Hoofdstuk 5; ‘Zal ik ooit weer leren lachen?’
§5.1; De plicht van iedere jongen
5.1.1 Waar gaat het over?
De oorlogvoering door militairen en de betrokkenheid van de burgers bij oorlogen hebben door de eeuwen heen veel veranderingen ondergaan. Daar waren verschillende redenen voor. Deelvraag: Welke oorzaken hebben in de 19e eeuw de betrokkenheid van burgers en militairen bij de oorlogvoering veranderd?
5.1.2 Krijgskunst in de Middeleeuwen
Oorlogen in het middeleeuwse Europa waren meestal kortdurend en beperkt van omvang. Van sterk centraal gezag was nauwelijks sprake. Daardoor waren oorlogen bijna altijd regionale conflicten. Ook werd er maar een paar maanden in het jaar gevochten. Het krijgsbedrijf was uitbesteed aan de ridders. Soms moesten ook de horige boeren mee als voetvolk in de strijd. Er waren goede afspraken voor het voeren van de strijd. De burgers merkten pas wat van de oorlogen als zij moesten vechten of als de soldaten bij hun kwamen plunderen.
5.1.3 Staand leger en dienstplicht
In de 16e eeuw nam de macht van de centrale regeringen toe, ten koste van de regionale machthebbers. De koningen hadden een sterk leger nodig om hun centraal gezag te handhaven. Veel Europese landen gingen over tot de invoering van de dienstplicht.
5.1.4 Massaproductie
De Industriële Revolutie zorgde voor vernieuwingen op het gebied van wapenfabricage. Verder was de uitvinding van het vuursteengeweer een belangrijke uitvinding. De massaproductie, die een gevolg van de Industriële Revolutie was, was ook van belang voor het ontstaan van massalegers. Ook konden daardoor reserveonderdelen en munitie worden meegenomen die bij alle wapens paste. Ondanks alle nieuwe uitvindingen bleef het oorlogvoeren beperkt tot in de zomermaanden.
5.1.5 Nationalisme en vredesbewegingen
Om oorlogen te voorkomen, werd diplomatie tussen regeringen van landen in de 19e eeuw belangrijker. Een andere reden van de diplomatie was dat de massalegers en nieuwe uitvindingen veel geld kostten. Regeringen gingen bewust over tot het versterken van nationalisme omdat ze dan meer op de burgers konden rekenen in oorlogen. Ze deden zoveel mogelijk om de boeren de buitenlandse volken te laten haten. Zo kwamen er steeds meer wreedheden. Als angst daarvoor kwamen er ook steeds meer vredesbewegingen.
§5.2; De Grote Oorlog
5.2.1 Waar gaat het over?
Aan het einde van de 19e eeuw nam de spanning tussen de Europese landen toe. Deze paragraaf gaat over de 1e wereldoorlog. Deelvraag: Hoe veranderde de rol van de burgers en de militairen bij de oorlogvoering rond de 1e wereldoorlog en welke oorzaken lagen daaraan ten grondslag?
5.2.2 De strijd wordt massaal
Tijdens de 1e wereldoorlog zetten al de oorlogvoerenden massalegers in. Spoorwegen en wegtransport zorgden voor de bevoorradingen. Dat de oorlogvoerenden zulke grote legers in konden zetten had te maken met de nieuwe strategie. In de 19e eeuw had bijna elk Europees land militaire opleidingsscholen gekregen. De gedachte kwam er dat de inzet van de strijd de totale nederlaag van de vijand moest zijn, niet zomaar zijn overgave. Daardoor werden oorlogen uitputtingsslagen. In de grote legers die daarvoor nodig waren, werden de soldaten tot ‘materiaal’ gemaakt. De oorlog werd steeds onpersoonlijker. Er vielen duizenden doden. Er moesten weer nieuwen komen. Dus de vrouwen moesten de maatschappij maar draaiende zien te houden. De positieve kant van de technische ontwikkeling was, dat een soldaat veel meer kans had om te overleven als hij gewond was.
5.2.3 De Volkenbond
De Amerikaanse president Wilson richtte de Volkenbond op. Hij zei dat alle naties zich moesten verenigen om een nieuwe oorlog te voorkomen. Duitsland en de Sovjet-Unie werden niet toegelaten. Men organiseerde ontwapeningsconferenties. Toen Hitler in Duitsland aan de macht kwam trokken zij zich terug uit de Volkenbond en gingen zich herbewapenen. De Engelse premier Chamberlain wilde een nieuwe Grote Oorlog voorkomen door middel van appeasment politiek; verzoeningspolitiek. Dat is hem niet gelukt.
§5.3; Voor volk en vaderland?
5.3.1 Waar gaat het over?
Het gaat in deze paragraaf over de 2e wereldoorlog, waarbij we vooral letten op de situatie in Nederland. De deelvraag is: welke oorzaken hebben rond de 2e wereldoorlog de betrokkenheid van de burgers en militairen bij de oorlogvoering gehad?
5.3.2 Van tanks en bombardementen
Na Hitlers machtsovername hadden de Duitsers gewerkt aan verbetering en uitbouw van de strijdkrachten. De tank werd belangrijk. Ze waren het ideale middel voor de Blitzkrieg. Ook in de lucht waren de wapens beter geworden. The Battle Of Britain was de 1e slag die echt alleen in de lucht werd gevoerd. De vliegtuigen werden ook ingezet tegen de bevolking. Om de kans te vergroten dat de bommen hun doel raakten werden er met steeds grotere hoeveelheden gebombardeerd. Daardoor vielen er ook steeds meer slachtoffers. In de VS vonden wetenschappers aan het eind van de 2e wereldoorlog de atoombom uit. De 2e wereldoorlog was een bewegingsoorlog geworden. Veel soldaten werden uitgeschakeld door psychische klachten.
5.3.3 Verzetshelden of verraders?
Verraders maakten zich schuldig aan collaboratie. Door NSB-er te worden bijv. Maar dat is bijv. ook door het helpen om een bunker te bouwen en daarvoor veel geld te verdienen. Veel Nederlanders accommodeerden zich: zij pasten zich aan en hoopten zo de oorlog te overleven. Ze deden dan precies wat de Duitsers zeiden. In andere landen was het deel van de mensen die dat deden kleiner, bijv. in Frankrijk zijn veel minder Joden weggevoerd.
5.3.4 Met alle geweld geweldloos?
Direct na de 1e wereldoorlog streefde de SDAP in Nederland naar nationale en internationale ontwapening. Onder christenen was er verschil van mening over het recht op verzet en de vraag of een oorlog bijbel verantwoord kon zijn. Op hoog internationaal niveau maakten de geallieerde leiders plannen voor het behoud van de wereldvrede na het verslaan van Duitsland en Japan. De Amerikanen begrepen dat zij zich niet meet afzijdig konden houden van de wereldpolitiek, nu ze al 2 keer in een oorlog betrokken waren. De gedachte dat een atoomoorlog de wereld zou kunnen verwoesten maakte samenwerking extra noodzakelijk.
§5.4; Wie als eerste schiet, sterft als tweede
5.4.1 Waar gaat het over?
De titel van deze paragraaf wil zeggen: vroeger was misschien de aanval de beste verdediging, maar met de nieuwe wapens van de Koude Oorlog zal de vernietiging van de tegenstander ook de vernietiging van de aanvaller betekenen. Deelvraag: Welke oorzaken hebben tijdens de Koude Oorlog de betrokkenheid van burgers en militairen bij de oorlogsdreiging veranderd?
5.4.2 Het ABC van de bewapening
Tijdens de Koude Oorlog ging de ontwikkeling van nieuwe wapens ongehinderd door. En naast deze verbeteringen ontstonden vele nieuwe vormen van atoomwapens, ABC-wapens. Biologische wapens werden tijdens de Koude Oorlog nauwelijks gebruikt, maar wel tijdens de oorlog in Vietnam. Na de 2e wereldoorlog werden er geen atoomwapens meer gebruikt, maar het zorgde nog wel heel de tijd voor een dreiging.
5.4.3 Inspanningen voor ontspanning
De spanning tijdens de Koude Oorlog werd door het overleg van de VN niet weggenomen. In de praktijk gebruikten de SU of de VS hun vetorecht als er een ruzie tussen beide machtsblokken moest worden opgelost zodat concrete maatregelen uitbleven. Na de 2e wereldoorlog was het idealisme van de vredesbeweging al snel gesmoord in de dreiging van een kernoorlog tussen de SU en de VS. In de jaren ’60 leefde het streven naar wereldvrede onder Provo’s weer op. Nadat Oost -Europa zich onafhankelijk verklaarde en de Sovjet-Unie uit elkaar viel, bleek dat de inspanningen voor ontspanning succes hadden gehad: de wereld leek verlost van dreiging van een kernoorlog tussen de supermachten.
§5.1; De plicht van iedere jongen
5.1.1 Waar gaat het over?
De oorlogvoering door militairen en de betrokkenheid van de burgers bij oorlogen hebben door de eeuwen heen veel veranderingen ondergaan. Daar waren verschillende redenen voor. Deelvraag: Welke oorzaken hebben in de 19e eeuw de betrokkenheid van burgers en militairen bij de oorlogvoering veranderd?
5.1.2 Krijgskunst in de Middeleeuwen
Oorlogen in het middeleeuwse Europa waren meestal kortdurend en beperkt van omvang. Van sterk centraal gezag was nauwelijks sprake. Daardoor waren oorlogen bijna altijd regionale conflicten. Ook werd er maar een paar maanden in het jaar gevochten. Het krijgsbedrijf was uitbesteed aan de ridders. Soms moesten ook de horige boeren mee als voetvolk in de strijd. Er waren goede afspraken voor het voeren van de strijd. De burgers merkten pas wat van de oorlogen als zij moesten vechten of als de soldaten bij hun kwamen plunderen.
5.1.3 Staand leger en dienstplicht
In de 16e eeuw nam de macht van de centrale regeringen toe, ten koste van de regionale machthebbers. De koningen hadden een sterk leger nodig om hun centraal gezag te handhaven. Veel Europese landen gingen over tot de invoering van de dienstplicht.
5.1.4 Massaproductie
De Industriële Revolutie zorgde voor vernieuwingen op het gebied van wapenfabricage. Verder was de uitvinding van het vuursteengeweer een belangrijke uitvinding. De massaproductie, die een gevolg van de Industriële Revolutie was, was ook van belang voor het ontstaan van massalegers. Ook konden daardoor reserveonderdelen en munitie worden meegenomen die bij alle wapens paste. Ondanks alle nieuwe uitvindingen bleef het oorlogvoeren beperkt tot in de zomermaanden.
5.1.5 Nationalisme en vredesbewegingen
Om oorlogen te voorkomen, werd diplomatie tussen regeringen van landen in de 19e eeuw belangrijker. Een andere reden van de diplomatie was dat de massalegers en nieuwe uitvindingen veel geld kostten. Regeringen gingen bewust over tot het versterken van nationalisme omdat ze dan meer op de burgers konden rekenen in oorlogen. Ze deden zoveel mogelijk om de boeren de buitenlandse volken te laten haten. Zo kwamen er steeds meer wreedheden. Als angst daarvoor kwamen er ook steeds meer vredesbewegingen.
§5.2; De Grote Oorlog
5.2.1 Waar gaat het over?
Aan het einde van de 19e eeuw nam de spanning tussen de Europese landen toe. Deze paragraaf gaat over de 1e wereldoorlog. Deelvraag: Hoe veranderde de rol van de burgers en de militairen bij de oorlogvoering rond de 1e wereldoorlog en welke oorzaken lagen daaraan ten grondslag?
5.2.2 De strijd wordt massaal
Tijdens de 1e wereldoorlog zetten al de oorlogvoerenden massalegers in. Spoorwegen en wegtransport zorgden voor de bevoorradingen. Dat de oorlogvoerenden zulke grote legers in konden zetten had te maken met de nieuwe strategie. In de 19e eeuw had bijna elk Europees land militaire opleidingsscholen gekregen. De gedachte kwam er dat de inzet van de strijd de totale nederlaag van de vijand moest zijn, niet zomaar zijn overgave. Daardoor werden oorlogen uitputtingsslagen. In de grote legers die daarvoor nodig waren, werden de soldaten tot ‘materiaal’ gemaakt. De oorlog werd steeds onpersoonlijker. Er vielen duizenden doden. Er moesten weer nieuwen komen. Dus de vrouwen moesten de maatschappij maar draaiende zien te houden. De positieve kant van de technische ontwikkeling was, dat een soldaat veel meer kans had om te overleven als hij gewond was.
5.2.3 De Volkenbond
De Amerikaanse president Wilson richtte de Volkenbond op. Hij zei dat alle naties zich moesten verenigen om een nieuwe oorlog te voorkomen. Duitsland en de Sovjet-Unie werden niet toegelaten. Men organiseerde ontwapeningsconferenties. Toen Hitler in Duitsland aan de macht kwam trokken zij zich terug uit de Volkenbond en gingen zich herbewapenen. De Engelse premier Chamberlain wilde een nieuwe Grote Oorlog voorkomen door middel van appeasment politiek; verzoeningspolitiek. Dat is hem niet gelukt.
§5.3; Voor volk en vaderland?
5.3.1 Waar gaat het over?
Het gaat in deze paragraaf over de 2e wereldoorlog, waarbij we vooral letten op de situatie in Nederland. De deelvraag is: welke oorzaken hebben rond de 2e wereldoorlog de betrokkenheid van de burgers en militairen bij de oorlogvoering gehad?
5.3.2 Van tanks en bombardementen
Na Hitlers machtsovername hadden de Duitsers gewerkt aan verbetering en uitbouw van de strijdkrachten. De tank werd belangrijk. Ze waren het ideale middel voor de Blitzkrieg. Ook in de lucht waren de wapens beter geworden. The Battle Of Britain was de 1e slag die echt alleen in de lucht werd gevoerd. De vliegtuigen werden ook ingezet tegen de bevolking. Om de kans te vergroten dat de bommen hun doel raakten werden er met steeds grotere hoeveelheden gebombardeerd. Daardoor vielen er ook steeds meer slachtoffers. In de VS vonden wetenschappers aan het eind van de 2e wereldoorlog de atoombom uit. De 2e wereldoorlog was een bewegingsoorlog geworden. Veel soldaten werden uitgeschakeld door psychische klachten.
5.3.3 Verzetshelden of verraders?
Verraders maakten zich schuldig aan collaboratie. Door NSB-er te worden bijv. Maar dat is bijv. ook door het helpen om een bunker te bouwen en daarvoor veel geld te verdienen. Veel Nederlanders accommodeerden zich: zij pasten zich aan en hoopten zo de oorlog te overleven. Ze deden dan precies wat de Duitsers zeiden. In andere landen was het deel van de mensen die dat deden kleiner, bijv. in Frankrijk zijn veel minder Joden weggevoerd.
5.3.4 Met alle geweld geweldloos?
Direct na de 1e wereldoorlog streefde de SDAP in Nederland naar nationale en internationale ontwapening. Onder christenen was er verschil van mening over het recht op verzet en de vraag of een oorlog bijbel verantwoord kon zijn. Op hoog internationaal niveau maakten de geallieerde leiders plannen voor het behoud van de wereldvrede na het verslaan van Duitsland en Japan. De Amerikanen begrepen dat zij zich niet meet afzijdig konden houden van de wereldpolitiek, nu ze al 2 keer in een oorlog betrokken waren. De gedachte dat een atoomoorlog de wereld zou kunnen verwoesten maakte samenwerking extra noodzakelijk.
§5.4; Wie als eerste schiet, sterft als tweede
5.4.1 Waar gaat het over?
De titel van deze paragraaf wil zeggen: vroeger was misschien de aanval de beste verdediging, maar met de nieuwe wapens van de Koude Oorlog zal de vernietiging van de tegenstander ook de vernietiging van de aanvaller betekenen. Deelvraag: Welke oorzaken hebben tijdens de Koude Oorlog de betrokkenheid van burgers en militairen bij de oorlogsdreiging veranderd?
5.4.2 Het ABC van de bewapening
Tijdens de Koude Oorlog ging de ontwikkeling van nieuwe wapens ongehinderd door. En naast deze verbeteringen ontstonden vele nieuwe vormen van atoomwapens, ABC-wapens. Biologische wapens werden tijdens de Koude Oorlog nauwelijks gebruikt, maar wel tijdens de oorlog in Vietnam. Na de 2e wereldoorlog werden er geen atoomwapens meer gebruikt, maar het zorgde nog wel heel de tijd voor een dreiging.
5.4.3 Inspanningen voor ontspanning
De spanning tijdens de Koude Oorlog werd door het overleg van de VN niet weggenomen. In de praktijk gebruikten de SU of de VS hun vetorecht als er een ruzie tussen beide machtsblokken moest worden opgelost zodat concrete maatregelen uitbleven. Na de 2e wereldoorlog was het idealisme van de vredesbeweging al snel gesmoord in de dreiging van een kernoorlog tussen de SU en de VS. In de jaren ’60 leefde het streven naar wereldvrede onder Provo’s weer op. Nadat Oost -Europa zich onafhankelijk verklaarde en de Sovjet-Unie uit elkaar viel, bleek dat de inspanningen voor ontspanning succes hadden gehad: de wereld leek verlost van dreiging van een kernoorlog tussen de supermachten.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden