Bouwfraude

Bouwfraude De overheid wordt jaarlijks getild voor minstens een half miljard gulden door grote aannemers. Dat zegt Ad Bos, tot voor twee jaar technisch directeur bij de Groningse bouwer Koop Tjuchem. Het Kamerlid Van Gijzel spreekt van de grootste fraude uit de Nederlandse geschiedenis en schat de schade op één miljard gulden per jaar. De bouwsector ontkent niet dat er ‘hier en daar' wat gebeurt, maar noemt de bedragen zwaar overdreven. De Tweede Kamer vindt het optreden van betrokken ministers slap en denkt zelfs al aan een parlementaire enquête. Zo ging het tot het in 1998 werd verboden: aannemers die een offerte moesten uitbrengen voor een bepaalde klus, spraken onderling af wie de laagste prijs zou indienen. Vervolgens werden alle offertes met een bedrag X verhoogd. De aannemer met de laagste offerte kreeg de opdracht en betaalde aan zijn collega's een vergoeding, uit de prijsverhoging. Dat heette toen ‘inschrijvingskosten' en het werd door aannemers zelf redelijk gevonden. Want, zo redeneerden zij, je moet als aannemer misschien wel tien keer uitrekenen voor welke prijs je iets kunt bouwen en je krijgt slechts één keer ook werkelijk de opdracht. Dat uitrekenen kost geld en daar moet een vergoeding tegenover staan. In 1998 zijn deze praktijken in de bouwwereld bij wet verboden. Prijsafspraken maken? Dat is gewoon kartelvorming en dat mag niet, ook niet in de bouwwereld. Ook niet als het gaat om risicovolle projecten als de Betuwelijn of de aanleg van het HSL-traject. Volgens Ad Bos zijn de grote bouwers in Nederland sindsdien gewoon doorgegaan met hun praktijken. Ze zouden medewerking hebben gekregen van corrupte ambtenaren die doorgaven hoeveel geld de overheid voor een bepaald project uitgetrokken had. Stel dat er een stuk snelweg moet worden aangelegd. De overheid begroot dat op 245 miljoen gulden. De grote wegenbouwers weten van de 245 miljoen gulden en spreken af wie de laagste offerte zal doen: 275 miljoen gulden. En de overheid heeft geen keus, de weg moet er komen en zelf bouwt de overheid niet. De grootste politieke zonde is begaan door de huidige minister van defensie Korthals. Hij loog als minister van justitie in het vorige kabinet tegen de Tweede Kamer. Korthals zei op 14 november 2001 dat hij niet wist dat het Openbaar Ministerie zou gaan schikken met de bouwers van de Schipholtunnel. Hij was daarvan echter al maanden eerder op de hoogte. In een artikel van het Utrechts Nieuwsblad schrijven ze dat bouwers, installateurs en verwante bedrijven gemiddeld 8,8 procent teveel in rekening hebben gebracht bij openbare aanbestedingen. Dit zijn de harde conclusies van de parlementaire enquêtecommissie naar de bouwnijverheid na maanden van onderzoek. De commissie concludeert in haar eindrapport dat sprake was van grootschalige, georganiseerde fraude. Maar liefst 600 bouwbedrijven waren betrokken bij de onderlinge prijsafspraken en werkverdeling. De commissie heeft geen bewijzen gevonden voor grootschalige corruptie en omkoping van ambtenaren. In het strafrechtelijk onderzoek naar de bouwfraude is onderzoek gedaan naar acht bouwprojecten. Bij deze projecten zijn 72 aannemers betrokken. Het gaat om een selectie uit de schaduwadministratie, zoals die door A. Bos, voormalig technisch directeur van bouwbedrijf Koop Tjuchem BV, eind 2001 is overgedragen aan Justitie. Het onderzoek naar de acht bouwprojecten heeft voldoende aanknopingspunten opgeleverd voor verder onderzoek naar concrete strafbare feiten en aanwijsbare verdachten. Deze fase van het onderzoek zal naar verwachting medio 2003 zijn afgerond.