Diabetes

DIABETES Om te weten te komen hoe het in je lichaam gaat met diabetes moet je eigenlijk eerst weten hoe het gaat zonder diabetes. Wat gebeurt er met een hap eten? Je neemt bijvoorbeeld een hap brood. Je kauwt het fijn en slikt het door. Via je maag komt het in je darmen. Van een belangrijk onderdeel van je eten, namelijk koolhydraten, wordt suiker, glucose, gemaakt. Die glucose gaat via je darmen naar het bloed. Waar moet die glucose naar toe? De glucose moet via het bloed in de cellen van je lichaam komen. Dat is belangrijk om te kunnen bewegen en groeien. De glucose heb je nodig voor verbranding en energie. Net als een auto die benzine (energie) nodig heeft om te kunnen rijden. Wat heeft insuline daar mee te maken? De cellen waar de glucose in moet komen, zitten "op slot". Er is een "sleutel" nodig om de glucose binnen te laten. Die "sleutel" heet insuline. Insuline wordt gemaakt in een orgaan in je buik, de alvleesklier. Als de glucose in het bloed komt wordt de alvleesklier wakker en maakt voldoende insuline om de celdeurtjes open te laten gaan en kan de glucose naar binnen. Als de cellen genoeg glucose hebben gaat de rest van de glucose naar de lever, een reserve opslag plaats. De alvleesklier weet precies wanneer en hoeveel insuline er gemaakt moet worden. Wat is Diabetes? Hoe ontstaat diabetes? Insuline wordt gemaakt in de ß-cellen van de eilandjes van Langerhans, die in de alvleesklier liggen. Die ß-cellen worden door je eigen lichaam kapot gemaakt. Het is nog niet precies bekend hoe dat komt. Als alle ß-cellen kapot zijn wordt er geen insuline meer gemaakt. Maar die heb je wel hard nodig voor je energie. Deze vorm van diabetes heet: Type 1 diabetes of insuline afhankelijke diabetes. Omdat je lichaam zelf geen insuline meer maakt, is het belangrijk dat je lichaam op een andere manier insuline krijgt. Insuline kan je niet eten, in de vorm van een pilletje of een drankje. Door allerlei sappen in je maag wordt de insuline kapot gemaakt. Insuline moet je inspuiten. Er zijn verschillende mogelijkheden. Je kunt één, twee, drie of vier keer per dag insuline moeten spuiten, of een insulinepomp gebruiken. Het wil niet zeggen dat als je bijvoorbeeld vier keer moet spuiten dat je dan erger diabetes hebt. Samen met de dokter en je vader en moeder wordt gekeken, hoe vaak je moet spuiten zodat je zoveel mogelijk, een gewoon leven kunt leiden net als andere kinderen zonder diabetes.
Hypoglycaemie (hypo) betekent lage bloedglucosewaarde. Normaal schommelt de hoeveelheid glucose in het bloed tussen de 4 en de 8 mmol/l. Onder de 4 mmol/l spreek je van een hypo. Hoe ontstaat een hypo? Als je te veel insuline spuit of wanneer de insuline te snel wordt opgenomen in je lichaam, als je niet genoeg of te laat eet, of wanneer je meer beweegt dan dat je normaal gewend bent. Wat doe ik aan een hypo? Doordat je bloedglucosewaarde te laag is, is het nodig om suiker te nemen. Neem bijvoorbeeld een glas water met limonadesiroop, een glas frisdrank of dextro (druivensuiker), 1 dextro per 10 kg lichaamsgewicht, met een glas water. Je bloedglucose zal stijgen en je voelt je weer beter. Het is wel verstandig om daarna nog iets te eten met koolhydraten bijvoorbeeld een boterham of een evergreen, want anders kan het zijn dat je weer een hypo krijgt. De limonade met suiker of die dextro werkt namelijk snel en maar kort. Heb je een hypo vlak voor etenstijd neem dan na de limonade of de dextro’s gewoon je eten Het kan gebeuren dat je bloedglucosewaarde zo laag is dat je weg raakt. Je kunt dan zelf geen suiker innemen. In zo'n geval is het nodig dat iemand anders jou glucagon spuit. Glucagon is een stof die de glucose uit de reserve opslagplaats (je lever) vrijmaakt en er voor zorgt dat je weer bij komt. Omdat de opslagplaats weer aangevuld moet worden met glucose, moet je het eerste uur na een glucagon toediening altijd extra koolhydraten eten. Anders krijg je weer een hypo. Hyperglycaemie (hyper) betekent hoge bloedglucosewaarde. De hoeveelheid glucose in het bloed schommelt normaal tussen de 4 en de 8 mmol/l. Boven de 8 spreek je van een hyper. Hoe ontstaat een hyper? Als je te weinig insuline spuit of bij een slechte opname van de insuline in je lichaam, als je teveel koolhydraten eet, of wanneer je minder beweegt dan dat je normaal gewend bent, en ook bij ziekte en stress, bijvoorbeeld als je zenuwachtig bent voor een proefwerk. Hoe merk ik dat ik een hoge bloedglucosewaarde heb? Net als bij een hypo kan je lichaam je waarschuwen. Je gaat veel plassen want je nieren kunnen al die glucose niet verwerken. Je krijgt veel dorst met daarbij een droge mond. De cellen krijgen geen glucose meer. Je lichaam heeft wel energie nodig. Je vetcellen worden daarvoor gebruikt. Als deze worden verbrand ontstaan er afvalstoffen, die worden ketonen genoemd, (net zoals er as overblijft als je een stronk hout in de open haard opstookt). Deze ketonen plas je uit en met een speciaal teststripje kun je de urine op ketonen controleren. Zijn er nog andere verschijnselen? Sommige kinderen worden humeurig. De ene wordt sloom en de ander wordt erg actief. Je krijgt een rood gezicht. Een ander krijgt hoofdpijn of last van zijn ogen. Probeer voor je zelf te ontdekken hoe jouw lichaam reageert op een hyper. Wat doe ik aan een hyper? Bij een te hoge bloedglucosewaarde heb je extra insuline nodig om de glucose weer in de cellen binnen te laten. Hiervoor gebruik je snelwerkende (analoge) insuline. Bij een bloedglucosewaarde van 15 mmol/l of hoger moet je de urine controleren op ketonen. Als je daarbij ook misselijk bent en moet overgeven of als je geen eetlust hebt en wat suf bent moet je de diabetes arts bellen.
Diabetes op school Heeft diabetes invloed op leerprestaties? Een lage bloedglucosewaarde kan betekenen afwezig zijn, niet meer horen wat de leraar vertelt. Door beven niet goed kunnen schrijven. Er zijn aanwijzingen dat veel ernstige hypo's (dit zijn hypo's waarbij je het bewustzijn verliest) invloed kunnen hebben op je leervermogen. Meer ziekteverzuim door schommelende bloedglucosewaarde, ontregeling, kan ook van invloed zijn. Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn, niets met de diabetes te maken hebbend, die voor minder goede leerprestaties zorgen. Diabetes met sport Het beoefenen van een sport is goed voor iedereen. Het vermindert de insulinebehoefte en het verbetert de werking van de insuline. Wat gebeurt er tijdens het sporten met je lichaam? Bij sport wordt extra energie verbruikt door je spieren. De spieren krijgen die energie uit de brandstoffen glucose en vet. Als je veel glucose verbruikt kan je bloedglucose laag worden. Dan heb je nog wel wat reserve vanuit je lever, maar dat is meestal niet voldoende. Vaak is er een betere doorbloeding van het vetweefsel waardoor je insuline beter wordt opgenomen. Er komt meer insuline in je bloed, waardoor je bloedglucose zakt. Uiteindelijk wordt je lichaam gevoeliger voor insuline zodat je vaak minder nodig hebt. Voorkomen van een hypo na het sporten. Doordat je glucosevoorraad uit je spieren en je lever tijdens het sporten misschien is opgemaakt zal je lichaam die eerst weer aanvullen. Je kunt nog tot lang na het sporten, zelfs tot de volgende dag, last hebben van een lage bloedglucose. Belangrijk is om regelmatig na het sporten, bijvoorbeeld na één uur en na twee à drie uur, je bloedglucose te controleren en zo nodig extra te eten. Waar moet ik nog meer op letten? Naast de kans op een hypo kan er nog een probleem ontstaan. Bij een te hoge bloedglucosewaarde en ketonen in de urine is het niet goed om te gaan sporten. Er is te weinig of geen insuline die de glucose in de spiercellen brengt. Je bloedglucosewaarde zal nog meer stijgen en voor de nodige energie verbrandt het lichaam zijn vetten. Je voelt je niet lekker. Je lichaam verzuurt (keto-acidose). Je voelt je ziek. Eerst zorgen voor een betere bloedglucose en geen ketonen meer in de urine, voor je gaat sporten Uitgaan en alcohol met diabetes Natuurlijk kun je uitgaan zoals ieder ander zonder diabetes. Alleen zul je van tevoren wat maatregelen moeten treffen. Je insuline dosis moet je misschien aanpassen. Het tijdstip van spuiten is misschien anders. Je gaat waarschijnlijk veel later naar bed. Kan ik de volgende ochtend uitslapen? Veel vragen waarop je niet meteen een antwoord op kan geven, want iedereen is weer anders, maar waar je wel over na moet denken.
Wat doet alcohol? Alcohol komt via je maag in je dunne darm en komt daarna in je bloed. Alcohol wordt door de lever afgebroken. De lever is ook de reserve opslagplaats van glucose. Als je bloedglucosewaarde te laag is zorgt je lever er voor dat er extra glucose uit die voorraad in je bloedbaan komt. Als je alcohol gedronken hebt wordt dit tegen gehouden met de kans op een hypo. Je lever heeft het te druk met het verwerken van die alcohol. Je hebt dus kans dat de lage bloedglucosewaarde aanblijft. Als je teveel alcohol drinkt kun je dronken worden. Soms weet je dan niet meer wat je doet. Dit kan voor jou heel vervelend zijn. Je voelt een eventuele hypo niet aankomen. Je vergeet je bloedglucose te controleren of je eventuele avond insuline te spuiten. Toch wel belangrijke dingen om even bij stil te staan. Houd er rekening mee dat er een hypo kan ontstaan, veel later na het alcoholgebruik (bijvoorbeeld 's nachts). Advies ten aanzien van alcohol gebruik Meer dan één à twee glazen per dag is voor niemand goed, in verband met beschadiging van je lever en andere organen. Op nuchtere maag alcohol gebruiken is voor niemand verstandig. Als je diabetes hebt mag je best een glaasje alcohol gebruiken,maar tref je maatregelen om een hypo te voorkomen. Iets eten in combinatie met alcohol is erg belangrijk voor jou.