt. In een klassiek sonnet heeft het octaaf vaak maar twee rijmklanken. Dat is bij Hemelvaart ook het geval.

Beeldspraak:
de ronde ruimte blauwt(rg1)= synesthesie
mijn ziel wiekt als een leeuwriks-lied(rg3)= vergelijking met als
mijn ziel wiekt(rg3)= personificatie
de godheid troont(rg8)=personificatie
genoegen lacht(rg13)=personificatie

Stijlfiguren:
*Herhaling: In strofe 1 wordt het woord ‘boven’ erg vaak herhaald. Hierdoor krijgt dat woord meer nadruk.
*Climax: In de laatste regel staat: ‘Stoot ik de wereld weg in de eindeloosheid’. In het gedicht vertelt de dichter over de reis naar de hemel. Pas in de laatste regel neemt hij echt afscheid van de aarde.

Interpretatie:
Waar gaat het gedicht over?
Dit gedicht gaat over de reis van zijn ziel naar de hemel. De reis naar de hemel wordt beschreven als iets heel moois. In de hemel is alles goed, volgens het gedicht.
In de tweede strofe zegt de dichter dat hij nu eindelijk de eeuwigheid kan zien, want vroeger zat er altijd een soort waas voor (het floers is weg van de eeuwigheid geschoven).
In de hemel heeft zijn karakter geen negatieve eigenschappen meer (druk ik loodzwaar den schemel mijner aard).
Vanuit de hemel kijkt hij naar het leven(de wereld). Daar ziet hij de negatieve dingen van het leven, die er in de hemel niet zijn (ik zie daar onverstand en ziele-voosheid). In de laatste regel neemt hij voorgoed afscheid van het leven.

Achtergrond:
Dit gedicht komt uit de Mathilde-cyclus. De Mathilde cyclus bestaat uit een groot aantal sonnetten. Het thema van de Mathilde cyclus is de bewustwording van het dichtersschap onder invloed van de inspirerende natuur van de Ardennen en vooral de liefde voor een schone, geestrijke vrouw.
In het gedicht ‘Hemelvaart’, zie ik dit thema eigenlijk niet terug. Het gedicht gaat helemaal niet over de liefde voor Mathilde of over de natuur. Maar de liefde voor Mathilde, het daarop volgende afscheid en de omzwervingen in de natuur brachten Perk tot ernstige bezinning op problemen van leven en dood en van een ethisch normbesef. Daarom past ‘Hemelvaart’ dus wel in deze bundel, en bij dit thema.
De Mathilde cyclus neigt naar impressionisme(vanwege de zintuiglijke natuurbeschrijvingen). Tegelijkertijd hebben de verliefdheid en de wijsgerige en moraliserende beschouwingen een traditionele inslag.
Deze twee kenmerken zijn in het gedicht terug te vinden.
In ‘Hemelvaart’ beschrijft Perk de reis naar de hemel en de hemel heel zintuiglijk. Hij schrijft bijvoorbeeld:
De ronde ruimte blauwt.
Hij geeft duidelijk een indruk van hoe het er in de hemel uit ziet, dus het is impressionistisch te noemen.
Bovendien is zijn voorstelling van de hemel nogal traditioneel. De hemel wordt beschreven als iets heel moois. In de bijbel en allerlei andere gedichten wordt de hemel ook vaak als iets prachtigs beschreven. Dat is dus traditioneel.

‘Hemelvaart’ in een historisch-literair perspectief:
Jacques Perk behoort tot de tachtigers. Deze groep rekende af met de leerstellige, moralistische poëzie van de vorige periode. De tachtigers werden beïnvloed door de romantische, impressionistische en symbolistische opvattingen van buitenlandse dichters.
De poëzie uit de Mathilde cyclus was juist wel moraliserend. In dat opzicht hoorde Perk dus niet echt tot de Tachtigers.
Perk kwam in 1880 in contact met Willem Kloos. Onder zijn invloed bewerkte hij de Mathilde cyclus en voegde enkele sonnetten toe. Dit waren getuigenissen van de voor ‘de beweging van tachtig’ typische elementen individualisme en schoonheidsverheerlijking.
In zijn moralisme, romantisch aandoende emoties, in taal en in beeldspraak sluit Perk dus nog bij de poëtische traditie aan, maar door zijn gevoel voor klank en ritme, zijn beeldend vermogen en de directe uitingen van zijn gevoelens in steeds gevarieerdere vormgeving kondigt zijn werk de nieuwe richting in de Nederlandse poëzie aan.

Persoonlijke beoordeling:
Thema:
Het thema van dit gedicht spreekt mij wel aan. Ik vind het wel interessant om te lezen hoe iemand over de dood denkt. Ik vind dat Jacques Perk de Hemelvaart mooi beschreven heeft. Ik geloof eigenlijk niet echt in een hemel en al helemaal niet in een hemel zoals die in dit gedicht beschreven wordt. Als er een hemel zou zijn en als die zo zou zijn als Perk het beschrijft, dan zou het er erg mooi zijn.
Ik vind het thema op zich wel modern maar het onderwerp niet. Over de dood worden nu nog steeds veel gedichten geschreven. De Hemelvaart is echter iets waar je in moet geloven om er over te dichten. Steeds minder mensen geloven tegenwoordig nog in god. Dit gedicht kan denk ik erg troostend zijn voor gelovige mensen die een dierbare gaan verliezen, ze weten immers dat diegene in een betere wereld terechtkomt. Voor mij betekent dit gedicht echter niet veel.

Taalgebruik:
Ik vind het taalgebruik in dit gedicht erg moeilijk. Er worden woorden gebruikt die ik helemaal niet ken, zoals ‘floers’ en ‘schemel’. Door het gedicht goed te lezen kon ik wel bedenken wat deze woorden zouden kunnen betekenen. Het taalgebruik is nogal ouderwets. Ik kan me eigenlijk haast niet voorstellen dat mensen dit gedicht ooit ‘modern’ vonden. De beeldspraak is niet echt origineel. Perk gebruikt termen die net geen clichés zijn.

Beleving:
Het gedicht ‘Hemelvaart’ vind ik erg gelukzalig. Ik vind dat het de hemel echt beschrijft als iets moois. Als je dit gedicht leest dan zou je eigenlijk helemaal niet bang hoeven te zijn als je dood gaat. Dat vind ik wel goed. Ook al geloof ik niet in de hemel.