Wereldliteratuur

CKV 1: Wereldliteratuur Paragraaf 1: INLEIDING Een boek dat zoveel invloed heeft zoals dat van Robinson Crusoë zou je wereldliteratuur kunnen noemen. In deze paragraaf worden drie voorbeelden gegeven van wereldliteratuur: § De bijbel § Robinson Crusoë (van Daniel Defoe) § Odyssee (van Homerus) Paragraaf 2: Wat is wereldliteratuur? Robinson Crusoë, de bijbel en Odyssee behoren zonder twijfel tot wereldliteratuur, maar toch ontstaat er nog vaak verwarring over wat nu wel en wat nu niet tot de wereldliteratuur behoort. Bij wereldliteratuur gaat het om literatuur die tot ver buiten de grenzen van eigen land en eigen taal gezien wordt als een boek van grote literaire klasse.Wij westerse mensen kijken vooral veel naar de westerse wereldliteratuur en niet naar andere want die zijn ons veelal niet bekend. De multiculturele samenleving zal de onbekend literatuur steeds meer ontsluiten. Er zijn twee soorten wereldliteratuur: § De werken die de tand des tijd hebben doorstaan. Dus boeken die eeuwen na hun ontstaan nog steeds herdrukt, herschreven etc. worden. § Eigentijdse literatuur die in veel verschillende landen hoog gewaardeerd wordt. Hierin zien langzaam een verschuiving van waardering naar schrijvers uit de niet westerse wereld. Hierin speelt de Nobelprijs voor de literatuur een grote rol. Deze maakt schrijvers uit andere werelddelen in een klap bekend. Ook film maakte van romans wereldliteratuur. Neem nou The Englisch Patient. § Als ze de tegenstellingen van twee culturen blootleggen. De duivelsverzen van Salman Rushdie werd in eigen land verboden en werd prompt een bestseller. De criteria die een rol spelen in de wereldliteratuur!!!!!!!!!!!!!!! a. Werken waarna in veel andere boeken in verschillende landen verwijzingen worden gemaakt.(to be or not to be uit HAMLET van SHAKESPEARE) b. Werken waaraan de taal uitdrukkingen of woorden heeft ontleent. Een ‘ DON QUICHOT’ (uit de gelijknamige roman van MIGUEL DE CERVANTES) c. Werken die een inspiratie zijn voor andere kunstenaars. (DE BIJBEL en mythologische verhalen) d. Werken die door andere schrijvers navolgd worden.(MOLIERE) e. Werken waarvan belangrijke schrijvers zeggen dat ze er sterk door beïnvloed zijn. (JOSEPH KONRAD met HART DER DUISTERNIS) f. Werken waarvan professionele lezers, zoals gezaghebbende critici en literatuur wetenschappers wereldwijd van mening zijn dat het om een meesterwerk gaat. (DOSTAJEVSKI met MISDAAD EN STRAF) g. Werken die wereldwijd door grote groepen lezers blijvend erkend worden als een boek dat hun wat te zeggen heeft. (LEWIS CARROLL met ALICE IN WONDERLAND) h. Verhalen die ook buiten het land van ontstaan al eeuwenlang naverteld worden, zoals sprookjes en sagen. i. Werken waaraan in veel landen een pedagogische of vormende waarde wordt toegekend. (HARRIET BEECHER STOWE met DE NEGERHUT VAN OOM TOM) Paragraaf 3: Wat is de meerwaarde van literatuur uit andere culturen? Het lezen van een boek is een prettige en veilige manier om grenzen te overschrijden en de wereld te verkennen Dit geldt niet alleen voor literatuur uit andere landen. Als je in een klein protestants dorp in het noorden van het land woont, is het lezen van een roman die zich afspeelt in een typisch katholiek mijnwerkersdorp of een crimineel milieu in de hoofdstad ook een kennismaking met een totaal andere cultuur. Een aantal van de volgende punten is dus van toepassing op alle literatuur, maar hoe onbekender het land van herkomst, hoe sterker ze gelden. a. Je maakt kennis met een andere cultuur vanuit het perspectief van iemand die daar thuis hoort. b. Je maakt kennis met andere normen en waarden. c. Je maakt dikwijls kennis met een ander beeld van de westerling. d. In andere verhaalculturen zijn soms andere thema’s en motieven belangrijk. e. Je maakt kennis met andere verhaaltechnieken. f. Teksten uit andere culturen kennen soms een grote mate van politiek en maatschappelijk engagement.
Paragraaf 4: Nederland in de wereldliteratuur In de wereldliteratuur speelt Nederland een marginale rol. Maar in toenemende mate verschijnen er in het buitenland vertalingen van Nederlandstalige romans en dichtbundels, zoals van o.a. Harry Mulisch en Connie Palmen. Het dagboek van Anne Frank is wereldberoemd en er komen veel toeristen naar het Anne Frankhuis. Veel deskundigen vinden dat het boek Max Havelaar van Multatuli een roman van wereldniveau is. Paragraaf 5: Intertekstualiteit Als een schrijver begint te schrijven, zal hij vaak bewust of onbewust elementen of bestaande verhalen tot een geheel nieuw verhaal componeren. Een literaire tekst is dus geen los, op zich staand gegeven, maar maakt deel uit van een netwerk van bestaande literatuur en kunst. Dat heet de interseksualiteit van een tekst. Paragraaf 6: Vertalen of bewerken? Als een uitgever een werk in een andere taal wil uitgeven, kan hij kiezen uit drie mogelijkheden: 1. Letterlijke vertaling. De vertaler houdt zich dan zo strikt mogelijk aan de brontekst. Dat levert nogal eens een weinig levendige of moeilijk te begrijpen tekst op, zeker als het om oudere verhalen gaat. 2. Vrije vertaling. De vertaler veroorlooft zich een aantal vrijheiden om het boek voor de lezer aantrekkelijker te houden. Zo kan hij de beeldspraak aanpassen of typisch Nederlandse woorden, bijvoorbeeld scheldwoorden, gebruiken. 3. Bewerking. Het sterkst speelt dit bij oudere literatuur. De vertaler kan dan saaie stukken schrappen, lange hoofdstukken inkorten of de zinnen aanpassen. Veel boeken uit de wereldliteratuur zijn zo bewerkt tot kinder- en jeugdboeken. Paragraaf 7: Een beknopt overzicht § Klassieke literatuur § West-Europese en Noord-Amerikaanse literatuur § Scandinavische literatuur § Zuid-Europese Literatuur § Russische Literatuur § Midden-Europese literatuur § De literatuur van ZWART Afrika § Arabische literatuur § Latijns-Amerikaanse literatuur § Literatuur uit Zuidoost Azië