Socrates

Voorwoord Voor geschiedenis heb ik de opdracht gekregen om een werkstuk te maken. Dit werkstuk moet gaan over een historisch figuur die iets bijzonders heeft gedaan en gestorven is voor 1980. Ik heb voor de oude, Griekse, filosoof Socrates gekozen. Deze heb ik gekozen omdat ik geïnteresseerd ben in de Griekse filosofie. Socrates is een goed voorbeeld voor wie wat gedaan heeft in de filosofie. Het werkstuk is onderverdeeld in deelvragen en een onderzoeksvraag. In de deelvragen zoek ik antwoord op de onderzoeksvraag. Inleiding Zoals ik al verteld heb in het voorwoord, heb ik een onderzoeksvraag gekozen, die onderverdeeld is in deelvragen. Mijn onderzoeksvraag is:
Wie was Socrates? Ik heb deze onderzoeksvraag gekozen omdat ik niet veel afweet van Socrates, en ik eigenlijk wel wil weten wie het écht is. Hoe hij in het leven stond, wat hij heeft gedaan en hoe en waarom hij is gestorven. Dat zijn ook mijn deelvragen. 1. Hoe stond Socrates in het leven? 2. Wat heeft Socrates gedaan? 3. Hoe en waarom is Socrates gestorven? §1. Een korte biografie van Socrates. Voor ik begin aan de onderzoeksvragen, wil ik eerst kort vertellen over Socrates. Socrates was een beroemde Griekse filosoof, die in 469 voor Christus werd geboren in Athene. Hij hield zich vooral bezig met Zijn ouders waren eigenlijk heel eenvoudige mensen, zijn vader was steenhouwer, en zijn moeder vroedvrouw. Voordat Socrates filosoof werd, had hij hetzelfde beroep als zijn vader. Het steenhouwen verdiende blijkbaar beter dan het filosoferen, want voordat hij filosoof werd zat hij bij de militaire dienst en kon hij zijn eigen wapenuitrusting betalen. Terwijl Plato ( zijn leerling) hem alleen maar arm heeft gekend. Hij heeft het steenhouwen opgegeven voor de filosofie. Socrates had ook leerlingen, waar hij gesprekken mee had. Hij stelde zijn leerlingen filosofische vragen. Hij ondervroeg zijn leerlingen en andere tegenspelers over dingen die ze dachten te weten, tot ze moesten toegeven dat ze er toch niet zoveel van af wisten. Dat was Socrates’ strategie. Socrates heeft zelf niet veel opgeschreven over zijn leven, en wat hij allemaal heeft gedaan. Degene die het meeste heeft opgeschreven over Socrates is Plato. Hij heeft de leer van Socrates opgeschreven, door middel van dialogen tussen Socrates en zijn leerlingen. Er is natuurlijk nog veel meer te vertellen over Socrates, waar ik sommige dingen van ga vertellen in de onderzoeksvragen. § 2. Wat was het doel van Socrates? Socrates leefde voor de filosofie. Hij bracht zijn dagen door op straat, waar hij mensen ondervroeg. Hij voerde gesprekken met hen over de filosofie. Hij gebruikte daarbij de strategie die ik al eerder verteld heb. Uit de dialogen tussen Socrates valt veel bruikbare informatie te halen over Socrates. Deze dialogen zijn vooral bepaald door feiten, en niet door gevoelens en meningen. Maar dat maakt niet zoveel uit, want ze hadden hetzelfde doel, namelijk: mensen hun menselijke én goddelijke kwaliteiten aan te tonen. Voor hen was filosofie wat het woord letterlijk aangeeft. Het gaat over liefde en wijsheid en, in bredere zin, al het andere dat in het leven belangrijk is en betekenis heeft: waarheid, goedheid, schoonheid, rechtvaardigheid, deugdzaamheid, vriendschap en - niet het minst van alles - geluk. Als Plato Socrates beschrijft als een vroedvrouw, vertelt hij over de relatie tussen leraar en leerling, en over het ontstaan van het geestelijke en intellectuele (verstandelijke, wetenschappelijke instelling) in een mens. Dus je kan zeggen dat het met opvoeding te maken heeft, wat volgens Socrates meer is dan mentale discipline, maar ook gaat over aandacht voor andere mensen. Socrates wilde dus de ziel opvoeden, en hij had een aantal manieren om dit te doen. Hij praatte met mensen over leven en dood, de aard van menselijke plichten, en het nadenken over wat goed en kwaad is. Bij al die dingen probeerde hij mensen niet over te halen in wat hij zelf geloofde, maar ze zelf na te laten denken, en dingen te leren zien zoals ze zijn. Hij probeerde mensen te laten inzien, dat ze eigenlijk ontwetend zijn. Om tot deze wijsheid te komen, herhaalde Socrates het gebod van de god Apollo: ‘ken uzelf ‘(dit komt omdat hij bij het orakel was geweest, en hij daar te horen had gekregen dat hij de wijste man was, omdat hij wist dat hij geen wijsheid bezat). Dit zorgde vaak voor irritaties, want mensen vonden het niet leuk om te ontdekken dat ze eigenlijk niets weten, en velen vonden Socrates ook zeer irritant. Socrates vond zichzelf ook een steekvlieg, die door de god aan de staat is geschonken. Plato’s dialogen, waar we veel informatie van Socrates vandaan hebben gehaald, waren onderverdeeld in drie perioden: 1. De vroege periode. 2. De middelste periode. 3. De laatste periode. Dit is waarschijnlijk gemaakt om alles in een logische volgorde te lezen, en het de ene periode de voorbereiding is op de volgende. § 3. Wat is Socrates’ vroedvrouwprincipe? Van het gene wat we tot nu toe behandeld hebben, hebben we Socrates gezien als een irritante man. Hij kwetste mensen door hun te laten blijken dat ze ontwetend zijn. Hij deed (en doet nog dat nog steeds) mensen versteld staan, door hun eigen onwetendheid. Ook hebben wij het gehad over de opvoeding van de ziel. Maar waar kunnen wij nou uit opmaken wat hij bedoelde met het ‘ vroedvrouwprincipe’?. Dat was in een dialoog, Theaetetus: Socrates: ‘Ik ben niet geïnteresseerd in het lichaam maar in de ziel die in barensnood verkeert. Het belangrijkste in mijn verloskunst is het vermogen om door iedere mogelijk proef vast te stellen of de gedachten van een jongeman bedrieglijke schijn is of een en al leven en waarheid. Ik lijk in zoverre op de vroedvrouw, dat ikzelf geen wijsheid kan baren; en het algemene verwijt is terecht dat ik, hoewel ik anderen ondervraag, zelf niet in staat ben iets te verduidelijken omdat er in mij geen wijsheid is. De reden daarvan is: de hemel verplicht me als vroedvrouw anderen te helpen, maar heeft mij het baren ontzegd. Dus bezit ikzelf absoluut geen wijsheid, evenmin is er ooit een ontdekking in mij geboren als kind van mijn ziel. Sommigen van hen die mij opzoeken, lijken helemaal niet intelligent; maar naarmate we doorgaan met onze gesprekken, maken allen die door de hemel begunstigd zijn snelle vorderingen waarover zowel anderen als zijzelf verbaasd zijn, hoewel het duidelijk is dat ze nooit iets van mij hebben geleerd; de vele bewonderenswaardige waarheiden die ze ter wereld hebben gebracht, zijn van binnenuit door henzelf ontdekt. De bevalling is evenwel het werk van de hemel als van mij. Het bewijs hiervan is dat velen die zich niet van mijn hulp bewust waren, zich kleinerend over mij hebben uitgelaten, omdat ze dachten dat ze de prestatie geheel en al zelf hadden geleverd, en zijn eerder bij me weggegaan dan zou moeten, dat komt omdat ze door anderen werden beïnvloed of uit eigen beweging. En sindsdien zijn ze van hun gedachten bevallen omdat ze in slecht gezelschap raakten; en ze hebben de kinderen die ik bij hen had gehaald verloren door ze verkeerd op te voeden, waarbij meer aandacht werd geschonken aan de bedrieglijke schijn dan aan waarheid; zo is tenslotte hun gebrek aan inzicht aan hen zelf en aan alle anderen duidelijk gebleken.‘ Dit was een stuk uit het dialoog Theaetetus. Sommige uitspraken van Socrates slaan terug op de uitspraken van het orakel in Delphi. Apollo, de god van Delphi had hem bevolen een opdracht uit te voeren. Dit alles begon nadat een vriend van Socrates naar het orakel ging en vroeg: ‘bestaat er een wijzere mens dan Socrates?’. § 4. Hoe en waarom is Socrates vermoord? Hoewel Socrates zich niet betrokken voelde tot het politieke leven, kwam hij er toch mee in aanraking. We weten inmiddels al dat velen Socrates irritant vonden, en hen had gekwetst. Er kwamen klachten over hem binnen. In 406 voor Christus mocht hij zich niet meer wijden aan zijn taak (de ziel opvoeden). En in ongeveer 400 voor Christus (exacte jaar niet bekend, want in de informatie staan verschillende jaartallen.) werd hij veroordeeld tot het drinken van de gifbeker.
Waarom werd hij veroordeeld? Socrates werd veroordeeld omdat hij ervan verdacht werd nieuwe goden te aanbidden, het heb misleiden van de jeugd. Socrates had een verdediging, namelijk zijn strategie. Die paste hij toe op zijn aanklagers. Hij heeft hen dus in het nauw gedreven, zodat zij zich realiseerden dat de aanklacht mis was. Toch kon hij net niet de helft van de jury overhalen. Toen pakte hij het heel anders aan, de spot. Hij stelde belachelijke strafmaten voor, en lachte openlijk. Dit heeft de jury zo kwaad gemaakt, dat hij de doodstraf kreeg. Socrates koos voor de gifbeker, en voor een gif die langzaam werkte, zodat hij nog met zijn leerlingen kon praten. Plato heeft dus ook Socrates’ proces beschreven, die de Apologie heet. De dood van Socrates hoorde tot de meest aangrijpende gebeurtenissen in de filosofie. Conclusie Door het werkstuk weten jullie nu wie Socrates is. Ik wist voordat ik dit werkstuk ging maken al het één en ander over Socrates, omdat ik me al vaker verdiept heb in de filosofie. Toch heb ik veel geleerd van dit werkstuk. Ik wist al wat van de filosofie, ook wat over Socrates, maar lang niet zoveel als dat ik nu weet. Ik wist bijvoorbeeld niets van Socrates’ vroedvrouwprincipe. Ook het doel van Socrates wist ik nog niet. Ik heb ook veel geleerd van het proces van Socrates. Nu ik dit werkstuk heb gemaakt, ben ik tot de conclusie gekomen dat ik Socrates een wijze man vind, en dat we ook nu nog veel van hem kunnen leren. Bronnenvermelding en literatuurlijst Ik heb voor mijn werkstuk een aantal boeken en internetsites gebruikt: Herinneringen aan Socrates - XENOPHON
Socrates - C.C.W. Taylor