Braille

INLEIDING

Het brailleschrift is voor de meeste blinden en zeer slechtzienden onmisbaar. Zo kunnen ze zonder de hulp van anderen lezen. De tekens moeten daarbij voelbaar zijn. Daarvoor zijn de letters en cijfers van het gewone schrift ongeschikt, voor de braillelezers worden die tekens in combinaties van voelbare puntjes weergegeven. Staan die puntjes op papier, dan zijn ze van onderaf in dat papier gedrukt.
Dat indrukken van die puntjes kan machinaal, met een brailleschrijfmachine of brailleprinter. Het kan ook handmatig, met behulp van een reglette. Een reglette bestaat uit twee rechthoekige stroken metaal, meestal zink, die aan de smalle zijde met een scharnier aan elkaar zijn verbonden. In die platen zitten perforaties op de plaats waar de puntjes moeten komen. Het papier wordt tussen die platen geklemd, met een prikpen worden de puntjes via die gaatjes in het papier gedrukt. Omdat dit vanaf de onderzijde moet plaatsvinden, moet dat dus in spiegelbeeld. De persoon die dat doet, moet dus in staat zijn om de braille letters en cijfers in spiegelschrift te "schrijven". Het spreekt vanzelf dat er veel oefening aan vooraf gaat, voordat iemand dat vlot kan.


Het brailleschrift bestaat uit 6 punten. De 6 punten staan in 2 rijtjes van 3. Zoals de 6 stippen op een dobbelsteen. Met verschillende combinaties kunnen 64 verschillende teken gemaakt worden. Voor het Nederlandse alfabet heb je maar26 tekens nodig,maar in de Franse taal meer want dan staan op sommige letters streepjes. Met brailletekens kunnen ook cijfers worden gemaakt. Er staat dan voor het teken nog een ander teken Ook kunnen de leestekens komma, punt,vraagteken en aanhalingsteken gemaakt worden in braille.

BRAILLE OP DE COMPUTER

Ook voor de mensen die niets kunnen zien is er nu ook een computer. Blinde mensen laten het beeldscherm meestal uit. In plaats van het beeldscherm kun je dan gebruik maken van spraak en braille. Spraak en braille samen gebruiken is het meest geschikt. Voor het weergeven van braille en spraak heb je speciale hardware en software nodig, voor alleen spraak heb je aan software genoeg. Er zijn een aantal programma’s die de combinatie van spraak en braille goed verwerken.

Wat er uiteindelijk op het beeldscherm staat kan de blinde zien (zij gebruiken het woord ‘zien’ voor ‘voelen’ op zijn brailleleesregel. Dat is een plat kastje dat onder het toetsenbord ligt.
De onderkant daarvan ligt het toetsenbord. Aan de voorkant zitten sommige knoppen en aan de bovenkant een strook braillecellen. Bij elke cel komen puntjes omhoog, de hoeveelheid wordt bepaald door welke letter op welke plaats moet komen. Door die cellen die naast elkaar zitten worden er woorden en zinnen gevormd. Die puntjes worden magnetisch omhoog gedrukt of acht.

ONTWIKKELING BRAILLESCHRIFT

Op 4 januari 1809 werd Louis Braille geboren als vierde kind van zadelmaker Simon-René Braille uit Coupvray, een dorpje 45 kilometer verwijdert van Parijs. Op driejarige leeftijd krijgt de kleine Louis een mes in zijn oog in de werkplaats van zijn vader toen hij aan het spelen was. Hij raakte aanvankelijk een oog kwijt, maar door een ontsteking verloor hij ook de ander. Hij werd volledig blind maar voor school maakte het helemaal niets uit. Dankzij de priester van zijn dorp kon hij op zijn tiende naar Koninklijk Instituut voor Jonge Blinden in Parijs. De school werd opgericht door Valentin Haüy (1745-1821) in 1784. Hijzelf was gespecialiseerd in het ontcijferen van geheime en oude geschriften, leert de studenten het herkennen van het reliëfschrift. Louis Braille blijkt een uitstekende student te zijn en behaald allerlei soorten prijzen voor bijna alle vakken en speelt het beste cello en piano van iedereen. In het jaar 1823 ontwerpt Charles Barbier de la Serre een systeem dat met combinaties van twaalf reliëfpunten klanken weergeeft.

Het belangrijkste doel ervan is dat soldaten in het donker ook kunnen lezen. Hij presenteert zijn schrift op een blindenschool in Parijs omdat het ook door hun kan worden gebruikt. Alle blinden zijn enthousiast. De punten zijn allemaal beter te lezen en te schrijven dan de oude reliëftekens. Alleen de kleine Braille durft zijn kritiek te uiten en vind het nog te ingewikkeld om met een druk van je vingertop 12 tekens te lezen.
Als Louis Braille twee jaar dood is word het brailleschrift in heel Frankrijk ingevoerd als taal voor de blinden.


Er is nu ook een nieuw brailleschrift uitgevonden wat handig is voor de gevorderde braillelezers: Het kortschrift in Graden. Het bestaat uit 8 puntjes en kan gebruikt worden voor muziek, wiskunde en teksten. Er bestaan nu enkelvoudige combinaties voor stijlmethodes, hoofdletters en cijfers. Het brailleschrift neemt nu niet meer ruimte in beslag dan het gewone zwart schrift.

INTERVIEW

Naam: Jo Janssen
Leeftijd: 74 jaar

Bent u al lang blind?
Ik ben al blind sinds mijn geboorte.

Bent u de enige in uw familie die blind is?
Nee, mijn broer is ook blind.

Is blindheid erfelijk?
Ja, helaas wel.

Heeft u veel vrienden?
Ja, best wel.

Hoe vinden uw vrienden het dat u blind bent, kunnen ze er wel mee omgaan?
Ja, voor mijn gevoel doen ze er gewoon normaal over.

Hoe vermaakt u zichzelf, wat doet u in uw vrije tijd?
Ik computer veel. Het scherm van mijn computer doe ik niet aan, ik heb een speciaal braillescherm waar ik alles precies op kan voelen wat eigenlijk op het scherm staat door middel van het braillesysteem.

Is er misschien een kans dat u ooit weer kan zien?

Nee, helaas niet.

Is uw huis aangepast?
Ja mijn huis is aangepast, de meubels, de wc , de douche, alles is zo gemaakt dat ik er ook mee over weg kan en vaak komt er familie een handje helpen.

Doet u iets voor de kost?
Ja, ik heb gestudeerd voor advocaat, maar veel mensen nemen mij niet als advocaat omdat ze denken dat ik blind ben en toch niets kan.

Hoe lang heeft u er eigenlijk over gedaan om te leren hoe het braillesysteem werkt?
Ik ging ook gewoon naar school zoals jullie en zoals jullie heb ik ook leren lezen en schrijven alleen dan in het brailleschrift.

Vind u het braillesysteem niet lastig?
Nee, het is niet lastig voor mij omdat ik het al vanaf jongs af aan heb geleerd, maar de mensen die op latere leeftijd blind worden zullen er wel veel meer moeite mee hebben om het te leren.

Wat vind u zelf van het brailleschrift?
Ik vind het brailleschrift voor mezelf wel prettig. Dankzij het brailleschrift kan ik met de computer werken, lezen, etc.