Perzische oorlogen

De Perzische oorlogen (ca. 499-478 v. Chr.) Wat er vooraf ging aan de Perzische oorlogen… De eerste koning van Perzië, Cyrus, versloeg in 547 v. Chr. de Lydische koning. Lydië werd onderdeel van het Perzische rijk en daarmee werden automatisch ook de Griekse steden die daar aan de kust en op de eilanden lagen. De Perzische heerschappij was voor de Grieken veel drukkender dan dat de Lydische was. De Grieken werden verplicht belasting te gaan betalen aan de Perzische koning en ze werden geregeerd door tirannen. De Grieken gingen zich steeds meer ergeren en het verzet groeide. Dat leidde uiteindelijk tot de Ionische opstand, die duurde van 500 tot 494
v. Chr. Nadat de Ioniërs eerst veel successen boekten, leidde het toch tot een nederlaag en ze werden in een zeeslag definitief door de Perzen verslagen. Maar Griekenland was nu ook niet meer veilig. Zij hadden de Ioniërs geholpen door een Atheens leger te sturen. Deze opstandelingen staken Sardis, de Perzische hoofdstad van Klein-Azië in brand. Daarna wilde de Perzische koning Darius (zie afbeelding) wraak nemen.
De eerste Perzische oorlog In 492 v. Chr. stuurden de Perzen een expeditie onder leiding van Mardonios naar Thrakië. Daar was de toestand ten gevolge van de Ionische opstand onzeker geworden. Maar het ging niet zoals gepland. Het Perzische leger leed grote verliezen. De manschappen werden aangevallen door de inlandse bevolking en de vloot had zware verliezen te verduren in een storm bij het Athosgebergte op Chalkidike. Maar toch krgen de Perzen de staten weer stevig in hun greep. In 491 v. Chr. stuurde koning Darius boodschappers naar alle Griekse staten met de vraag zich aan hem te onderwerpen en hem symbolisch aarde en water te zenden. Vele eilanden en staten gehoorzaamden, maar Sparta en Athene (zie afbeelding) weigerden. De tweede Perzische oorlog In 490 v.Chr. stuurde Darius een oorlogsvloot, onder leiding van Datis, naar Athene. Deze was verzonden omdat Athene hulp had geboden aan de Ioniërs. Tijdens die reis werden nog een heel aantal kleinere eilanden en staten onder Perzisch bewind gebracht. Ook verwoestten ze de stad Eretria die ook hulp had geboden bij de opstand. Maar uiteindelijk landden Darius’ troepen bij de Griekse stad Marathon. Daar gingen ze aan land in de baai. Het Atheense leger was stukken kleiner dan dat van de Perzen. Door het slimme strategische krijgsplan van Miltiades kwam het tot een veldslag die de Perzen nog lang zal heugen. Ze verloren van het kleine Atheense leger! Dit feit is van groot belang geweest voor de inzet van de Atheners. En natuurlijk was het voor de rest van de Griekse wereld een bewijs van de militaire macht van de stad Athene. (Afbeelding: een Trireem, Grieks oorlogsschip) De derde Perzische oorlog De derde oorlog werd een hele tijd vertraagd door een opstand in Egypte en doordat Darius stierf, zijn zoon Xerxes (zie afbeelding) volgde hem op. Hij zette een leger in van honderdduizend manschappen in. Zij maakten een speciale brug over de Hellspontos, door middel van aan elkaar geknoopte bruggen. Daarmee wilden ze de Perzen dwingen tot een zeeslag. De Spartaanse koning Leonidas probeerde daarom in 480 v. Chr. de pas van Thermopylai bezet te houden tot de Perzische vloot nabij kaap Artemision in het noorden van Euboia verslagen zou zijn. De zeeslag leverde echter voor beide partijen niets op. En Leonidas, met nog driehonderd Spartanen en zevenhonderd soldaten uit Tespiai werden uiteindelijk gedood. Perzische troepen konden vervolgens ongehinderd doordringen tot Athene en de Perzische vloot ging dichtbij de stad voor anker. Athene, en ook Attica waren niet beschermd. Dus trokken de Atheners nog snel met al hun spullen en vee naar het nabij gelegen eiland Salamis. De vrouwen en kinderen waren al overgebracht naar Salamis. De verlaten stad werd helemaal verwoest door Xerxes, en de Akropolis werd in brand gestoken. In september 480 v. Chr. leed de Perzische vloot een zware nederlaag in de baai van Salamis. De Perzen vielen in 479 v. Chr. opnieuw aan en verwoestten Athene voor de tweede keer. Er werd een slag geleverd bij Plataeae. Het Perzische leger werd daar verslagen. Enkele dagen later werd tenslotte ook het overgebleven deel van de Perzische vloot verslagen nabij de kaap Mykale. Hiermee was de oorlog voorbij. De Grieken zegevierden en de Perzen accepteerden na nog twee nederlagen bij Mycale en Plataea in 479 v Chr. hun verlies en trokken niet meer tegen Griekenland op. Wat er na de Perzische oorlogen gebeurde… Toen de Perzen bij Salamis en Plataeae verslagen waren, kregen de Ionische steden hun vrijheid terug. In de loop van de jaren bouwden zij een sterk rijk op: De Attisch-Delische Zeebond, die duurde van 446 tot 431 v. Chr. Dat was tegelijkertijd het hoogtepunt van de Atheense bloei, zowel politiek en militair als economisch en cultureel