Moet eiceldonatie in Nederland anoniem worden?

Eiceldonatie anoniem?

Een vrouw gaat in Nederland naar het ziekenhuis. Ze laat eicellen afstaan voor mensen die geen kinderen kunnen krijgen. Ze vult daarna een formulier in over haar uiterlijke kenmerken en gegevens. Ze leest dat hierdoor later de kinderen van de ontvangers weten wie hun biologische moeder is. De vrouw gaat akkoord, want ze kan niet anders. In Nederland is het namelijk verboden om anoniem eicellen te doneren.

De laatste tijd is dit onderwerp vaak in het nieuws. De meningen liggen verdeeld. Over eiceldonatie kunnen we de volgende vraag stellen:
moet eiceldonatie in Nederland anoniem worden?

Wat is eiceldonatie eigenlijk? Vrouwen die geen of slechte eicellen hebben, kunnen niet via de natuurlijke weg kinderen krijgen. Ze volgen daarom een zogenaamde IVF-behandeling, waarbij eiceldonatie wordt toegepast. Hierbij wordt er een eicel van een donor gebruikt. Daarna wordt die eicel met het sperma van de man bevrucht en teruggeplaatst in de baarmoeder.

In de Nederlandse wet staat dat een eiceldonor niet anoniem mag zijn. De voorstanders van deze regeling zijn sommige onvruchtbare paren en voornamelijk atheïstische mensen. Ze vinden dat een donorkind het recht heeft om te weten wie hun echte moeder is. In de pubertijd begint dit vaak te spelen. Het kind kan vanaf z’n 12de jaar gegevens ophalen over bijvoorbeeld de fysieke kenmerken en opleiding bij de ‘Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting’. Vanaf 16 jaar kan het kind ook naar de naam en het adres vragen voor een eventuele kennismaking. De donor kan hier bezwaar tegen maken, maar het moet wel goed beargumenteerd worden, wil de stichting de kennismaking verbieden. Bij kinderen lucht deze kennis erg op. Het beantwoordt persoonlijke kwesties die in de pubertijd spelen. Als de puber niks over de donor te weten komt, kan dat leiden tot gedragsproblemen of depressiviteit.

Naast een sociaal argument is er ook een fysiek argument. Een kind wil graag op zijn ouders lijken. Als bijvoorbeeld een blanke vrouw een eicel krijgt van een zwarte vrouw, zal het kind half-zwart worden. Dit kan tot vragen en verontwaardiging in de (directe) omgeving leiden. Als de donor haar uiterlijke kenmerken bekendmaakt, kunnen de ouders zelf rekening houden met de fysieke kenmerken van de donor.

Sommigen vinden ook dat het veel veiliger en opener is. Als eicellen anoniem blijven, kan er makkelijk mee gefraudeerd worden. Dingen worden verwisseld en er ontstaat een wirwar van gegevens. Doktoren kunnen gegevens vervalsen, om meer patiënten te kunnen helpen, en dus meer geld verdienen. Hoe opener, hoe beter.

Waar tegenstanders zijn, zijn ook voorstanders. Het zijn vooral gelovigen en sommige donoren. De belangrijkste reden is dat veel donoren geen behoefte hebben aan contact met het door hen verkregen kind. Hierdoor zijn er veel vrouwen die wel donor willen worden, maar worstelen met de gedachte dat ze vijftien jaar later kennis moeten maken met het kind. Veel vrouwen vinden dat dat contact niet reëel is, omdat het voor hen een vreemd kind uit een andere familie lijkt.

Gelovige mensen en sommige onvruchtbare koppels vinden dat eiceldonatie anoniem moet kunnen. Reden daarvoor is dat het in sommige zwaar gelovige families taboe is om aan eiceldonatie te doen. Koppels die dit toch willen, moeten dit dus geheim houden. Daarom willen ze een anonieme donor, zodat er geen kans is dat dit geheim ooit naar buiten komt.

Sommige onvruchtbare koppels kiezen voor de anonimiteit, omdat ze niet opgescheept willen worden met het ‘probleem’ dat het kind weet dat de moeder niet de biologische moeder is. Dit ‘probleem’ kan bijvoorbeeld zijn dat kinderen tijdens een ruzie kunnen zeggen: ‘Jij bent toch mijn echte moeder niet’. Ook kan er, als het kind erachter is gekomen wie de echte moeder is, voorkomen dat er een moeilijkere band tussen moeder en kind is. Het kind kan afstandelijk worden, omdat het meer voelt voor de biologische moeder.
Op de vraag: 'moet eiceldonatie in Nederland anoniem worden?' kan de politiek geen antwoord geven. Dit zal aan de (toekomstige) moeders en donoren gevraagd moeten worden. Zij zijn uiteindelijk degene waar het over gaat. Ook aan de wetenschappelijke kant valt nog veel te ontdekken, bijvoorbeeld een DNA-verwisseling die toegankelijk wordt voor iedereen. De toekomst zal het leren.

Bronnen:

http://www.gezondheidsplein.nl/discussiepunt/173/Zou-jij-eiceldonatie-overwegen.html
http://www.freya.nl/web_folders/folder8.php
http://www.trouw.nl/krantenarchief/1994/01/05/2632367/_Kind_met_kleur_naar_keuze_onwaarschijnlijk_.html